“Nadi Namo Herea ta Ia Davaria”
“Guba Basileia abia totona be taunimanima ese idia heatu henia [“hekwarahi,” NW] noho, bona heatu [“hekwarahi,” NW] taudia ese idia ura dogoatao momokani.”—MATAIO 11:12.
1, 2. (a) Iesu ena Basileia parabolena ta lalonai, edena kara namona ia kikilaia? (b) Dava bada nadi namona ena parabole lalonai, Iesu be dahaka ia gwau?
MAI anina bada gauna ta oi ura abia dainai, emu kohu eiava moni ibounai do oi halusia unai gauna oi abia totona, a? Ena be taunimanima idia gwau do idia gaukara goadagoada edia tahua gaudia—moni, ladana bada, siahu, eiava dagi bada—abia totona, to nega ta ta sibona ai, tau ta be gau namo hereana ta ia davaria dainai, ia ura gau ibounai do ia halusia unai gauna ia abia totona. Iesu Keriso be lalona veria parabolena ta lalonai, Dirava ena Basileia ia herevalaia neganai, unai kara namona ia kikilaia.
2 Iesu ese unai parabole be ena hahediba taudia sibona dekenai ia gwauraia, ia be dava bada nadina ena parabole. Iesu be inai bamona ia hereva: “Guba Basileia be hoihoi tauna ta bamona, davana bada nadi namodia ia tahua. Nadi namo herea ta ia davaria, vadaeni ia lao, iena gau ibounai ia hoia lao, unai nadi namo herea ia hoia.” (Mataio 13:36, 45, 46) Iesu ia ura unai haheitalai idia kamonai taudia be dahaka do idia dibaia? Bona ita be edena dala ai Iesu ena hereva amo namo ita abia diba?
Dava Bada Nadina
3. Idaunegai, dahaka dainai nadi namodia be dava bada gaudia?
3 Idaunega amo, taunimanima dekenai butubutu (oyster) ena nadi (pearl) be dava bada herahera gauna. Buka ta ia gwau Roma diba bada tauna Pliny Badana ese unai nadi ia herevalaia neganai, ia gwau “ia be dava bada gaudia ibounai ia hereaia.” Ia be golo, siliva eiava tano ena nadi hairaidia bamona lasi, badina unai nadi be mauri gaudia ese idia havaraia. Momo idia diba, butubutu haida lalonai idia vareai momoru—hegeregere, nadi ena kahana maragidia—be ena muramura ta amo ia koua, bena unai amo nadi mai hairaina ia havaraia. Idaunegai, nadi namodia be Israela dekenai idia noho tano daudau amo idia abidia, hegeregere Davara Kakakakana, Persia Davarana bona India Davarana. Unai dainai, Iesu ese ‘hoihoi tauna ta, davana bada nadi namodia ia tahua’ tauna ia herevalaia. Tau ta be dava bada nadi ia abia totona, do ia hekwarahi bada.
4. Hoihoi tauna ena parabole amo ita dibaia gauna badana be dahaka?
4 Ena be nadi namodia edia davana be bada herea, to Iesu ena parabole be unai ia herevalaia momo lasi. Iesu ia gwau lasi Dirava ena Basileia be dava bada nadi ta bamona. Lasi, to Dirava ena Basileia be “hoihoi tauna ta bamona, davana bada nadi namodia ia tahua” bona ia davaria neganai ia karaia karana ia herevalaia. Unai hoihoi tauna be sitoa naria tauna bamona lasi, ia be nadi hoia gaukarana ia diba momo tauna. Ia be dava bada nadi ena toana bona hairai ia itaia haraga diba tauna. Ia diba edena be butubutu ena nadi korikorina bona edena be koikoi gauna.
5, 6. (a) Iesu ena parabole lalonai hoihoi tauna be dahaka kara namona ia hahedinaraia? (b) Tano dekenai idia hunia kohu namona ena parabole ese hoihoi tauna ena kara dekenai dahaka ia hahedinaraia?
5 Unai hoihoi tauna be kara namona ta ia hahedinaraia. Hoihoi tauna ma ta be reana do ia laloa guna, unai nadi be davana hida ai ma haida dekenai ia hoihoilaia diba. Unai amo do ia diba hida amo do ia hoia bona ia hoihoilaia lou neganai profit ia davaria diba. Bona unai nadi ia hoihoilaia haraga totona, do ia tahua danu bema taunimanima momo ese unai nadi idia ura henia eiava lasi. Ia laloa bada lasi unai nadi be ia sibona totona do ia abia, to ita gwau diba, unai tauna ese ia laloa bada gauna be ia ura profit do ia davaria haraga. To Iesu ena parabole lalonai hoihoi tauna be unai bamona lasi. Ia be profit eiava kohu haida do ia davaria diba ia laloa bada lasi. Ia laloa bada gauna be ia ura “iena gau ibounai”—reana iena kohu bona tano—do ia halusia ia tahua noho gauna ia abia totona.
6 Reana, hoihoi taudia momo dekenai, Iesu ena parabole lalonai hoihoi tauna be aonega lasi karana ia karaia. Ia laloa maoromaoro bisinesi tauna be unai do ia karaia lasi, badina iena gau ibounai do ia haboioa diba. To, Iesu ena parabole lalonai hoihoi tauna ia laloa bada gauna be idau. Ia be moni ia laloa bada lasi, to unai dava bada nadi namona be ia abia iena dainai ia moale bada. Unai point be Iesu ena haheitalai ma ta lalonai ia hedinarai goevagoeva. Ia gwau: “Guba Basileia be kohu namona ta, tano dekenai ia hunia noho bamona. Tau ta ese ia davaria, vadaeni tano dekena amo ia koua, ia lao, mai moale danu iena gau ibounai ia hoia lao, vadaeni unai tano ia hoia.” (Mataio 13:44) Oibe, unai kohu namona ta ia davaria bona ia abia ena moale be bada, bona unai ese ia veria ena gau ibounai ia hoihoilaia totona. Hari, unai bamona kara idia karaia taudia haida idia noho, a? Unai bamona kohu namona ta ia noho, iseda gau ibounai do ita hoihoilaia ita abia totona, a?
Idia Lalo-Parara Basileia be Dava Bada Gauna
7. Edena dala ai Iesu ese ia hahedinaraia ia lalo-parara Basileia be dava bada gauna?
7 Iesu be ena parabole ia gwauraia neganai, ia be “Guba Basileia” ia herevalaia. Iesu ia lalo-parara Basileia be dava bada gauna. Evanelia bukadia edia sivarai ese unai idia hamomokania. Lagani 29 C.E. ai ia bapatiso murinai, Iesu “ia haroro hamatamaia, ia gwau, ‘Emui lalona umui giroa, badina Guba Basileia be kahirakahira ia mai vadaeni.’ ” Lagani toi mai kahana lalonai, taunimanima hutuma dekenai Basileia ia hadibaia. Tano ibounai dekenai ia loaloa, “hanua badadia bona hanua maragidia edia lalonai ia haroro loaloa, Dirava ena Basileia ena Sivarai Namona ia harorolaia.”—Mataio 4:17; Luka 8:1.
8. Edena dala ai Iesu be Basileia ese do ia havaraia gaudia ia hahedinaraia?
8 Iesu be tano ibounai dekenai hoa karadia momo herea ia karaia—gorere taudia ia hanamoa, hitolo taudia ia ubua, lai bona hurehure badadia ia koua, bona mase taudia ia hatoredia isi lou—unai amo Iesu ese ia hahedinaraia Dirava ena Basileia be dahaka do ia havaraia. (Mataio 14:14-21; Mareko 4:37-39; Luka 7:11-17) Bena dokonai, ena mauri ia henia bona satauro dekenai idia hamasea, unai amo ena abidadama Dirava bona Basileia dekenai ia hamomokania. Unai hoihoi tauna ese “nadi namo herea” ia abia totona ena gau ibounai ia hoihoilaia hegeregerena, Iesu ena mauri lalonai Basileia sibona ena gaukara ia karaia bona Basileia totona ia mase.—Ioane 18:37.
9. Iesu ena hahediba taudia ginigunadia ese dahaka kara namona idia hahedinaraia?
9 Iesu be ena mauri lalonai Basileia ia atoa guna, bona ma haida ia haboua danu ena murinai idia raka totona. Unai taudia ta ta danu idia lalo-parara Basileia be dava bada gauna. Idia huanai be Andrea, guna ia be Ioane Bapatiso ena hahediba tauna ta. Andrea bona Ioane Bapatiso ena hahediba tauna ma ta, reana Sebedeo ena natuna ta ladana Ioane, idia kamonai Ioane ese Iesu ia gwauraia “Dirava ena Mamoe Natuna” neganai, maoromaoro Iesu dekenai idia lao bona idia abidadama henia. To, unai sibona lasi, karaharaga, Andrea be ena kakana Simona dekenai ia lao bona ia hamaoroa: “Ai be Mesia ai davaria vadaeni.” Daudau lasi murinai, Simona (gabeai ladana idia atoa Petero), Filipi bona ena turana Natanaela ese idia abia dae Iesu be Mesia. Natanaela ia hoa bona Iesu dekenai ia gwau: “Oi be Dirava ena Natuna, oi be Israela ena King!”—Ioane 1:35-49.
Ia Veridia Kara ta Idia Karaia Totona
10. Nega daudau ia ore murinai, Iesu ese hahediba taudia ia boiridia neganai, dahaka idia karaia?
10 Andrea, Petero, Ioane bona ma haida ese Mesia idia davaria neganai, idia mamia moalena be hoihoi tauna ese dava bada nadina ia davaria neganai ia mamia moalena ida ita hahegeregerea diba. Vadaeni, hari, dahaka do idia karaia? Nega ginigunana ai Iesu ida idia hedavari, bena unai murinai dahaka idia karaia be Evanelia bukadia ese ita idia hadibaia lasi. To momokani, idia momo be guna idia noholaia maurina dekenai idia giroa lou. To, reana hua 6 ia lao lagani tamona bamona murinai, Iesu ese Andrea, Petero, Ioane bona Ioane tadina Iamesi be edia haoda bisinesi gabuna, Galilea Gohuna dekenai ia davaridia lou.a Bena, Iesu ia gwau: “Lauegu murinai umui raka, lau be taunimanima haoda henia totona taudia do lau halaoa umui.” Dahaka idia karaia? Mataio ena toretore lalonai Petero bona Andrea be inai bamona ia gwauraidia: “Vadaeni nega tamona idia ese edia reke idia rakatania, iena murinai idia raka.” Bona Iamesi bona Ioane dekenai ia gwau: “Vadaeni nega tamona idia ese vanagi bona edia tamana idia rakatania, iena murina dekenai idia raka.” Luka ena sivarai be ma ia gwau “vadaeni gau ibounai idia rakatania, Iesu ena murina dekenai idia raka.”—Mataio 4:18-22; Luka 5:1-11.
11. Dahaka dainai hahediba taudia be Iesu ena boiboi idia badinaia haraga?
11 Hahediba taudia be Iesu murinai do idia raka ena abia hidi karana be nega kwadogina lalonai idia karaia, a? Lasi! Ena be nega ginigunana Iesu idia hedavari henia murinai, idia giroa lou edia famili haoda bisinesi dekenai, to ita diba momokani idia itaia bona kamonai gaudia ese edia lalona bona kudouna idia hamarerea momokani. Lagani ta be daudau herea, bona unai nega lalonai idia ese idia itaia bona kamonai gaudia be idia lalohadailaia namonamo diba. Abia hidi karaia negana be hari ia ginidae inai. Iesu ese ia gwauraia bamona, hoihoi tauna ese dava bada nadi ia davaria dainai ena kudouna ia veria, “vadaeni ia lao” unai nadi ia hoia totona kara ta ia karaia. Idia be unai hoihoi tauna bamona do idia karaia, a? Oibe. Idia itaia bona kamonai gaudia ese edia kudouna ia veria. Bona idia lalo-parara abia hidi karaia negana ia ginidae vadaeni. Unai dainai, ita duahia hegeregerena, idia daradara lasi to gau ibounai idia rakatania bona Iesu murinai idia raka.
12, 13. (a) Iesu idia kamonai henia taudia momo be dahaka idia karaia? (b) Iesu ese iena abidadama hahediba taudia be edena bamona ia gwauraidia, bona ena hereva anina be dahaka?
12 Unai abidadama taudia be gabeai Evanelia bukadia ese idia sivarailaia taudia ma haida amo idia idau! Iesu ese taunimanima momo edia gorere ia hanamoa bona ia ubudia, to idia be sibodia edia ura gaudia idia karaia. (Luka 17:17, 18; Ioane 6:26) Idia haida be Iesu ese ia murinai idia raka totona ia boiridia neganai, idia noinoi bema idia lao gau haida idia karaia guna. (Luka 9:59-62) To, Iesu ese abidadama taudia edia idau be inai bamona ia gwauraia: “Ioane Bapatiso ese iena haroro ia hamatamaia ia mai bona harihari, Guba Basileia abia totona be taunimanima ese idia heatu henia [“hekwarahi,” NW ] noho, bona heatu [“hekwarahi,” NW ] taudia ese idia ura dogoatao momokani.”—Mataio 11:12.
13 Baibel ia diba bada tauna, Heinrich Meyer be inai siri ia herevalaia neganai, ia gwau: “Unai siri ese Mesia ena basileia abia totona mai lalona ibounai ida idia gaukara goadagoada bona idia hekwarahi bada noho karana ia herevalaia. . . . Mai ura bada bona goada ibounai ida basileia totona idia hekwarahi (idia helai kava bona naria sibona lasi).” Hoihoi tauna bamona, unai taunimanima haida sibona idia lalo-parara dahaka gau be dava bada gauna, bona idia ura Basileia totona edia gau ibounai idia halusia.—Mataio 19:27, 28; Filipi 3:8.
Ma Haida ese Idia Tahua Danu
14. Edena dala ai Iesu ese aposetolo taudia dekenai Basileia harorolaia gaukarana ia hadibaia, bona unai amo dahaka ia vara?
14 Iesu ena haroro gaukara ia karaia lalonai, ma haida ia hadibaia bona ia durua Basileia idia tahua totona. Ena hahediba taudia amo 12 ia abia hidi guna bona ena aposetolo taudia ai ia halaodia. Iesu ese idia ia hadibaia edena dala ai haroro gaukara do idia karaia, bona do idia davaria hekwakwanai haida ia herevalaia danu. (Mataio 10:1-42; Luka 6:12-16) Idia hanaia lagani rua mai kahana lalonai, Iesu be hanua idauidau dekenai ia haroro neganai, ia idia bamoa bona ia ida idia hetura namonamo. Iesu ese ia herevalaia gaudia idia kamonai, ia karaia hoa karadia bona ena haheitalai idia itaia danu. (Mataio 13:16, 17) Unai gaudia ibounai ese edia kudouna ia hamarerea, bona hoihoi tauna hegeregerena, idia ura dikadika mai edia kudouna ibounai ida Basileia idia tahua.
15. Iesu ia gwau ena murinai idia raka taudia be dahaka dainai do idia moale bada?
15 Iesu ese aposetolo taudia 12 ia abia, bona ma “tatau 70 ia abia hidi, rua rua dekena amo ia siaia guna, do idia lao, ia be idia edia murina dekenai do ia mai. Ia ese do ia lao hanuadia bona gabudia ibounai dekenai be idia ese do idia lao hedinarai guna.” Ia hadibadia dahaka hahetoho bona hekwakwanai do idia davaria bona ia hamaorodia taunimanima dekenai do idia gwau: “Dirava ena Basileia be umui dekenai kahirakahira ia ginidae.” (Luka 10:1-12) Unai tatau 70 idia giroa mai neganai, idia moale bada bona Iesu dekenai idia gwau: “Lohiabada e, lauma dikadia ese aiemai hereva idia kamonai, oiemu ladana dainai.” To reana idia hoa, badina Iesu ia hahedinaraia idia be Basileia totona idia gaukara goadagoada dainai, moale bada ia havaraia gauna ta do idia davaria. Ia hamaorodia: “Lauma dikadia ese umui dekenai idia kamonai henia, be do umui moalelaia lasi, to inai sibona mo do umui moalelaia: Umui emui ladana be guba dekenai ia torea vadaeni.”—Luka 10:17, 20.
16, 17. (a) Iesu ena hanuaboi ginigabena ai, ena abidadama aposetolo taudia dekenai dahaka ia hereva? (b) Iesu ena hereva ese aposetolo taudia dekenai edena bamona moale bona lalo-goada ia henia?
16 Nisan 14, 33 C.E. ai, Iesu ena hanuaboi ginigabena ai, ena aposetolo taudia ida ia noho neganai, ia ese Lohiabada ena Anibou ia hamatamaia bona ia oda henidia unai kara do idia karaia loulou. Unai hanuaboi lalonai, Iesu ese idia noho aposetolo taudia 11 ia hamaorodia: “Metau bona dibagani be lau dekenai idia ginidae negadia lalonai, umui ese lau umui badinaia noho, lau umui rakatania lasi. Unai dainai, egu Tamana ese Basileia ta ia henia lau dekenai hegeregerena, lau danu Basileia ta lau henia inai, umui dekenai. Vadaeni lauegu Basileia lalonai, egu pata dekenai do umui aniani, bona do umui inuinu, bona terona ena latanai do umui helai, vadaeni Israela iduhu 12 dekenai do umui kota henia.”—Luka 22:19, 20, 28-30.
17 Iesu ese unai hereva ia gwauraia neganai, aposetolo taudia idia moale bada herea! Idia dekenai taunimanima ese idia ura henia dikadika dagi bona hahenamo badana ia henia. (Mataio 7:13, 14; 1 Petero 2:9) Unai hoihoi tauna hegeregerena, Basileia idia tahua totona, idia ese gau ibounai idia rakatania bona Iesu murinai idia raka. Hari idia diba momokani, idia ese gau ibounai idia halusia kava lasi.
18. Aposetolo taudia 11 sibona lasi to daidia danu be Basileia ena namo do idia davaria?
18 Unai hanuaboi ai idia noho aposetolo taudia sibona ese Basileia ena namo do idia abia lasi. Iehova ia ura taunimanima 144,000 be unai Basileia lalonai do idia vareai, bona Iesu Keriso ida guba Basileia hairaina lalonai do idia lohia hebou. Bona danu, matahanai ta lalonai aposetolo Ioane be “taunimanima momo herea ia itaia, duahia diba lasi. . . . helai gabuna badana ena vairanai bona Mamoe ena Natuna ena vairanai idia gini. . . . Idia boiboi badabada, idia gwau, ‘Taunimanima hamauria siahuna be iseda Dirava ena, helai gabu badana dekenai ia helai Diravana. Inai siahu be Mamoe ena Natuna ena danu.’ ” Unai taudia be tanobada ai Basileia ena lohia siahuna henunai do idia noho.b—Apokalupo 7:9, 10; 14:1, 4.
19, 20. (a) Bese ibounai taudia dekenai dahaka hahenamo ia noho? (b) Edena henanadai be hereva gabena dekenai do ita stadilaia?
19 Iesu be kahirakahira guba dekenai ia daekau lao neganai, iena murinai idia raka abidadama taudia ia haganidia: “Unai dainai do umui lao, bese ibounai be diba tahua taudia do umui halaoa, bona Tamana, Natuna, bona Lauma Helaga ena ladanai do umui bapatiso henia idia dekenai. Bona idia dekenai do umui hadibaia, umui dekenai lau henia hereva ibounai be do idia badinaia. Bona do umui kamonai bona laloa noho, lau be hanaihanai umui danu ita noho ela bona tanobada dokona.” (Mataio 28:19, 20) Unai gaukara amo, bese ibounai be Iesu Keriso ena hahediba taudia ai do idia lao. Idia danu be mai edia kudouna ibounai ida Basileia do idia tahua—herevana edia ahuna be guba dekenai eiava tanobada dekenai—hoihoi tauna ese nadi namo hereana ia davaria neganai ia karaia hegeregerena.
20 Iesu ena hereva ese ia hahedinaraia hahediba taudia halaoa gaukarana do idia karaia noho “ela bona tanobada dokona.” Unai dainai, hari iseda nega ai, hoihoi tauna bamona, Dirava ena Basileia tahua totona edia gau ibounai do idia rakatania taudia idia noho, a? Inai henanadai ena haere be hereva gabena dekenai do ita stadilaia.
[Footnotes]
a Sebedeo natuna, Ioane, be nega ginigunana ai Iesu ida ia hedavari murinai, reana Iesu ia bamoa bona Iesu ese ia karaia gaudia haida ia itaia, unai dainai iena Evanelia bukana lalonai edia sivarai ia torea hedinarai goevagoeva. (Ioane, karoa 2-5) To gabeai, ena famili edia haoda bisinesi dekenai ia giroa lou bona nega taina daudau murinai Iesu ese ia boiria.
b Unai hereva dekenai hereva ma haida oi diba totona, Diba ese Mauri Dekenai Ita Ia Hakaua Lao bukana ena karoa 10 oi itaia, Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Hoihoi tauna ena parabole amo ita dibaia gauna badana be dahaka?
• Iesu be edena dala ai ia hahedinaraia Basileia be dava bada gauna?
• Dahaka dainai Andrea, Petero, Ioane bona ma haida be Iesu ese ia boiridia neganai, maoromaoro ia murinai idia raka?
• Bese ibounai taudia vairanai dahaka hahenamo hereadaena ia noho?
[Picture on page 16]
‘Gau ibounai idia rakatania bona Iesu murinai idia raka’
[Picture on page 18]
Iesu be guba dekenai ia do lao lasi neganai, ena murinai idia raka taudia ia hagania ma haida be diba tahua taudia ai do idia halaodia