Oiemu Gaukara be Lahi ese Do Ia Hadikaia, Eiava Lasi?
“[Badina] latanai ruma idia haginia taudia ta ta, namona be edia gaukara dalana idia naria namonamo.”—1 KORINTO 3:10.
1. Hahediba taudia ai do idia lao taudia idia laloa neganai, abidadama Keristani taudia edia helaro be dahaka?
KERISTANI tau mai ena adavana ida ese edia beibi matamatana idia raraia noho. Basileia harorolaia tauna ta ia itaia Baibel stiuden tauna ta ese ia kamonai gaudia ia ura henia momokani. Keristani elda tauna ta be platfom amo helai taudia ia hadibaia neganai, ia itaia kamonai matamata tauna ta ese mai ena ura bada ida Baibel siridia ia tahua. Unai Iehova abidadama henia hesiai taudia edia kudouna lalonai helaro ta ia noho. Idia laloa, ‘Unai tauna be Iehova do ia lalokau henia bona do ia hesiai henia—bona Iehova do ia abidadama henia noho, a?’ Momokani, unai ia vara kava lasi. Unai ia vara totona idia hekwarahi be namo.
2. Edena dala ai aposetolo Paulo ese Heberu Keristani taudia ia hadibaia lou, hadibaia gaukarana be mai anina bada, bona unai dainai dahaka ita laloa be namo?
2 Aposetolo Paulo, hadibaia tauna namona, ese ia hahedinaraia hadibaia bona hahediba taudia halaoa gaukarana be mai anina bada, ia gwau: “Nega ia ginidae vadaeni, umui be hadibaia taudia do umui halaoa totona.” (Heberu 5:12) Ia tore henia Keristani taudia be gunaguna abidadama taudia ai idia lao, to lauma dalanai idia goada lasi. Idia hegeregere lasi ma haida idia hadibaia totona, bona unai sibona lasi, to namona be ta ese idia dekenai hereva momokani ena diba matamata gaudia ia hadibaia lou. Hari, namona be nega ta ta iseda hadibaia karana ita laloa bona ita tahua edena dala ai iseda kara ita hanamoa diba. Taunimanima edia mauri do idia haboioa diba. Dahaka ita karaia diba?
3 Ena haheitalai badana lalonai, Paulo ese ia hahedinaraia hahediba taudia halaoa gaukarana be ruma haginia gaukarana bamona. Inai hereva amo ia hamatamaia, ia gwau: “Dirava ena gaukara ai karaia hebou noho. Umui be Dirava ena uma gabu, bona umui be Dirava ena ruma danu.” (1 Korinto 3:9) Unai ese ia hahedinaraia iseda haginia gaukarana lalonai taunimanima ita hadibaia; idia ita durua Keriso ena hahediba taudia ai idia lao totona. Unai ita karaia neganai, ita be “gau ibounai ia karaia” Tauna ida ita gaukara hebou. (Heberu 3:4) Unai be hahenamo badana! Mani do ita itaia, Paulo ese lauma helaga ena siahu amo Korinto taudia dekenai ia henia sisiba be edena bamona ita ia durua diba, iseda gaukara ita karaia namonamo totona. Ita ese “hadibaia” gaukarana do ita laloa namonamo.—2 Timoteo 4:2.
Badina Maorona Atoa
4 Ruma ta ia gini goada bona ia noho daudau totona, namona be ena badina ia namo. Unai dainai, Paulo ia gwau: “Dirava ese iena hariharibada dekena amo, ruma haginia tauna badana ena aonega lau dekenai ia henia. Vadaeni lau ese ruma ena [badina lau atoa] vadaeni.” (1 Korinto 3:10) Iesu Keriso ese unai bamona haheitalai ta amo ruma ta ia herevalaia, ia gwau ruma ia haginia tauna ese badina goadana latanai ia haginia dainai, lai bada ia toa neganai ia gini goada. (Luka 6:47-49) Iesu ia diba ruma edia badina be mai anina bada. Iehova ese tanobada ena badina ia atoa neganai, Iesu be unuseniai ia noho.a (Aonega Herevadia 8:29-31) Iesu ena hereva idia kamonai taudia danu ese badina namona ena anina idia laloa bada. Badina goadana latanai idia haginia ruma sibona ese nega haida Palestine dekenai idia vara abata bona tano mareremarere lalonai idia gini goada diba. To, Paulo ese dahaka badina ia herevalaia?
5 Paulo ia gwau: “Dirava ese [badina] korikori ia atoa vadaeni, Iesu Keriso be unai. Bona tau ta ese [badina] idauna ta do ia atoa hegeregere lasi.” (1 Korinto 3:11) Unai be nega ginigunana lasi Iesu be ruma ena badina ta ida idia hahegeregerea. Oibe, Isaia 28:16 ia peroveta, ia gwau: “Lohiabada, Dirava Momokani ia hereva, ia gwau: ‘Lau ese Siona dekenai ruma ena badina nadi goadana ta do lau atoa.’ ” Idaunegai, Iehova ena palani be ena Natuna be Keristani kongregesen ena badina ai do ia lao.—Salamo 118:22; Efeso 2:19-22; 1 Petero 2:4-6.
6. Edena dala ai Paulo ese Korinto Keristani taudia edia badina maorona ia atoa?
6 Keristani taudia ta ta edia badina be daika? Paulo ia gwau bamona, Keristani taudia momokanidia edia badina tamona be Dirava ena Hereva ia atoa badina—Iesu Keriso. Paulo ese unai badina ia atoa momokani. Korinto, aonega hereva idia laloa bada gabuna dekenai, ia ese tanobada ena aonega herevadia amo taunimanima edia lalona ia veria toho lasi. To, Paulo ese “Keriso idia hasatauroa” ia harorolaia, bese idauidau taudia idia gwauraia “kavakava” herevana unai. (1 Korinto 1:23) Paulo ia hahedinaraia Iehova ena palani lalonai, Iesu be mai anina bada herea tauna.—2 Korinto 1:20; Kolose 2:2, 3.
7 Paulo ia gwau “ruma haginia tauna badana ena aonega” hegeregerena ai ena hadibaia gaukarana ia karaia. Unai be hekokoroku herevana lasi. To unai hereva amo ia hahedinaraia sibona, Iehova ena amo harihari gauna namona ia abia—gaukara hegaegaelaia eiava hakaua gaukarana unai. (1 Korinto 12:28) Momokani, hari inai negai ita ese Keristani taudia ginigunadia idia abia lauma ena harihari gaudia ita abia lasi. Bona reana ita laloa lasi ita be hadibaia taudia namodia. To mai anina bada dalanai, ita be hadibaia taudia namodia. Mani inai oi laloa: Iehova ese ita ia durua totona ena lauma helaga ia henia. (Luka 12:11, 12 itaia.) Bona ita ese Iehova ena lalokau ita abia bona ena Hereva lalonai idia noho hereva badadia ita diba. Unai be ma haida ita hadibaia neganai ita gaukaralaia diba harihari gaudia namodia. Namona be iseda lalona ita hadaia do ita gaukaralaidia, badina maorona ita atoa totona.
8 Keriso be badina bamona ita atoa neganai, ita gwau lasi ia be beibi ta boromakau edia aniani maua dekenai, eiava ia be Iehova hegeregerena Toi Tamona lalohadaina lalonai. Lasi, unai Baibel amo idia mai lasi herevadia be Keristani taudia koikoidia edia badina. To, ita hahedinaraia idia mauri taudia amo ia be tau hereadaena, ita dainai ena mauri goevadaena ia henia, bona hari inai negai ia be Iehova ia abia hidi Pavapavana bona guba dekenai ia lohia. (Roma 5:8; Apokalupo 11:15) Danu, iseda stiuden taudia ita hagoadaia, Iesu ena aena gabudia dekenai do idia raka bona ena kara do idia tohotohoa. (1 Petero 2:21) Ita ura Iesu ena ura goadana haroro gaukara dekenai, ena hebogahisi ogogami taudia, hisihisi idia ania taudia, bona edia kara dika dainai idia lalohisihisi taudia dekenai, bona ena gari lasi karana hahetoho lalonai, ese iseda stiuden taudia edia kudouna ia hamarerea. Momokani, Iesu be badina namo hereana. To badina ita atoa murinai dahaka ita karaia?
Kohu Maorodia Gaukaralaia
9. Ena be Paulo ena gaukara be badina atoa gaukarana, ia hadibaia hereva momokanina idia abia dae taudia dekenai ia ura dahaka ia diba?
9 Paulo ia gwau: “Unai ruma ena [badina] latanai haida ese golo, o siliva, o nadi namo herea, o au, o kurukuru, o biri dekena amo ruma do idia haginia. To . . . lahi ese tau ibounai edia gaukara do ia hedinaraia. Lahi ese ta ta edia gaukara do ia tohoa, vadaeni ibounai edia gaukara be do ita diba, namo o dika.” (1 Korinto 3:12, 13) Paulo ena hereva ena anina be dahaka? Dahaka ia vara bena unai hereva ia gwauraia mani oi laloa. Paulo ena gaukara be badina atoa gaukarana. Ena misinari laolao lalonai, hanua ta amo hanua ta dekenai ia lao, Keriso ena sivarai idia do kamonai lasi taudia momo ia haroro henia. (Roma 15:20) Taunimanima ese Paulo ia hadibaia hereva momokanina idia abia dae neganai, kongregesen idia haginidia. Paulo ese unai kamonai taudia ia lalokau henia bada. (2 Korinto 11:28, 29) To, ena gaukara dainai ia loaloa noho. Unai dainai, hua 18 lalonai Korinto dekenai badina ia atoa murinai, ia lao ma hanua idaudia dekenai ia haroro totona. To, ia ura bada ia diba ma haida ese unuseniai ia karaia vadaeni gaukarana be edena bamona idia karaia noho.—Kara 18:8-11; 1 Korinto 3:6.
10, 11. (a) Edena dala ai Paulo ese ruma haginia kohu edia idau ia hahegeregerea? (b) Idaunegai Korinto dekenai reana edena bamona ruma korikoridia idia noho? (c) Edena bamona ruma be lahi lalonai do idia gini, bona unai amo Keristani hahediba halaoa gaukarana idia karaia taudia be dahaka idia dibaia?
10 Toana be Korinto dekenai Paulo ia atoa badina latanai haginia gaukara idia karaia taudia ese gaukara namona idia karaia lasi. Unai hekwakwanai ia hahedinaraia totona, Paulo ese ruma haginia kohu edia idau ia hahegeregerea: haida be golo, siliva, bona nadi namo hereadia; ma haida be au, kurukuru, bona biri. Ruma ta be kohu namodia, idia noho daudau, bona lahi ese ia hadikadia diba lasi kohu amo idia haginia diba; eiava ta be kohu manokadia, nega sisina idia noho, bona lahi ese ia hadikadia diba kohu amo idia haginia haraga diba. Korinto bamona hanua badana dekenai, unai dala rua ai idia karaia ruma be reana momo. Unuseniai be davana bada nadi badadia amo idia karaia dubu badadia idia noho, edia haba be reana golo bona siliva amo idia haheraia.b Unai dubu, idia noho daudau diba dubudia, be reana au bona kurukuru bona biri amo idia haginia ruma maragidia bona kalagadia kahirakahira ai edia toana idaudia idia hedinarai goevagoeva.
11 Lahi ia vara neganai, dahaka do ia vara unai ruma dekenai? Paulo ena negai bona hari inai negai haere ita diba haraga. Momokani, lagani 146 B.C.E. ai, Roma ena General Mummius ese Korinto hanuana ia abia bona lahi amo ia hadikaia. Lahi ese au, kurukuru, eiava biri amo idia karaia ruma momo ia hadikaia ore. Nadi amo idia karaia bona siliva bona golo amo idia haheraia ruma goadadia be edena bamona? Ita daradara lasi, idia gini goada. Reana Paulo ena stiuden taudia Korinto dekenai be dina ta ta unai ruma—dika ese ruma manokadia idia hamorua neganai idia gini goada nadi rumadia—idia itaia. Momokani Paulo ese ena hereva ena anina ia hahedinaraia namonamo! Hadibaia gaukara ita karaia neganai, namona be ita laloa ita be ruma haginia taudia. Ita ura haginia kohu namodia, do idia noho daudau kohu ita gaukaralaia. Unai dala ai ita haginia gaudia do idia noho daudau diba. Unai kohu namodia be dahaka, bona dahaka dainai idia ita gaukaralaia be gau badana?
