Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w00 7/1 rau 22-27
  • Bese Momo Dekenai Diari Ia Loalaia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Bese Momo Dekenai Diari Ia Loalaia
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Guna Laganidia
  • Tano Idaudia Dekenai Ia Lao
  • Europe Dekenai Ia Lao
  • Soviet Union Dekenai Ia Haroro
  • Headava Bona Loaloa Iharuana
  • Ruma Bese Ena Mauri Kwadogina
  • Iehova be Emu Tamana Bamona Oi Laloa, A?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2010
  • Iehova, Iseda Tamana, ese Ita Ia Lalokau Henia Bada
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2020
  • 1923—Lagani Handred Gunanai
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2023
  • ‘Natuna Ia Ura Tamana Ia Hahedinaraia’
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2012
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2000
w00 7/1 rau 22-27

Mauri Sivaraina

Bese Momo Dekenai Diari Ia Loalaia

GEORGE YOUNG ENA SIVARAI RUTH YOUNG NICHOLSON ESE IA SIVARAILAIA

“Dahaka dainai iseda dubu dekenai ita harorolaia lasi? . . . Bema lau torea gaudia ita hamomokania murinai ita harorolaia lasi, ita be edena bamona taudia? Mani taunimanima ita hadibaia namonamo, to hereva momokani be mai hemarai ida eiava hunia dalanai ita harorolaia lasi.”

UNAI be Tamagu ena rau 33 revarevana ena kahana ta, ia amo ia noinoi dubu ena rejista bukana amo ena ladana do idia kokia. Unai lagani be 1913. Unai nega murinai, ena mauri lalonai gau momo idia vara, bena gabeai bese momo dekenai diari ia loalaia. (Filipi 2:​15) Lau be kekeni maragi negana amo, varavara taudia amo bona sivarai gunadia amo Tamagu ena ekspiriens lau haboudia, bona lauegu turadia ese lau idia durua iena mauri sivaraina lau torea totona. Dala momo ai, Tamagu ena mauri lau laloa neganai, aposetolo Paulo lau laloa lou. Tamagu be unai ‘Iuda lasi taudia totona aposetolo gaukara ia karaia’ tauna bamona, bona hanaihanai ia gini hegaegae tano bona motumotu idauidau taudia dekenai Iehova ena hereva ia gwauraia totona. (Roma 11:13; Salamo 107:​1-3) Mani egu tamana, George Young, ena sivarai lau kikilaia.

Guna Laganidia

Tamagu be John bona Margaret Young, Scotland ena Presbyterian orea taudia, edia natuna mero ginigabena. Ia be September 8, 1886 ai ia vara, iena ruma bese taudia ese Edinburgh, Scotland, idia rakatania bena Canada ena west kahana dekenai British Columbia dekenai idia lao murinai. Iena kakana memero toi​​—⁠Alexander, John, bona Malcolm​​—⁠be lagani haida gunanai Scotland dekenai idia vara. Memero edia tadina kekeni, Marion, ma iena ladana ta idia gwauraia Nellie, be lagani rua Tamagu murinai ia vara.

Unai natudia be British Columbia ai, Victoria kahirakahira dekenai ia noho taoni ena ladana Saanich dekenai, biru gabuna ta dekenai idia tubu daekau lalonai, nega namona idia abia. Danu, maduna huaia dalana idia dibaia. Unai dainai edia tamana bona sinana be Victoria amo idia giroa neganai, ruma ena murimuri gaukaradia idia haorea bona ruma ena lalona ia goeva.

Gabeai, Tamagu bona iena kakana toiosi be maini gaukara bona timba gaukara idia ura henia. Unai Young tadikakadia be au idia tubu gabudia namodia tahua taudia (au utua totona gabu namona idia tahua taudia) namodia bona au hoia bona hoihoilaia taudia namodia ai idia lao. Tamagu be moni idia gaukaralaia dalana ia naria.

Gabeai, Tamagu be lauma gaudia ia laloa bada dainai iena lalona ia hadaia Presbyterian orea ena haroro tauna ai ia lao. To, unai negai niuspepa lalonai Charles Taze Russell, Zion’s Watch Tower Tract Society ena presiden ginigunana, ena hereva idia halasia bona unai ese iena mauri idia haidaua momokani. Tamagu be ia dibaia gaudia dainai, dubu rakatania revarevana, Matamanai ai gwauraia gauna, ia torea bona ia siaia.

Tamagu be mai manau ida to dala goevana ai Baibel ena siri amo ia hahedinaraia dubu ena hahediba herevadia, taunimanima ena souli ia mase diba lasi bona Dirava ese taunimanima ena souli be hel ena lahi dekenai do ia hahisia hanaihanai herevadia, be koikoi. Danu, Toi Tamona hahediba herevana ia hakoikoia, ia hamomokania ia be Keristani lasi taudia amo ia mai bona Baibel ese ia durua lasi. Bena unai murinai Iesu Keriso bamona Keristani hesiai gaukara ia goadalaia, mai manau ida iena diba bona goada ibounai ia gaukaralaia Iehova hanamoa totona.

Lagani 1917 ai, Watch Tower Society ena hakaua henunai, Tamagu be tomadiho laolao tauna, Iehova ena Witnes taudia edia loaloa taudia be unai bamona idia gwauraia, ena gaukara ia hamatamaia. Canada ena taoni bona siti lalodiai, hereva ia henidia bona muvini piksa bona slaid program ladana “Photo-Drama of Creation” ia hahedinaraia. Tamagu ena vadivadi dainai, muvini piksa itaia gabudia idia honu momokani. Guna negana amo ela bona lagani 1921 ai, iena tomadiho laolao gaukarana ena sediual be The Watchtower magasin lalonai idia hahedinaraia.

Winnipeg ena niuspepa ta ena ripoti ia gwau, Haroro Tauna Young be taunimanima 2,500 ia hereva henia bona momo idia vareai diba lasi badina gabu ia honu momokani. Ottawa dekenai, iena hereva ena sinado be “Hel Dekenai Idia Lao Bena Idia Giroa Mai.” Unuseniai tau buruka ta ia gwau: “George Young ena hereva murinai, dubu gunalaia taudia haida be pata dekenai ia boiria unai hereva idia kikilaia hebou totona, to idia ta ia marere lasi. Bena lau lalo-parara lau be hereva momokani lau davaria unai.”

Tamagu ia ura iena tomadiho laolaona lalonai lauma gaudia ia herevalaia momo. Unai murinai, karaharaga trein ma ta ia abia bona iena sediual hegeregerena gabu ma ta dekenai ia lao. Motuka amo ia loaloa neganai, daba ena aniani ia do ania lasi neganai gabu ma ta totona ia lao vadaeni. Tamagu be gaukara goada tauna sibona lasi, to ma haida ia laloa bada danu bona iena Keristani karadia bona hariharibada be momo idia diba.

Guna ia lao henia hebouhebou momo huanai, lagani 1918 ai, Edmonton, Alberta dekenai idia karaia gauna be ia laloaboio lasi. Unai be Nellie ena bapatiso negana dainai, iena ruma bese taudia ibounai idia lao. Danu, unai be nega ginigabena memero be nega tamona idia hebou. Lagani rua murinai, Malcolm be nimonia amo ia mase. Iena tadikaka memero toi bona edia tamana bamona, Malcolm be guba maurina ena helaro ia abia, bona idia ibounai be Dirava idia abidadama henia noho ela bona idia mase.​​—⁠Filipi 3:​14.

Tano Idaudia Dekenai Ia Lao

September 1921 ai, Canada ibounai dekenai, Tamagu ia haroro loaloa murinai, Joseph F. Rutherford, Watch Tower Society ena presiden, ese ia hamaoroa Caribbean ena motumotu idauidau dekenai ia lao totona. Tamagu be “Photo-Drama of Creation” ia hahedinaraia gabudia ibounai dekenai taunimanima ese idia moalelaia. Trinidad amo ia torea, ia gwau: “Gabu ia honu momokani, bona momo herea idia siaia lao. Hanuaboi iharuana ai, taunimanima be ruma idia hahonua momokani.”

Lagani 1923 ai, Tamagu be Brazil dekenai idia siaia. Unuseniai nega momo taunimanima hutuma ia hereva henia, nega haida taunimanima dekenai moni ia henia ena hereva idia hahanaia totona. The Watchtower, December 15, 1923 gauna ia gwau: “June 1 amo ia lao September 30, Tadikaka Young be hebou badadia 21 ia karaia bona taunimanima 3,600 idia mai; kongregesen heboudia 48 ia karaia bona taunimanima 1,100 idia mai; Portugal dekenai davana lasi bukadia ibounai 5,000 ia hariharilaia.” Tamagu ese hereva ladana “Hari Idia Noho Taudia Milioni Momo be Do Idia Mase Lasi” ia henia neganai, taunimanima momo herea idia kamonai.

March 8, 1997 ai, Brazil dekenai brens rumana matamatana idia hahelagaia neganai, idia halasia buklet ia gwau: “Lagani 1923 ai: George Young be Brazil dekenai ia ginidae. Rio de Janeiro ena ihuanai, brens opesi haginia dalana ia hegaegaelaia.” Ena be Spanish gado ai Baibel bukadia idia hahanaia vadaeni, to Portuguese gado, Brazil ena gado badana, dekenai danu idia hahanaia be gau badana. Unai dainai, October 1, 1923 ai, The Watchtower magasin be Portuguese gado ai idia hahanaia matamaia.

Brazil dekenai, Tamagu be taunimanima namodia momo ia hereva henia. Idia ta be Portugal amo ia mai taga tauna ladana Jacintho Pimentel Cabral, bona iena ruma ia henia hebou idia karaia totona. Daudau lasi murinai, Jacintho be Baibel ena hereva momokani ia abia dae bona gabeai brens tauna ta ai ia lao. Ma ta be Portugal amo ia mai uma naria tauna, iena ladana be Manuel da Silva Jordão. Tamagu ena pablik herevana ia kamonai bona unai ese ena lalona ia veria, unai dainai Portugal dekenai ia giroa lou bona colporteur gaukarana ia karaia, unai neganai Iehova ena Witnes taudia edia ful-taim hesiai taudia edia ladana be unai bamona idia gwauraia.

Tamagu be trein amo Brazil ena hanua idauidau dekenai ia loaloa, bona kamonai taudia ia davaria. Iena loaloa ta ai, Bony bona Catarina Green ia davaria, idia ida pura rua bamona ia noho bona Baibel ia herevalaia. Gabeai unai ruma bese taudia 7 be Iehova dekenai edia mauri idia gwauhamatalaia bona ranu dekenai bapatiso idia abia.

Lagani 1923 ai, hahine ma ta ia hereva henia, iena ladana be Sarah Bellona Ferguson. Lagani 1867 ai, ia do kekeni maragi neganai, iena kakana merona ladana Erasmus Fulton Smith bona ruma bese orena ida be United States idia rakatania bona Brazil dekenai idia lao. Lagani 1899 amo, Watchtower magasin be revareva amo ia abia loulou. Tamagu ena vadivadi ese dala ia kehoa, Sarah, iena natuna hani, bona ma ta, Tamagu ese ena ladana ia gwauraia Anti Sallie, be nega daudau idia naria vadaeni bapatiso do idia abia. Unai be March 11, 1924 dekenai.

Nega sisina murinai, Tamagu be South America tanodia ma haida dekenai ia haroro loaloa. November 8, 1924 ai, Peru dekenai amo ia torea, ia gwau: “Lima bona Callao ai, pepapepa 17,000 lau henia haorea vadaeni.” Gabeai, Bolivia dekenai pepapepa hariharilaia totona ia lao. Unai vadivadi ia kikilaia, ia gwau: “Iseda Tamana ese inai gaukara ia hanamoa. South America ena Indian tauna ta be lau ia durua. Iena ruma be Amazon Sinavai ena matamana kahanai ia noho. Ia be pepapepa 1,000 bona buka haida danu do ia abia lao.”

Tamagu ena gaukara goada dainai, Baibel ena hereva momokani ena uhe be Central bona South America tanodia momo dekenai idia laohaia. December 1, 1924 ai, Watchtower ia gwau: “Hari, George Young be lagani rua South America dekenai ia noho vadaeni. . . . Unai lalokau tadikaka ena hahenamo be Punta Arenas, Straits of Magellan dekenai, hereva momokani ia harorolaia.” Tamagu ese Costa Rica, Panama, bona Venezuela dekenai danu, haroro gaukara ia habadaia. Ena be malaria gorere ia abia bona ena tauanina ia hadikaia, to haroro gaukara ia hadokoa lasi.

Europe Dekenai Ia Lao

March 1925 ai, Tamagu be bouti amo Europe dekenai ia lao, bona ia laloa Spain bona Portugal dekenai Baibel pepapepa 300,000 do ia henia bona dala ia karaia Tadikaka Rutherford ese pablik haroro do ia henidia totona. To, Spain dekenai ia ginidae neganai, Tamagu ia daradara unai bamona tomadiho idaudia inai henia karana lalonai Tadikaka Rutherford ese hereva do ia henia be namo eiava.

Unai dainai, Tadikaka Rutherford ese revareva ia siaia bona Isaia 51:16 ena hereva ia gwauraia, ia gwau: “Lau ese egu hadibaia hereva be emu uduna dekenai lau atoa vadaeni, bona egu imana amo oi lau naria, guba lau karaia totona, bona tanobada ena badina nadina lau atoa totona, bona Siona be lauegu besena lau gwauraia totona.” (King James Version) Bena, Tamagu ia laloa: “Momokani Lohiabada ena ura be gaukara lau karaia sibona, bona gau ibounai be ena imana ai lau atoa.”

May 10, 1925 ai, Barcelona ena Novedades Theater lalonai, Tadikaka Rutherford be gado hahanaia tauna amo ena hereva ia henia. Taunimanima 2,000 mai kahana idia mai, idia rua be gavamani ofesa tauna bona platfom dekenai ia noho gima tauna. Madrid dekenai, unai bamona idia karaia danu, bona taunimanima 1,200 idia mai. Unai hereva dainai kamonai taudia momo idia davaria bena Spain dekenai brens opesi idia haginia, bona lagani 1978 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ia gwau, “George Young ese ia hakaua.”

May 13, 1925 ai, Lisbon, Portugal dekenai, Tadikaka Rutherford be hereva ta ia henia. Unuseniai danu, iena hereva idia ura henia, herevana dubu gunalaia taudia idia ura bada unai hebou idia hadikaia, bena idia boiboi kava bona helai gaudia idia hadikaia. Spain bona Portugal ai, Tadikaka Rutherford ese ena hereva ia henia murinai, Tamagu ese “Photo-Drama” ia halasia noho, bona unai gabu dekenai dala ia karaia danu, Baibel bukadia idia printaia bona halasia totona. Lagani 1927 lalonai ia gwau sivarai namona be “Spain ena siti bona taoni ibounai dekenai ia hedinarai vadaeni.”

Soviet Union Dekenai Ia Haroro

Tamagu ena misinari gaukara gabuna ma ta be Soviet Union dekenai, bona August 28, 1928 ai, unai gabu dekenai ia ginidae. October 10, 1928 lalonai ia torea revarevana ta ena hereva ia gwau:

“Russia dekenai lau mai neganai, mai egu kudouna ibounai ida lau guriguri, lau gwau, ‘Oiemu Basileia do ia mai.’ Lau be inai gado lau dibaia noho, to metairametaira lau diba. Lauegu hereva ia hahanaia tauna be idau, ia be Jew tauna, to Keriso ia abia dae bona Baibel ia lalokau henia. Lau be ekspiriens namodia haida lau davaria, to lau diba lasi do lau noho daudau diba eiava. Vanegai pura ai, hora 24 idia henia unai gabu do lau rakatania, to lau hamaoromaoroa vadaeni, unai dainai do lau noho sisina.”

Kharkov, hari Ukraine ena siti badana, dekenai Bible Student taudia haida ia davaria, bona idia moale bada herea dainai edia matana ranu ia diho. Hanuaboi ta ta lalodiai, hebouhebou maragidia idia abia ela bona hanuaboi momokani. Gabeai Tamagu ese unai hebou bona tadikaka ia herevalaia, ia gwau: “Tadikaka madi, edia buka haida idia abia bona gavamani taudia ese idia inai henidia, to idia be idia moale bada.”

June 21, 1997 ai, St. Petersburg, Russia dekenai, brens rumana matamatana idia hahelagaia neganai, taunimanima dekenai buklet ta idia henia bona unai buklet be Tamagu ena haroro Soviet Union dekenai ia gwauraia. Unai buklet ia gwau, Tamagu be Moscow dekenai idia siaia, bona gwaumaoro ia abia “Russia ai buklet ladana Freedom for the Peoples bona Where Are the Dead? ibounai 15,000 ia hariharilaia totona do ia halasia diba.”

Tamagu be Russia amo ia giroa lou neganai, United States dekenai tomadiho laolao gaukarana ia karaia. South Dakota dekenai, Nellena bona Verda Pool edia noho gabuna ia vadivadi henia, lagani momo murinai unai taihu korikori rua be Peru dekenai misinari gaukara idia karaia. Idia be Tamagu ena haroro goadagoada gaukarana idia moalelaia bona idia gwau: “Unai guna negadiai, tadikaka be painia urana idia abia, unai dainai tano idaudia dekenai idia lao, edia kohu be bada lasi to mai edia kudouna ibounai ida Iehova idia lalokau henia. Unai gauna ese edia lalona ia doria, edia gaukara idia hagugurua totona.”

Headava Bona Loaloa Iharuana

Lagani momo lalodiai, Tamagu be Clara Hubbert, Manitoulin Motumotuna, Ontario dekenai ia noho taihuna, dekenai revareva ia siaia. July 26, 1931 ai, Columbus, Ohio ena hebouhebou dekenai, Bible Student taudia be ladana Iehova ena Witnes taudia idia abia neganai, idia ruaosi idia noho danu. (Isaia 43:​10-​12) Pura ta murinai idia headava. Daudau lasi murinai, Tamagu ia loaloa lou, Caribbean ena motumotu idauidau dekenai misinari loaloa iharuana ia karaia. Unuseniai, hebou karaia daladia ia hegaegaelaia bona ma haida ia hadibadia ruma-ta-ruma-ta gaukarana idia karaia totona.

Suriname, St. Kitts, bona gabu ma momo amo Sinagu be laulau, kadi, bona revareva ia abidia. Unai revareva lalonai, gaukara ena namo ia noholaia tano lalonai bona nega haida ena manu, animal, bona palaoapalaoa idauidau ia sivarailaia. June 1932 ai, Tamagu ese iena gaukara Caribbean dekenai ia hagugurua bona bouti ta amo Canada dekenai ia giroa lou. Unai murinai, Sinagu ida ful-taim hesiai gaukara idia karaia hebou, bona 1932/33 ena keru neganai, Ottawa dekenai ful-taim hesiai taudia edia grup badana ta ida hesiai gaukara idia karaia.

Ruma Bese Ena Mauri Kwadogina

Lagani 1934 ai, lauegu kakana merona David ia vara. Ia maragi neganai, Sinagu ena kwara gau ia udaia mauana latanai ia gini bona ena “hereva” henia daladia ia tohoa. Iena tamana bamona, ena mauri ibounai lalonai Iehova ia hesiai henia goadagoada. Idia toiosi be motuka amo Canada ena ist kone amo ela bona west kone dekenai kongregesen idia vadivadi henidia bona saun gaudia be guhi dekenai idia kwatua. Lagani 1938 ai, Tamagu be British Columbia dekenai hesiai gaukara ia karaia neganai lau vara. David ia laloatao, Tamagu be mahuta patana latanai lau ia atoa bona patana ena kahana kahana ai Tamagu, Sinagu, bona David idia tui diho bona Tamagu be lau dainai guriguri amo tanikiu herevana ia gwauraia.

Lagani 1939 ena keru neganai, Vancouver dekenai ai noho, bona Tamagu be unai gabu ena kongregesen ia vadivadi henidia. Lagani momo lalodiai ai haboua revarevadia huanai, ta be January 14, 1939, Vernon, British Columbia dekenai ia noho neganai ia torea. Tamagu be Clara, David, bona Ruth dekenai ia siaia, ia gwau: “Umui lau kisi henia bona rosia.” Unai revareva lalonai, ai ta ta totona hereva ta ia noho. Ia gwau uiti ena anina be momo, to utua taudia be momo lasi.​​—⁠Mataio 9:​37, 38.

Tamagu be Vancouver amo ia giroa lou bena pura ta murinai, hebou ta lalonai ia moru. Doketa ia gwau ena kwarana harana dekenai kensa bamona tiuma ia noho. May 1, 1939 ai, iena tanobada maurina ia haorea. Lau be hua 9 sibona, bona David ena mauri lagani be kahirakahira 5. Aiemai lalokau sinana, guba helarona ia abia danu, be Dirava ia abidadama henia ela bona June 19, 1963 ai ia mase.

Tamagu ese ena hahenamo badana, tano momo dekenai sivarai namona ia harorolaia ena hahenamo, ia laloa dalana be Sinagu dekenai ia siaia revarevana ai ia torea hedinarai namo herea. Iena hereva ena kahana ai ia gwau: “Iehova be mai ena hebogahisi ida lau dekenai gwaumaoro ia henia unai tano idauidau dekenai Basileia sivaraina ena diari lau loalaia totona. Iena ladana helagana ita hanamoa. Herevana iseda tauanina ia goada lasi, ita hegeregere lasi, bona ita manoka, to iena hairai ia diari noho.”

Hari George bona Clara Young edia natudia, tubudia bona edia natudia danu, be iseda lalokau Diravana, Iehova, idia hesiai henia noho. Lau idia hamaoroa, nega momo Tamagu be Heberu 6:​10 ena hereva ia gwauraia, unai siri ia gwau: “Dirava ena kara be gagevagageva lasi, ia be maoromaoro momokani. Unai dainai ia ese emui kara namodia [bona lalokau] do ia laloaboio lasi.” Ai ese Tamagu ena gaukara ai laloaboio lasi danu.

[Picture on page 23]

Egu tamana, idiba kahanai, bona iena kakana toi

[Pictures on page 25]

Tamagu (ia gini noho) bona Tadikaka Woodworth, Rutherford, bona Macmillan

Henunai: Tamagu (lauri kahanai) bona Tadikaka Russell ma haida ida

[Pictures on page 26]

Tamagu bona sinagu

Henunai: Edia headava dinana

[Picture on page 27]

David bona Sinagu ida, Tamagu ia mase bena lagani haida murinai

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia