Iehova Ena Hereva be Ia Mauri Noho
Eseta Bukana Ena Hereva Badadia
TAU ta ese palani ta ia karaia bona ia laloa unai palani be do ia moru lasi. Ia laloa ia abia hidi dinana ai, India ia lao Etiopia dekenai idia noho Iuda taudia ibounai do ia hamasea ore. To, mai anina bada gauna ta ia laloaboio. Guba ena Dirava ese ia abia hidi taudia be edia mauri ia hadikaia diba gauna amo ia ruhaia diba. Unai hamauria sivaraina be Eseta bukana dekenai ia noho.
Eseta bukana be Iuda tauna, ladana Morodekai ese ia torea. Unai buka ese Parasa ena King, Ahasuero, eiava Xerxes Ginigunana ena lohia laganidia 18 lalonai idia vara gaudia ia sivarailaia. Inai sivarai ese ia hahedinaraia, ena be Iehova ena taunimanima be gabu idauidau dekenai idia noho, to ia ese idia be edia inai taudia edia palani dikadia amo ia hamauridia diba. Hari inai negai, unai ese Iehova ena taunimanima, tano 235 dekenai gaukara helagana idia karaia taudia edia abidadama ia hagoadaia. Bona Eseta bukana ese ia gwauraia taudia haida edia kara ita tohotohoa diba bona ma haida edia ita dadaraia. Oibe, “Dirava ena hereva be ia mauri noho, bona ia be mai ena siahu.”—Heberu 4:12.
KWINI ESE UNAI PALANI IA KOUA BE NAMO
King Ahasuero ena lohia lagani ihatoina (493 B.C.E.) ai, ia ese aria badana ta ia karaia. Unai nega ai ena be Kwini Vasati be hahine mai hairaina, to king ese ia badu henia bona ena kwini dagi amo ia kokia. Gabeai, king ese unai tano dekenai idia noho rami-hebou kekeni hairaidia amo, Iuda kekeni ladana Hadasa ia abia hidi bona ia ese Vasati ena gabu ia abia. Iena kasin, Morodekai ena sisiba hegeregerena, ia ese ena Iuda ladana ia hunia, bona ena Parasa ladana Eseta ia gaukaralaia.
Unai nega dekenai, hekokoroku tauna Hamana be praiminista dagina ia abia. Hamana ia badu dikadika badina Morodekai be ia dekenai ia “tui diho lasi,” unai dainai palani ia karaia Parasa dekenai idia noho Iuda taudia ibounai ia hamasea ore totona. (Eseta 3:2) Hamana ese Ahasuero ena lalona ia veria dainai, king ese iena palani ia abia dae bona oda ia henia Iuda taudia ibounai do ia hamasedia ore. Unai dainai Morodekai ese “puse dabua ia karaia, bona lahi ena kahu be iena kwarana dekenai ia atoa.” (Eseta 4:1) Eseta ese unai palani ia koua be namo. Unai dainai, ia ese king bona ena praiminista be aria ta dekenai ia boiria. Bona idia ruaosi be mai moale ida unai aria dekenai idia lao neganai, Eseta ese idia ia noia lou murina dinana ai do ia karaia aria dekenai idia mai totona. Eseta ena hereva dekenai Hamana ia moale. To, ia badu badina Morodekai be ia dekenai ia tui diho lasi. Unai dainai, Hamana ese palani ia karaia unai aria ia do lao henia lasi neganai, Morodekai do ia hamasea guna.
Baibel Henanadaidia Edia Haere:
1:3-5—King ese hua 6 lalonai unai aria ia karaia, a? Baibel ia gwau lasi unai aria be hua 6 lalonai ia karaia, to ia gwau hua 6 lalonai king ese lohia taudia dekenai ena kohu momo bona ena Basileia mai hairaina ia hahedinaraia. Reana king ese unai nega ai lohia taudia dekenai ena Basileia ena hairai ia hahedinaraia bona unai amo ia ura do idia abia dae ia hegeregere ena palani ia hagugurua totona. Anina be reana hua 6 ena dokonai, dina 7 lalonai idia karaia aria be siri 3 bona 5 ese idia herevalaia.
1:8—Edena dala ai “aria dekenai vareai taudia ta ta ibounai ese uaina idia inua diba edia ura hegeregerena”? Parasa taudia edia kastom hegeregerena, King Ahasuero ese ia boiria taudia ta ta ia hagoadaia edia ura hegeregerena uaina idia inua totona. Buka ta ia gwau: “Bema idia ura uaina momo eiava uaina sisina sibona idia inua, unai be edia ura hegeregerena.”
1:10-12—Dahaka dainai Kwini Vasati ia ura lasi king dekenai ia lao? Diba bada taudia haida idia gwau kwini ese king ena hereva ia kamonai henia lasi, badina ia ura lasi king ena kekero turadia vairanai sibona ia hahemaraia. Eiava reana inai hairai kwini ia ura lasi king ena hereva ia kamonai henia. Baibel ese ena kara ena badina ia gwauraia lasi, to unai nega ai idia noho aonega taudia idia laloa adavana kamonai henia karana be mai anina bada bona Vasati ena haheitalai dikana be Parasa ena provinsi dekenai idia noho hahine ibounai ese idia tohotohoa diba.
2:14-17—Eseta be king ida matabodaga karana ia karaia, a? Lasi. Baibel ia gwau, daba kahanai king dekenai idia lao hahine be hahine edia ruma iharuana dekenai idia abidia lao. Unai ruma be “eunuko tauna ta, king ena adavana haida ia naridia tauna” ese ia naria. King ida matabodaga karana idia karaia hahine be iena adavana iharuana ai idia lao. To, Eseta be king ia itaia murinai, king ena adavana haida edia ruma dekenai idia abia lao lasi. Eseta be Ahasuero vairanai ia gini neganai, “king ese Eseta ia ura henia bada, hahine oredia ibounai ia ura henia maragi, bona kekeni ibounai edia huana dekena amo Eseta sibona be king ese ia laloa namo henia, bona iena hanamoa ia henia bada herea.” (Eseta 2:17) Edena dala ai Ahasuero ena ‘lalonamo bona hanamoa’ ia abia? Ma haida ese ia idia lalonamo henia hegeregerena. “Eseta ese Hegai ena lalona ia hamoalea, vadaeni Hegai ese Eseta do ia durua.” (Eseta 2:8, 9) Eseta ena toana bona kara namodia dainai, Hegai ese ia lalonamo henia. Momokani, ‘Eseta idia itaia taudia ibounai ese ia idia lalonamo henia.’ (Eseta 2:15) Unai hegeregerena, king ese Eseta ena kara ia itaia dainai ia moale bona ia lalokau henia.
3:2; 5:9—Dahaka dainai Morodekai be Hamana vairanai ia tui diho lasi? Israela taudia be dagi bada tauna vairanai idia tui diho be kerere lasi. To, badina ma ta dainai Morodekai be Hamana vairanai ia tui diho lasi. Hamana be Agaga, eiava Amaleka tauna, bona Iehova ese Amaleka taudia hamasea ore herevana ia gwauraia vadaeni. (Deuteronomi 25:19) Morodekai ia laloa Hamana vairanai ia tui diho karana ese do ia hahedinaraia ia ese Dirava ia badinaia lasi. Unai dainai, ia ese unai kara ia dadaraia momokani bona ia gwau ia be Iuda tauna.—Eseta 3:3, 4.
Ita Dibaia Gaudia:
2:10, 20; 4:12-16. Eseta ese Iehova ia tomadiho henia lo tauna ena hakaua hereva bona sisiba ia abia dae. Unai dainai aonega karana be ‘ita idia hakaua taudia do ita kamonai henia, bona edia hereva do ita badinaia.’—Heberu 13:17.
2:11; 4:5. Namona be ‘iseda namo sibona do ita tahua lasi, to haida edia namo do ita tahua, bona do ita durudia noho.’—Filipi 2:4.
2:15. Eseta be Hegai ese ia abia hidi herahera gaudia eiava dabua sibona ia hahedokilaia, to gau ma haida ia noia lasi. Unai kara amo ia ese manau bona tauanina ena ura koua karana ia hahedinaraia. Eseta ena ‘hairai korikori be ena lalona dekenai ia noho herahera namodia, do idia dika diba lasi gaudia, hegeregere ena laloa manau, bona dagedage lasi’ karana dainai king ese ia lalonamo henia.—1 Petero 3:4.
2:21-23. ‘Gavamani kamonai henia’ karana dekenai Eseta bona Morodekai ese haheitalai namona idia hahedinaraia.—Roma 13:1.
3:4. Nega haida aonega karana be ita gwauraia hedinarai lasi ita be daika, Eseta ia karaia bamona. To, mai anina gaudia hegeregere Iehova ena lohia siahuna bona Dirava badinaia karana idia henanadailaia neganai, namona be mai gari lasi ida ita hahedinaraia ita be Iehova ena Witnes taudia.
4:3. Dagedage ita davaria neganai, namona be guriguri amo Iehova ita noia goada bona aonega ia henia totona.
4:6-8. Hamana ese ia gwauraia hamasea herevadia dainai, Morodekai ese king amo heduru ia tahua.—Kara 25:11.
4:14. Morodekai ese Iehova abidadama henia karana dekenai haheitalai namona ia hahedinaraia.
4:16. Eseta be Iehova ia tabekau henia momokani dainai, mai abidadama bona gari lasi ida ena mauri ia haboioa diba kara ta ia karaia. Gau badana be Iehova dekenai ita tabekau, to ita sibona dekenai lasi.
5:6-8. Ahasuero ese Eseta ia lalonamo henia totona, Eseta ese aria iharuana dekenai ia boiria. Ia be mai laloa kehoa ida ia kara bona unai bamona ita karaia danu be namo.—Aonega Herevadia 14:15.
GAU HAIDA IDIA IDAU
Gabeai sivarai lalonai gau haida idia idau. Hamana be Morodekai totona ia karaia au dekenai idia tauadae, bona Morodekai be praiminista dagina ia abia! To Iuda taudia hamasea ore palanina be edena bamona? Unai danu ia vara lasi.
Abidadama hahinena Eseta ese ena mauri ia laloa lasi, to king vairanai ia gini bona dala haida ia tahua Hamana ena palani ia koua totona. Ahasuero be ia diba dahaka do ia karaia be namo. Unai dainai Iuda taudia hamasea ore negana ia ginidae neganai, Iuda taudia lasi, to Iuda taudia idia ura hadikaia taudia idia hamasea. Unai hamauria karana idia laloa lou totona, Morodekai ese oda hereva ia henia Purimi Ariana be lagani ta ta ai idia karaia totona. Morodekai ena dagi be King Ahasuero ena dagi sibona ese ia hereaia, unai dainai “ia ese Iuda taudia edia maino bona noho namo totona ia gaukara.”—Eseta 10:3.
Baibel Henanadaidia Edia Haere:
7:4—Edena dala ai Iuda taudia hamasea ore karana ese king dekenai metau do ia havaraia? Eseta be dala namona ai ia hahedinaraia, Iuda taudia be hesiai taudia bamona idia hoihoilaia diba, to bema idia hamasedia, unai ese king dekenai metau ia havaraia diba. Hamana ese ia gwauhamatalaia siliva ena metau 340,000 kilogram ese king ena kohu do ia habadaia lasi, to bema Hamana ese Iuda taudia be hesiai taudia bamona ia hoihoilaia, moni bada do ia abia. Bona bema Hamana ena palani ia guguru, anina be kwini do idia hamasea danu.
7:8—Dahaka dainai hesiai taudia ese dabua dekenai Hamana ena vairana idia koua? Unai amo idia hahedinaraia Hamana be hemarai karana ia karaia bona panisi do ia abia. Buka ta ia gwau, “idaunegai idia noho taudia ese idia ura tauadae taudia edia kwarana be dabua ta amo idia koua.”
8:17—Edena dala ai ‘idau bese taudia momo be sibodia Iuda taudia ai idia halaoa’? Parasa taudia momo be Iuda taudia ai idia lao, badina idia laloa Dirava ese Iuda taudia ia lalonamo henia dainai, king ese idia ia hamasea ore lasi. Sekaraia bukana dekenai ia noho peroveta herevana ia guguru dalana ese unai ia hamomokania. Ia gwau: “Tau ibounai 10, gado idauidau ibounai besedia dekena amo, ese Iuda tauna ta dekenai do idia mai, iena dabua do idia dogoatao, do idia noia, do idia gwau, ‘Mani emu kara, oi danu do ita lao, badina be ai be ai kamonai vadaeni, Dirava be oi dekenai ia noho.’ ”—Sekaraia 8:23.
9:10, 15, 16—Ena be king ese oda ia henia idia alaia taudia edia kohu do idia abia, to dahaka dainai Iuda taudia be unai bamona idia karaia lasi? Edia kara ese ia hahedinaraia idia ura lasi sibodia edia kohu idia habadaia, to idia ura sibodia idia hamauria.
Ita Dibaia Gaudia:
6:6-10. “Hekokoroku be hadikaia gabuna dekenai ia lao noho, bona sibona ia gwauraia bada tauna, be do ia moru momokani.”—Aonega Herevadia 16:18.
7:3, 4. Ena be dagedage do ita davaria, to mai gari lasi ida ita hahedinaraia ita be Iehova ena Witnes taudia, a?
8:3-6. Gavamani ena siahu taudia bona kota ita noia diba iseda inai taudia amo ita do idia gimaia bona unai ita karaia be namo.
8:5. Eseta be dala namona ai king dekenai ena taunimanima hamasea ore palanina ia herevalaia neganai, king ese unai palani ia durua dalana ia gwauraia lasi. Unai hegeregerena, namona be dala namona ai gavamani taudia ita hereva henidia.
9:22. Namo lasi ita huanai idia noho ogogami taudia ita laloaboio.—Galatia 2:10.
Iehova ese Ita Do Ia “Durua”
Eseta ese kwini dagina ia abia neganai, Morodekai ia gwau unai be Dirava ena ura. Badina Iuda taudia be hagaria herevana idia abia neganai, idia aniani lasi bona heduru totona idia guriguri. Ena be king ese kwini ia boiria lasi, to ena vairanai ia gini bona unai nega ta ta ai king ese ia lalonamo henia. King ia kamonai Morodekai do idia tauadae neganai, unai hanuaboi ai ia mahuta lasi. Oibe, Eseta bukana ese ia hahedinaraia Iehova ese ena taunimanima edia namo totona idia vara gaudia ia biagua.
Eseta ena sivarai ese ita, “dokona negana” ai ita noho taudia ia hagoadaia. (Daniela 12:4) Dokona negana ai, Goga Magoga—Satani Diabolo—ese Iehova ena taunimanima do ia dagedage henia bada. Do ia ura tomadiho momokani taudia ibounai ia hamasea ore. To Eseta ena nega bamona, Iehova ese ia idia tomadiho henia taudia do ia “durua.”—Esekiela 38:16-23; Eseta 4:14.
[Picture on page 6]
Eseta bona Morodekai be Ahasuero vairanai idia gini