Oiemu Gaukara be Lahi ese Do Ia Hadikaia, Eiava Lasi?
12 Ia hedinarai goevagoeva, Paulo ia laloa Korinto dekenai idia noho Keristani taudia haida ese haginia gaukara namona idia karaia lasi. Edia kerere be dahaka? Unai karoa ena hereva ma haida idia hahedinaraia, kongregesen taudia idia parara, idia ese taunimanima idia laloa bada, herevana unai kara ese kongregesen ena lalo-tamona ia hadikaia. Haida idia gwau, “Lau be Paulo ena,” ma haida idia hereva goadagoada, idia gwau, “Lau be Apolo ena.” Haida ese sibodia edia aonega idia heagilaia. Unai dainai, ita hoa lasi idia laloa maoromaoro lasi, lauma dalanai idia tubu lasi, bona “mama bona heai” idia vara momo. (1 Korinto 1:12; 3:1-4, 18) Unai kara be kongregesen lalonai bona haroro gaukara lalonai taunimanima idia hadibaia neganai ia hedinarai danu. Unai dainai edia hahediba taudia halaoa gaukarana idia karaia namonamo lasi, ia be kohu manokadia amo ruma idia haginia bamona. Edia gaukara be “lahi” ese ia hadikaia diba. Paulo ia herevalaia lahi be dahaka?
13. Paulo ena haheitalai lalonai lahi ese dahaka ia laulaulaia, bona Keristani taudia ibounai be dahaka idia diba be namo?
13 Lahi ta be ita ibounai ese eda mauri lalonai ita davaria—iseda abidadama idia tohoa hedibagani unai. (Ioane 15:20; Iamesi 1:2, 3) Namona be Korinto Keristani taudia idia diba, bona hari inai negai ita diba danu be namo, ita hadibaia taudia iboudiai be hedibagani do idia davaria. Bema iseda hadibaia gaukarana ita karaia namonamo lasi, dika do idia davaria diba. Paulo ese sisiba ia henia, ia gwau: “Bema tau ta ese [badina] ena latanai ia haginia gauna be lahi ese ia araia lasi, unai tau ese davana namona do ia abia. To bema tau ta ia haginia gauna be lahi ese ia araia, unai tau ese iena gaukara ena anina do ia halusia. Ia sibona do ia mauri, to ia be lahi lalona dekena amo ia heau mauri tauna bamona.”c—1 Korinto 3:14, 15.
14. (a) Edena dala ai Keristani hahediba taudia halaoa gaukarana idia karaia taudia ese edia ‘gaukara ena anina do idia halusia’ diba, to idia be lahi amo idia roho mauri bamona? (b) Ita ese dahaka ita karaia diba, iseda gaukara ena anina ita haboioa lasi totona?
14 Unai be kudouna hamarerea herevadia! Lalohisihisi do ita davaria, bema hahediba tauna ai ia lao totona ta ita durua bada, to gabeai ita itaia ia be hedibagani eiava dagedage lalonai ia moru bena hereva momokani ia rakatania. Paulo be unai ia diba, badina ia gwau unai neganai ita ese eda gaukara ena anina ita halusia. Reana unai neganai ita davaria hisihisi be bada herea dainai, Paulo ia gwau diba iseda hahemauri be hegeregere “lahi lalona dekena amo” ita heau mauri bamona—lahi dekenai ena kohu ibounai ia haboioa bona ia sibona be lahi amo ia roho mauri tauna bamona. Ita be dahaka ita karaia diba, iseda gaukara ena anina ita haboioa lasi totona? Kohu goadadia ita gaukaralaia! Bema iseda stiuden taudia ita hadibaia namonamo bona edia kudouna ita hamarerea, bema ita durua Keristani kara namodia, hegeregere aonega, lalo-parara, Iehova gari henia, bona abidadama korikorina idia laloa bada totona, unai neganai ita be kohu goadadia, lahi ese ia hadikaia diba lasi kohu ita gaukaralaia. (Salamo 19:9, 10; Aonega Herevadia 3:13-15; 1 Petero 1:6, 7) Unai kara idia abia taudia ese Dirava ena ura do idia karaia noho; edia helaro korikorina be do idia mauri noho ela bona hanaihanai. (1 Ioane 2:17) To, edena dala ai Paulo ena parabole ita badinaia diba? Haheitalai haida mani oi laloa.
15. Edena dala ai ita hamomokania diba iseda Baibel stiuden taudia ita hadibaia neganai gaukara namona ita karaia?
15 Baibel stiuden taudia ita hadibaia neganai, namona be Iehova Dirava ataiai taunimanima ita abia isi lasi. Ita ura lasi ita hadibaia dainai idia laloa ita be aonega bada taudia. Ita ura idia lalo-parara Iehova, ena Hereva, bona ena orea amo hakaua hereva idia tahua. Unai ia vara totona, ita ese sibona eda lalohadai amo edia henanadai ita haerelaidia lasi. To, idia ita hadibaia haere abia totona, Baibel bona “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” ese ia halasia bukadia idia gaukaralaia. (Mataio 24:45-47) Danu, do ita laloa lasi Baibel stiuden taudia be ita sibona eda. Ma haida ese idia kara namo henidia neganai, ita badu lasi, to namona be iseda stiuden taudia ita hagoadaia ma haida ura henia karana idia “habadaia,” kongregesen taudia momo idia diba bona idia laloa bada totona.—2 Korinto 6:12, 13.
16. Edena dala ai elda taudia ese lahi ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia?
16 Hahediba taudia hagoadaia gaukarana lalonai, Keristani elda taudia edia gaukara danu be mai anina bada. Kongregesen lalonai idia hadibaia neganai, idia ura lahi ese ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia. Edia hadibaia dalana, edia diba, bona edia kara be idauidau, to idia ese unai gaudia idia gaukaralaia lasi idia dekenai taunimanima idia veria totona. (Kara 20:29, 30 itaia.) Ita diba lasi dahaka dainai Korinto taudia haida idia gwau, “Lau be Paulo ena,” eiava, “Lau be Apolo ena.” To ita diba momokani unai kamonai elda taudia rua ese unai bamona kongregesen ia hapararaia lalohadaina idia habadaia lasi. Paulo ese unai bamona hereva ia moalelaia lasi; idia ia gwau henia. (1 Korinto 3:5-7) Hari inai negai danu, elda taudia idia laloatao idia ese ‘Dirava ese ia henia mamoe orea idia naria.’ (1 Petero 5:2) Unai orea be tau ta ena lasi. Unai dainai elda taudia idia gini goada, tau ta ese mamoe orea eiava elda taudia edia orea ia biagua karana idia dadaraia totona. Bema elda taudia idia manau bona idia ura bada kongregesen idia hesiai henia, kongregesen taudia edia kudouna idia hamarerea, bona mai edia kudouna ibounai ida mamoe idia durudia Iehova idia hesiai henia totona, idia ese lahi ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia.
17. Edena dala ai Keristani tama sina ese lahi ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia toho?
17 Keristani tama sina ese unai gauna idia laloa bada danu. Idia ura dikadika edia natudia be do idia mauri noho ela bona hanaihanai! Unai dainai idia hekwarahi, Dirava ena Hereva amo hakaua herevadia be edia natudia edia kudouna dekenai idia “hadibaia goada” totona. (Deuteronomi 6:6, 7, NW) Idia ura edia natudia idia diba hereva momokani be taravatu eiava hereva momo edia lista ta sibona lasi, to ia be anina namona bona moale ia havaraia mauri dalana. (1 Timoteo 1:11) Edia natudia be Keriso ena kamonai hahediba taudia ai idia halaoa totona, lalokau tama sina idia ura lahi ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia. Mai edia haheauka ida edia natudia danu idia gaukara, idia durudia Iehova ese ia inai henia karadia idia dadaraia bona ia ura henia karadia idia habadaia totona.—Galatia 5:22, 23.
Daika Ena Maduna?
18. Bema hahediba tauna ese hahediba hereva namona ia dadaraia, dahaka dainai reana unai be ia idia hadibaia toho taudia edia kerere lasi?
18 Unai hereva ese mai anina bada henanadai ia havaraia. Bema ita durua toho tauna ta be hereva momokani ia rakatania, ena anina be ita be hadibaia taudia namodia lasi—kohu namodia ita gaukaralaia lasi, a? Reana lasi. Momokani Paulo ena hereva ese ita ia hadibaia lou, hahediba taudia hagoadaia gaukarana be maduna badana. Ita ura ita karaia diba daladia ibounai amo idia ita hagoadaia. To Dirava ena Hereva ese ita ia hamaoroa lasi unai maduna ibounai ita huaia, bona bema ita durua taudia ese hereva momokani idia rakatania do ita laloa lasi ia be iseda kerere. Iseda haginia gaukara sibona lasi to ma gau haida be mai anina danu. Hegeregere, mani oi itaia Paulo ese haginia gaukara ia karaia namonamo lasi tauna be edena bamona ia herevalaia, ia gwau: “Iena gaukara ena anina do ia halusia. Ia sibona do ia mauri.” (1 Korinto 3:15) Bema unai tauna ese hahemauri do ia abia—to ena stiuden tauna lalonai ia haginia toho Keristani karadia be hahetoho lalonai “lahi ese ia araia” bamona—dahaka ita laloa be namo? Ia hahedinaraia Iehova ia laloa stiuden tauna ese kamonai dalana ia badinaia eiava lasi be ia sibona ena maduna.
19. Hereva gabena lalonai dahaka do ita herevalaia?
19 Taunimanima ta ta ena maduna ia huaia be mai anina bada gauna. Ia be mai anina ita ta ta dekenai. Baibel ese dahaka ia hahedinaraia unai gauna dekenai? Iseda hereva gabena ese unai ia herevalaia.
[Footnotes]
a Reana ‘tanobada ena badina nadi’ ena anina be idia noho siahu idauidau, idia dainai tanobada—bona hisiu ibounai—be edia gabu dekenai idia noho. Danu, Dirava ese tanobada ia karaia dalana dainai, do ia “marere” lasi, eiava gau ta ese do ia hadikaia ore lasi.—Salamo 104:5.
b Paulo ia gwauraia “nadi namo herea” be reana daimon bona rubi bamona davana bada nadidia lasi. Reana idia be ruma idia haginia gaukarana lalonai idia gaukaralaia davana bada marble, alabaster, eiava granite nadidia.
c Paulo ese ia hahedinaraia haginia tauna lasi, to “ia haginia gauna” ese hahemauri dalana do ia haboioa diba. The New English Bible ese unai siri dekenai ia gwau: “Bema tau ta ese ia haginia gauna ia gini, davana namona do ia abia; bema lahi ese ia hadikaia, ena gaukara ena anina do ia halusia; to do ia roho mauri, lahi amo ia roho mauri tauna bamona.”
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Keristani tauna momokanina ena “badina” be daika, bona edena bamona ita atoa?
◻ Ruma haginia kohu idaudia amo dahaka ita dibaia diba?
◻ “Lahi” ese dahaka ia laulaulaia, bona edena dala ai ia dainai ta ese ena “gaukara ena anina do ia halusia” diba?
◻ Edena dala ai Baibel idia hadibaia taudia, elda taudia, bona tama sina ese lahi ia hadikaia diba lasi kohu idia gaukaralaia diba?
3. (a) Aposetolo Paulo ese Keristani hahediba tauna halaoa gaukarana be edena gaukara ida ia hahegeregerea? (b) Ita ese Keristani haginia gaukarana ita karaia dainai, dahaka hahenamo badana ita abia?
4. (a) Keristani haginia gaukarana lalonai Paulo ena gaukara be dahaka? (b) Dahaka dainai ita gwau diba Iesu bona ena hereva idia kamonai taudia idia diba ruma ena badina namona be mai anina bada?
5. Daika be Keristani kongregesen ena badina, bona edena bamona unai idia perovetalaia?
7. Paulo ia gwau “ruma haginia tauna badana ena aonega” hegeregerena ai ia gaukara, unai hereva amo dahaka ita dibaia?
8. Edena dala ai Keriso be hahediba taudia ai idia lao diba taudia edia badina ai ita halaoa?
12. Edena dala ai Korinto Keristani taudia ese haginia gaukara namona idia karaia lasi?
[Picture on page 9]
Idaunegai hanua momo dekenai, nadi amo idia haginia bona lahi ese ia hadikaia diba lasi rumadia bona ruma manokadia idia noho hebou