Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w98 6/1 rau 14-19
  • “Abidadama Lalonai Do Umui Gini Goada Noho”!

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Abidadama Lalonai Do Umui Gini Goada Noho”!
  • 1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Matabodaga Karadia Dadaraia
  • Dirava amo Dagi Idia Abia Taudia Matauraia
  • “Dirava Ena Lalokau Lalonai Do Umui Noho”
  • Ita Gaukara Goada Hereva Momokani Lalonai Ita Noho
    Iseda Haroro Bona Mauri Dalana—Hebou Pepana—2019
  • Hadibaia Koikoi Taudia Dainai Umui Naria!
    1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ioane Bona Iuda Edia Revareva Edia Hereva Badadia
    2008 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iesu Ena Sivarai Idia Torea Tatau Haida
    Emui Natudia Umui Hadibaia
1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w98 6/1 rau 14-19

“Abidadama Lalonai Do Umui Gini Goada Noho”!

“Abidadama lalonai do umui gini goada noho, . . . inai abidadama be Dirava ese nega tamona sibona iena bese taudia dekenai ia henia.”​—⁠IUDA 3.

1. Hari inai negai, edena dala ai Keristani taudia momokanidia be tuari idia karaia?

IDIA tuari ami taudia edia mauri be hanaihanai ia auka. Mani oi laloa bema tuari dabuadia ibounai oi atoa, herevana ia siahu eiava medu ia diho to kilomita momo herea do oi masi, tuari kohu gaukaralaia dalana oi dibaia mai emu hekwarahi ida, bona oi do idia haberoa eiava hamasea dagedage karadia idauidau be oi koua toho loulou. To, Keristani taudia momokanidia be tanobada besedia idia karaia tuari idauidau lalonai idia vareai lasi. (Isaia 2:​2-4; Ioane 17:14) To, namona be ita laloaboio lasi, dala ta ai ita tuari. Satani ese Iesu Keriso bona tanobada ai Iesu murinai idia raka taudia ia inai henia bada herea. (Apokalupo 12:17) Iehova Dirava ena hesiai gaukarana idia abia hidi taudia be tuari taudia bamona, lauma tuarina idia karaia.​—⁠2 Korinto 10:⁠4.

2. Iuda ese Keristani taudia edia tuari be edena bamona ia herevalaia, bona iena revareva be edena bamona ita ia durua unai tuari lalonai ita haheauka totona?

2 Iesu ena tadina Iuda ese inai ia torea be maoro, ia gwau: “Lauegu lalokau taudia e, iseda hamauria ena hereva totona umui dekenai do lau torea gwauraia, to hari lau laloa hereva idauna ta umui dekenai do lau torea, inai bamona: Umui ese emui abidadama lalonai do umui gini goada noho, bona Sivarai Namona idia hadikaia taudia edia hereva do umui negea. Inai abidadama be Dirava ese nega tamona sibona iena bese taudia dekenai ia henia, bona inai abidadama ena hereva be tau ta ese ia senisia diba lasi.” (Iuda 3) Iuda ese Keristani taudia ia hamaoroa “umui gini goada noho” neganai, ena gado ai ia gaukaralaia herevana ena anina ma ta be “hisihisi.” Oibe, unai tuari ia auka, reana hisihisi do ia havaraia danu! Nega haida oi davaria unai tuari lalonai oi haheauka be auka, a? Iuda ena revareva ia kwadogi to ia be mai siahuna, bona ita ia durua diba. Ita ia hagoadaia sihari kava karadia ita dadaraia, Dirava amo edia siahu idia abia dagi taudia ita matauraia, bona Dirava ena lalokau ita koua lasi. Edena dala ai unai sisiba ita badinaia diba do ita laloa.

