Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w93 12/1 rau 14-19
  • Ita Tohotohodia Manau Taudia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Ita Tohotohodia Manau Taudia
  • 1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Iehova Dirava Ia Manau
  • Keriso Ena Manau Haheitalaina
  • Aposetolo Paulo, Manau Haheitalaina Namona
  • Hari Inai Negai Haheitalai Namodia
  • Manau Karana Hahedinaraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2005
  • Iehova ese Manau Taudia Ia Laloa Bada
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2019
  • Iesu be Manau Karana Ena Dala Ia Hahedinaraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2012
  • Iehova ese Manau Taudia Dekenai Ena Hairai Ia Hahedinaraia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2004
Ma Haida Itaia
1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w93 12/1 rau 14-19

Ita Tohotohodia Manau Taudia

“Emu manau ese lau do ia habadaia.”​—⁠SALAMO 18:⁠35, NW.

JOSEPH F.RUTHERFORD ena toana be mai siahu, ena lata be 180 sentimita ia hanaia bona ena metau be 90 kilogram ia hanaia. Iena gado regena be bada, bona taunimanima be guna idia kamonai lasi dalanai iena gadona ia gaukaralaia Iehova ena ladana ia gwauraia totona; unai sibona lasi, to iena gadona ia gaukaralaia Kerisendom ena dubu gunalaia taudia edia koikoi ia hahedinaraia totona, ia gwau edia tomadiho be “idoa bona kara koikoi gauna.” Ena be iena hereva idia goada, to hedikwota dekenai Betele taudia totona ia guriguri neganai, iena hereva be mero maragina ta ese iena tamana ia hereva henia hegeregerena, unai ese ia hamomokania iena Havaraia Tauna ida ia turana momokani bona ia manau. Oibe, natuna maragina ta bamona ia manau.​—⁠Mataio 18:​3, 4.

2. Iehova ena hesiai taudia be edena dala ai tanobada taudia amo idia idau momokani?

2 Ita diba momokani, Iehova Dirava ena hesiai taudia korikoridia iboudiai idia manau. Unai kara dekenai idia be tanobada taudia amo idia idau momokani. Hari inai nega lalonai, tanobada be hekokoroku taudia amo ia honu. Dagi bada taudia bona siahu taudia, taga taudia bona diba taudia, bona ogogami taudia momo bona idia dabu taudia be dala haida dekenai idia hekokoroku.

3. Hekokoroku ese ia havaraia huahuadia dainai dahaka ita gwau diba?

3 Hekokoroku ese heiriheiri bona lalohisihisi bada ia havaraia. Momokani, guba bona tanobada dekenai dika iboudiai idia vara matamaia badina aneru ta ia hekokoroku, ia ura haida ese ia idia tomadiho henia, to unai kara be Havaraia Tauna, Iehova Dirava, sibona dekenai idia henia be maoro. (Mataio 4:​9, 10) Ma danu, unai aneru, sibona be Diabolo bona Satana ai ia halaoa, be hahine ginigunana, Heva, ia koia badina ena hekokoroku amo ia veria. Satana ia gwauhamata bema taravatu huahuana ia ania, Dirava bamona ai ia lao diba, namo bona dika do ia diba. Bema Heva ia manau neganai, do ia gwau, ‘Badina be dahaka lau ura Dirava bamona lau lao?’ (Genese 3:​4, 5) Bema taunimanima edia tauanina, edia lalohadai, bona edia kara, ita laloa bona edia hisihisi ita diba neganai, ita itaia taunimanima idia hekokoroku be kerere bada herea! Unai dainai ita hoa lasi bema ita duahia Iehova be ‘sibona abia isi, bona hekokoroku’ karadia ia inai henia! (Hereva Lada-isidia 8:13) Hekokoroku taudia amo idia idau taudia edia manau haheitalai be Dirava ena Hereva, Baibel, lalonai ita davaria diba.

Iehova Dirava Ia Manau

4 Iehova Dirava ia manau​—⁠ia be Atai Herea Momokani Tauna, Gau Ibounai Lohiaia Tauna, ela bona hanaihanai Pavapavana. (Genese 14:22) Unai ia momokani, a? Oibe, ia momokani! King David be Salamo 18:35 dekenai ia gwau: “Emu hahemauri kesina be lau dekenai do oi henia, bona emu imana idibana ese lau do ia hamauria, bona emu manau ese lau do ia habadaia.” Ia hedinarai namonamo, King David ia gwau Iehova ena manau dainai, ia, David, ia bada. Bona danu, Salamo 113:6 dekenai ita duahia, ia gwau Iehova “be mai manau danu guba bona tanobada ia itadia.” Ma Baibel haida idia gwau, “ia diho ia itaia totona,” (New International Version) “ena dagi ia laloaboio bona ena henuna momokani kahana ia itaia.”​—⁠The New English Bible.

5. Dahaka kara ese idia hamomokania Iehova ia manau?

5 Abraham ia kara henia dalana dekenai Iehova Dirava be manau ia hahedinaraia; Ia gwau hanua dikadia Sodoma bona Gomora do ia hadikadia ore, to Abraham ese Iena kara maoromaoro ia henanadailaia neganai, Iehova be iena hereva ia koua lasi.a (Genese 18:​23-32) Bona Iehova ia gwau neganai Israel besena do ia hadikaia ore​—⁠nega ta kaivakuku idia tomadiho henidia dainai bona ma nega ta idia gwau-edeede dainai​—⁠Mose be unai negadia ai Iehova ia hereva henia tanobada tauna ma ta ia hereva henia bamona. Unai negadia ai Iehova ese Mose ena hereva ia abia dae. Mose ena noinoi Iena bese taudia Israel dekenai Ia kamonai henia neganai ese iena manau ia hahedinaraia. (Esodo 32:​9-14; Numera 14:​11-20) Iehova be manau dekenai taunimanima ma haida ia kara henidia; Gideon bona Iona ia kara henidia neganai unai ita itaia, Hahemaoro Taudia 6:​36-40 bona Iona 4:​9-11 dekenai idia torea hegeregerena.

6. Dahaka kara danu ese Iehova ena manau ia hahedinaraia?

6 Nega 9, bona reana ma nega haida danu, idia gwau Iehova ia “badu haraga lasi.”b Iehova be lagani tausen momo lalodiai, goevadae lasi tanobada taudia ia kara henidia neganai, haheauka, bona badu haraga lasi karana ia hahedinaraia dainai iena manau ia hamomokania. Hekokoroku taudia idia haragaharaga, idia badu haraga, edia kara be haheauka amo idia idau. Iehova ena manau dainai ita itaia goevadae lasi tanobada taudia edia hekokoroku be kavakava. Ita idia hamaoroa ita be ‘Dirava ena lalokau natuna dainai, Dirava ena kara bamona ita karaia be namo,’ namona be ia manau bamona ita manau.​—⁠Efeso 5:⁠1.

Keriso Ena Manau Haheitalaina

7 Manau ia haheitalaia namo herea gauna iharuana be 1 Petero 2:21 dekenai ia gwauraia, ia gwau: “Dirava ese umui ia boiria unai bamona do umui hisihisi totona. Badina be Keriso ese umui dainai hisihisi ia abia. Vadaeni iena kara toana umui dekenai ia hedinaraia, iena murinai do umui raka totona. Iena aena gabudia do umui raka.” Nega daudau tanobada dekenai ia do mai lasi neganai, Sekaria 9:9 ese ia perovetalaia, ia gwau: “Ierusalem ena natuna kekeni e, kwalimu dainai oi boiboi mai emu moale ida. Itaia! Oiemu pavapava ia mai oi dekenai. Ia be mai ena kara maoromaoro, oibe, mauri ia abia; ia manau, bona doniki ia guia.” Bema Iesu Keriso ia hekokoroku, Diabolo ese tanobada basileia iboudiai ia henia gwauraia neganai reana unai basileia ia abidia bona Satana ia tomadiho henia. (Mataio 4:​9, 10) Danu, ia hahedinaraia ia manau badina ia gwau ia hadibaia herevadia be Iehova ena amo ia abia, ia gwau: “Umui be Taunimanima ena Natuna do umui abia isi neganai unai dekena amo do umui diba, idia gwauraia guna tauna be lau inai. Kara ta danu lau sibona lau karaia lasi, to Tamana ese lau dekenai ia hadibaia hegeregerena lau hereva.”​—⁠Ioane 8:⁠28.

7, 8. Baibel ena hereva ese edena bamona Iesu Keriso ena manau idia herevalaia?

8 Idia kamonai henia taudia dekenai ia hereva maoro, ia gwau: “Egu huaia auna be emui pagana dekenai do umui atoa, lau dekenai diba do umui tahua, badina be lau be dagedage lasi bona manau tauna. Vadaeni emui laumana be do idia laga-ani.” (Mataio 11:29) Iena aposetolo taudia ida ia noho hanuaboi ginigabena ai, edia aedia ia huria neganai, unai be manau haheitalai namo hereana! (Ioane 13:​3-15) Filipi 2:​3-8 dekenai, aposetolo Paulo be Keristen taudia ia sisiba henidia idia “hekokoroku lasi” neganai, Iesu Keriso ena haheitalai ia gwauraia be maoro, ia gwau: “Keriso Iesu ena laloa bamona umui danu do umui laloa be namo. Ia be nega ibounai Dirava bamona ia noho. Oibe, Keriso be Dirava danu ia hegeregere, to ia laloa lasi unai bamona do ia noho, sibona ena gauna. Lasi, to ia ese sibona ena ura dainai iena dagi badana ia negea, bona hesiai tauna momokani ia lao. Ia be taunimanima hegeregerena ia vara, bona taunimanima edia toana ia abia. Oibe, Keriso ese iena hairai ia laloa lasi, to ia manau momokani. Bona ia ese Dirava ia kamonai henia ela bona ia mase, oibe, satauro dekenai ia mase.” Iena mauri dekenai hetoho badana ia abia neganai, mai manau ida iena Tamana ia guriguri henia, ia gwau: “Lauegu ura lasi, oiemu ura sibona.” (Mataio 26:39) Ita daradara lasi, Iesu Keriso ita tohotohoa totona, iena aena gabudia dekenai ita raka totona, ita manau be namo.

Aposetolo Paulo, Manau Haheitalaina Namona

9 Aposetolo Paulo ia torea, ia gwau: “Lau karaia bamona do umui karaia, Keriso ena kara lau karaia bamona.” (1 Korinto 11:⁠1) Aposetolo Paulo ese Iesu Keriso ia tohotohoa bona ia hekokoroku lasi, a? Unai dala ai ita tohotohoa diba manau haheitalaina ia karaia, a? Momokani, ia karaia. Iena hereva ia hamatamaia neganai, mai manau ida ia gwau ia be Iesu Keriso ena hesiai tauna. (Filipi 1:⁠1) Efeso elda taudia ia hamaorodia ‘nega momo Iuda taudia idia ura iena dala koua totona, metau gaudia momo idia havaraia ia dekenai. To mai ena lalona namo bona mai ena tai danu Lohiabada ena gaukara ia karaia noho.’ (Kara 20:​17-19) Bema ia manau lasi, Roma 7:​18, 19 ena hereva ia torea diba lasi, badina ia gwau: “Lau diba lauegu lalona dekenai bona lauegu kudouna dekenai be namo ia noho lasi. . . . Kara namodia lau ura karaia neganai be lau karaia diba lasi. Bona kara dikadia lau ura lasi karaia neganai be lau karaia inai.”

9-12. Edena daladia ai aposetolo Paulo ese manau ia haheitalaia namo herea?

10 Paulo ese Korinto Keristen taudia ia tore henidia neganai manau be ma dala ta ai ia hahedinaraia, unai be 1 Korinto 2:3 dekenai, ia gwau: “Unai dainai umui huanai lau noho neganai lau be goada lasi. Lau gari, bona lau heudeheude momo.” Manau dekenai, Keristen ai ia do lao lasi neganai iena mauri dalana ia herevalaia, ia torea, ia gwau: “Gunaguna lau ese Keriso lau hereva dika henia, lau dagedage henia bona iena ladana lau hadikaia. . . . Keriso Iesu be tanobada dekenai ia mai, be kara dika taudia hamauria totona. . . . Kara dika tau dikana momokani be lau inai.”​—⁠1 Timoteo 1:​13, 15.

11 Iena manau be ma ia hahedinaraia badina ia gwau Iehova Dirava ena heduru dainai iena gaukara dekenai ia kwalimu. Iena haroro gaukara ia herevalaia, ia gwau: “Lau ese uhe lau hadoa. Apolo ese ranu dekenai ia dairia. To Dirava ese unai hadoa gauna ia hatubua. Hadoa tauna bona dairia tauna edia gaukara be herevana, badina Dirava sibona ese hadoa gauna ia hatubua.” (1 Korinto 3:​6, 7) Danu, iena tadikaka ia noidia ia totona idia guriguri bena haroro namona do ia karaia. Efeso 6:​18-20 dekenai ita duahia, ia gwau: “Lau dainai danu do umui noinoi, do lau haroro neganai, Sivarai Namona ena hunia hereva do lau hedinaraia, . . . Sivarai Namona do lau herevalaia goadagoada, Dirava ena ura hegeregerena.”

12 Aposetolo taudia ma haida ida ia gaukara neganai Paulo ese manau ia hahedinaraia danu, ia gwau: “Iakobo bona Petero bona Ioane [be] . . . Banaba bona lau, aiemai imana idia abia . . . Iuda lasi taudia huanai do ai gaukara, to idia be Iuda taudia huanai do idia gaukara.” (Galatia 2:⁠9) Ia hahedinaraia danu ia ura Ierusalem kongregesen ena elda taudia ida ia gaukara hebou badina gwauhamata ta idia karaia neganai, matamata tataudia hani ida ia lao dubu dekenai, davana idia henia totona.​—⁠Kara 21:​23-26.

13. Dahaka dainai ita gwau Paulo ia manau momokani?

13 Ita gwau Paulo ia manau momokani badina Iehova Dirava ese gaukara momo ia henia. Hegeregere inai bamona, ita duahia: “Siahu karadia idau momokani, Dirava ese Paulo ena imana dekenai ia karaia.” (Kara 19:​11, 12) To unai sibona lasi, ia be matahanai bona hunia gaudia hedinaraia herevadia ia abia. (2 Korinto 12:​1-7) Namo lasi ita laloaboio Dirava ena lauma siahuna dainai Keristen Greek Revarevadia edia buka (revareva) 27 amo ia ese 14 ia toredia. Unai ia karaia neganai ia hekokoroku lasi. Ia manau noho.

Hari Inai Negai Haheitalai Namodia

14 Heberu 13:7 dekenai, aposetolo Paulo ena sisiba ita duahia, ia gwau: “Umui emui hakaua taudia gunadia do umui laloatao. Idia ese Dirava ena hereva umui idia hadibaia. Edia mauri dalana do umui laloa lou, bona edia abidadama kara hegeregerena do umui badinaia.” Unai hahegani hegeregerena, hari inai negai Watch Tower Bible and Tract Society ena presiden ginigunana, Charles Taze Russell, ena haheitalai ita laloa diba; iena abidadama ita tohotohoa diba. Ia be manau tauna, a? Oibe, ia manau momokani! Taunimanima momo idia diba, ia torea Studies in the Scriptures bukadia 6 edia sivarai lalodiai, edia rau iboudiai be 3,000 bamona, nega ta lasi sibona ena ladana ia gwauraia. Watch Tower Bible and Tract Society be hari inai negai buka bona magasin idia karaia neganai, torea taudia edia ladadia idia gwauraidia lasi.

14-16. (a) Watch Tower Society ena presiden ginigunana be edena dala ai manau ia haheitalaia namo herea? (b) Iena haheitalai be daika ena kara amo ia idau momokani?

15 Nega ta Russell be Watch Tower dekenai ia torea, ia gwau unai ladadia “Russell ena tomadiho” bona “Russell badinaia tauna” ia diba lasi, iena inai taudia ese unai ladadia idia gaukaralaidia to ia ese ia dadaraidia. Ia torea, ia gwau: “Emai gaukara . . . be nega daudau lalonai idia boio hereva momokanidia ai haboudia bona Lohiabada ena bese taudia dekenai ai hadibadia​—⁠ai gwau lasi idia be hereva matamatadia, ai gwau lasi idia be aiemai hereva, to idia be Lohiabada ena. . . . Lohiabada ia moale emai diba sisina ia gaukaralaia totona, to unai hereva be ai ese ai havaraia lasi, unai gaukara be unai hereva ai haboudia lou, ai hamaoromaorodia, bona ai hatamonadia.” Momokani, aposetolo Paulo ena lalohadai ia gwauraia, 1 Korinto 3:​5-7 dekenai ita davaria hegeregerena.

16 Iena laloa be Charles Darwin ena laloa amo ia idau. Lagani 1859 ai, The Origin of Species buka ginigunana ia karaia neganai, Darwin be nega momo “egu” lalohadai ia gwauraia, gunaguna taunimanima ma haida ese evolusen idia gwauraia to unai ia herevalaia lasi. Unai nega ena toretore tauna badana ta, Samuel Butler, ia badu bona Darwin ia gwau henia, ia gwau guna ma haida be evolusen herevana idia gwauraia; unai be Darwin ese ia halasia herevana lasi.

17. Dahaka kara ma haida amo Tadikaka Rutherford ese iena manau ia hahedinaraia?

17 Hari inai nega lalonai Iehova Dirava ese ia gaukaralaia momo abidadama hesiai tauna ta be Joseph F. Rutherford, guna ai gwauraia tauna. Gari lasi dekenai Baibel ena hereva momokani ia gwauraia bona Iehova ena ladana ia herevalaia badabada. Ena be taunimanima momo ese idia gwauraia Hahemaoro Tauna Rutherford, to ia be manau tauna. Hegeregere inai bamona, nega ta Keristen taudia dekenai dahaka do idia itaia lagani 1925 do ia mai neganai ia gwauraia. Iena hereva idia guguru lasi neganai, manau dekenai Brooklyn Betele taudia ia hamaorodia ia hereva kerere. Iena turana ta, horoa Keristen tauna ta, ia gwau nega momo ia kamonai, taunimanima vairadiai eiava tau ta dekenai, Tadikaka Rutherford be Mataio 5:​23, 24 ena hereva dainai, iena aonega lasi herevana ta amo ia hahisia tadikakana ta dekenai sori herevana ia gwauraia. Mai ena dagi tauna be iena gaukara taudia dekenai sori herevana ia gwauraia be manau karana. Tadikaka Rutherford be haheitalai namona naria taudia iboudiai dekediai, kongregesen lalonai, loaloa naria gaukara dekenai, eiava Society ena brens opesi dekenai.

18. Society ena presiden ihatoina be dahaka ia gwau dainai iena manau ia hahedinaraia?

18 Watch Tower Bible and Tract Society ena presiden ihatoina, Nathan H. Knorr, danu ia hahedinaraia, ena be Iehova ena bese taudia bogaragidiai ia be dagi badana ia abia, to ia laloa lasi iena dagi dainai ia be tau badana. Ena be gaukara haheaua dalana bona hereva henia dalana ia diba momo, to ma haida edia gaukara ia matauraia bada. Unai dainai, nega ta iena opesi dekenai Toretore Dipatmen gaukara tauna ta ia vadivadi henia bona ia gwau: “Iniseniai be anina bada gaukarana bona gaukara mai hekwarahina idia karaia. Unai dainai lau toretore momo diba lasi.” Oibe, ia be mai manau ida Filipi 2:3 ena sisiba ia badinaia, hegeregere ia “laloa, ‘Haida be idia namo herea, to lau be namo lasi.’ ” Ia diba ena be Society ena presiden dagi ena gaukara be mai anina bada, to ma gaukara haida danu be mai anina bada. Ia manau dainai unai bamona ia laloa bona hereva amo ia gwauraia goevagoeva diba. Ia danu be haheitalai namo hereana, ta ta iboudiai ese idia tohotohoa totona, unai be momokani mai edia dagi bada naria taudia dekediai.

19, 20. (a) Society ena presiden namba 4 be edena bamona manau ia hahedinaraia? (b) Murina sivarai be edena dala ai ita do ia durua manau ita hahedinaraia totona?

19 Society ena presiden namba 4, Fred W. Franz, danu be manau ia haheitalaia namo herea. Lagani 32 bona ma haida dekenai, ia be Society ena presiden ia durua tauna dainai, magasin bona hebouhebou ena program herevadia momo ia toredia; to unai gaukara dekenai sibona ena ladana ia abia isi momo lasi, ma haida edia ladadia idia gwauraidia momo. Idaunegai, unai bamona haheitalai namona ta ita herevalaia diba. Ioab be Raba dekenai Amon taudia ia hadareredia neganai, ia ura King David idia hanamoa edia kwalimu dainai.​—⁠2 Samuel 12:​26-28.

20 Momokani, haheitalai namo herea be momo, gunaguna bona hari inai negai danu, bona idia dainai ita manau be mai badina. To ita manau ena badina be momo, bona murina sivarai dekenai unai do ita herevalaia, bona ita manau totona ita idia durua gaudia do ita herevalaia danu.

[Footnotes]

a Nega momo “mai manau” herevana idia gaukaralaia neganai anina be “mai heagi ida ia karaia.” To ena anina badana be “ena kara ia ha-aukaia lasi,” “ena dagi ena siahu ia laloa bada lasi,” bona New World Translation lalonai ena anina be unai bamona.​—⁠Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary itaia.

b Esodo 34:6; Numera 14:18; Nehemia 9:17; Salamo 86:15; 103:8; 145:8; Ioel 2:13; Iona 4:2; Nahumu 1:⁠3.

Oi Laloatao, A?

◻ Hekokoroku ese dahaka huahua ia havaraia?

◻ Daika ese manau ia haheitalaia namo herea?

◻ Edena bamona ita diba manau ia haheitalaia namo herea tauna iharuana be daika?

◻ Aposetolo Paulo ese edena bamona manau ia haheitalaia?

◻ Hari inai negai edena dagi bada taudia ese manau idia haheitalaia?

1. Watch Tower Society ena presiden gunana ta be edena bamona manau ia hahedinaraia?

4. Dahaka Baibel siridia ese idia hahedinaraia Iehova ia manau?

[Picture on page 15]

Iesu ese manau ia hahedinaraia namo herea

[Picture on page 16]

Paulo be manau ia haheitalaia namo herea

[Picture on page 17]

Tadikaka Russell be ia torea gaudia dainai sibona ia gwauraia bada lasi

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia