Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w98 2/15 rau 8-11
  • Tama Sina—Emui Natudia Umui Naria!

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Tama Sina—Emui Natudia Umui Naria!
  • 1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Africa Taudia Edia Lalohadai Mahuta Hebou Edukeisini Dekenai
  • Badina be Dahaka Ita Hadibaia?
  • Herevahereva Namonamo
  • Idia Namo Bona Idia Moale
  • Emui Natudia ida Mahuta Hebou Karana Herevalaia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu—2011
  • Hadikaia Gaudia amo Oiemu Ruma Bese Oi Gimaia
    Ruma Bese Ena Moale Havaraia Dalana
  • Edena Dala ai Emu Ruma Bese Ia Moale Diba?​​—Kahana 2
    Mauri Moalelaia Hanaihanai!—Baibel Stadi Amo Unai Oi Dibaia
  • Oral Sex be Mahuta Hebou Karana, A?
    Matamata Taudia Edia Henanadai
Ma Haida Itaia
1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w98 2/15 rau 8-11

Tama Sina—Emui Natudia Umui Naria!

NIGERIA ena haisikuli ta dekenai, matabodaga kekeni ta be nega ibounai ia ura dikadika kekeni ma haida dekenai mahuta hebou karana ia kikilaia. Ia gwau bogana lalonai natuna hamasea dalana ta be bia koremana mai ena tobako muramura momo danu. Ia gwauraia sivaraidia, matabodaga magasin amo ia abia gaudia, be iena sikuli turadia momo edia lalona ia veria. Haida ese mahuta hebou karana idia karaia bona idia ta be ia rogorogo. Bogana lalonai ena natuna ia hamasea totona, ia ese unai bia koremana mai ena tobako muramura ida gauna ia inua. Hora haida murinai, ia ese rara ia mumutaia. Dina haida murinai, hospital dekenai ia mase.

Inai tanobada lalonai, matamata taudia momo be nega ibounai mahuta hebou karana idia kikilaia, bona edia hereva idia abia dae taudia dekenai dika ia havaraia. Matamata taudia be daika dekenai idia lao be namo, idia ia gimaia diba maorona idia abia totona? Edia Dirava badinaia tama sina, idia be ‘Lohiabada ena hadibaia hereva idia dekenai idia hadibaia’ taudia, dekenai idia lao be dala hereadaena.​—⁠Efeso 6:⁠4.

Africa Taudia Edia Lalohadai Mahuta Hebou Edukeisini Dekenai

Tanobada hegegemadai, tama sina momo dekenai edia natudia ida mahuta hebou idia kikilaia totona be auka. Unai be momokani Africa dekenai. Donald, tama ta Sierra Leone dekenai, ia gwau: “Unai ai herevalaia lasi vaitani. Unai be Africa taudia edia kastom ena kahana ta lasi.” Nigeria hahine ta ladana Confidant be unai hereva ia abia dae, ia gwau: “Egu tama sina dekenai, mahuta hebou be idia herevalaia diba lasi gauna ta bamona; kastom kahana dekenai ia be taravatu.”

Africa tanodia haida edia kastom dainai, idia laloa usina, vesi, eiava hua gorerena herevalaia be hereva mirodia. Keristani sinana ta ese iena natuna kekeni ia taravatua “mahuta hebou” herevana ia gwauraia lasi, to ia gwau ena natuna kekeni be “heudahanai” herevana ia gwauraia diba. To, Dirava ena Hereva, Baibel, be idau, ia ese hunia lasi dalanai mahuta hebou karana bona tauanina ena kahana ia herevalaia. (Genese 17:11; 18:11; 30:​16, 17; Levitiko 15:⁠2) Unai kara ena badina be taunimanima ia hahoaia o tauanina ena ura ia habadaia totona lasi, to Dirava ena taunimanima ia gimaia bona ia hadibaia.​—⁠2 Timoteo 3:⁠16.

Kastom sibona dainai ia be taravatu gauna lasi, to tama sina haida ese idia herevalaia lasi ena badina ma ta be Nigeria amo tama ta ese ia gwauraia: “Bema egu natudia danu mahuta hebou lau kikilaia, reana unai ese idia ia ha-uraia matabodaga karadia idia karaia totona.” To Baibel ese mai hemataurai ida mahuta hebou karana ia gwauraia herevadia ese natudia ia ha-uraia idia lao haraga mahuta hebou karana idia karaia totona, a? Lasi, unai ia karaia lasi. Momokani, bema matamata taudia be diba idia abia lasi, kerere lalonai do idia vareai haraga diba. Baibel ia gwau: “Aonega [diba maoromaoro amo] ese oi ia gimaia noho diba.”​—⁠Hadibaia Tauna 7:⁠12.

Iesu ena parabole lalonai, aonega tauna, gabeai do idia vara lai gubana ia lalodia dainai, ena ruma be nadi latanai ia haginia, to kavakava tauna ena ruma be miri latanai ia haginia bona dika ia davaria. (Mataio 7:​24-27) Unai hegeregerena, aonega Keristani tama sina idia diba edia natudia be gabeai lai gubana bamona hetoho do idia davaria inai tanobada ena matabodaga karadia amo, unai dainai edia natudia dekenai diba maoromaoro bona lalo-parara idia henia idia gini goada totona.

Badina ma ta dainai tama sina momo be edia natudia danu mahuta hebou idia herevalaia lasi be Africa hahinena ta ese ia gwauraia: “Lau be matamata neganai, egu Witness tama sina be lau danu mahuta hebou idia kikilaia lasi, unai dainai egu natudia danu unai gaudia do lau herevalaia be egu lalona dekenai ia daekau lasi.” To, hari inai negai lalo-ani karana be bada herea matamata taudia dekenai, idia hanaia vadaeni lagani 10 o 20 be unai bamona lasi. Unai be hoa gauna lasi. Dirava ena Hereva ia gwau “nega ena dokona dekenai, . . . kara dika taudia bona koikoi taudia ese edia kara dika bona edia koikoi do idia habadaia.”​—⁠2 Timoteo 3:​1, 13.

Unai hekwakwanai ia habadaia gauna ta be natudia momo idia ura lasi edia lalohadai be edia tama sina dekenai idia herevalaia o edia tama sina idia hereva henia be auka. Tama sina bona natudia be idia herevahereva namonamo lasi, gau maragidia danu idia kikilaia lasi. Ena mauri lagani be 19 tauhau ta, ia gwau: “Egu tama sina danu gau ta ai kikilaia diba lasi. Lau bona egu tamana ai herevahereva namonamo lasi. Ia ese egu hereva ia kamonai henia lasi.”

Danu matamata taudia idia gari bema mahuta hebou idia henanadailaia kerere do ia vara. Ena mauri lagani be 16 kekenina ta, ia gwau: “Egu tama sina edia kara unai gaudia dekenai dainai, idia ida mahuta hebou lau herevalaia lasi. Guna egu kakana ese mahuta hebou ena henanadai haida ia henia Sinagu dekenai. Sinagu ese ena hekwakwanai ia durua lasi, to unai henanadai edia badina ia laloa kerere. Nega momo Sinagu ese lau ia boiria bona egu kakana dainai do ia henanadai, nega haida egu kakana ia gwauraia dika. Lau ura lasi Sinagu ena lalokau lau dekenai do ia doko, unai dainai ia dekenai egu hekwakwanai lau gwauraia lasi.”

Badina be Dahaka Ita Hadibaia?

Mahuta hebou karana ena anina maorona be iseda natudia dekenai ita hadibaia be kara maorona sibona lasi to ia be hebogahisi karana. Bema tama sina ese mahuta hebou ena anina be edia natudia dekenai idia hadibaia lasi, ma haida ese do idia hadibaia​—⁠tama sina idia laloa unai do ia vara haraga lasi to do ia vara haraga, bona ia be Dirava ena hakaua herevadia hegeregerena ai do idia karaia lasi. Ena mauri lagani be 13 kekenina be ia sihari kava karana ia karaia, badina ena sikuli turana ese ia hamaoroa bema ia be rami hebou kekenina ai do ia noho, gabeai hisihisi bada do ia davaria. Iena turana ese ia hamaoroa: “Emu kiona lalonai ia noho gauna be pakosi amo do idia utua.” Gabeai idia nanadaia dahaka dainai ia kamonai gauna be iena Keristani sinana dekenai ia hamaoroa lasi neganai, unai kekeni ia gwau unai gaudia be taunimanima badadia ida idia herevalaia diba lasi gaudia.

Nigeria kekenina ta ia gwau: “Egu sikuli turadia ese egu lalona idia ania toho, idia gwau mahuta hebou karana be taunimanima ibounai ese idia karaia be namo. Idia gwau bema hari lau be mahuta hebou karana lau karaia lasi, egu mauri lagani be 21 neganai, gorere ta do lau davaria bona unai ese egu hahine maurina do ia hadikaia momokani. Unai dainai, idia gwau unai dika davaria lasi totona, namona be lau do headava lasi neganai, mahuta hebou karana lau karaia.”

Ena tama sina ese guna ia ida idia herevahereva namonamo vadaeni dainai, karaharaga ia diba ruma dekenai ia dibaia gauna be unai bamona lasi. “Vaia egu kara, ruma dekenai lau giroa lao bona sikuli dekenai lau idia hamaoroa gauna be egu sinana lau hamaoroa.” Ena sinana ese idia gwauraia hereva kereredia ia hakoikoia diba.​—⁠Aonega Herevadia 14:15 itaia.

Tama sina ese edia natudia dekenai Dirava ena lalohadai mahuta hebou karana dekenai idia hadibaia bona idia be diba maorona idia abia neganai, natudia ese do idia vara kara dika karadia do idia lalo-pararalaia bona idia do idia hadikaia taunimanima dikadia do idia itaia diba. Mahuta hebou karana amo idia vara gorere bona rogorogo kava lalohisihisina amo idia ia gimaia. Sibodia idia matauraia karana bona ma haida ese idia matauraidia karana ia durua. Lalohadai kereredia bona lalo-hekwarahi amo idia ia ruhaia. Idia ese lalohadai maorona idia abia mahuta hebou karana dekenai, gabeai moale do ia mailaia edia headava lalonai bema dohore idia headava. Ia durudia Dirava vairanai edia ladana namona idia dogoatao noho totona. Bona natudia ese unai lalokau karana idia dekenai idia itaia neganai, unai ese ia doridia edia tama sina idia matauraia bona lalokau henidia totona.

Herevahereva Namonamo

Tama sina ese edia natudia edia hekwakwanai idauidau hegeregerena ai sisiba idia henia totona, namona be idia herevahereva hebou namonamo. Bema tama sina be edia natudia edia lalona bona kudouna dekenai idia noho gaudia idia diba lasi, sisiba namona ese idia do ia durua lasi, hegeregere doketa be gorere tauna ena hekwakwanai ia diba lasi to muramura ia henia kava bamona. Tama sina ese sisiba namona idia henia totona, namona be edia natudia ese idia laloa bona idia mamia momokani gaudia idia diba. Namona be edia natudia ese idia davaria lalo-ani karadia bona hekwakwanai bona idia daradaralaia gaudia idia lalo-pararalaia. Natudia idia kamonai henia namonamo be mai anina bada, “do umui kamonai haraga, to hereva do umui gwauraia haraga lasi.”​—⁠Iamesi 1:19; Aonega Herevadia 12:18; Hadibaia Tauna 7:⁠8.

Edia natudia danu idia turana karaia namonamo totona, tama sina ese nega idia atoa, idia haheauka, bona idia hekwarahi. Unai bamona hetura karana dainai natudia ese edia hemami korikorina do idia gwauraia hedinarai diba. Unai bamona ia vara neganai, ia be gau namo herea! West Africa dekenai ia noho tama ta mai ena natudia ima, ia gwau: “Lau be tama bona hunia gaudia be lau dekenai idia herevalaia turana ta. Egu natudia ese gau idauidau idia kikilaia lau dekenai, mahuta hebou karana danu. Kekeni danu ese lau dekenai hereva hehuni idia gwauraia. Nega ai atoa edia hekwakwanai ai kikilaia totona. Edia moale gaudia ai moalelaia hebou.”

Iena natuna kekeni ta, Bola, ia gwau: “Egu tamana amo gau ta lau hunia lasi. Egu tamana be ma haida ia laloa bada bona ia be hebogahisi tauna. Ai ia doria o ia dagedage henia lasi, ai kerere neganai danu. Ia badu lasi, to ia ese ai karaia kerere gauna ia tahua namonamo bona ai ia hamaoroa dahaka ai karaia o dahaka ai karaia lasi be namo. Nega momo ia ese Memero Kekeni buka bona Familiy Happiness buka ia gaukaralaia.”a

Tama sina ese edia natudia be do maragi neganai mahuta hebou karana idia kikilaia matamaia be namo. Unai ese dala ia lailaia idia be memero kekeni badadia ai idia lao neganai, unai mai hekwarahi bada laganidia lalonai unai do idia herevalaia noho. Idia do maragi lalonai umui herevalaia lasi neganai, gabeai umui kikilaia gwauraia be auka, to umui karaia diba. Sina ta, ena natudia be ima, be ia gwau: “Lau sibona lau doria do lau herevalaia totona ela bona lau hemarai lasi, bona natu danu ia hemarai lasi.” Emu natudia edia noho ia namo totona, unai bamona kara be mai anina bada.

Idia Namo Bona Idia Moale

Natudia be edia tama sina do idia laloa bada bema mai edia lalokau ida edia natudia idia gimaia totona diba idia henia. Iehova ena Africa Witness taudia haida edia hereva mani umui laloa:

Mojisola, ena mauri lagani be 24 kekenina, ia gwau: “Egu sinana do lau tanikiu henia noho. Ia ese nega korikorina ai mahuta hebou karana ena anina maorona ia hadibaia lau dekenai. Ena be guna egu sinana ese unai gaudia ia herevalaia neganai lau hemarai, to hari lau diba egu namo dainai ia karaia.”

Iniobong ia gwau: “Egu sinana ese lau dekenai mahuta hebou karana ena anina ena hereva ia hadibaia lau laloa neganai, lau moale sibona. Unai ese lau ia durua bada hahine ai lau lao neganai. Lau gwauhamata gabeai egu natudia dekenai danu unai bamona do lau karaia.”

Kunle, ena mauri lagani be 19 merona, ia gwau: “Egu tama sina ese lau idia durua lebulebu tanobada hahine edia lalo-ani herevadia lau dadaraia totona. Bema idia ese lau idia hadibaia lasi, reana matabodaga kara lau karaia vadaeni. Idia karaia gauna do lau laloaboio lasi.”

Christiana ia gwau: “Egu sinana ida mahuta hebou karana ai kikilaia dainai lau ese namo bada lau davaria. Mase idia havaraia gorere bona rogorogo kava karana amo lau ia gimaia, bona lau ese egu taihudia bona tadidia dekenai haheitalai namona lau hahedinaraia idia badinaia totona. Taunimanima ese lau idia matauraia, bona gabeai do lau adavaia tauna ese lau do ia matauraia danu. Mai anina bada gauna be, Iehova Dirava ida egu hetura karana ia namo badina iena taravatu lau badinaia.”

Guna ai herevalaia kekenina, Bola, ia gwau: “Guna, egu sikuli turana ta ia gwau mahuta hebou karana be headava lasi neganai moalelaia gauna. Ia dekenai, unai be gadara gauna. To, ia rogorogo bona ai danu sikuli ena kwalimu pepa abia diba eksam ia karaia diba lasi neganai, ia davaria ia be gadara gauna lasi. Bema tamana namona ta ese lau ia hadibaia lasi, reana lau be ia bamona, egu mauri lalonai lau davaria gau dikadia ese lau do idia hadibaia.”

Inai mahuta hebou karana ia laloa hanaihanai tanobadana lalonai, Keristani tama sina ese edia natudia idia durua ‘idia aonega mauri idia abia totona’ be hahenamo ta! (2 Timoteo 3:15) Baibel amo idia abia hadibaia herevadia be dava bada ageva bamona, edia natudia idia hahairaia Dirava ena matana ai. (Aonega Herevadia 1:​8, 9) Natudia edia lalona ia goada, bona tama sina ese moale mamina idia abia. Hanaihanai ia hekwarahi ena natudia danu herevahereva dalana ia namo totona Africa tamana ta be ia gwau: “Emai lalona dekenai maino ia noho. Ai diba momokani emai natudia be Iehova hamoalea gaudia idia diba; murimuri taudia ese idia do idia hakaua kerere lasi. Ai diba momokani idia ese ruma bese do ia hahisia gauna do idia karaia lasi. Iehova lau tanikiu henia badina ai diba do idia karaia gauna be idia karaia.”

[Footnote]

a Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese ia halasia bukadia.

[Picture on page 10]

Edia tama sina amo Baibel ena hakaua herevadia idia abia Keristani matamata taudia be matamata taudia ma haida ese idia kikilaia hereva koikoidia idia dadaraia diba

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia