KAROA 11
Emu Ruma Bese Lalonai Maino Oi Havaraia
1. Ruma bese idia hapararaia gaudia haida be dahaka?
LALOKAU, lalo-parara, bona maino ai idia noho ruma bese taudia idia moale. Emai ura be emu ruma bese be unai bamona. Madi, ruma bese momo be unai bamona lasi bona badina idauidau dainai idia parara. Unai ia vara ena badina be dahaka? Inai karoa lalonai ita ese gau toi do ita herevalaia. Ruma bese haida lalonai, ruma bese taudia edia tomadiho be idau. Ma haida lalonai, natudia ta o haida edia tama sina be idauidau. Bona ma haida lalonai, mauri durua gaudia abia totona idia hekwarahi dainai eiava kohu momo haboua totona ruma bese idia parara. To, ruma bese ta ia hapararaia gauna ese reana ruma bese ma ta ia hadikaia lasi. Dahaka dainai?
2. Taunimanima haida be ruma bese maurina durua totona daidia amo sisiba idia tahua, to sisiba abia gabuna hereadaena be dahaka?
2 Lalohadai be mai ena anina bada. Bema mai momokani ida ma ta ena lalohadai oi lalo-pararalaia toho, ruma bese hatamonaia dalana oi davaria be auka lasi. Gau iharuana be heduru oi tahua gabuna. Taunimanima momo ese edia gaukara turadia, dekena taudia, niuspepa edia hereva torea taudia, eiava taunimanima ma haida edia sisiba idia badinaia. To, haida be Dirava ena Hereva lalonai edia noho ia gwauraia dalana idia davaria, bona idia dibaia gaudia idia badinaia. Edena dala ai unai ese ruma bese ia durua, maino ai idia noho totona?—2 Timoteo 3:16, 17.
BEMA EMU TAU ENA TOMADIHO BE IDAU
Ma ta ena lalohadai oi lalo-pararalaia toho
3. (a) Tomadiho idauna tauna adavaia karana dekenai Baibel ena sisiba be dahaka? (b) Bema ta be abidadama tauna to ena adavana be abidadama tauna lasi, dahaka hakaua herevadia idia noho?
3 Baibel ese ita ia sisiba henia goada, tomadiho idauna tauna ita adavaia lasi totona. (Deuteronomi 7:3, 4; 1 Korinto 7:39) To, reana Baibel ena hereva momokani be oi headava murinai oi dibaia, to emu adavana ese ia dibaia lasi. Unai be edena bamona? Momokani, unai ese emu headava gwauhamatana ia hadikaia lasi. (1 Korinto 7:10) Baibel ese ia hahedinaraia headava ita hadokoa lasi be namo, bona headava taudia ia hagoadaia edia hekwakwanai amo idia heau siri lasi to do idia hamaoromaoroa. (Efeso 5:28-31; Tito 2:4, 5) To, bema oiemu tau be Baibel ia gwauraia tomadiho karana oi badinaia dainai ia dagedage momokani be edena bamona? Reana kongregesen heboudia oi lao henia karana ia koua toho, eiava reana ia gwau ia ura lasi ena hahine be ruma ta ruma ta dekenai ia lao bona tomadiho ia herevalaia. Dahaka do oi karaia?
4. Bema tau ese ena hahine ia abidadama henia gaudia ia abia dae lasi, hahine ese edena dala ai hebogahisi do ia hahedinaraia?
4 Sibona oi nanadaia, ‘Dahaka dainai egu tau ena hemami be unai bamona?’ (Aonega Herevadia 16:20, 23) Bema oi karaia gauna dekenai ia lalo-parara namonamo lasi, reana oi dainai ia lalo-hekwarahi. Eiava reana ena varavara taudia idia hereva momo, badina idia laloa bada kastom karadia haida be hari oi karaia lasi. Tau ta ia gwau: “Lau sibona be ruma dekenai lau noho dainai, egu hemami ia dika.” Unai tau ia laloa tomadiho ta dainai ena adavana ia haboioa. To ena hekokoroku dainai ia hahedinaraia lasi sibona ia noho ia lalohisihisilaia. Namona be reana oiemu tau dekenai oi hahedinaraia, ena be hari Iehova oi lalokau henia, to oiemu lalokau ia dekenai ia maragi ia lao lasi. Namona be ia dekenai emu nega oi henia.
5. Bema tau ena tomadiho be idau, hahine ese dahaka gaudia ia laloa maoromaoro be namo?
5 To, bema oi ura aonega dalanai unai hekwakwanai oi hamaoromaoroa, mai anina bada gauna ta oi laloa be namo. Dirava ena Hereva ese hahine ia hagoadadia, ia gwau: “Hahine taudia e, emui adavana do umui kamonai henia. Badina inai be maoro Lohiabada ena vairana dekenai.” (Kolose 3:18) Vadaeni, ia hahedinaraia headava hahine ta sibona ese ena ura ibounai ia abia hidi be maoro lasi. Danu, unai siri ia gwau “inai be maoro Lohiabada ena vairana dekenai,” unai amo ia hahedinaraia ta ese ena tau ia kamonai henia neganai Lohiabada kamonai henia karana ia laloa danu be namo. Namona be unai gau rua ia laloa maoromaoro.
6. Keristani headava hahinena ese dahaka hakaua herevadia ia laloatao be namo?
6 Keristani taudia dekenai, kongregesen heboudia lao henia karana bona ma haida dekenai Baibel amo idia abia dae herevadia idia harorolaia karana be tomadiho momokani ena kahana badadia bona idia reaia diba lasi. (Roma 10:9, 10, 14; Heberu 10:24, 25) Unai dainai, dahaka do oi karaia, bema taunimanima ta ese oi ia hagania Dirava ena taravatu ta do oi badinaia lasi totona? Iesu Keriso ena aposetolo taudia idia gwau: “Dirava ai kamonai henia be namo, taunimanima ai kamonai henia be dika.” (Kara 5:29) Edia kara be mauri lalonai idia vara gaudia momo lalonai ita tohotohoa diba. Iehova oi lalokau henia dainai dala maorona ai ia do oi badinaia, a? Bona oiemu tau ese ia abia dae dalanai unai do oi karaia toho, badina ia oi lalokau henia bona oi matauraia, a?—Mataio 4:10; 1 Ioane 5:3.
7. Keristani headava hahinena be edena bamona ia gini goada be namo?
7 Iesu ese ia hahedinaraia nega ibounai unai bamona oi karaia diba lasi. Ia gwau taunimanima ese tomadiho momokani idia ura henia lasi dainai, ruma bese haida lalonai abidadama taudia edia hemami be ruma bese taudia amo idia parara, tuari kaia amo idia utua oho bamona. (Mataio 10:34-36) Japan ai hahine ta dekenai unai bamona ia vara. Lagani 11 lalonai ena tau ese ia dagedage henia. Ia kara dika henia bona nega momo ruma ena iduara ia lokaia dainai, ena hahine be ia vareai diba lasi. To unai hahine ia haheauka. Keristani kongregesen lalonai idia noho turadia ese ia idia durua. Ia guriguri hanaihanai bona 1 Petero 2:20 ena hereva amo goada ia abia. Unai Keristani hahine ia abia dae momokani, bema ia gini goada dina ta ena tau be ia ida Iehova do ia hesiai henia. Bona gabeai unai bamona ia vara.
8, 9. Hahine ese dahaka ia karaia be namo ena tau ia hahekwarahia lasi totona?
8 Gau namodia momo oi karaia diba, emu adavana ena lalohadai oi haidaua totona. Hegeregere, bema oiemu tau ese emu tomadiho ia ura henia lasi, oi naria namonamo gau ma ta dainai oiemu kara ia maumauraia diba garina. Ruma oi hagoevaia namonamo. Sibona emu toana oi naria namonamo. Emu kara momo amo oi hahedinaraia ia oi lalokau henia bona oi laloa bada. Ena kara oi maumauraia lasi, to ia oi durua. Oi hahedinaraia oi abia dae ia be oiemu kwarana. Bema oi laloa oi ia kara dika henia, davana oi henia lasi. (1 Petero 2:21, 23) Oi laloatao taunimanima be goevadae lasi, bona bema heai ia vara, namona be mai manau ida emu sori herevana oi gwauraia guna.—Efeso 4:26.
9 Ena be hebou dekenai oi lao, to ena aniani be nega korikorina ai ia abia be namo. Danu, reana oi ura emu tau be ruma dekenai ia noho lasi negana lalonai, Keristani hesiai gaukara oi karaia. Aonega karana be Keristani hahine ese ena tau ia haroro henia toho lasi, bema ia ura lasi ia kamonai. To, aposetolo Petero ena sisiba ia badinaia, ia gwau: “Hahine taudia e, emui adavana do umui kamonai henia. Badina be idia haida ese Dirava ena hereva idia badinaia lasi, to bema kara namodia umui karaia, bona umui emui hereva be momo lasi neganai, sedira do idia laloa namonamo. Vadaeni sedira edia lalona do idia giroa, bona Dirava do idia abidadama henia. Unai bamona do idia karaia, badina be emui kara goevagoeva, bona emui mataurai kara do idia itaia dainai.” (1 Petero 3:1, 2) Keristani hahine idia hekwarahi, Dirava ena lauma ena huahua idia hahedinaraia goadagoada totona.—Galatia 5:22, 23.
BEMA EMU HAHINE ESE KERISTANI DALANA IA BADINAIA LASI
10. Abidadama tauna be edena bamona ia kara be namo, bema hahine ena tomadiho be idau?
10 Bema tau ese Keristani dalana ia badinaia, to ena hahine ese ia badinaia lasi be edena bamona? Baibel ese hakaua herevadia ia henia, unai ia vara neganai idia badinaia totona. Ia gwau: “Sedira emui Keristani varavara tauna ta be mai ena adavana, abidadama lasi hahine. Bema unai hahine ia ura iena tau danu ia noho neganai, iena tau ese do ia rakatania lasi.” (1 Korinto 7:12) Danu, tatau ia sisiba henia, ia gwau: “Emui adavana do umui lalokau henia.”—Kolose 3:19.
11. Bema hahine ese Keristani dalana ia badinaia lasi, tau ese edena dala ai lalo-parara ia hahedinaraia diba bona ena kwara dagina be edena bamona ia gaukaralaia mai ena aonega ida?
11 Bema oi be tau bona emu hahine ena tomadiho be idau, namona be emu hahine dekenai hemataurai karana oi hahedinaraia bona ena hemami oi laloa bada. Ia be taunimanima badana ta dainai, mai ena ura-kwalimu ida ena tomadiho ia badinaia diba, herevana ena tomadiho oi abia dae lasi. Nega ginigunana ia dekenai oiemu abidadama oi herevalaia neganai, oi laloa lasi nega daudau lalonai ia abia dae lalohadai do ia rakatania haraga bona gau matamatana ia abia dae. Nega daudau lalonai ia bona ena ruma bese ese idia laloa bada karadia be karaharaga oi gwauraia dika lasi, to ia ida Baibel oi herevalaia toho mai emu haheauka ida. Bema kongregesen ena gaukara dekenai nega bada oi henia, reana ena hemami be ia oi laloa bada lasi. Reana oiemu hekwarahi Iehova hesiai henia totona do ia koua, to reana unai amo oi ia hadibaia herevana be inai: “Lau ura nega bada lau ida do oi noho!” Oi haheauka. Bema mai lalokau ida ena namo oi tahua, reana gabeai tomadiho momokanina do ia abia dae.—Kolose 3:12-14; 1 Petero 3:8, 9.
NATUDIA HADIBAIA KARANA
12. Ena be tau bona ena hahine edia tomadiho be idau, edia natudia idia hadibaia lalonai, edena dala ai Baibel ena hakaua herevadia idia badinaia be namo?
12 Tama sina edia tomadiho idia idau ruma besedia lalonai, nega haida natudia dekenai tomadiho hadibaia karana ese hepapahuahu ia havaraia. Edena dala ai Baibel ena hakaua herevadia oi badinaia diba? Baibel ia gwau natudia hadibaia be tamana ena maduna, to sinana ena gaukara be mai anina bada danu. (Aonega Herevadia 1:8; mani Genese 18:19; Deuteronomi 11:18, 19 itaia.) Ena be tamana ese Keriso ena kwara dagina ia abia dae lasi, to ia be do ruma bese kwarana.
13, 14. Bema hahine ese Keristani heboudia dekenai natudia ia hakaua eiava idia ida Baibel ia stadilaia karadia be tau ese ia koua, hahine be dahaka ia karaia diba?
13 Abidadama lasi tamadia haida dekenai ia hegeregere, bema sinana ese natudia dekenai tomadiho karadia ia hadibaia. Ma haida be unai idia ura lasi. Bema oiemu tau ese kongregesen heboudia dekenai natudia oi hakaua lao eiava ruma dekenai idia ida Baibel oi stadilaia karadia ia koua be edena bamona? Hari oi ese maduna idauidau oi laloa maoromaoro be gau badana—oiemu maduna Iehova Dirava dekenai, oiemu tau o kwarana dekenai, bona oi lalokau henia natudia dekenai. Unai maduna ibounai be edena bamona oi huaia diba?
14 Unai gauna dainai do oi guriguri. (Filipi 4:6, 7; 1 Ioane 5:14) To gabeai, oi sibona ese dala ta do oi abia hidi. Bema mai aonega ida oi kara bona emu tau oi hadibaia goevagoeva oi ese ena kwara dagina oi hepapahuahulaia lasi, reana ena dagedage do ia ore. Ena be oiemu tau ese hebou dekenai natudia oi hakaua lao karana bona idia ida Baibel oi stadilaia karana ia koua, to oi ese idia oi hadibaia diba. Dina ta ta ibounai emui herevahereva bona emu kara namo amo, idia oi hadibaia goada bena Iehova idia lalokau henia matamaia, ena Hereva idia abidadama henia, tama sina idia matauraia, mai hebogahisi ida taunimanima ma haida edia namo idia tahua, bona gaukara daladia namodia idia laloa bada. Gabeai, reana edia tamana ese unai ena namo do ia itaia bona reana oiemu hekwarahi do ia laloa bada.—Aonega Herevadia 23:24.
15. Abidadama tamana ena maduna natudia hadibaia karana dekenai be dahaka?
15 Bema oi be abidadama tauna bona oiemu adavana be abidadama lasi hahine, oi sibona ese maduna oi huaia bona emu natudia be ‘Iehova ena matahakani bona lalona biagua karana ai do oi naridia.’ (Efeso 6:4, NW) To momokani, unai oi karaia neganai, namona be kara namo, lalokau, bona laloa maoromaoro dalana ai emu hahine oi kara henia.
BEMA OIEMU TOMADIHO BE EMU TAMA SINA EDIA AMO IA IDAU
16, 17. Bema natudia ese idia abia dae tomadiho be edia tama sina edia amo ia idau, natudia ese dahaka Baibel ena hakaua herevadia idia laloatao be namo?
16 Hari inai negai memero kekeni momo ese idia abia dae tomadiho lalohadai be edia tama sina edia amo ia idau. Oi be unai bamona oi karaia, a? Bema oi karaia, Baibel ese oi dekenai sisiba ia henia.
17 Dirava ena Hereva ia gwau: “Memero bona kekeni e, umui emui tamana bona sinana do umui kamonai henia. Kara maorona be unai. ‘Emui tamana bona sinana do umui matauraia.’” (Efeso 6:1, 2) Unai ena anina be emu tama sina dekenai hemataurai karana momokanina oi hahedinaraia. To, ena be tama sina kamonai henia karana be mai anina bada, Dirava momokanina oi badinaia danu be gau badana. Natuna ta ia bada bona ia hegeregere sibona ena lalona do ia hadaia neganai, iena kara ena anina dekenai ena maduna ia bada danu. Unai be momokani gavamani ena taravatu dekenai sibona lasi, to Dirava ena taravatu dekenai danu. Baibel ia gwau: “Ita ibounai ta ta ese, iseda kara ena badina, be Dirava ena vairana dekenai do ita gwauraia hedinarai.”—Roma 14:12.
18, 19. Bema natudia edia tomadiho be edia tama sina edia tomadiho amo ia idau, dahaka idia karaia diba edia tama sina ese edia tomadiho idia lalo-pararalaia namonamo totona?
18 Bema oiemu abidadama dainai emu mauri oi haidaua, namona be emu tama sina edia hemami unai kara dekenai oi lalo-pararalaia toho. Reana do idia moale bema, Baibel ena hadibaia herevadia oi dibaia bona oi badinaia dainai, idia oi matauraia, oi kamonai henia, bona idia noia gaudia oi karaia mai emu goada ida. To, bema oiemu abidadama matamatana dainai oi ese idia laloa bada lalohadai bona kara oi dadaraia, reana idia laloa oi dekenai idia ura idia henia hanai gaudia oi dadaraia. Reana emu mauri oi hametaua garina idia gari bema oi karaia karadia be emui gabu taudia momo ese idia abia dae lasi, eiava, bema unai kara dainai moni bona kohu dalanai idia laloa oi do idia durua gaudia oi tahua lasi. Hekokoroku ese hekwakwanai ia havaraia diba danu. Reana idia laloa oiemu kara amo oi hahedinaraia oiemu kara be maoro bona edia kara be dika.
19 Unai dainai, karaharaga dala oi karaia, emu tama sina ese emu gabu ena kongregesen elda taudia eiava ma lo Witness taudia haida ida idia herevahereva totona. Emu tama sina oi hagoadaia Kingdom Hall dekenai do idia mai, unuseniai idia herevalaia gaudia idia kamonai totona bona sibona edia matana amo idia itaia Iehova ena Witness taudia be edena bamona taudia. Gabeai, reana emu tama sina ese edia lalohadai do idia haidaua. Ena be tama sina idia dagedage bada, Baibel idia herevalaia buka bona magasin idia hadikaia, bona natudia be Keristani heboudia dekenai idia lao dalana idia koua, to nega momo dala ia kehoa dainai gabu ma ta dekenai oi duahiduahi, Keristani tadikaka ida oi herevahereva, oi haroro, bona ma haida oi durua diba. Oi ese Iehova oi guriguri henia diba danu. Memero kekeni haida be gau ma haida idia karaia diba lasi ela bona edia mauri lagani idia hegeregere gabu ma ta ai idia noho totona. To, herevana ruma dekenai emu noho be edena bamona, oi laloatao ‘emu tamana bona sinana do oi kamonai henia’ be namo. Oiemu maduna oi huaia, ruma dekenai maino ia noho totona. (Roma 12:17, 18) Gau badana be, Dirava ida maino ai oi noho.
NATUDIA EDIA TAMA O SINA MATAMATANA EDIA HEKWARAHI
20. Bema tama o sina ia headava lou, reana natudia edia hemami be edena bamona?
20 Ruma bese momo edia hekwakwanai be tomadiho dainai lasi, to natudia edia tama o sina be idau dainai idia vara. Hari inai negai ruma bese momo lalonai idia noho natudia be tama o sina eiava idia ruaosi edia headava gunadia lalonai idia vara. Unai bamona ruma bese lalonai, reana natudia idia mama, idia badu, eiava reana idia daradara daika idia badinaia be maoro. Unai dainai, tama o sina matamatana ena hekwarahi tama o sina namona ai ia lao totona idia dadaraia. Dahaka ese tama o sina ia headava lou ruma besedia ia durua, namo idia davaria totona?
Herevana oi be natudia edia tamana o sinana korikorina eiava matamatana, Baibel ena hereva oi badinaia be namo
21. Ena be edia noho ia idau, to dahaka dainai natudia edia tama o sina matamatana ese heduru totona Baibel ena hakaua herevadia ia tahua be namo?
21 Namona be oi lalo-parara ena be emu noho ia idau, to ruma bese ma haida idia durua Baibel ena hakaua herevadia ese emu ruma bese lalonai namo idia havaraia danu. Reana toana be hari unai hakaua herevadia oi badinaia lasi dainai hekwakwanai oi hamaragia, to gabeai unai kara dainai lalohisihisi do oi abia. (Salamo 127:1; Aonega Herevadia 29:15) Namona be emu aonega bona lalo-parara oi habadaia—aonega dainai Dirava ia gwauraia hakaua herevadia do oi badinaia badina nega daudau lalonai namo do idia havaraia noho, bona lalo-parara dainai ruma bese taudia ese gau haida idia karaia bona idia gwauraia ena badina oi dibaia. Hebogahisi oi hahedinaraia danu be mai anina bada.—Aonega Herevadia 16:21; 24:3; 1 Petero 3:8.
22. Reana dahaka dainai natudia ese tamana o sinana matamatana idia abia dae be auka?
22 Bema oi be emu adavana ena natudia edia tama o sina matamatana ta, reana oi laloatao, oi be ruma bese taudia ena turana neganai, natudia ese oi idia abia dae mai moale ida. To edia tama o sina matamatana ai oi lao neganai, reana edia lalohadai idia haidaua. Natudia ese hari idia ida ia noho lasi tama o sina korikorina idia laloa dainai, reana idia hekwarahi badina idia diba lasi daika idia badinaia be namo, reana idia laloa oi ura edia lalokau edia tama o sina korikorina dekenai oi koua. Nega haida, reana oi dekenai idia gwau oi be edia tamana eiava edia sinana lasi. Unai bamona hereva ese lalohisihisi ia havaraia. To, “do oi badu haraga lasi.” (Hadibaia Tauna 7:9) Lalo-parara bona hebogahisi be mai anina bada natudia edia hemami haheaukalaia totona.
23. Adavana ena natudia be ruma bese lalonai idia noho neganai, matahakani be edena bamona idia henia be namo?
23 Natudia oi matahakani henia neganai, unai kara be mai edia anina bada. Hanaihanai, matahakani oi henia maoromaoro be gau badana. (Aonega Herevadia 6:20; 13:1) Bona natudia be idauidau dainai, namona be idia ta ta dekenai oi henia matahakani be idauidau danu. Tama sina matamatadia haida idia davaria, edia headava matamana kahanai, reana natudia edia tama o sina korikorina ese matahakani ia henia be namo. To, gau badana be tama bona sina ese unai matahakani karana idia abia dae bona idia badinaia, bona adavana ena natuna do idia kara henia idia sibona edia natuna hegeregerena. (Aonega Herevadia 24:23) Idia kamonai be gau badana, to taunimanima be goevadae lasi dainai kerere haida do oi gwauatao. Oi badu haraga lasi. Matahakani be mai lalokau ida oi henia.—Kolose 3:21.
24. Tama o sina ia headava lou ruma besedia lalonai, kara kereredia amo idia vara hekwakwanai koua totona dahaka idia karaia be namo?
24 Ruma bese taudia idia herevahereva hebou karana amo hekwakwanai momo idia koua diba. Unai kara ese ruma bese ia durua, mauri lalonai gau badadia idia laloa totona. (Filipi 1:9-11 itaia.) Ruma bese taudia ta ta ibounai idia durua bena idia itaia, ruma bese ena tahua gaudia davaria totona dahaka idia karaia be namo. Danu, ruma bese taudia be idia herevahereva hebou mai momokani ida neganai, kara kereredia amo idia vara hekwakwanai idia koua diba. Namona be kekeni idia lalo-parara edena bamona dabua bona kara idia karaia be maoro edia tamana matamatana bona ena natuna memero edia vairanai, bona namona be memero be sisiba idia abia edia sinana matamatana bona ena natuna kekeni idia kara maoromaoro henidia totona.—1 Tesalonika 4:3-8.
25. Tama o sina ia headava lou ruma besedia lalonai, dahaka ese idia ia durua maino ai idia noho totona?
25 Oi be emu adavana ena natudia edia tama o sina matamatana dainai, idia vara hekwakwanai oi hanaia neganai, oi haheauka be namo. Hetura karana matamatadia be karaharaga do idia vara lasi. Oiemu adavana ena natudia ese oi idia lalokau henia bona matauraia dalana oi havaraia ena hekwarahi be bada. To ia vara diba. Bema aonega bona lalo-parara oi abia, bona bema oi ura bada Iehova oi hamoalea, tama o sina ia headava lou ruma besedia lalonai maino do ia noho. (Aonega Herevadia 16:20) Unai bamona karadia ese oi idia durua diba, hekwakwanai ma haida danu oi hanaia totona.
KOHU HABOUA KARANA ESE EMU RUMA BESE IA HAPARARAIA, A?
26. Edena dala ai kohu dainai idia vara hekwakwanai bona kohu laloa dalana ese ruma bese idia hapararaia diba?
26 Kohu dainai idia vara hekwakwanai bona kohu laloa dalana ese dala momo ai ruma bese idia hapararaia diba. Madi, ruma bese haida idia parara, badina moni idia hepapahuahulaia bona idia ura kohu bada idia abia—eiava edia kohu idia habadaia. Bema tau bona hahine ese moni gaukara idia karaia bona “lauegu moni, bona oiemu moni” lalohadaina idia abia, ruma bese ia parara diba. Ena be idia heai lasi, to bema tau bona hahine be moni gaukara idia karaia, reana idia bisi dainai nega sisina sibona idia noho hebou diba. Hari ia vara momo karana ta be tamadia ese ruma bese idia rakatania bona nega daudau lalonai—hua momo o reana lagani momo—gabu daudau ai ia gaukara, edia noho gabuna dekenai idia abia diba lasi monina idia abia totona. Unai ese hekwakwanai badadia ia havaraia diba.
27. Moni dainai ia hekwarahi ruma bese idia durua hakaua herevadia haida be dahaka?
27 Unai gaudia dekenai taravatu ai henia diba lasi, badina ruma bese idauidau edia hekwakwanai bona dabu gaudia be idauidau. To, Baibel ena sisiba ese heduru ia henia diba. Hegeregere, Aonega Herevadia 13:10 (NW) ese ia hahedinaraia, anina lasi hepapahuahu umui koua diba bema umui “herevahereva hebou.” Unai ena anina be emu lalohadai oi gwauraia sibona lasi, to sisiba oi tahua bona ma ta ese unai gauna ia laloa dalana oi tahua. Danu, moni gaukaralaia ena palani umui karaia neganai ruma bese be lalo-tamona ai do ia hekwarahi hebou. Nega haida—reana umui atoa negana lalonai—tau bona hahine be moni gaukara idia karaia be namo, gau idauidau edia davana karaia totona, bona nega momo natudia eiava taunimanima ma haida idia naria neganai unai bamona ia vara diba. Unai ia vara neganai, tau ese ena adavana dekenai ia hahedinaraia nega ia noho idia noho hebou totona. Tau bona natudia ese guna sinana sibona ese ia karaia gaudia haida be hari idia karaia diba mai edia lalokau ida.—Filipi 2:1-4.
28. Ruma bese ese dahaka gaudia ia badinaia be namo, lalo-tamona havaraia totona?
28 To, namona be oi laloatao ena be hari inai negai moni be mai anina, to ia ese moale ia havaraia lasi. Bona momokani, ia ese mauri ia henia lasi. (Hadibaia Tauna 7:12) Oibe, bema kohu oi laloa bada, reana emui noho lauma dalanai bona emui mauri dalana do ia dika. (1 Timoteo 6:9-12) To namona be Dirava ena Basileia bona ena kara maoromaoro ita tahua guna, bona ita diba momokani mauri durua gaudia abia totona ita hekwarahi neganai ia ese iseda gaukara do ia hanamoa! (Mataio 6:25-33; Heberu 13:5) Lauma gaudia oi tahua guna bona Dirava ida maino oi tahua neganai, reana do oi itaia emu ruma bese, ena be gau haida dainai ia parara, to gau badadia dekenai lalo-tamona ia noho momokani.