“Umui Gima”
“Gau iboudiai edia dokona be ia kahirakahira vadaeni; . . . umui gima, umui guriguri.”—1 PET. 4:7, BHğ.
1. Iesu ena hahediba hereva badana be dahaka?
IESU KERISO be tanobada ai ia noho neganai, ena hadibaia hereva badana be Dirava ena Basileia. Iehova ese unai Basileia amo, ena lohia siahuna do ia abia isi bona ena ladana do ia hahelagaia. Unai dainai, Iesu ese ena hahediba taudia dekenai Dirava guriguri henia dalana ia hadibaia: “Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.” (Mat. 4:17; 6:9, 10) Kahirakahira unai Basileia ese Satani ena tanobada do ia hadikaia ore bona tanobada ibounai dekenai Dirava ena ura hagugurua gaukarana do ia gunalaia. Daniela ia peroveta, Dirava ena Basileia ese “[hari idia noho] basileia ibounai do ia hamakohia, bona haorea momokani, bona ia sibona do ia noho ela bona hanaihanai.”—Dan. 2:44.
2. (a) Edena dala ai Iesu murinai idia raka taudia do idia diba ia be Basileia siahuna ia abia vadaeni? (b) Unai toa ese dahaka danu do idia hahedinaraia?
2 Iesu murinai idia raka taudia dekenai Dirava ena Basileia ena mai be mai anina bada dainai, idia henanadai: “Do oi giroa mai, bona tanobada dokona danu, ena toana be dahaka?” (Mat. 24:3) Keriso be Basileia ena siahu ai do ia giroa mai neganai, tanobada taudia be unai do idia itaia lasi. To, toa amo unai do idia lalopararalaia. Baibel be unai toa ia perovetalaia, bona unai toa be mai ena kahana idauidau. Unai dainai, Iesu murinai idia raka taudia—unai toa idia vara negana ai idia mauri noho hahediba taudia—be unai toa amo idia diba, Iesu be guba dekenai ia lohia matamaia. Danu, unai toa ese do idia hahedinaraia inai tanobada dikana ena dokona eiava Baibel ese ia gwauraia “nega ena dokona” ia matamaia unai.—2 Tim. 3:1-5, 13; Mat. 24:7-14.
Nega Dokona Lalonai Umui Gima
3. Dahaka dainai Keristani taudia idia gima be gau badana?
3 Aposetolo Petero ia gwau: “Gau iboudiai edia dokona be ia kahirakahira vadaeni; umui boga auka, umui gima, umui guriguri.” (1 Pet. 4:7, BHğ) Iesu ena hahediba taudia idia gima be gau badana, badina tanobada ai idia vara gaudia ese idia hamomokania Iesu be Basileia siahuna ia abia vadaeni. Bona idia gima be gau badana, badina inai nega dikana ena dokona be ia mai noho. Iesu be ena hahediba taudia ia hamaoroa: “Do umui gima noho, badina umui diba lasi edena negai ruma biaguna do ia mai [bona Satani ena tanobada do ia kota henia].”—Mar. 13:35, 36, NW.
4. Satani ena taunimanima bona Iehova ena Witnes taudia edia lalohadai edia idau mani oi gwauraia. (Maua herevalaia danu.)
4 Satani ese taunimanima ibounai ia biagua noho dainai, idia be tanobada ai idia vara gaudia edia anina idia diba lasi bona idia gima lasi. Keriso be Basileia siahuna ia abia karana be idia lalopararalaia lasi. To, Keriso ena hahediba taudia korikoridia be idia gima, bona lagani 100 gunanai idia vara gaudia edia anina korikori idia lalopararalaia. Hegeregere lagani 1925 amo, Iehova ena Witnes taudia idia diba Tanobada Tuarina Ginigunana bona unai murinai idia vara gaudia ese idia hamomokania Keriso be lagani 1914 ai Basileia siahuna ia abia. Ma danu, idia diba idia vara gaudia ese idia hamomokania Satani ena tanobada dikana ena dokona ia matamaia. Ena be taunimanima momo be Tanobada Tuarina Ginigunana vairanai bona murinai idia vara gaudia edia idau idia itaia, to unai gaudia idia vara edia badina idia lalopararalaia lasi.—“Hekwakwanai Idia Matamaia Negana” ena maua itaia.
5. Dahaka dainai ita gima noho be mai anina bada?
5 Kahirakahira lagani 100 ia abia vadaeni, tanobada ibounai lalonai kara dika rohorohodia idia vara bona unai ese ia hamomokania ita be nega dokona lalonai ita noho. Oibe, nega be kwadogi bona kahirakahira Iehova ese Keriso bona aneru orea goadadia do ia hamaoroa Satani ena tanobada idia tuari henia totona. (Apok. 19:11-21) Baibel ese Keristani taudia momokanidia ia hamaoroa idia gima noho be gau badana. Momokani, inai nega dokona lalonai ita gima noho be mai anina bada. (Mat. 24:42, NW ) Ita gima noho bona Keriso ena hakaua dalana henunai, ia henia gaukarana be tanobada ibounai dekenai ita hagugurua.
Tanobada Ibounai Gaukarana
6, 7. Inai nega dokona lalonai, edena dala ai Basileia harorolaia gaukarana be ia bada ia lao?
6 Baibel ia gwau Iehova ena hesiai taudia ese do idia karaia gaukarana be toa ta, unai bona toa ma haida ese idia hahedinaraia ita be nega dokona lalonai ita noho. Iesu ese inai nega dokona lalonai do idia vara gaudia ta ta ia herevalaia neganai, tanobada ibounai gaukarana ia gwauraia danu. Ia gwauraia peroveta herevana lalonai be inai hereva badana ia noho: “Basileia ena Sivarai Namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia. Vadaeni unai murinai, dokona be do ia ginidae.”—Mat. 24:14.
7 Unai peroveta herevana ia guguru daladia haida mani oi laloa. Lagani 1914 ai nega dokona ia matamaia neganai, haroro gaukara idia karaia taudia be momo lasi. To hari, unai namba be ia bada daekau. Iehova ena Witnes taudia 7 milioni mai kahana be tanobada ibounai lalonai haroro gaukara idia karaia, bona kongrigeisen 100,000 mai kahana lalodiai idia noho. Lagani 2008 ai, taunimanima 10 milioni bamona be Iehova ena Witnes taudia ida Keriso ena Memorial idia karaia. Unai namba ese lagani 2007 ena Memorial dekenai idia lao taudia edia namba ia hanaia.
8. Dahaka dainai Satani be hegeregere lasi iseda haroro gaukara ia koua totona?
8 Inai nega dokona lalonai, Iehova ena Witnes taudia be bese ibounai dekenai Dirava ena Basileia idia harorolaia! Idia be unai bamona idia karaia, herevana Satani be “inai tanobada ena dirava.” (2 Kor. 4:4) Satani ese politikol, tomadiho, bona hereva koikoi idia halasia oreadia ibounai ia gunalaia noho. To, dahaka dainai Satani be haroro gaukara ia koua diba lasi? Badina Iehova ese unai gaukara ia durua. Unai dainai, ena be Satani ese dala idauidau ai unai gaukara ia koua toho, to Basileia harorolaia gaukarana be ia bada ia lao.
9. Dahaka dainai Basileia harorolaia gaukarana bona Iehova ena taunimanima edia namba bona edia diba ia bada ia lao karana be hoa gauna?
9 Ita gwau diba, Basileia harorolaia gaukarana bona Iehova ena taunimanima edia namba bona edia diba ia bada ia lao karana be hoa gauna. Dirava ese ena taunimanima ia durua, ia gimaia bona naria neganai, haroro gaukara idia karaia diba. (Mataio 19:26 duahia.) Ita diba momokani Dirava ena lauma helaga be idia gima noho bona mai edia ura ida hesiai gaukara idia karaia taudia edia kudouna dekenai ia gaukara dainai, idia be inai haroro gaukara do idia hagugurua namonamo, bona “unai murinai, dokona be do ia ginidae.” Oibe, inai nega ena dokona be ia mai haraga noho.
