Badu Biagua Karana amo ‘Dika Umui Halusia’
“Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui henia lasi, . . . to umui ese kara namo dekena amo dika do umui halusia.”—ROMA 12:19, 21.
1, 2. Peleini idia guia Witnes taudia haida be dahaka haheitalai namona idia hahedinaraia?
IEHOVA ENA WITNES TAUDIA 34 be South Africa ena brens opesi hahelagaia totona peleini dekenai idia guia, to hekwakwanai ta dainai taunimanima idia noho lasi gabuna ta dekenai idia diho. Idia laloa hora tamona lalonai fuel idia abia bena do idia lao, to idia be hora 44 lalonai unuseniai idia noho, aniani bona ranu be lasi bona toileti danu idia noho lasi. Pasendia momo be unai peleini gabunai idia gaukara taudia idia badu henia, bona idia ura idia heai. To, tadikaka taihu be unai bamona idia karaia lasi.
2 Hora momo murinai, unai Witnes taudia be brens opesi hahelagaia ena program dokona kahanai idia ginidae. Ena be idia hesiku bada, to edia tadikaka taihu idia bamoa dainai idia moale. Gabeai, idia kamonai edia badu biagua bona haheauka karana be haida ese idia itaia. Pasendia ta ese peleini kampani taudia ia hamaoroa: “Bema unai Keristani taudia 34 idia noho lasi, hepapahuahu bona heai bada herea ia vara vadaeni.”
Badu Momo Tanobadana ai Ita Noho
3, 4. (a) Edena dala ai bona edena nega ai dagedage karana ese taunimanima edia mauri ia hadikaia? (b) Kaino ese iena badu ia biagua diba, a? Gwauraia hedinarai.
3 Inai tanobada dikana ena hekwakwanai idauidau ese taunimanima edia lalona ia habadua diba. (Had. 7:7) Nega momo, unai badu dainai ta ta inai henia bona dagedage karadia idia vara. Badu dainai iduhu bona tano ta ta idia tuari heheni, bona ruma bese lalonai heiriheiri karana ese hepapahuahu bona heai idia havaraia. Unai bamona badu bona dagedage karadia be idaunega amo ema bona hari idia do vara noho. Kaino, Adamu bona Heva edia natuna roboana be ena tadina Abela ia mama henia bona badu dainai ia alaia mase. Ena be Iehova ese Kaino ia sisiba henia ena badu karana do ia biagua, bona ia gwauhamata bema unai bamona ia karaia do ia hanamoa, to Kaino be unai kara dika ia karaia.—Genese 4:6-8 duahia.
4 Oibe, Kaino be goevadae lasi tauna, to ia ese abia hidi ta ia karaia diba—ena badu karana ia biagua diba. Dirava ese Kaino ena dagedage karana dainai ia panisia. Unai hegeregerena, ita danu be goevadae lasi taudia dainai, badu bona dagedage karadia ita koua be auka. Bona inai “metau dikadia” negana ai, gau ma haida ese lalometau idia havaraia danu. (2 Tim. 3:1) Hegeregere, moni ena hekwakwanai dainai ita lalometau diba. Pulisi bona ruma bese idia durua orea ta idia gwau, moni ena hekwakwanai dainai, ruma bese lalonai hepapahuahu bona heai idia vara, bona unai kara be ia bada ia lao noho.
5, 6. Edena bamona kara dainai do ita naria namonamo?
5 Hari, ita itaia taunimanima momo be ‘edia ura sibona idia tahua,’ idia “heagi,” bona “idia dagedage.” Do ita naria namonamo badina ita ese unai bamona kara ita karaia bona badu karana ita manadalaia garina. (2 Tim. 3:2-5) Oibe, nega momo TV bona muvi momo ese idia hahedinaraia, dika ena davana henia karana bona dagedage karadia be dika lasi. Danu, idia hahedinaraia unai be hekwakwanai hamaoromaoroa daladia. Hegeregere, unai bamona muvi idia itaia taudia idia ura goada tauna ese kara dika tauna ena kerere davana do ia henia bona ia hamasea.
6 Unai kara ese “tanobada ena lalohadai” o badu dikadika lohia tauna, Satani ena lalohadai ia hahedinaraia. Unai be Dirava ena lalohadai lasi. (1 Kor. 2:12, NW; Efe. 2:2; Apok. 12:12) Unai lalohadai ese eda goevadae lasi tauanina ena ura ia hamoalea, bona ia be Dirava ena lauma helaga bona ena huahua ena kara amo ia idau vaitani. Oibe, Keristani tomadiho ena hahediba hereva badana ta be, ita ia kara dika henia tauna ena dika davana do ita henia lasi. (Mataio 5:39, 44, 45 duahia.) Edena dala ai Iesu ena hahediba herevana ita badinaia diba?
Haheitalai Namodia Bona Dikadia
7. Simeona bona Levi be edia badu idia biagua lasi dainai dahaka ia vara?
7 Badu karana ita biagua totona, Baibel be sisiba momo ia henia, bona ia hahedinaraia danu dahaka do ia vara bema iseda badu ita biagua lasi. Mani Simeona bona Levi ita laloa. Sekema ese edia taihuna Daina ia hadikaia ena sivarai idia kamonai neganai, “idia badu dikadika” bona Sekema ena kara dika ena davana idia henia. (Gen. 34:7) Gabeai, Iakobo ena natuna ma haida ese Sekema ena hanua idia hadikaia, kohu idia henaoa bona hahine bona natudia be igui hesiai taudia ai idia halaoa. Unai bamona idia karaia badina Daina idia hebogahisi henia, bona unai kara dika ese edia bese ena ladana ia hadikaia. Idia laloa Sekema ese idia bona edia tamana Iakobo ia hahemaraia. To Iakobo ese Simeona bona Levi edia kara be edena bamona ia laloa?
8. Simeona bona Levi edia kara ese ita dekenai dahaka ia hadibaia?
8 Daina dekenai ia vara dika dainai Iakobo ia lalohisihisi bada; to iena natudia memero rua ese idia karaia karana ia moalelaia lasi danu. Simeona bona Levi idia ura hahedinaraia edia kara be maoro dainai, idia gwau: “Be! Aiemai taihuna be sihari henia kava hahine idia halaoa be ia namo o lasi?” (Gen. 34:31) To, unai hekwakwanai be ia doko lasi, Iehova danu be edia kara dekenai ia moale lasi. Lagani momo murinai, Iakobo ia gwau, Simeona bona Levi edia badu bona dagedage karana dainai, edia natudia bona tubudia be Israela taudia huanai gabu idauidau ai idia noho. (Genese 49:5-7 duahia.) Oibe, edia badu karana idia biagua lasi dainai, edia tamana bona Dirava ese idia lalonamo henidia lasi.
9. Edena negai Davida be ia badu dikadika bona kahirakahira kara dika badana ta ia karaia?
9 To, King Davida ena kara be idau. Nega momo ia ese ta ena kara dika davana ia henia diba, to ia karaia lasi. (1 Sam. 24:3-7) To, nega ta ia badu dikadika bona kahirakahira kara dika badana ta ia karaia. Taga bada tauna Nabala be mai badu ida Davida ena tatau ia gwau henidia, ena be idia ese iena mamoe bona mamoe naria taudia idia gimaia. Reana, Davida be iena tatau ia hebogahisi henidia dainai, ia ura Nabala ia tuari henia. Davida bona iena tatau be Nabala bona iena ruma bese tuari henia totona idia lao noho lalonai, hesiai tauna ta ese Nabala ena adavana, Abigaila, aonega hahinena, dekenai ia vara gauna ia hadibaia bona ia noia gau ta do ia karaia haraga. Karaharaga, ia be aniani bada herea ia hegaegaelaia bona ia lao Davida ia itaia totona. Abigaila ese Nabala ena hemataurai lasi karana dainai Davida dekenai sori herevana ia gwauraia, bona Davida ia noia ia be Dirava ia gari henia dainai, kara dika do ia karaia lasi. Davida ia laloparara bona ia gwau: “Oi danu lau tanikiu henia, badina hari dina lau ese ala-ala do lau karaia, bona lau sibona ese Nabala ena kerere davana do lau henia, to oi ese inai bamona laloa oi hadokoa.”—1 Sam. 25:2-35.
Keristani Dalana
10. Keristani taudia edia lalohadai be dahaka kara dika ena davana henia karana dekenai?
10 Simeona, Levi, Davida bona Abigaila huanai ia vara karana ese ia hahedinaraia Iehova be badu bona dagedage biagua lasi karana ia inai henia, to maino karaia daladia ia hanamoa. Aposetolo Paulo ia gwau: “Maino karaia daladia umui tahua dala idauidau ibounai dekenai, taunimanima danu mai maino danu do umui noho totona. Lauegu lalokau taudia e, dika ena davana do umui henia lasi, davana henia be, Dirava sibona. Badina be Buka Helaga ia gwau: ‘Lohiabada ia gwau, “Dika ena davana be lau sibona ese do lau karaia.’ ” Buka Helaga ma ia gwau: ‘Unai dainai, oi dekenai badu henia tauna, bema ia hitolo, aniani do oi henia, bema ia ranu mase, ranu do oi henia. Unai bamona do umui karaia, be ia ese iena kara do ia laloa, bona do ia hemarai bada.’ Namo lasi dika ese umui do ia halusia, to umui ese kara namo dekena amo dika do umui halusia”—Roma 12:18-21.a
11. Edena dala ai taihu ta be ena badu ia biagua?
11 Ita ese unai sisiba ita badinaia diba. Hegeregere, taihu ta be elda tadikaka dekenai iena bosi matamatana ia maumauraia. Ia gwau unai bosi be kara auka bona hebogahisi lasi hahinena. Taihu be ena bosi dekenai ia badu bona ia ura gaukara amo do ia doko. Elda ese taihu ia sisiba henia unai bamona do ia karaia haraga lasi. Ia itaia taihu be ena bosi ena kara auka karana ia badulaia dainai, unai ese hekwakwanai ia habadaia sibona. (Tito 3:1-3) Elda ese taihu ia hamaoroa, ena be moni gaukara matamata do ia abia, to bema ena badu karana ia biagua lasi, unai hekwakwanai do ia vara lou. Ia ese taihu ia sisiba henia, Iesu ena hadibaia dalana ia badinaia be namo. Anina be ia ura bosi ese ia do ia kara henia hegeregerena, ia ese ena bosi do ia kara henia be namo. (Luka 6:31 duahia.) Taihu ia gwau unai do ia tohoa. Dahaka ia vara? Hua haida murinai, bosi ena kara ia haidaua, bona taihu ena gaukara namona dainai ia tanikiu henia.
12. Dahaka dainai tadikaka taihu huanai hekwakwanai idia vara neganai, ita lalohisihisi bada?
12 Murimuri taudia be ita idia badu henia neganai, ita laloa bada lasi. Ita diba Satani ena tanobada ai kara dika momo idia vara bona ita hekwarahi ita idia kara dika henia taudia edia dika davana ita henia lasi totona. (Sal. 37:1-11; Had. 8:12, 13; 12:13, 14) To, tadikaka taihu huanai badu ia vara neganai, ita lalohisihisi bada diba. Taihu ta ia gwau: “Hereva momokani lalonai lau vareai neganai, lau itaia Iehova ena taunimanima be idia goevadae lasi bona unai lau abia dae be auka.” Lalokau lasi bona haida edia namo idia laloa lasi tanobadana ita rakatania murinai, ita laloa kongrigeisen lalonai tadikaka taihu be ta ta dekenai Keristani kara namodia do idia hahedinaraia. Unai dainai, tadikaka o taihu ta, reana kongrigeisen lalonai maduna ta ia huaia tauna, be Keristani lasi dalanai ita ia kara henia neganai, iseda lalona ia hisihisi o ita badu diba. Reana do ita laloa: ‘Dahaka dainai Iehova ena orea lalonai unai bamona ia vara? To, aposetolo edia negai, horoa Keristani tadikaka huanai unai bamona kara idia vara danu. (Gal. 2:11-14; 5:15; Iam. 3:14, 15) Bema unai bamona ia vara, dahaka ita karaia be namo?
13. Dahaka dainai hekwakwanai idia vara neganai ita hamaoromaoroa haraga, bona edena dala ai unai ita karaia diba?
13 Unai taihu ma ia gwau: “Lau dibaia gauna be egu lalona ia hahisia tadikaka o taihu totona do lau guriguri be namo. Unai ese lau ia durua bada.” Ita duahia vadaeni hegeregerena, Iesu ese ita ia hadibaia ita idia dagedage henia taudia totona do ita guriguri. (Mat. 5:44) Oibe, iseda lalona idia hahisia o habadua tadikaka taihu totona do ita guriguri be namo! Tamana ta ia ura iena natudia do idia lalokau heheni hegeregerena, Iehova ia ura iena hesiai taudia tanobada ai do idia lalokau heheni danu. Nega matamatana ai, ita ura maino ai do ita noho hebou ela bona hanaihanai, unai dainai hari Iehova be ita ia hadibaia noho. Ia ura iena gaukara badana karaia totona mai lalotamona ida ita gaukara hebou. Unai dainai, namona be hekwakwanai ita hamaoromaoroa eiava ta ta eda dika ita “laloaboio” sibona bona lalotamona ai ita gaukara. (Aonega Herevadia 19:11 duahia.) Hekwakwanai idia vara neganai, namo lasi iseda hebamo karana tadikaka taihu ida ita hadokoa. Lasi, to namona be ta ta ita hagoadaia, unai amo Iehova ena ‘noho hanaihanai imana’ lalonai do ita noho.—Deu. 33:27.
Haida Kara Namo Henia Karana ese Hahenamo Ia Mailaia
14. Edena dala ai Satani ese ruma bese bona kongrigeisen edia lalotamona ia hadikaia karana ita koua diba?
14 Satani bona ena demoni idia ura idia moale bona lalotamona ruma bese bona kongrigeisen idia hapararaia, unai amo sivarai namona harorolaia gaukarana do idia hadikaia. Idia ura heiriheiri idia havaraia, badina idia diba unai ese ruma bese bona kongrigeisen do ia hadikaia. (Mat. 12:25) Unai dika ita koua totona, namona be Paulo ena sisiba ita badinaia, ia gwau: “Lohiabada ena hesiai tauna be do ia heai lasi, to taunimanima ibounai dekenai do ia bogahisihisi henia.” (2 Tim. 2:24) Laloatao, ‘iseda tuari be taunimanima danu lasi, to iseda tuari be lauma dikadia danu.’ Unai tuari lalonai ita kwalimu totona, namona be Dirava ese ia henia tuari dabua do ita hahedokilaia, bona ita hegaegae ‘maino ena Sivarai Namona’ ita harorolaia danu.—Efe. 6:12-18.
15. Bema murimuri taudia haida ese ita idia dagedage henia, dahaka ita karaia be namo?
15 Kongrigeisen murimurina ai, Iehova ena inai taudia be iena maino taudia idia dagedage henia bada. Unai taudia haida ese Iehova ena Witnes taudia idia botaia bona hadikaia. Haida be niusi dekenai o kota dekenai iseda ladana idia hadikaia. Iesu ese iena murinai idia raka taudia ia hadibaia vadaeni, unai gaudia be idia dekenai do idia vara. (Mat. 5:11, 12) Ita be dahaka do ita karaia? Namona be hereva eiava kara amo ‘kara dika ena davana do ita henia lasi.’—Roma 12:17; 1 Petero 3:16 duahia.
16, 17. Kongrigeisen ta be dahaka hekwakwanai ia davaria?
16 Herevana, Satani ese ita dekenai dahaka hahetoho ia havaraia, to namona be “kara namo amo kara dika ita halusia,” unai be haroro dalana namona. Hegeregere, Pacific motumotuna ta ai kongrigeisen ta be Memorial totona ruma ta idia rentaia. To, tomadiho oreana ta be unai idia diba neganai, edia orea taudia idia hamaoroa, idia be unai ruma dekenai do idia hebou, tadikaka be Memorial hebouna do idia karaia horana ai. To, pulisi ena tau badana ese unai orea ena tau badadia ia oda henidia nega korikori ai edia hebou do idia hadokoa, unai amo Witnes taudia edia Memorial hebouna do idia hamatamaia diba. To, Memorial horana ia ginidae neganai, unai tomadiho orea taudia momo idia ginidae bona edia hebou idia hamatamaia.
17 Pulisi be idia hegaegae unai tomadiho orea taudia do idia lulua gwauraia neganai, edia presiden ia mai bona iseda elda ta ia nanadaia: “Umui be inai hanuaboi ai hebou badana ta do umui karaia, a?” Tadikaka ese ia hadibaia idia be Memorial hebouna do idia karaia bona unai tauna ia gwau: “O, lau be unai lau diba lasi!” Unai nega ai, pulisi tauna ta ia gwau: “To, ai ese hari dabai oi ai hamaoroa!” Unai presiden be ia kiri bona elda lalona habadua dalanai, ia gwau: “Be, dahaka do oi karaia? Emai tomadiho taudia be ruma idia hahonua vadaeni! Pulisi do oi hamaorodia ai do idia lulua, a?” Ia be koikoi dalanai unai ia karaia badina ia ura taunimanima do idia itaia Witnes taudia be heai idia havaraia taudia! Iseda tadikaka be dahaka do idia karaia?
18. Haida idia ura tadikaka idia habadua neganai, tadikaka be dahaka idia karaia bona unai dainai dahaka ia vara?
18 Tadikaka ese gwaumaoro idia henia miniti 30 lalonai edia hebou do idia karaia, bena murinai tadikaka ese edia Memorial do idia hamatamaia. To, edia hebou be miniti 30 ia hanaia. To, idia raka-lasi neganai, tadikaka be Memorial hebouna idia karaia. Unai dina murinai, gavamani taudia ese unai hekwakwanai ena badina idia tahua. Hereva momokani idia tahua murinai, gavamani taudia ese unai tomadiho oreana idia hamaoroa idia gwau, Witnes taudia be kerere lasi, to dubu ena presiden ese unai hekwakwanai ia havaraia. Danu, gavamani taudia ese Iehova ena Witnes taudia idia tanikiu henia, badina unai hekwakwanai lalonai idia be haheauka karana idia hahedinaraia. Witnes taudia be ‘taunimanima ida mai maino danu do idia noho’ dainai, namo ia havaraia.
19. Maino ai ma haida ida ita noho totona, edena kara be mai anina bada?
19 Maino ai ma haida ida ita noho totona, gau badana ta be, mai gado namo ida idia do ita hereva henia. Stadi gabena ai do ita itaia, mai gado namo ida ita hereva karana be dahaka, edena dala ai unai kara ita hahedinaraia bona ita manadalaia diba.
[Footnote]
a Idaunega ai auri be nadi amo idia kokia totona, “lahi gidadia” idia gaukaralaia. Lahi ena gida be nadi ena henunai bona ena ataiai idia haboua danu, unai amo auri idia havevea diba. Kara auka taudia dekenai kara namo ita hahedinaraia neganai, unai ese edia lalona ia haidaua diba bona kara namodia do idia hahedinaraia.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Dahaka dainai tanobada taudia idia badu?
• Edena Baibel sivarai ese badu biagua karana ena namo bona badu biagua lasi karana ena dika ia hahedinaraia?
• Bema tadikaka o taihu ta ese ita ia habadua, edena bamona ita kara be namo?
• Kongrigeisen murimurina ai idia noho taudia ese ita idia dagedage henia neganai, edena bamona ita kara be namo?
[Picture on page 16]
Simeona bona Levi edia badu idia hahedinaraia murinai idia lou mai
[Pictures on page 18]
Kara namo ese kara auka taudia edia lalona ia haidaua diba