Iehova ese Ia Moalelaia Hanamoa Bouboudia
“Emui tauanina do umui henia, boubou gauna mai mauri bona mai helaga, Dirava ese ia moalelaia gauna.” —Roma 12:1, Nw.
1. Baibel ese Mose ena Taravatu henunai idia karaia bouboudia be edena bamona ia gwauraia?
“TARAVATU be dohore idia vara gau namodia edia laulau sibona. Ia be unai gau namodia edia toana korikori lasi. Unai dainai, unai lagani lagani ibounai idia karaia boubou karadia ese unai tomadiho taudia idia hanamoa momokani diba lasi.” (Heberu 10:1) Unuseniai, ia gwauraia goevagoeva herevana tamona lalonai, aposetolo Paulo ese ia hamomokania Mose ena Taravatu henunai idia karaia boubou iboudiai idia hegeregere lasi taunimanima hamauria totona.—Kolose 2:16, 17.
2. Dahaka dainai Baibel lalonai boubou karadia idia herevalaia herevadia ita lalo-pararalaia toho neganai ita hekwarahi kava lasi?
2 Anina be Pentateuch ai idia herevalaia bouboudia be anina lasi hari inai nega Keristani taudia dekenai, a? Kahirakahira lagani ta mai kahana lalonai, tanobada hegegemadai Iehova ena Witnes taudia edia kongregesen dekenai Haroro Sikuli lalonai taunimanima idauidau be Baibel buka ginigunadia ima idia duahia ore. Idia haida idia hekwarahi bada unai idia duahia bona edia anina idia lalo-pararalaia totona. Edia hekwarahi ibounai be anina lasi, a? Lasi, badina “Buka Helaga dekenai idia torea hereva be ita dekenai hadibaia totona idia torea, vadaeni do ita gini goada, bona Dirava ena namo dekenai do ita naria, mai haheauka danu.” (Roma 15:4) Vadaeni, henanadai be inai, Taravatu ese boubou karadia idia herevalaia herevadia amo edena bamona ita ia “hadibaia” bena do ita “gini goada” diba?
Ita Ia Hadibaia Ita Gini Goada Totona
3. Dahaka ita abia be gau badana?
3 Ena be Taravatu ese ia gwauraia hegeregerena boubou korikoridia ita karaia lasi, to unai boubou gaudia ese Israela taudia dekenai idia henia gaudia ita abia be gau badana, hegeregere, Dirava ena gwauatao karana bona ena lalo-namo ita moalelaia karana. Ita ese boubou korikoridia ita karaia lasi dainai, unai hahenamo be edena bamona ita abia diba? Paulo ese animal bouboulaia karana ena hetoana ia gwauraia murinai, ia gwau: “Keriso be tanobada dekenai ia mai gwauraia neganai, ia ese Dirava ia hereva henia, ia gwau: ‘Boubou karadia bona harihari gaudia be oi ura lasi, to oi ese lau totona tauanina ta oi abia hegaegae. Lahi ese boromakau bona nanigosi ia gabua boubou gaudia, be oi moalelaia lasi. Oi ura lasi unai boubou karadia kara dika kokia totona.’ Vadaeni, lau gwau, ‘Dirava e, lau inai, oiemu ura gauna do lau karaia, Taravatu Buka lalonai egu sivarai ia torea hegeregerena.’ ”—Heberu 10:5-7.
4. Paulo ese edena bamona ia hahedinaraia Salamo 40:6-8 be Iesu Keriso dekenai ia guguru?
4 Paulo ese Salamo 40:6-8 ena hereva ia gwauraia neganai, ia gwau Iesu be “boubou karadia bona harihari gaudia,” “gabua boubou gaudia” bona ‘kara dika kokia bouboudia,’ Paulo ena negai Dirava ese ia abia dae lasi gaudia, edia anina ia hadaudaua totona ia mai lasi. To, Iesu be iena guba Tamana ese ia hegaegaelaia tauanina danu ia mai, unai tauanina be dala iboudiai lalonai guna Dirava ese Adamu ia karaia neganai ia hegaegaelaia tauanina hegeregerena. (Genese 2:7; Luka 1:35; 1 Korinto 15:22, 45) Iesu be Dirava ena goevadae Natuna dainai, ia be hahine ena “garana,” Genese 3:15 (NW ) ese ia perovetalaia hegeregerena. Ia ese dala do ia karaia ‘Satani ena kwarana do ia haberoa’ totona, ena be ena ‘aena geduna do ia haberoa.’ Unai dala amo, Iesu be Iehova ese taunimanima hamauria totona ia gaukaralaia tauna ai ia lao, Abela ena nega amo abidadama taudia ese ia idia naria noho.
5, 6. Edena dala hereadaena ia noho Keristani taudia be Dirava dekenai idia lao diba totona?
5 Iesu ese ia karaia gaukara idauna ia herevalaia neganai, Paulo ia gwau: “Kara dika ia diba lasi tauna be [Dirava ese] kara dika ai ia halaoa ita totona, bena ita be ia dainai Dirava ena kara maoromaoro ai do ita lao.” (2 Korinto 5:21, NW ) Inai hereva “kara dika ai ia halaoa” ita hahanaia diba ‘kara dika boubouna ai ia halaoa.’ Aposetolo Ioane ia gwau: “Keriso sibona be iseda kara dika gwauatao dalana. Bona iseda dika sibona lasi, to Keriso be taunimanima ibounai edia dika gwauatao dalana.” (1 Ioane 2:2) Unai dainai, Israela taudia be ia noho daudau lasi dalana, edia boubou gaudia, amo Dirava dekenai idia lao diba, to Keristani taudia be dala hereadaena amo Dirava dekenai idia lao diba—Iesu Keriso ena boubou gauna unai. (Ioane 14:6; 1 Petero 3:18) Bema Dirava ia henia mauri davalaia boubouna ita abidadama henia bona Ia ita badinaia, Dirava ese iseda dika danu ia gwauatao diba bona Iena lalo-namo bona ena hahenamo ita abia diba. (Ioane 3:17, 18) Unai be hagoadaia gauna namona, ani? To, edena bamona ita hahedinaraia diba unai mauri davalaia boubouna ita abidadama henia?
6 Aposetolo Paulo ese Keristani taudia be dala hereadaena amo Dirava dekenai idia lao diba ia herevalaia murinai, Heberu 10:22-25 dekenai ita duahia hegeregerena, Dirava ese mai ena lalokau ida ia henia gauna ita abidadama henia bona laloa bada karana ita hahedinaraia totona dala toi ia hahedinaraia. Ena be Paulo ena hagoadaia herevana be ‘Helaga Herea Gabuna do idia raka vareai diba’ taudia—unai be, Dirava ese guba maurina totona ia boiria horoa Keristani taudia—dekenai ia gwauraia, to momokani taunimanima ibounai ese lauma helaga amo ia vara Paulo ena hereva idia kamonai namonamo be namo bema idia ura Iesu ena boubou gauna amo namo idia abia.—Heberu 10:19.
Boubou Gaudia mai Goeva Bona Miro Lasi Umui Henia
7. (a) Edena dala ai Heberu 10:22 ese boubou karana ia hahedinaraia? (b) Dahaka idia karaia be namo Dirava ese boubou gauna ia abia dae totona?
7 Gau ginigunana be Paulo ese Keristani taudia ia hagoadaia: “Namona be kudouna momokani mai ena abidadama ena lalo-goada amo ita lao henia, badina lalona dikana amo iseda kudouna ita haparia vadaeni bona iseda tauanina be ranu goevana amo ita huria vadaeni.” (Heberu 10:22) Unuseni ia gaukaralaia herevadia ese Taravatu henunai idia karaia boubou karana idia hahedinaraia. Unai be maoro badina Dirava ese boubou gauna ia abia dae totona, do idia henia mai edia laloa maoromaoro ida bona ia be gau goevana bona mai ena miro lasi. Idia bouboulaia animal be boromakau, nanigosi, eiava mamoe, animal goevadia, amo idia abia, bona ia be “namo herea,” mai ena dika ta lasi. Bema unai boubou gauna be manu ta, vadaeni pune eiava kerea ta idia abia. Bema ta ese unai ia badinaia, ena ‘boubou do idia abia dae, ena kara dika gwauatao totona.’ (Levitiko 1:2-4, 10, 14; 22:19-25) Paraoa boubouna dekenai hatubua muramura, kara dika ia laulaulaia gauna, be lasi; hani idia atoa lasi danu, reana ena anina be au huahua ena ranu, paraoa ia hatubua diba gauna. Boubou gauna—animal eiava paraoa—be boubou patana dekenai idia atoa neganai, damena, bodaga koua gauna ta, idia atoa danu.—Levitiko 2:11-13.
8. (a) Boubou ia karaia tauna be dahaka ia karaia be namo? (b) Dahaka ita karaia diba Iehova ese iseda tomadiho karana ia abia dae totona?
8 Boubou ia karaia tauna be edena bamona? Taravatu ia gwau Iehova ena vairanai ia mai tauna ia goeva bona miro lasi be namo. Badina ta dainai ia miro tauna be Iehova vairanai ia goeva totona kara dika eiava kerere davana karaia boubouna do ia henia guna, unai amo iena gabua ore eiava maino karaia boubouna do Ia abia dae diba. (Levitiko 5:1-6, 15, 17) Unai dainai, ita ese hanaihanai Iehova vairanai ita goeva noho karana ita laloa bada, a? Bema ita ura eda tomadiho karana be Dirava ese ia abia dae, namona be karaharaga ita ese Dirava ena taravatu utua karadia ita hamaoromaoroa. Namona be karaharaga Dirava ese ia henia heduru gaudia—“ekalesia gunalaia taudia” bona “iseda kara dika gwauatao dalana,” Iesu Keriso—ita abia dae.—Iamesi 5:14; 1 Ioane 2:1, 2.
9. Iehova dekenai idia henia boubou gaudia bona dirava koikoidia dekenai idia henia boubou gaudia edia idau badana be dahaka?
9 Kara dika idauidau amo sibona idia hamiroa lasi karana be idau gauna badana Iehova dekenai idia henia boubou gaudia bona Israela kahirakahira idia noho bese taudia ese dirava koikoidia dekenai idia henia boubou gaudia huanai. Mose ena Taravatu dekenai idia karaia boubou gaudia edia idau ia herevalaia neganai, buka ta ia gwau: “Ita davaria diba meamea karadia eiava toa tahua karadia be lasi; tomadiho dainai lalo-dika karana, sibona tauanina utua karana, eiava kara bodaga helagadia be lasi, tauanina ena ura bona havaraia siahuna hagoadaia karadia be idia taravatua momokani; taunimanima bouboulaia karadia idia karaia lasi; mase taudia totona boubou idia karaia lasi.” Unai ibounai ese gau ta ia hahedinaraia goevagoeva: Iehova be helaga, bona ia ese kara dika bona hadikaia gaudia idauidau be ia lalo-namo henia eiava ia abia dae lasi. (Habakuku 1:13) Gau badana be ia dekenai idia henia tomadiho bona boubou gaudia idia goeva bona mai edia miro lasi—tauanina dalanai, kara ai, bona lauma dalanai.—Levitiko 19:2; 1 Petero 1:14-16.
10. Paulo ena hagoadaia herevana Roma 12:1, 2 hegeregerena, ita eda mauri lalonai dahaka ita tahua namonamo be namo?
10 Unai dainai, namona be ita ese eda mauri daladia ibounai ita tahua namonamo, iseda hesiai gaukara Iehova dekenai be ia abia dae diba ita hamomokania totona. Namo lasi ita laloa Keristani heboudia bona haroro gaukara dekenai gau haida ita karaia dainai, ita sibona eda mauri lalonai ita karaia gaudia be herevana. Danu, namo lasi ita laloa Keristani karadia haida ita karaia dainai iseda mauri lalonai nega haida Dirava ena taravatu ita utua be hegeregere. (Roma 2:21, 22) Ita laloa diba lasi Dirava ena hahenamo bona lalo-namo do ita abia, bema iena matanai ia miro gauna ta ese iseda lalohadai bona kara ia hamiroa karana ita koua lasi. Namona be Paulo ena hereva ita laloatao: “Lauegu varavara taudia e, Dirava ena bogahisihisi bada herea dainai umui lau noia, emui tauanina umui henia Dirava dekenai. Boubou gauna bamona do umui henia, mai mauri bona mai helaga danu, Dirava umui dekenai do ia moale totona. . . . Inai tanobada taudia edia kara bamona do umui karaia lasi, to Dirava ese emui lalona do ia hagiroa, vadaeni do umui matamata, bona idau momokani. Unai dekena amo Dirava ena ura be do umui diba momokani. Do umui diba edena kara be namo, edena kara Dirava ia ura henia, bona edena kara be goeva momokani.”—Roma 12:1, 2.
Hanamoa Bouboudia Henia mai Kudouna Ibounai Ida
11. Heberu 10:23 dekenai inai hereva “gwauraia noho” ena anina be dahaka?
11 Paulo ese Heberu taudia ia tore henia neganai, tomadiho momokanina ena kahana badana ma ta ia gwauraia: “Dirava ese iena gwauhamata do ia badinaia. Unai dainai namona be iseda abidadama ita dogoatao goada noho. Ita gwauraia noho abidadama be unai.” (Heberu 10:23) Inai hereva “gwauraia noho” ena anina be “gwauraia hedinarai,” bona danu Paulo ia gwau “hahenamo herevadia boubouna be Dirava do ita henia.” (Heberu 13:15, NW ) Unai dainai ita ese Abela, Noa, bona Aberahamo edia boubou gaudia ita laloa lou.
12, 13. Israela tauna ta ese gabua ore boubouna ia karaia neganai, dahaka ia hahedinaraia bona dahaka ita karaia diba unai bamona kara ita hahedinaraia totona?
12 Israela tauna ta ese gabua ore boubouna ia karaia neganai, sibona ena ura hegeregerena Iehova vairanai do ia karaia. (Levitiko 1:3, NW ) Unai bamona boubou gauna ia karaia amo, mai ena ura ida taunimanima vairanai ia gwauraia hedinarai, eiava ia hahedinaraia, Iehova ese hariharibada bona hebogahisi mai lalokauna ena taunimanima dekenai ia hahedinaraia. Mani oi laloa lou, gabua ore boubouna dekenai ia idau gauna badana be, unai harihari gauna ibounai be boubou patana latanai idia gabua ore—mai lalona ibounai ida Dirava badinaia karana bona gwauhamata karana ia hahedinaraia goevagoeva. Unai hegeregerena, ita ese eda abidadama unai mauri davalaia boubouna dekenai bona eda moale unai harihari gauna dekenai ita hahedinaraia diba, bema mai eda ura ibounai bona mai kudouna ibounai ida Iehova dekenai ‘hahenamo herevadia boubouna, bibina edia huahua unai do ita henia.’
13 Keristani taudia ese boubou gaudia korikoridia—animal eiava uma aniani—idia henia lasi, to idia be mai edia maduna Basileia ena sivarai namona idia harorolaia bona taunimanima be Iesu ena hahediba taudia ai idia halaoa totona. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Oi ese taunimanima dekenai Dirava ena Basileia ena sivarai namona oi harorolaia diba daladia ibounai oi gaukaralaia namonamo, unai amo taunimanima ma momo be Dirava ese kamonai taudia totona ia karaia gaudia idia dibaia, a? Oi ese mai emu ura ida emu nega bona goada oi henia kamonai taudia oi hadibaia bona oi durudia Iesu Keriso ena hahediba taudia ai idia lao totona, a? Iseda gaukara goadagoada karana haroro gaukara lalonai, be Dirava ese gabua ore boubou ena bonana namona bamona ia moalelaia.—1 Korinto 15:58.
Dirava Bona Taunimanima Danu Hebou Karana Oi Moalelaia
14. Paulo ena hereva Heberu 10:24, 25 dekenai be edena bamona maino karaia boubouna ida ia hegeregere?
14 Dokonai, Paulo ese Dirava ita tomadiho henia lalonai iseda hetura karana iseda Keristani bamodia danu ia herevalaia. “Umui ta ta dekenai durua henia daladia do umui laloa noho. Unai bamona lalokau dekena amo kara namodia do umui karaia. Iseda guriguri hebou kara do umui hadokoa lasi, haida ese idia hadokoa bamona. To umui ta ta emui Keristani varavara taudia edia lalona do umui hagoadaia, oibe, inai kara do umui habadaia be namo. Badina be Lohiabada ena Dina be kahirakahira do ia ginidae.” (Heberu 10:24, 25) Inai hereva “lalokau dekena amo kara namodia do umui karaia,” “guriguri hebou kara,” bona “emui Keristani varavara taudia edia lalona do umui hagoadaia” ibounai dainai Israela dekenai maino karaia boubouna ese Dirava ena taunimanima dekenai ia havaraia gauna ita laloa.
15. Dahaka hegeregere gauna be maino karaia boubouna bona Keristani heboudia dekenai ita itaia?
15 Inai hereva “maino karaia bouboudia” lalonai “maino” hahedinaraia totona idia gaukaralaia Heberu herevana be momo edia maino ia hahedinaraia dalanai idia torea, reana badina idia ura hahedinaraia unai bamona boubou karadia idia karaia dainai Dirava bona tomadiho taudia ma haida danu maino ai idia noho. Maino karaia boubouna ia herevalaia neganai, diba bada tauna ta ia gwau: “Momokani unai be moale negana, badina Gwauhamata ia karaia Diravana danu idia hebou, unai negai ia manau bona unai boubou anianina dekenai Israela taudia edia Vadivadi Tauna ai ia lao, nega ibounai ia be edia Ruma Tauna bamona.” Unai dainai Iesu ena gwauhamata ita laloa lou, ia gwau: “Lauegu ladanai tau rua o toi idia hebou gabu ta dekenai, lau danu be idia dekenai lau noho.” (Mataio 18:20) Keristani heboudia dekenai ita lao negadia ibounai, hebamo namona, hagoadaia herevadia, bona ita diba iseda Lohiabada Iesu Keriso be ita danu ia noho dainai namo ita abia. Unai ese Keristani hebouna be moale bona abidadama hagoadaia momokani negana ai ia halaoa.
16. Maino karaia boubouna ita laloa lalonai, dahaka dainai Keristani heboudia be moale gauna?
16 Maino karaia boubouna dekenai, digara ibounai—bogarau amo, nadinadi amo, asena amo, bona mamuna amo, bona mamoe ena digara iuna danu—be Iehova dekenai idia henia totona, lahi dekenai idia gabua, boubou patana dekenai kwalahu do ia havaraia. (Levitiko 3:3-16) Idia laloa animal ena dava bada bona kahana namona be ena digara. Boubou patana ai idia bouboulaia karana ese Iehova dekenai kahana hereadaena idia henia karana ia laulaulaia. Keristani heboudia be moale gauna badina ita ese hadibaia herevadia ita abia sibona lasi to Iehova ita hanamoa danu. Unai ita karaia bema—mai eda manau ida to ita karaia diba hegeregerena—mai eda kudouna ibounai ida ane ita abia, ita kamonai namonamo, bona bema dala ia kehoa haere ita henia. Salamo torea tauna ia gwau: “Lohiabada do umui hanamoa! Lohiabada dekenai ane matamatana do umui abia. Lohiabada idia abidadama henia taudia edia hebou dekenai, ia do umui hanamoa.”—Salamo 149:1.
Hahenamo Momo Iehova amo be Ita Idia Naria
17, 18. (a) Ierusalema ai dubu idia hahelagaia neganai Solomona ese dahaka boubou gauna badana ia karaia? (b) Dahaka hahenamo be Israela taudia ese idia abidia dubu idia hahelagaia ena aria neganai?
17 Lagani 1026 B.C.E. ena hua namba 7 ai, Ierusalema ai dubu idia hahelagaia neganai, King Solomona ese ‘boubou gauna badana Iehova dekenai ia henia,’ unai boubou gauna lalonai be “boubou vamuna ia gabua, bona paraoa ena boubou bona digara, maino karaia boubou gaudia danu ia henia.” Paraoa boubouna bona idia bouboulaia gaudia ibounai be, boromakau 22,000 bona mamoe 120,000.—1 King Taudia 8:62-65.
18 Unai bamona aria badana ai idia haorea moni bona idia karaia gaukarana ena bada oi laloa diba, a? To, Israela taudia ese idia abia hahenamodia ese idia halusia gaudia edia davana idia hereaia momokani. Unai aria murinai, Solomona ese “taunimanima ia siaia lao. Idia ibounai ese Solomona idia hanamoa, bona edia ruma dekenai idia lao, mai edia moale bona mai edia lalona namo danu, Lohiabada ese iena hanamoa ibounai, be iena hesiai tauna Davida, bona iena bese Israela dekenai ia hedinaraia dainai.” (1 King Taudia 8:66) Momokani, Solomona ese ia gwauraia bamona, “Lohiabada ena hanamoa sibona ese, kohu momo oi dekenai ia henia noho, bona unai kohu danu, ese lalohisihisi sisina oi dekenai do ia henia lasi.”—Aonega Herevadia 10:22.
19. Dahaka ita karaia diba Iehova amo hahenamo badadia ita abia totona hari inai negai ela bona hanaihanai?
19 Ita be “gau namodia edia toana korikori” ese “dohore idia vara gau namodia edia laulau” edia gabuna idia abia ena nega ai ita noho. (Heberu 10:1) Iesu Keriso, Hahelaga Tauna Badana, be guba dekenai ia vareai vadaeni bona iena rara ena davana be Dirava vairanai ia hahedinaraia, iena boubou gauna idia abidadama henia taudia edia dika davana karaia totona. (Heberu 9:10, 11, 24-26) Unai boubou gauna badana dainai bona mai kudouna ibounai ida hanamoa boubou gaudia, idia goeva bona miro lasi gaudia, Dirava dekenai ita henia neganai, ita danu do ita lao ‘mai eda moale bona mai eda lalona namo danu,’ bona vaira neganai Iehova amo do idia mai hahenamodia momo ita naria noho.—Malaki 3:10.
Edena Bamona Do Oi Haere?
• Dahaka diba bona moale ita abia diba bema Taravatu lalonai idia noho boubou gaudia bona harihari gaudia edia sivarai ita tahua neganai?
• Dahaka be gau ginigunana iseda boubou gauna be Dirava ese ia abia dae totona, bona ita dekenai ena anina be dahaka?
• Dahaka ita henia diba bona ia be gabua ore boubouna bamona?
• Edena dala ai Keristani heboudia be maino karaia boubouna bamona?
[Picture on page 18]
Iesu ena mauri davalaia boubouna be Iehova ese ia henia taunimanima hamauria totona
[Picture on page 20]
Iseda hesiai gaukara be Iehova ese ia abia dae totona, hamiroa gaudia iboudiai amo ita goeva be namo
[Picture on page 21]
Iehova ena namo be ita gwauraia hedinarai haroro gaukara ita karaia neganai