“Hisihisi Badana”
10. Iesu ese hisihisi badana be edena bamona ia herevalaia?
10 Inai nega dokona dekenai be “hisihisi badana” do ia vara. (Apok. 7:14, NW ) Baibel ese hisihisi badana do ia vara ela bona edena negai do ia doko be ia gwauraia lasi, to Iesu ia gwau: “Unai nega ai hisihisi badana do ia vara, tanobada ia matamaia negana amo ema bona hari, unai bamona hisihisi ta ia vara lasi, eiava gabeai danu do ia vara lasi.” (Mat. 24:21, NW ) Inai tanobada taudia be hisihisi haida edia dika idia mamia vadaeni—hegeregere Tanobada Tuarina Iharuana lalonai be taunimanima 50 o 60 milioni bamona idia mase—unai dainai toana be hisihisi badana ena mamina be do ia dika rohoroho. Unai nega ena dokonai Aramagedono tuarina do ia vara. Unai neganai Iehova be ena tuari oreana do ia gaukaralaia Satani ena tanobada dikana ia haorea momokani totona.—Apok. 16:14, 16.
11, 12. Hisihisi badana be edena dala ai do ia matamaia?
11 Baibel be hisihisi badana do ia matamaia ena deit ia gwauraia lasi, to ita ia hamaoroa unai hisihisi ena matamana ai be gau badana ta do ia vara guna. Gauna be inai: Politikol oreadia o gavamani ese tomadiho koikoi orea ibounai do idia hadikaia ore. Apokalupo karoa 17 bona 18 ese idia hahedinaraia, tomadiho koikoi be ariara hahine bamona, bona ia be inai tanobada ena politikol oreadia ida matabodaga karadia ia karaia. Apokalupo 17:16 ese ia hahedinaraia, kahirakahira inai politikol oreadia ese “ariara hahine do idia badu henia. Do idia hadikaia momokani, iena dabua do idia kokia, kopina kavakava do idia rakatania. Vadaeni iena tauanina do idia ania, bona lahi dekenai do idia gabua.”
12 Unai ia vara neganai, “Dirava ese iena palani be unai king 10 [politikol lohiadia] edia lalona dekenai do ia atoa,” unai amo idia ese tomadiho koikoi do idia hadikaia ore. (Apok. 17:17) Unai dainai ita gwau diba, unai hadikaia karana be Dirava ese do ia havaraia. Momokani, Dirava be tomadiho koikoi oreadia do ia hahemaoro henia, badina nega daudau lalonai idia be hahediba hereva koikoidia idia hadibaia bona Dirava ena taunimanima idia dagedage henidia. Taunimanima ibounai idia laloa tomadiho koikoi be do ia ore lasi. To Iehova ena abidadama hesiai taudia idia diba unai kara be do ia vara momokani. Bona inai nega dokona lalonai, idia be taunimanima dekenai unai sivarai idia harorolaia.
13. Dahaka ese ia hahedinaraia tomadiho koikoi hadikaia karana be do ia haraga?
13 Tomadiho koikoi idia hadikaia neganai, taunimanima momo be do idia hoa. Baibel ena peroveta herevana ese ia hahedinaraia bamona, “tanobada ena king taudia” haida be unai hadikaia karana dainai do idia gwau: “Madi o, madi o, . . . hora tamona lalonai, oiemu kerere davana oi abia vadaeni.” (Apok. 18:9, 10, 16, 19) Baibel lalonai inai hereva “hora tamona” idia gaukaralaia, bona unai ese ia hahedinaraia tomadiho koikoi hadikaia karana be do ia haraga.
14. Iehova ena inai taudia be Iena hesiai taudia idia dagedage henia gwauraia neganai, Dirava be dahaka do ia karaia?
14 Ita diba tomadiho koikoi ia ore murinai, Satani ena orea taudia be Iehova ena hesiai taudia—Iena hahemaoro herevadia idia harorolaia taudia—do idia dagedage henia. (Ese. 38:14-16) Unai ia vara neganai, Iehova ese ena inai taudia do ia tuari henidia, badina ia gwauhamata Ia be ena taunimanima do ia naridia. Iehova ia gwau: “Egu badu ena siahu dainai, lau ese lau gwauraia inai: . . . Unai neganai do idia diba lau be Lohiabada.” (Esekiela 38:18-23 duahia.) Baibel lalonai Dirava ia gwau: “Umui [ena abidadama hesiai taudia] ia dogoatao tauna ese ia [Iehova ena] matana ena nadinadi ia dogoatao.” (Sek. 2:8, BHğ) Unai dainai, Iehova ena inai taudia be Iena hesiai taudia idia hadikaia gwauraia neganai, Iehova be kara ta do ia karaia. Anina be hisihisi badana ena dokonai Iehova be Aramagedono tuarina do ia havaraia. Keriso ese ia biagudia aneru goadadia be Satani ena tanobada dekenai Iehova ena hahemaoro karadia do idia karaia.
Dahaka Ita Karaia be Namo?
15. Ita diba inai nega dokona be ia mai haraga dainai, dahaka ita karaia be namo?
15 Ita diba inai nega dokona be ia mai haraga dainai, dahaka ita karaia be namo? Aposetolo Petero ia gwau: “Bema inai gau ibounai unai bamona do idia boio ore, umui be edena bamona do umui noho? Umui emui kara ibounai do idia helaga be namo, bona Dirava do umui badinaia namonamo.” (2 Pet. 3:11) Unai hereva ese ita ia hadibaia namona be ita sibona ita tahua ita be Dirava ena taravatu hegeregerena ita noho eiava lasi, bona iseda mauri lalonai Iehova ena lalokau ita hahedinaraia eiava lasi. Dokona ia do ginidae lasi lalonai, unai bamona helaga karadia ita karaia bona Basileia ena sivarai namona ita harorolaia goadagoada be namo. Petero ia gwau: “Gau iboudiai edia dokona be ia kahirakahira vadaeni; . . . umui gima, umui guriguri.” (1 Pet. 4:7, BHğ) Iehova kahirakahira ita lao bona ita lalokau henia totona, namona be hanaihanai Ia ita noia ena lauma helaga bona kongrigeisen amo ita ia gimaia totona.
16. Dahaka dainai Dirava ena sisiba ita badinaia be gau badana?
16 Inai nega dikadia lalonai, namona be Dirava ena sisiba ita badinaia: “Emui raka dalana do umui naria namonamo, kavakava taudia bamona do umui raka lasi, to aonega taudia bamona do umui raka. Emui nega do umui gaukaralaia namonamo, badina inai nega be nega dikana.” (Efe. 5:15, 16, NW ) Kara dika be ia bada daekau, guna bamona lasi. Satani be dala idauidau amo taunimanima edia lalona ia veria o ia koudia, Iehova ena ura idia dadaraia totona. Ita be Dirava ena hesiai taudia dainai, unai ita diba, bona ita ura lasi gau ta ese iseda abidadama karana Dirava dekenai ia hadikaia. Ita diba danu kahirakahira gau ta do ia vara, bona ita ese Iehova bona ena ura ita abidadama henia be namo.—1 Ioane 2:15-17 duahia.
17. Aramagedono amo idia roho mauri taudia ese toreisi lou taudia idia itaia neganai, edia hemami be edena bamona?
17 Dirava ese mase taudia do ia hatorea isi lou gwauhamata hereadaena be do ia hagugurua, hegeregere “mase taudia dohore idia toreisi lou, kara maoromaoro taudia, bona kara maoromaoro lasi taudia danu.” (Kara 24:15) Mani inai peroveta herevana oi laloa: “Mase taudia dohore idia toreisi lou”! Ita abia dae momokani unai hereva ena anina do ia guguru, badina Iehova be unai gwauhamata ia gwauraia tauna! Isaia 26:19 ia gwau: “Mase taudia be do idia mauri lou. . . . Guria gabudia dekenai idia mahuta noho taudia, be do idia noga, bona mai moale danu ane do idia abia. . . . Lohiabada ese mase vadaeni taudia do ia hamauria lou.” Idaunegai Dirava ena Israela taudia be edia tano dekenai idia giroa lou neganai, unai hereva ena anina ia guguru. Unai amo ita hamomokania, tanobada matamatana lalonai unai hereva ena anina do ia guguru momokani danu. Mase amo do idia toreisi lou taudia be edia lalokau taudia ida idia hedavari lou be moale negana! Oibe, kahirakahira Satani ena tanobada dikana do ia ore, bona Dirava ena tanobada matamatana do ia vara. Unai dainai, ita gima noho be mai anina bada!
Oi Laloatao, A?
• Iesu ena hahediba hereva badana be dahaka?
• Hari Basileia harorolaia gaukarana be edena bamona?
• Dahaka dainai ita gima noho be mai anina bada?
• Dahaka dainai Kara 24:15 ai ia noho gwauhamatana ese oi ia hagoadaia bada?
[Box/Picture on page 16, 17]
HEKWAKWANAI IDIA MATAMAIA NEGANA
Lagani 2007 ai, Alan Greenspan be buka ta ia halasia, ena ladana be The Age of Turbulence: Adventures in a New World. Kahirakahira lagani 20 lalodiai, ia be orea ta (United States Federal Reserve Board) ena seamani gaukara ia karaia, bona unai orea be America ena banika badana ena gaukara dalana ia naria. Greenspan be lagani 1914 vairanai bona unai lagani murinai taunimanima edia kara edia idau be inai bamona ia herevalaia:
“Ripoti gunadia momo idia gwau, lagani 1914 do lasi neganai, toana be taunimanima be ma haida idia matauraia, bona taunimanima durua masini matamatadia idia karaia; toana be taunimanima do idia noho namonamo. Lagani 1801 bona 1900 huanai, hesiai taudia hoihoilaia gaukarana ia doko. Toana be dagedage karadia idia maragi idia lao. . . . Lagani 1801 ia lao 1900 ai, taunimanima be masini matamatadia, hegeregere trein edia heau daladia, telefon, paua, laulau itaia rumadia, motuka, bona ruma dekenai idia gaukaralaia diba masini idauidau ma haida idia karaia. Doketa edia diba ia bada, bona aniani bona ranu namodia dainai taunimanima edia mauri idia halataia sisina . . . Taunimanima ibounai idia laloa unai bamona gau namodia ma haida do idia vara.”
To . . . “Tanobada Tuarina Ginigunana ese taunimanima edia kara namodia bona noho namona ia hadikaia, to Tanobada Tuarina Iharuana ese ruma momo ia hadikaia; oibe, Tanobada Tuarina Ginigunana ese taunimanima do idia noho namonamo lalohadaina ia hadikaia. Lagani 1914 vairanai idia vara gaudia lau laloaboio diba lasi, unai negadia ai lau laloa taunimanima edia vaira negana be do ia namo herea. Hari inai negai, iseda lalohadai be lagani 1914 vairanai idia noho taudia edia lalohadai bamona lasi, to ita be hari idia vara gaudia sibona ita laloa. Tanobada Tuarina Ginigunana ai ia vara hegeregerena, oi laloa terorist karadia, dina ena siahu, o taunimanima be sibodia edia maoro idia herevalaia karana ese taunimanima idia gaukara hebou dalana do idia hadikaia, a? Unai henanadai ena haere be ita diba namonamo lasi.”
Greenspan ia do sikuli noho lalonai, ia be Professor Benjamin M. Anderson (1886-1949) ena hereva ia laloatao, ia gwau: “Haida be lagani 1914 vairanai idia noho taudia edia noho dalana idia laloa lou neganai idia moale. Unai negai, taunimanima be idia noho namonamo, to gabeai unai noho namona idia haboioa.”—Economics and the Public Welfare.
G. J. Meyer ena buka ta ladana, A World Undone (lagani 2006 gauna) be unai bamona ia hereva danu. Ia gwau: “Nega momo taunimanima idia gwau, idia vara kara badadia ese gau ibounai idia senisia. Bona momokani, Tuari Badana [1914-1918] be unai bamona ia karaia. Unai tuari ese gau ibounai ia senisia, hegeregere tano haida edia boda, gavamani, bese, taunimanima edia lalohadai bona tanobada idia senisia. Momokani, iseda mauri ia senisia dainai ita noho namonamo lasi, guna bamona.”
[Picture on page 18]
Aramagedono ai, Iehova be ena aneru goadadia do ia gaukaralaia