Matabodaga Karadia Dadaraia

3. Iuda ena nega lalonai, Keristani kongregesen dekenai edena gau dikana ta ia noho?

3 Iuda ia itaia iena Keristani tadikaka iboudiai be Satani tuari henia karana dekenai idia kwalimu lasi. Unai seri lalonai gau dikana ta ia noho. Iuda ia gwau kara gageva taudia be “orea dekenai hunia dala dekenai idia vareai vadaeni.” Dala hehuni ai unai taudia be matabodaga karadia idia hagoadaia. Mai aonega dikana ida edia kara idia gwauraia maoro, “Dirava ena hariharibada idia hadibaia kerere, edia lebulebu karadia do idia karaia diba totona.” (Iuda 4) Reana, idaunegai Gnostic taudia bamona, idia laloa bema ta be kara dika momo ia karaia, Dirava ena gwauatao karana do ia mamia momo​—⁠unai dainai kara dika momo idia karaia be namo! Eiava, reana idia laloa hebogahisi Diravana ese idia do ia panisia lasi. To herevana dahaka idia laloa, idia laloa kerere.​—⁠1 Korinto 3:​19.

4. Iuda ese edena sivaradia toi, Iehova ena hahemaoro sivaradia gunadia unai, Baibel amo, ia gwauraia lou?

4 Iuda ese edia lalohadai dikadia ia hakoikoia totona, Iehova ena hahemaoro henia negadia gunadia toi ia gwauraia: Israela taudia dekenai ia karaia, badina ‘idia be abidadama lasi taudia’; aneru dekenai ia karaia, badina “edia gabu korikori idia rakatania,” hahine ida kara dika idia karaia totona; bona Sodoma bona Gomora taudia dekenai ia karaia, badina “sihari kava bona kara bodaga idauidau idia karaia momo.” (Iuda 5-7; Genese 6:​2-4; 19:​4-​25; Numera 14:35) To, unai nega ta ta ai, Iehova ese kara dika taudia ia hahemaoro henia.

5 Gabeai, Iuda ese mai anina bada hahemaoro herevana ma ta ia gwauraia. Enoka ena peroveta herevana ia gwauraia lou​—⁠Revareva Helagadia lalonai unai hereva be unai gabu dekenai sibona ita davaria.a (Iuda 14, 15) Iehova ese ia idia badinaia lasi bona ia idia habadua karadia idia karaia taudia ibounai do ia hahemaoro henia negana be Enoka ese ia perovetalaia. Enoka ese ia herevalaia dalana be idia vara vadaeni bamona, badina Dirava ena hahemaoro herevadia be momokani do idia vara dainai ia be hegeregere idia vara vadaeni. Reana taunimanima ese Enoka bona gabeai Noa ena hereva idia kirikirilaia, to unai hevaseha taudia iboudiai be tanobada ibounai Abatana lalonai idia maloa mase.

6. (a) Iuda ena nega lalonai idia noho Keristani taudia ese dahaka idia laloa lou be namo? (b) Dahaka dainai Iuda ia gwauraia lou herevadia ita laloa momokani be namo?

6 Dahaka dainai Iuda be ena revareva lalonai Dirava ena hahemaoro herevadia haida ia gwauraia? Badina ia diba iena nega lalonai Keristani kongregesen idia bamoa taudia haida be mai davana kara mirodia idia karaia, guna ma haida ese unai bamona karadia idia karaia dainai Dirava ese ia hahemaoro henia. Unai dainai, Iuda ia torea kongregesen taudia be hereva momokani ena hereva badadia haida idia laloa lou be namo. (Iuda 5) Toana be idia laloaboio Iehova Dirava ese edia kara ia itaia. Oibe, iena hesiai taudia be mai edia ura ida ena taravatu idia utua, sibodia bona ma haida idia hamiroa neganai, idia ia itaia. (Aonega Herevadia 15:⁠3) Unai bamona kara ese Dirava idia hahisia bada. (Genese 6:6; Salamo 78:40) Ita hoalaia gauna be ita taunimanima be guba bona tanobada Atai Herea Lohiabada ita hahisia eiava ita hamoalea diba. Dina ta ta iboudiai ita ia itaia, bona ita hekwarahi iena Natuna, Iesu Keriso, murinai ita raka neganai, iseda kara be Iena kudouna ia hamoalea. Unai dainai, namona be sisiba, Iuda ia henia sisiba bamona, ita dadaraia lasi, to ita abia dae momokani.​—⁠Aonega Herevadia 27:11; 1 Petero 2:⁠21.

7. (a) Dahaka dainai kara dika rohoroho idia karaia taudia be karaharaga heduru idia tahua be gau badana? (b) Ita ta ta ibounai be dahaka ita karaia be namo, lebulebu karadia do ita karaia lasi totona?

7 Iehova ese taunimanima ia itaia sibona lasi, to ia kara danu. Ia be hahemaoro maoromaoro Diravana​—⁠nega daudau lasi murinai​—⁠kara dika taudia do ia panisia. (1 Timoteo 5:​24) Bema haida idia laloa unai hahemaoro herevadia be sivarai gunadia sibona bona Dirava be hari idia karaia kara dika ia lalo-hekwarahilaia lasi, sibodia idia koia. Unai dainai hari, bema ta be lebulebu karana ia karaia, maoromaoro Keristani elda taudia edia heduru ia tahua be gau badana! (Iamesi 5:​14, 15) Iseda lauma tuari lalonai lebulebu karadia ita karaia garina dainai, ita laloa namonamo be namo. Lagani ta ta ai tadikaka haida idia moru​—⁠unai tadikaka be kongregesen murimurinai idia atoa, bona idia momo dekenai unai ia vara badina sihari kava karadia idia karaia bona idia helalo-kerehai lasi. Namona be iseda lalona ita hadaia, unai dala dekenai ita do idia hakaua lao diba hedibagani gaudia iboudiai do ita dadaraia.​—⁠Mataio 26:⁠41 itaia.

Dirava amo Dagi Idia Abia Taudia Matauraia

8. Iuda 8 ia herevalaia “hairai idia abia taudia” be daidia?

8 Iuda ese hekwakwanai ma ta ia herevalaia, taunimanima haida ese Dirava amo dagi idia abia taudia idia matauraia lasi. Hegeregere, siri 8 dekenai ia gwau unai kara dika tatau haida ese “[hairai idia abia taudia] idia hereva dika henia.” Unai “hairai idia abia taudia” be daidia? Idia be goevadae lasi tatau, to Iehova ena lauma helaga amo maduna idia abia. Hegeregere, kongregesen lalonai elda taudia idia noho, edia maduna be Dirava ena seri idia naria. (1 Petero 5:⁠2) Idia haida be sekit naria taudia, aposetolo Paulo bamona. Bona Ierusalema dekenai ia noho elda oreana be hakaua oreana ena gaukara ia karaia, idia abia hidi gaudia be Keristani kongregesen iboudiai totona. (Kara 15:⁠6) Iuda ia lalo-hekwarahilaia bada gauna be kongregesen lalonai taunimanima haida ese unai bamona tatau edia ladana idia hadikaia, eiava idia gwauraidia dika.

9 Unai bamona matauraia lasi herevadia ia hakoikoia totona, Iuda be siri 11 dekenai inai haheitalai ma toi ia herevalaia: Kaino, Balama, bona Kora. Kaino ese Iehova ena sisiba mai lalokauna ia dadaraia bona ena inai henia ala-ala dalana ia badinaia mai ena ura ida. (Genese 4:​4-8) Balama be aneru amo sisiba ia abia loulou​—⁠iena doniki ese ia hereva henia danu! To Balama be mai mataganigani ida ia palani noho, Dirava ena taunimanima do ia hadikaia totona. (Numera 22:​28, 32-​34; Deuteronomi 23:⁠5) Kora be mai ena dagi, to unai be hegeregere lasi ia dekenai. Ia ese tanobada dekenai ia manau herea tauna, Mose, dekenai gwau-edeede henia karana ia hamatamaia.​—⁠Numera 12:3; 16:​1-3, 32.

10. Edena dala ai haida be “hairai idia abia taudia idia hereva dika henia,” bona dahaka dainai unai bamona herevadia ita dadaraia be namo?

