Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • rs rau 48-53
  • Babulono Badana

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Babulono Badana
  • Buka Helaga Herevalaia
  • Inai Bamona Atikol
  • Babulono Badana Ia Moru bona Hahemaoro Ia Abia
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Babulono—Tomadiho Koikoi ena Badina
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Bese mai Goadana, Babulono—Basileia Badadia Ihatoina
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • “Babulono Bogaragina amo Umui Heau”
    Roho Mauri Bena Tanobada Matamatana
Ma Haida Itaia
Buka Helaga Herevalaia
rs rau 48-53

Babulono Badana

Anina: Tomadiho koikoi ena basileia, tanobada ibounai lalonai. Ia lalonai be tomadiho koikoi oreadia iboudiai; edia hahediba herevadia bona edia kara be Dirava korikorina tamona, Iehova, ena tomadiho herevadia bona karadia hegeregeredia lasi. Noa ena negai ia vara Abata Badana murinai, tomadiho koikoi be Babel (gabeai ena ladana idia hatoa Babulono) dekenai ia matamaia. (Gen. 10:8-10; 11:4-9) Bena nega taina daudau lalonai, Babulono ena tomadiho herevadia bona karadia be tano momo lalodiai idia abia vareai. Unai dainai tomadiho koikoi ibounai idia gwauraia Babulono Badana be maoro.

Apokalupo lalonai Babulono Badana ia gwauraia. Dahaka ese ena anina ia hahedinaraia?

Ia be idaunegai hanuana Babulono lasi. Lagani 96 C.E. bamona ai Ioane ese Apokalupo ia torea; unai nega amo ema bona iseda negai do idia vara gaudia ia toredia. The Encyclopedia Americana ia gwau: “Lagani 539 B.C. ai, Kurese Badana ese Parasa taudia ia hakaudia neganai, unai hanua badana [Babulono] idia abia. Gabeai, Alesana Badana ese palani ia karaia, Babulono be ena basileia ena mairiveina kahana ena hanua badana ai do ia halaoa, to ia mase murinai Babulono ena siahu be metairametaira ia ore.” (1956, Vol. III, p. 7) Hari inai negai unai hanua ia dika vadaeni, noholaia tauna ta be lasi.

Apokalupo lalonai aneru ta ese Babulono Badana inai bamona ia gwauraia: “Hanua badana, tanobada ena king ibounai ia ese ia biagua hanuana.” (Apok. 17⁠:18) Hanua badana ta bamona, ia lalonai orea momo idia noho; bona king momo ia biagudia basileiana ta bamona, bese momo ia biagudia. Apokalupo lalonai ia gwau, ia ese lohia taudia ia tura henidia bona hoihoi taudia edia taga ia habadaia. Danu, ia ese sibona “lauma dikadia edia noho gabuna dekenai ia halaoa vadaeni” bona “ia ese peroveta taudia ia alaia mase. Ia ese Dirava ena helaga taudia edia rarana ia bubua.”​—⁠Apok. 18:​2, 9-17, 24.

Idaunegai hanuana Babulono be mai ladana bada, iena tomadiho karana dainai bona Iehova ia gwau-edeede henia dainai

Gen. 10:8-10: “Nimrod . . . [be] labana tauna mai goada danu Iehova ena vairanai . . . Ena basileia gini-gunana be Babel [gabeai ena ladana idia hatoa Babulono].”

Dan. 5:22, 23: “Oi danu, ia natuna Belesasara, . . . oi na sibomu vada o heabi isi, guba Lohiana vada o dadaraia; . . . silver, gold, auri labora-labora, auri, au bona nadi diravadia, asie itamu, asie kamonaimu, asie dibamu ḡaudia, vada o imodaidia, a laḡamu na imana ai bona emu dala iboudiai na ienai Diravana na so matauraia.”

Babulono ena idaunegai revarevana ta ai idia torea herevana be inai: “Babulono dekenai, dirava badadia edia dubu badadia be 53, Marduk ena dubu maragidia be 55, tanobada diravadia edia dubu maragidia be 300, guba diravadia edia dubu maragidia be 600, dirava hahinena Ishtar ena boubou patadia be 180, dirava ma rua, Nergal bona Adad, edia boubou patadia be 180, bona dirava ma haida edia boubou patadia be 12.”​—⁠The Bible as History (New York, 1964), W. Keller p. 301.

The Encyclopedia Americana ia gwau: “Sumere taudia [Babulonia tanona kahana ta idia noholaia taudia] be hahelaga taudia ese idia biagudia; edia gavamani biaguna idia gwauraia lugal (anina be ‘tau badana’), dirava edia hereva gwauraia tauna unai.”​—⁠(1977), Vol. 3, p. 9.

Unai dainai, Babulono Badana, Apokalupo bukana lalonai ia gwauraia gauna, be tomadiho gauna ta. Ia be hanua badana ta bona basileia ta hegeregeredia, unai dainai ia lalonai be tomadiho oreana tamona sibona lasi, to Dirava korikorina, Iehova, idia dadaraia tomadiho oreadia iboudiai idia noho.

Idaunegai hanuana Babulono ena tomadiho herevadia bona karadia be tomadiho oreadia lalodiai idia davaria, tanobada ibounai lalonai

“Babulono ena tomadiho ena kara toana be Aigupito, Parasa, bona Greece lalodiai idia abia.”​—⁠The Religion of Babylonia and Assyria (Boston, 1898), M. Jastrow, Jr., pp. 699, 700.

Edia dirava: Idia be mai edia toi tamona diravadia, bona edia dirava haida ese guba, tanobada, bona ranu edia siahu gaudia idauidau idia laulaulaia, bona haida ese taunimanima edia kara haida idia biagua. (Babylonian and Assyrian Religion, Norman, Okla.; 1963, S. H. Hooke, pp. 14-40) “Plato ese ena toi tamona diravana herevana na idaunegai besedia edia toi tamona diravadia herevadia amo ia abia. . . . Ena hereva amo Keristen dubu oreadia edia toi tamona diravana herevana, Tamana, Natuna, bona Lauma Helaga herevana, ia vara. . . . Unai Greek hadibaia tauna [Plato] ena lalohadai toi tamona diravana enai . . . be idaunegai [etene] tomadihodia iboudiai lalodiai ita davaria diba.”​—⁠Nouveau Dictionnaire Universel (Paris, 1865-1870), edited by M. Lachâtre, Vol. 2, p. 1467.

Kaivakuku tomadiho henidia karana: “[Mesopotamia taudia edia] tomadiho hebou karadia lalonai bona idia ta ta edia tomadiho karadia lalonai, kaivakuku be mai anina bada. Unai ia hamomokania gauna be inai: Kaivakuku maragidia momo, davana maragi gaudia, unai kaivakuku badadia edia toana hegeregerena idia karaia gaudia, be gabu momo lalodiai idia davaridia. Idia laloa bema dirava ta ena laulau be mai ena toana haida bona mai ena herahera haida bona bema dala maorona ai idia naria, unai dirava be ia lalonai ia noho.”​—⁠Ancient Mesopotamia​—⁠Portrait of a Dead Civilization (Chicago, 1964), A. L. Oppenheim, p. 184.

Edia lalohadai mase dekenai: “[Babulono ena] hanua taudia bona tomadiho gunalaia taudia idia laloa ta ena mauri ia ore momokani diba lasi. Idia laloa mase be mauri idauna ena iduara.”​—⁠The Religion of Babylonia and Assyria, p. 556.

Hahelaga dagina: “[Babulono ena] tomadiho dekenai, hahelaga taudia be idau bona tomadiho taudia oredia be idau.”​—⁠Encyclopædia Britannica (1948), Vol. 2, p. 861.

Hisiu toadia tahua karana, babalau, bona meamea: Idaunegai sivaraidia ia torea tauna, A. H. Sayce, ia gwau: “Idaunegai tanona Babulonia ena tomadiho lalonai . . . idia laloa tanobada bona guba gaudia iboudiai be mai edia zi, edia lauma unai. Shaman, hahelaga tauna mai ena babalau siahuna, ese ena babalau karadia amo unai lauma ia biagudia diba.” (The History of Nations, New York, 1928, Vol. I, p. 96) “Kaldea [Babulono] taudia ese hisiu toadia idia tahudia goadagoada, nega vairai do idia vara gaudia idia diba totona.”​—⁠The Dawn of Civilization and Life in the Ancient East (Chicago, 1938), R. M. Engberg, p. 230.

Babulono Badana be ariara hahinena ta mai ena kohu momo bamona

Apokalupo 17:1-5 ia gwau: “ ‘Oi mai, ariara hahine badana do idia panisia dalana oi dekenai do lau hedinaraia. Ia be unai hanua badana, sinavai [bese] momo edia badinai idia haginia hanuana. Tanobada ena king [politikol lohiadia] ese ia danu matabodaga karadia idia karaia. Bona tanobada noho taudia ese iena matabodaga uaina idia inua, vadaeni idia kekero.’ . . . Hahine ena baguna dekenai be ladana ta ia torea. Inai ladana ena anina be hunia gauna: ‘Babulono badana, ariara hahine ibounai bona tanobada ena kara mirodia ibounai edia sinana.’ ” Apokalupo 18⁠:7 ia gwau: “Ia ese sibona ia habadaia, bona lebulebu idauidau ia karaia momo.”

Inai hereva be momokani, ani? Tomadiho oreadia goadadia ese gavamani lohiadia idia tura henidia, siahu bona kohu abia totona, herevana unai kara dainai hanua taudia ese hisihisi idia ania, ani? Danu, ena be edia orea taudia momo idia ogogami, to tomadiho gunalaia taudia badadia ese idia durudia lasi, to taga taudia mai edia kohu momo bamona idia noho, ani?

Dahaka dainai sibodia Keristen idia gwauraia oreadia be Babulono Badana ena kahana ta ita gwauraidia diba, Baibel ena Dirava idia diba lasi taudia ita gwauraidia bamona?

Iak. 4:4: “Umui be headava kara ena taravatu umui makohia noho taudia bamona. Umui diba lasi, a, bema umui ura tanobada danu umui turana karaia neganai Dirava umui tuari henia noho?” (Unai dainai, ena be Baibel ena hereva Dirava dekenai idia diba, to bema tanobada ena kara idia tohotohoa idia tura henia totona, sibodia be Dirava ena inai taudia ai idia halaodia.)

2 Kor. 4:4; 11:14, 15: “Idia abidadama henia diba lasi, badina be inai tanobada ena dirava ese edia lalona ia hadiburaia. Vadaeni Keriso ena hairaina bona iena Sivarai Namona ena diari idia itaia diba lasi.” “Satani sibona ese iena kara ia senisia diba, bona ia ese diari aneruna ena kopina ia atoa diba. Unai dainai Satani ena hesiai taudia, bema edia kara idia senisia, bona taunimanima vairanai idia be kara maoromaoro taudia bamona, inai be hoa gauna, a? To dokonai, edia kara hegeregerena davana do idia abia.” (Unai dainai, Dirava korikorina ese ia gwauraia dalana hegeregerena ia idia tomadiho henia lasi taudia iboudiai ese edia kara amo Iehova ena inai tauna badana, Satana Diabolo, idia hanamoa, herevana idia gwau idia be Keristen taudia. Korinto Ginigunana 10⁠:20 itaia danu.)

Mat. 7:21-23: “Guba Basileia do idia vareai taudia be daika? ‘Lohiabada e, Lohiabada e,’ idia gwau taudia ibounai, a? Lasi momokani. Idia gwau, ‘Lohiabada e, Lohiabada e,’ taudia momo be Guba Basileia lalonai do idia raka vareai lasi. To lauegu Tamana guba dekenai ia noho ena ura idia karaia taudia, idia sibona do idia vareai. Unai dina ia ginidae neganai taunimanima momo do idia hereva lau dekenai, do idia gwau, ‘Lohiabada e, Lohiabada e, oiemu ladana dekenai guna ai haroro, ani? Oiemu ladana dekenai lauma dika ai lulua bona oiemu ladana dekenai hoa kara momo ai karaia, ani?’ Vadaeni lau ese do lau haere idia dekenai, do lau gwau, ‘Umui be lau diba lasi momokani. Idau gabuna dekenai umui lao, umui dika karaia taudia.’ ”

Dahaka dainai Babulono Badana ai idia noho taudia ese idia rakatania haraga be gau badana?

Apok. 18:4: “Lauegu orea taudia e, ia dekena amo do umui raka siri, ia danu do umui kara dika hebou garina, bona ia danu panisi do umui abia hebou garina!”

Apok. 18:21: “Aneru goadana ta ese nadi badana ta, iena toana be uiti ia moia nadina bamona, ia abia. Inai nadi ia abia isi, davara dekenai ia negea diho. Vadaeni aneru ia gwau, ‘Babulono hanua badana, unai bamona, mai dagedage danu, oi do idia negea diho. Vadaeni taunimanima ese oi do idia itaia lou lasi.’ ”

Luka 21:36: “Unai dainai, do umui naria, bona nega ibounai do umui guriguri, vadaeni inai dika ibounai dekena amo do umui roho mauri, vadaeni Taunimanima ena Natuna ena vairana dekenai do umui gini.”

Dahaka do ia vara inai bamona taudia dekenai: Gunaguna idia noho, Baibel ena hereva momokani idia diba lasi, bona Babulono Badana lalonai idia noho ela bona idia mase?

Kara 17:30: “Dirava ese taunimanima edia diba lasi negana, ia laloa lasi, to harihari ia ese taunimanima ibounai gabu ibounai dekenai ia hamaoroa, ia gwau, ‘Umui emui lalona umui giroa.’ ”

Kara 24:15: “Mase taudia dohore idia toreisi lou, kara maoromaoro taudia, bona kara maoromaoro lasi taudia danu.” (Dirava do ia gwau edena “kara maoromaoro lasi taudia” do idia toreisi lou.)

Iobu 34:12: “Momokani, Dirava na basine kara dika; Siahu-idoinai Diravana ese hahemaoro basine hagagevaia.”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia