Duahia Taudia Edia Henanadai
Keristani tauna ese aniani bona inuinu gaudia mai edia caffeine ia dadaraia be namo, a?
Baibel ese Keristani tauna ia koua lasi kofi, ti, sokoledi, bona loliwota mai edia caffeine do ia abia totona. To, Baibel ena hakaua herevadia ese ita idia durua diba, abia hidi maorodia ita karaia totona. Taunimanima ese aniani bona inuinu gaudia mai edia caffeine idia dadaraia ena badina haida mani ita itaia.
Ena badina badana ta be idia laloa ia be drag ta mai ena siahu, ta ena laloa dalana bona kara ia haidaua diba. Danu, ta ia biagua dainai ia rakatania be auka. Muramura idia karaia taudia edia buka ta ia gwau: “Nega daudau lalonai caffeine momo idia abia taudia be idia manada dainai, ia auka idia rakatania totona. Bema nega sisina lalonai idia abia lasi, edia kwarana do ia hisihisi, idia badu haraga, gari, lalohekwarahi bona edia kwarana ia giroagiroa.” Idia laloa nega sisina lalonai caffeine idia abia lasi taudia dekenai ia vara gaudia be Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders bukana lalonai drag ma haida bona unai drag ese idia havaraia gaudia ida do idia torea. Unai dainai, ita laloparara reana Keristani taudia haida idia laloa caffeine idia abia be kerere, badina idia ura lasi unai ese idia ia biagua.—Galatia 5:23.
Haida idia laloa caffeine ese ta ena tauanina bona sinana ena bogana lalonai ia noho natuna ia hadikaia diba. Keristani taudia ese ‘mai edia kudouna ibounai,’ ida Dirava idia lalokau henia be namo, unai amo edia mauri ia hadokoa haraga diba karana ta do idia karaia lasi. Bona Baibel ese idia ia hagania edia dekena taudia do idia lalokau henia dainai, idia be bogana lalonai ia noho natuna hadikaia karadia idia dadaraia.—Luka 10:25-27.
Unai ita laloa momo be namo, a? Ena be haida idia gwau caffeine ese gorere idauidau ia havaraia, to momo ese unai idia abia dae lasi. Tahua gaukara idia karaia taudia haida idia gwau kofi ese tauanina ia durua. Lagani 2006 ai, Time magasin ia gwau: “Guna diba bada taudia idia laloa, [caffeine] ese mei pusena dekenai kensa ia havaraia, rara ia habadaia bona ma gorere haida ia havaraia diba. To vanegai idia karaia tahua gaukara ma haida amo idia davaria, unai hereva be momokani lasi, danu caffeine ena namo idauidau idia davaria. Toana be caffeine ese asena gorere, Parkinson, suga gorerena, Alzheimer, gallstone, lalometau gorerena bona kensa gorere haida ia koua diba.” Caffeine gaukaralaia karana dekenai, niusi magasin ta ia gwau: “Gau badana be momo idia abia lasi.”
Namona be Keristani taudia ta ta ese caffeine dainai idia halasia diba matamatana bona Baibel ena hakaua herevadia idia lalopararalaia hegeregerena abia hidi idia karaia. Hegeregere, rogorogo Keristani sinana ta be reana caffeine ia abia lasi bema ia laloa unai ese ena bogana lalonai ia noho beibi ia hadikaia diba. Bema Keristani tauna ta be hanaihanai caffeine ia abia bona nega ta ia abia lasi dainai ia gorere, reana nega sisina lalonai ia rakatania be namo. (2 Petero 1:5, 6) Namona be Keristani taudia ma haida ese unai taudia edia lalohadai idia matauraia, to sibodia edia lalohadai idia herevalaia momo lasi.
Aniani bona inuinu gaudia mai edia caffeine dekenai, herevana edena abia hidi oi karaia, namona be Paulo ena sisiba oi laloatao: “Umui aniani o umui inuinu, o dahaka dahaka umui karaia neganai, inai gau ibounai do umui karaia Dirava hanamoa totona.”—1 Korinto 10:31.