Mai Moale Danu Do Umui Karaia
“Aria do umui karaia, Lohiabada, emui Dirava do umui hanamoa . . . , mai moale bada danu do umui karaia.”—DEUTERONOMI 16:15.
1. (a) Satani ena hereva dainai, edena samania hereva rua idia hedinarai? (b) Adamu bona Heva idia gwau-edeede murinai, Iehova be dahaka ia perovetalaia?
SATANI ese Adamu bona Heva ia koidia bena edia Havaraia Tauna idia gwau-edeede henia neganai, mai anina bada samania hereva rua idia hedinarai. Ginigunana be, ia ese Iehova ena lohia dalana ena maoro bona ena momokani ia hepapahuahulaia. Iharuana be, Satani ena hereva amo ia hahedinaraia, taunimanima be sibodia edia ura gaudia abia totona Dirava idia hesiai henia. Iobu ena nega ai unai ia hedinarai goevagoeva. (Genese 3:1-6; Iobu 1:9, 10; 2:4, 5) To, Iehova ese kara ta ia karaia haraga unai hepapahuahu ia hamaoromaoroa totona. Adamu bona Heva be Eden umana lalonai idia do noho neganai, Iehova ese unai hepapahuahu hamaoromaoroa dalana ia perovetalaia. Ia gwau “garana” ta do ia vara, bona Satani ese unai garana ena aena geduna do ia haberoa, bona gabeai unai garana ese Satani ena kwarana do ia haberoa.—Genese 3:15, NW.
2. Iehova ese edena dala ai Genese 3:15 (NW ) ena peroveta herevana do ia guguru dalana ia hahedinaraia?
2 Nega ia hanaia lalonai, Iehova ese metairametaira unai peroveta herevana ena anina ia hahedinaraia, ia hamomokania unai peroveta herevana be do ia guguru momokani. Hegeregere, Dirava ese Aberahamo ia hamaoroa unai “garana” be ena bese amo do ia vara. (Genese 22:15-18, NW ) Aberahamo ena tubuna Iakobo be Israela ena iduhu 12 ena tamana ai ia lao. Lagani 1513 B.C.E. ai, unai iduhu be bese ta ai ia lao neganai, Iehova ese taravatu ta ia henidia, bona unai taravatu ese lagani ta ta ai do idia karaia aria idauidau ia gwauraia danu. Aposetolo Paulo ia gwau unai aria be “dohore idia vara gau namodia edia laulau sibona.” (Heberu 10:1; Kolose 2:16, 17) Unai aria idauidau ese Iehova ena palani lalonai Garana ese do ia karaia gaudia idia laulaulaia. Israela taudia be mai edia moale bada danu unai aria idia karaia. Namona be nega sisina lalonai unai aria idauidau ita herevalaia, unai ese iseda abidadama Iehova ena gwauhamata dekenai do ia hagoadaia.
Garana Ia Hedinarai
3. Gwauhamata Garana be daika, bona gaigai ese edena bamona ena aena geduna ia haberoa?
3 Iehova ese unai peroveta herevana ginigunana ia gwauraia bena lagani 4,000 mai kahana idia ore murinai, gwauhamata Garana ia hedinarai. Ia be Iesu. (Galatia 3:16) Iesu be goevadae tauna dainai, ena abidadama ia dogoatao ela bona ia mase, bona unai amo ia hamomokania Satani ena samania herevana be koikoi. Ma danu, Iesu be mai ena kara dika tauna lasi dainai, iena mase be mai ena davana bada boubou gauna. Unai boubou gauna amo, Iesu ese Adamu bona Heva edia kamonai natudia be kara dika bona mase amo ia hamauridia. Iesu be au ta dekenai ia mase karana, ese gaigai be gwauhamata Garana ena ‘aena geduna do ia haberoa,’ ena peroveta herevana ia hagugurua.—Heberu 9:11-14.
4. Dahaka ese Iesu ena boubou gauna ia laulaulaia?
4 Iesu be Nisan 14, 33 C.E.a ai ia mase. Israela dekenai, Nisan 14 be Pasova moalelaia dinana. Lagani ta ta ai unai dina dekenai, ruma bese taudia ese mamoe goevana ta idia gabua bona idia ania hebou. Unai kara amo inai idia laloatao: Guna Aigupito dekenai Nisan 14, 1513 B.C.E. ai aneru ta ese Aigupito taudia edia vara guna natudia ia hamasea, to mamoe ena rara ese Israela taudia edia vara guna natudia ia hamauria. (Esodo 12:1-14) Unai Pasova mamoena ese Iesu ia laulaulaia. Aposetolo Paulo ese ia be inai bamona ia gwauraia: “Pasova mamoe, Keriso, idia alaia vadaeni.” (1 Korinto 5:7) Pasova mamoe ena rara hegeregerena, Iesu ena rara ese taunimanima momo ia hamauria.—Ioane 3:16, 36.
‘Toreisi Lou Taudia Ia Gunalaia’
5, 6. (a) Iesu be edena negai ia toreisi lou, bona Taravatu henunai, edena aria ese unai ia laulaulaia? (b) Edena dala ai Iesu ena toreisi lou ese Genese 3:15 ena hereva ia hagugurua?
5 Iesu be dina ihatoina ai ia toreisi lou, bona iena boubou ena davana be Dirava dekenai ia henia. (Heberu 9:24) Aria ta ese Iesu ena toreisi lou ia laulaulaia. Nisan 15 ai, Hatubua Lasi Paraoa Ariana idia karaia. Bona Nisan 16 ai, Israela taudia ese koni ena anina ginigunadia be hahelaga tauna dekenai idia henia bona ia ese Iehova ena vairanai ia davea. (Levitiko 23:6-14) Unai hegeregerena lagani 33 C.E., Nisan 16 ai, Iehova ese Satani ena dala ia koua bena “Dirava ena hereva ia gwauraia maoromaoro tauna” ia hamasea diba lasi! Unai dina ai, Iehova ese Iesu be mase diba lasi lauma tauanina dekenai ia hatorea isi lou.—Apokalupo 3:14; 1 Petero 3:18.
6 Iesu be “mase lalonai idia mahuta noho taudia . . . ia gunalaia.” (1 Korinto 15:20) Baibel ena sivarai haida ese idia hahedinaraia, guna idia toreisi lou taudia be gabeai idia mase lou, to Iesu ia toreisi lou neganai ia mase lou lasi. Ia be guba dekenai ia daekau bona Iehova ena imana idibana ai ia helai, bona ia naria ela bona Iehova ese ia be ena guba Basileia ena King ai ia halaoa. (Salamo 110:1; Kara 2:32, 33; Heberu 10:12, 13) Iesu be King ai ia lao vadaeni dainai, ia be mai ena siahu iena inai tauna badana Satani ena kwarana do ia haberoa, bona Satani ena garana taudia do ia hadikaia ore totona.—Apokalupo 11:15, 18; 20:1-3, 10.
Aberahamo Ena Garana Taudia Ma Haida
7. Pura Edia Aria be dahaka?
7 Iehova ese Eden umana lalonai ia gwauhamatalaia Garana be Iesu. Bona Iehova ese Iesu do ia gaukaralaia “Satani ena kara dika do ia haorea momokani totona.” (1 Ioane 3:8) To, Iehova ese Aberahamo ia hereva henia neganai, Ia hahedinaraia Aberahamo ena “garana” be tau tamona sibona lasi. “Edia momo be guba dekenai noho hisiu, bona kone dekenai noho miri bamona.” (Genese 22:17) “Garana” ena taunimanima ma haida idia hedinarai karana be moale ariana ma ta ese ia laulaulaia. Nisan 16 murinai, dina namba 50 ai Israela taudia ese Pura Edia Aria idia moalelaia. Taravatu ese unai aria ia herevalaia, ia gwau: “Sabati 7 murinai dinana be dina namba 50. Unai dina namba 50 dekenai paraoa matamata ena boubou be lau Lohiabada dekenai do umui henia. Famili ta ta ibounai ese beredi rua do umui mailaia, bona lau Lohiabada dekenai do umui henia, emui harihari gauna idauna ta. Beredi ta ta be paraoa kilogaram rua dekena amo idia karaia gaudia. Mai hatubua gauna danu do umui gabua, bona Lohiabada dekenai do umui henia, ia be koni matamata ena boubou gauna.”b—Levitiko 23:16, 17, 20.
8. Pentekoste 33 C.E. dinana ai, dahaka mai anina bada gauna ia vara?
8 Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, Pura Edia Aria idia gwauraia Pentekoste (ena anina Greek gado dekenai be “Namba 50”). Pentekoste 33 C.E. ai, Hahelaga Tauna Badana, ia toreisi lou tauna Iesu Keriso unai, ese Ierusalema ai idia hebou taudia edia orea maragina 120 latanai lauma helaga ia bubua. Unai amo unai hahediba taudia be Dirava ena natudia bona Iesu Keriso ena tadikaka ai idia lao. (Roma 8:15-17) Idia be bese matamatana, “Dirava ena Israela” ai idia lao. (Galatia 6:16) Unai orea maragina be ia bada ia lao ela bona idia ibounai be 144,000.—Apokalupo 7:1-4.
9, 10. Pentekoste dinana ai, idia bouboulaia paraoa rua ese edena dala ai horoa Keristani taudia ia laulaulaia?
9 Pentekoste dinana ai, hahelaga tauna ese hatubua paraoa rua be Iehova ena vairanai ia davea. Unai paraoa mai ena hatubua gauna ese horoa Keristani taudia ia laulaulaia. Paraoa mai ena hatubua gauna, anina be horoa Keristani taudia be mai edia kara dika. To, Iesu ena mauri davalaia boubouna dainai, idia be Iehova kahirakahira idia lao diba. (Roma 5:1, 2) Dahaka dainai paraoa rua idia gaukaralaia? Badina Dirava ena horoa natudia be orea rua amo idia abia—ginigunana be Iuda bese korikorina bona iharuana be Idau Bese taudia.—Galatia 3:26-29; Efeso 2:13-18.
10 Pentekoste dinana ai idia bouboulaia paraoa rua, be uiti ena anina ginigunadia amo idia karaia gaudia. Unai hegeregerena, Baibel ese horoa Keristani taudia ia gwauraia “ena havaraia gaudia edia anina ginigunadia.” (Iamesi 1:18, NW ) Iesu ena rarana ese edia kara dika ia gwauatao guna, unai ese dala ia kehoa guba dekenai mase diba lasi maurina idia abia, bona Iesu ida ena Basileia lalonai do idia lohia hebou. (1 Korinto 15:53; Filipi 3:20, 21; Apokalupo 20:6) Unai dainai, vaira negana ai idia ese “auri itotohi dekena amo tanobada besedia do idia biagudia” bona ‘Satani do idia moia diho momokani, edia aena henuna dekenai.’ (Apokalupo 2:26, 27; Roma 16:20) Aposetolo Ioane ia gwau: “Inai taudia be . . . Mamoe ena Natuna murinai idia raka, iena loaloa gabudia ibounai. Taunimanima ibounai edia huanai dekena amo Dirava ese idia ia hoia vadaeni. Bona idia be taunimanima ginigunadia Dirava bona Mamoe ena Natuna ese idia abia, edia.”—Apokalupo 14:4.
Hahemauri Dinana
11, 12. (a) Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai dahaka idia karaia? (b) Israela taudia ese boromakau bona mamoe idia bouboulaia karana ese dahaka namo ia mailaia?
11 Etanimi (gabeai idia gwauraia Tishri)c hua ena dina namba ten ai, Israela taudia ese aria ta idia karaia bona unai be Iesu ena boubou gauna ese do ia mailaia hahenamo idauidau ia laulaulaia. Unai dina ai, Israela besena be Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana totona idia hebou, bona boubou gaudia idia henia edia kara dika idia kokia totona.—Levitiko 16:29, 30.
12 Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai, hahelaga tauna badana ese boromakau ta ia alaia, bona Helaga Herea Gabuna lalonai ia noho Maua vairanai boromakau ena rara be nega 7 ia negea, unai amo unai rara be Iehova dekenai ia bouboulaia. Unai boubou gauna be hahelaga tauna badana, “iena famili taudia,” hahelaga taudia ma haida, bona Levi taudia edia kara dika totona. Bena hahelaga tauna badana ese nanigosi rua ia abia, bona ta be “taunimanima” edia kara dika kokia totona ia bouboulaia. Unai nanigosi ena rara haida be Helaga Herea Gabuna ai ia noho Maua ena vairanai ia negea. Unai murinai, hahelaga tauna badana ese ena imana be nanigosi iharuana latanai ia atoa, bona Israela taudia edia kara dika ia gwauraia hedinarai. Bena hahelaga tauna ese nanigosi be taunimanima noho lasi gabuna dekenai ia siaia lao, laulau dalanai unai nanigosi ese Israela besena ena kara dika ia huaia oho.—Levitiko 16:3-16, 21, 22.
13. Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai idia karaia gaudia ese edena dala ai Iesu ena mase ia laulaulaia?
13 Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai idia karaia gaudia ese idia hahedinaraia, Hahelaga Tauna Badana Iesu, ese ena rara ia gaukaralaia taunimanima edia kara dika gwauatao totona. Gau ginigunana be, Iesu ena rara ese horoa Keristani taudia dekenai namo ia mailaia dainai, Iehova ena vairanai idia goeva bona maoromaoro. (1 Petero 2:5; 1 Korinto 6:11) Boromakau bouboulaia karana ese unai ia laulaulaia. Unai ese dala ia kehoa, guba dekenai edia ahuna idia abia totona. Gau iharuana be, Keriso ena rara ese ia idia abidadama henia taudia milioni momo dekenai namo do ia mailaia, bona nanigosi idia bouboulaia karana ese unai ia laulaulaia. Unai taudia be Adamu bona Heva ese idia haboioa hahenamo, mauri hanaihanai tanobada dekenai do idia moalelaia. (Salamo 37:10, 11) Nanigosi ese taunimanima noho lasi gabuna dekenai Israela besena ena kara dika ia huaia oho hegeregerena, Iesu ena rara ese taunimanima edia kara dika ia abia oho.—Isaia 53:4, 5.
Iehova Vairanai Idia Moale
14, 15. Au Raurau Ruma Maragidia Aria lalonai dahaka idia karaia, bona unai kara amo Israela taudia be dahaka idia laloatao?
14 Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana murinai, Israela taudia ese Au Raurau Ruma Maragidia Aria idia karaia, bona unai aria idia moalelaia bada. (Levitiko 23:34-43) Unai aria be Etanimi ena dina namba 15 ela bona 21 ai idia karaia, bona dina namba 22 ai hebou badana ta amo unai aria idia koua. Unai ese ia hahedinaraia, aniani haboua negana ia doko, bona Dirava ena hariharibada dainai idia tanikiu henia. Unai dainai, Iehova ese unai aria idia moalelaia taudia dekenai ia gwau: “Lohiabada, emui Dirava ese umui do ia hanamoa, emui uma ena anina bona emui gaukara ibounai lalonai.” (Deuteronomi 16:15) Unai be moale bada negana!
15 Unai aria negana ai, Israela taudia be dina 7 lalonai au raurau ruma maragidia lalonai idia noho. Unai amo idia laloatao, guna taunimanima idia noho lasi gabuna ai idia be au raurau rumadia lalonai idia noho. Unai aria dainai Iehova ese tamana ta bamona idia ia naria karana idia laloa diba. (Deuteronomi 8:15, 16) Bona idia ibounai—taga bona ogogami taudia—be au raurau rumadia lalonai idia noho dainai, unai ese ia hahedinaraia idia ibounai be hegeregere.—Nehemia 8:14-16.
16. Au Raurau Ruma Maragidia Aria ese dahaka ia laulaulaia?
16 Au Raurau Ruma Maragidia Aria be aniani haboua negana ai idia karaia, bona unai ese Iesu Keriso idia abidadama henia taudia haboua gaukarana ia laulaulaia. Pentekoste 33 C.E. ai, Iesu ena hahediba taudia 120 be lauma helaga ese ia horoa bona “hahelagaia taudia” ai idia lao neganai, unai haboua gaukarana ia matamaia. Israela taudia be au raurau ruma maragidia ai dina haida idia noho, unai hegeregerena horoa taudia be “idau taudia” bamona inai tanobada dikana lalonai idia noho. Edia helaro be guba dekenai do idia lao. (1 Petero 2:5, 11) Inai ‘nega dokona’ lalonai, 144,000 taudia edia orena taudia haboua gaukarana be kahirakahira do ia ore.—2 Timoteo 3:1.
17, 18. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia, horoa taudia sibona lasi to ma haida danu be Iesu ena boubou gauna amo namo do idia abia? (b) Hari, daidia be Au Raurau Ruma Maragidia Aria amo namo idia abia noho, bona unai aria be edena negai do ia ore?
17 Idaunegai aria idia karaia neganai, boromakau 70 idia bouboulaia. (Numera 29:12-34) Namba 7 be 10 danu ita taims neganai, 70 ita abia. Baibel lalonai 7 bona 10 be guba eiava tanobada gauna ta ena kahana ibounai ia laulaulaia. Unai ena anina be Noa ena bese ibounai 70 amo idia vara tanobada besena be Iesu ena boubou gauna amo namo do idia davaria. (Genese 10:1-29) Hari inai negai, haboua gaukarana ia bada ia lao dainai, Iesu idia abidadama henia bona tanobada paradaisona ai mauri do idia abia taudia be tanobada besedia ibounai amo idia gogoa noho.
18 Aposetolo Ioane ese matahanai ta amo hari iseda nega lalonai idia karaia haboua gaukarana ia itaia. Gau ginigunana be ia kamonai, taunimanima 144,000 ena orena taudia haboua gaukarana ia ore. Bena ‘taunimanima momo herea ia itaia, duahia diba lasi,’ “edia imana dekenai pama au rauraudia idia dogoatao” bona Iehova bona Iesu vairanai idia gini. Idia be hisihisi badana amo idia roho mauri bona tanobada matamatana lalonai idia vareai. Idia danu be idau taudia bamona inai tanobada dikana dekenai idia noho. “Mamoe ena Natuna . . . ese idia do ia naria” bona ‘mauri ranuna dekenai idia do ia hakaua lao,’ bona unai nega be mai moale ida idia naria noho. Badina unai nega ai, “Dirava ese edia matana ranu be edia matana amo do ia dahua oho.” (Apokalupo 7:1-10, 14-17) Keriso ena Lagani 1,000 Lohia Negana ena dokona ai, hutuma bada taudia bona toreisi lou taudia be mauri hanaihanai idia abia neganai, Au Raurau Ruma Maragidia Aria do ia ore.—Apokalupo 20:5.
19. Israela ai idia karaia aria idauidau ita laloa karana ese edena bamona ita dekenai namo ia mailaia?
19 Idaunegai Iuda ai idia karaia aria idauidau edia anina ita laloa dobu neganai, ita danu ita moale diba. Iehova ese Eden dekenai ia gwauraia peroveta herevana ena guguru dalana ia hahedinaraia, bona hari metairametaira ia guguru noho dainai ita moale bada. Hari, ita diba Garana be ia hedinarai vadaeni bona ena aena geduna idia haberoa vadaeni. Bona hari ia be King ta guba dekenai. Danu, 144,000 taudia momo be mai edia abidadama ida idia mase vadaeni. Dahaka be kahirakahira do ia vara? Genese 3:15 ena peroveta herevana be edena negai do ia guguru momokani? Hereva gabena ese unai do ia hahedinaraia.
[Footnotes]
a Hari iseda kalenda dekenai Nisan be March bona April huana.
b Hahelaga tauna ese hatubua paraoa rua ia bouboulaia neganai, unai paraoa be ena imana dekenai ia dogoatao bona ia davea lao bona davea mai. Unai kara ese ia hahedinaraia, unai boubou gaudia be Iehova dekenai ia henia.—Insight on the Scriptures, Volume 2, rau 528 itaia, Iehova ena Witnes taudia ese idia karaia.
c Hari iseda kalenda dekenai, Etanimi eiava Tishri be September bona October huana.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Pasova mamoena ese dahaka ia laulaulaia?
• Pentekoste dinana ai idia karaia aria ese dahaka haboua gaukarana ia laulaulaia?
• Kara Dika Ena Davana Karaia Dinana ai idia karaia gaudia, ese edena dala ai Iesu ena mauri davalaia boubouna ia laulaulaia?
• Edena dala ai Au Raurau Ruma Maragidia Aria ese Keristani taudia haboua gaukarana ia laulaulaia?
[Chart on page 22, 23]
(For fully formatted text, see publication)
Aria: Ia Laulaulaia Gauna:
Pasova Nisan 14 Pasova mamoe Iesu ena mauri ia
idia alaia bouboulaia
Hatubua Nisan 15 Sabati
Lasi Paraoa
Ariana Nisan 16 Koni idia Iesu ia toreisi lou
(Nisan 15-21) bouboulaia
↑
Dina 50
↓
Pura Edia Paraoa rua idia Iesu ese iena horoa
Aria Sivan 6 bouboulaia tadikaka be Iehova
(Pentekoste) dekenai ia henia
Kara Dika Tishri 10 Boromakau bona Iesu be taunimanima
Ena Davana nanigosi rua ibounai totona ena
Karaia idia bouboulaia rara ia bubua
Dinana
Au Raurau Tishri 15-21 Israela taudia Horoa bona hutuma
Ruma be mai moale ida bada taudia haboua
Maragidia au raurau rumadia gaukarana
Aria lalonai idia noho,
(Aniani haboua) aniani haboua negana
idia moalelaia,
bona boromakau 70
idia bouboulaia
[Pictures on page 21]
Pasova mamoena ena rara hegeregerena, Iesu ena rara ese taunimanima momo ia hamauria
[Pictures on page 22]
Nisan 16 ai, koni ena anina ginigunana bouboulaia karana ese Iesu ena toreisi lou ia laulaulaia
[Pictures on page 23]
Pentekoste dinana ai, idia bouboulaia paraoa rua ese horoa Keristani taudia idia laulaulaia
[Pictures on page 24]
Au Raurau Ruma Maragidia Aria ese horoa taudia bona bese idauidau amo idia mai hutuma bada taudia haboua gaukarana ia laulaulaia