10 Unai sivarai ese ita idia hadibaia, namona be sisiba ita kamonai henia bona Iehova amo dagi idia abia taudia ita matauraia be namo! (Heberu 13:⁠17) Idia abia hidi elda taudia edia manoka gaudia ita itaia haraga diba, badina idia be goevadae lasi taudia, ita ibounai ita be goevadae lasi taudia bamona. To bema edia kerere ita laloa loulou bona ita herevalaia ma haida ese idia matauraia lasi totona, ita be ‘hairai idia abia taudia ita hereva dika henia,’ ani? Siri 10 lalonai, Iuda ese “idia diba lasi gaudia dekenai idia hereva dika noho” taudia ia herevalaia. Reana, nega haida, tadikaka haida ese elda oreana ta eiava hahemaoro komiti ta ena hereva do idia maumauraia. To unai taudia ese elda taudia idia diba gaudia iboudiai, unai abia hidi idia karaia totona idia tahua gaudia, idia diba lasi. Unai dainai idia diba momokani lasi gaudia idia gwauraia dika be maoro lasi, ani? (Aonega Herevadia 18:13) Unai hadikaia herevadia idia gwauraia noho taudia ese kongregesen idia hapararaia diba bona reana tadikaka idia hebou negadia ai idia be “turana dalana idia hadikaia noho” taudia ida do ita hahegeregerea. (Iuda 12, 16, 19) Namona be lauma dalanai ma haida ita hadikaia lasi. To, namona be ita ta ta ese iseda lalona ita hadaia, dagi idia abia tatau edia gaukara namona bona Dirava ena seri idia naria namonamo dainai, idia do ita laloa bada.​—⁠1 Timoteo 5:​17, NW.

11 Iuda ese siahu taudia ia matauraia tauna ena haheitalai ia herevalaia. Ia gwau: “Gunaguna, Mikaela, aneru badana momokani be Satani danu idia hepapahuahu. Idia ruaosi, daika ese Mose ena tauanina do ia abia, idia hepapahuahulaia. Unai neganai Mikaela ia hekokoroku lasi, ia ese Satani ia gwau henia lasi. Inai bamona sibona ia hereva, ia gwau, ‘Lohiabada ese oi do ia gwau henia.’ ” (Iuda 9) Unai sivarai idauna ta Baibel lalonai, Iuda bukana sibona ia herevalaia sivaraina, ese gau idauidau rua ia hadibaia. Gau ta be, ita ia hadibaia hahemaoro gaukarana be Iehova ena imana dekenai ita rakatania. Toana be Satani ia ura abidadama tauna Mose ena mase tauanina ia gaukaralaia kerere, tomadiho koikoina hagoadaia totona. Unai be kara dika rohorohona! To, Mikaela ese ia hahemaoro henia lasi, badina Iehova sibona be mai ena maoro unai ia karaia totona. Unai amo ita itaia namona be Iehova idia hesiai henia toho abidadama tadikaka ita hahemaoro henia lasi.

12. Keristani kongregesen lalonai, dagi idia abia taudia ese dahaka idia dibaia Mikaela ena haheitalai amo?

12 To, kongregesen lalonai mai edia dagi taudia be Mikaela ena haheitalai amo gau ta idia dibaia danu. Ena be Mikaela be “aneru badana momokani,” aneru iboudiai ia biagua aneruna, to ta ese ia doria neganai, unai dagi ena siahu ia gaukaralaia kerere lasi. Abidadama elda taudia ese unai haheitalai idia tohotohoa momokani, idia diba unai siahu gaukaralaia kerere karana be Iehova ena lohia siahuna matauraia lasi karana. Iuda ena revareva ese kongregesen lalonai dagi idia abia to idia gaukaralaia kerere taudia ia herevalaia momo. Hegeregere, siri 12 ia lao 14 lalonai, Iuda ese “mai mataurai lasi, edia bogana idia hahonua” taudia ia gwauraia dika mai ena siahu ida. (Esekiela 34:⁠7-​10 itaia.) Ena anina be sibodia edia namo idia laloa guna, Iehova ena seri idia laloa guna lasi. Hari, elda taudia ese unai sivarai dikadia amo gau momo idia dibaia diba. Momokani, Iuda ena hereva ese idia hahedinaraia goevagoeva edena bamona taudia ai ita ura lasi ita lao. Sibona eda namo tahua karana dekenai ita moru neganai, Keriso ena tuari taudia ai ita noho diba lasi, badina ita bisi bada herea, sibona eda ura karaia totona ita tuari vadaeni. Namona be ita ibounai be Iesu ena hereva hegeregerena ita mauri, ia gwau: “Henia kara ena moale be bada, abia kara ena moale be maragi.”​—⁠Kara 20:⁠35.

“Dirava Ena Lalokau Lalonai Do Umui Noho”

13. Dahaka dainai ita ura Dirava ena lalokau lalonai ita noho?

13 Iena revareva ena dokona kahana ai, Iuda ese unai sisiba namona ia henia: “Dirava ena lalokau lalonai do umui noho.” (Iuda 21) Keristani tuari lalonai ita kwalimu totona ita do ia durua gauna badana ta be ita be Iehova Dirava ia lalokau henia noho taudia. Ita laloaboio lasi, lalokau be Iehova ena kara badana. (1 Ioane 4:⁠8) Paulo be Roma Keristani taudia ia tore henia, ia gwau: “Badina be lau diba momokani vadaeni, gau ta ia goada lasi, mase o mauri, o aneru, o lohia herea taudia, o guba ena siahu gaudia, o harihari idia noho gaudia, o gabeai do idia vara gaudia, o ataiai gaudia, o dobu gabuna gaudia, o tanobada dekenai karaia gaudia, ta ese Dirava ena lalokau, Keriso Iesu iseda Lohiabada ese ia hedinaraia vadaeni gauna, dekena amo ita do ia kokia diba lasi.” (Roma 8:​38, 39) To, edena dala ai unai lalokau lalonai ita noho diba? Iuda ia gwau kara toi ita karaia diba, mani idia ita laloa.

14 Gau ginigunana be, Iuda ese ita ia hamaoroa namona be iseda mauri ita haginia goada iseda “abidadama helagana” latanai. (Iuda 20) Hereva gunana ai ita itaia vadaeni unai be ita karaia noho karana ta. Ita be lai bona medu idia botaia noho rumadia bamona, ita hagoadaia loulou be gau badana. (Mataio 7:​24, 25 itaia.) Unai dainai namona be sibona eda goada dekenai ita tabekau lasi. To, namona be ita laloa iseda abidadama ena badina latanai sibona ita haginia karana be edena bamona ita hagoadaia diba, bena do ita goada ita lao, Keriso idia badinaia tuari taudia goadadia ai do ita lao totona. Hegeregere, reana Efeso 6:​11-​18 ese ia herevalaia lauma dabua ena kahana ta ta ita laloa diba.

14, 15. (a) Iseda “abidadama helagana” ena latanai iseda mauri ita haginia goada ena anina be dahaka? (b) Edena dala ai ita tahua bema iseda lauma dabua idia goada eiava idia goada lasi?

15 Iseda lauma dabua ia goada, eiava? Iseda ‘abidadama, iseda kesi bamona’ gauna ena goada ia hegeregere, a? Vanegai laganidia ita laloa neganai, ita itaia kara haida dekenai ita manoka ita lao, hegeregere hanaihanai hebou dekenai ita lao lasi, haroro gaukara ita karaia goadagoada lasi, eiava sibona eda stadi karaia karana ita laloa bada lasi, a? Unai bamona toadia be namo lasi! Namona be karaharaga hereva momokani dekenai iseda abidadama ita haginia bona hagoadaia.​—⁠1 Timoteo 4:​15; 2 Timoteo 4:2; Heberu 10:​24, 25.

16 Dirava ena lalokau lalonai ita noho totona ita karaia karana iharuana be ‘lauma helaga ena siahu dekena amo do ita guriguri noho.’ (Iuda 20) Unai ena anina be Iehova ena lauma ena siahu henunai bona ena lauma amo ia havaraia Herevana hegeregerena ita guriguri. Iehova kahirakahira ita lao bona iseda abidadama ia dekenai ita hahedinaraia totona ita guriguri be mai anina bada. Unai hahenamo namo hereana ita laloa bada noho be gau badana! Bona ita guriguri neganai, ita noinoi​—⁠momokani, ita noinoi loulou​—⁠lauma helaga ita abia. (Luka 11:13) Unai be ita abia siahu goada hereana ta. Unai bamona heduru ita abia dainai, nega ibounai Dirava ena lalokau lalonai do ita noho bona Keriso ena tuari taudia edia gaukara lalonai do ita haheauka noho.

17 Gau ihatoina be, Iuda ese ita ia hagoadaia hebogahisi ita hahedinaraia noho totona. (Iuda 22) Iena haheitalaia be namo herea. Ia be mai maoro ida Keristani kongregesen lalonai ia vareai kara gageva, lebulebu karadia, bona hereva momokani negea karadia ia lalohisihisilaia. To, ia gari lasi, bona ia laloa lasi nega dikana ai ia noho dainai “manau” karana o hebogahisi ia hahedinaraia be aonega lasi karana. Lasi, iena tadikaka ia hagoadaia dala ia noho neganai hebogahisi idia hahedinaraia noho, idia daradara tadikaka do idia hereva henia, bona kara dika rohoroho do idia karaia gwauraia taudia be ‘lahi dekena amo karaharaga do idia veria mauri’ be namo. (Iuda 23; Galatia 6:⁠1) Hari inai nega dikana lalonai, elda taudia dekenai unai be sisiba namona! Dala ia noho neganai, idia danu idia hekwarahi hebogahisi idia hahedinaraia totona, to nega maorona ai idia gini goada. Ita ibounai danu ita ura ita hebogahisi heheni. Hegeregere, anina lasi gaudia dainai do ita badu noho lasi, to idia ita gwauatao haraga be namo.​—⁠Kolose 3:⁠13.

18. Dahaka dainai ita diba momokani lauma tuarina lalonai do ita kwalimu?

18 Inai tuari be tuari aukana. Iuda ia gwau, “do umui gini goada noho.” (Iuda 3) Iseda inai taudia be mai edia siahu. Satani sibona lasi, to ena kara dika tanobadana bona iseda kara dika ese ita idia tohoa. To, ita diba momokani do ita kwalimu! Dahaka dainai? Badina Iehova ena kahana ai ita gini. Iuda ena revareva ena hadokoa herevadia ese ita idia hagoadaia inai ita laloaboio lasi, Iehova “be King Hereadaena mai hairaina, mai siahu ibounai, ia be gau ibounai edia Biaguna.” (Iuda 25) Unai lalohadai ita hoalaia, ani? Ita daradara unai Dirava ese ‘ita ia naria diba, do ita moru lasi’ totona, a? (Iuda 24) Lasi vaitani! Namona be ita ta ta ibounai be iseda lalona do ita hadaia lebulebu karadia do ita dadaraia, Dirava amo edia siahu idia abia taudia do ita matauraia, bona Dirava ena lalokau lalonai do ita noho. Unai dala ai, kwalimu ena moale do ita mamia hebou.

[Footnote]

a Diba tahua taudia haida idia gwau Iuda be gori sivarai bukana, Book of Enoch, ena hereva ia gwauraia lou. To, R. C. H. Lenski ia gwau: “Ita henanadai: ‘Book of Enoch ena hereva idauidau edia badina be dahaka?’ Unai buka be gabeai idia torea gauna, bona tau ta be ena kahana ta ta idia torea negana ia diba lasi . . . ; bona ta ia diba lasi bema ena hereva haida be Iuda ena hereva amo idia torea hanai.”

Riviu Henanadai

◻ Edena dala ai Iuda ena revareva ese ita ia hadibaia lebulebu karadia ita dadaraia totona?

◻ Dahaka dainai Dirava amo siahu idia abia taudia ita matauraia be namo?

◻ Kongregesen lalonai ta be mai ena dagi to ia gaukaralaia kerere neganai, dahaka dainai unai be dika herea?

◻ Dirava ena lalokau lalonai ita noho totona, dahaka ita karaia noho be namo?

5. Iuda ese edena idaunegai peroveta tauna ena hereva ia torea hanai, bona edena dala ai unai peroveta herevana ia hahedinaraia do ia vara momokani?

9. Iuda ese edena haheitalai, siahu taudia idia matauraia lasi taudia edia haheitalai unai, ia gwauraia?

11. Dahaka dainai Mikaela be Satani ia gwau henia lasi bona ia hahemaoro henia lasi?

16. Lauma helaga ena siahu dekena amo ita guriguri ena anina be dahaka, bona Iehova amo ita noia loulou be namo gauna ta be dahaka?

17. (a) Dahaka dainai Iuda ena hebogahisi hahedinaraia haheitalaina be namo herea? (b) Edena dala ai ita ta ta ibounai be hebogahisi ita hahedinaraia noho diba?

[Picture on page 15]

Roma tuari taudia bamona lasi, Keristani taudia edia tuari be lauma tuarina

[Picture on page 18]

Keristani mamoe naria taudia ese sibodia edia ura hagugurua totona lasi, to edia lalokau dainai idia gaukara

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia