Baibel Oi Abidadama Henia Diba, A?
BEMA Baibel ta oi abia isi neganai, oi laloa moni do oi davaria, a? Inai idaunegai siliva moni be edena bamona?
Momo idia laloa Baibel be buka gunana bona sivarai gunadia bona mauri ena kara goeva namodia ia sivarailaia. To, idia abia dae lasi Baibel sivaraidia be idaunegai idia vara sivarai momokanidia, unai dainai idia laloa ia be Dirava ena Hereva lasi. Baibel ia maoro hamomokania gaudia momo idia noho. Inai siliva moni (laulau ai idia habadaia) be haheitalai namona. Ena toretore be dahaka ia gwau?
Unai siliva moni be Taso ai idia karaia, unai siti be hari Turkey ena southeast kahanai ia noho. Unai siliva moni be Parasa ena lohia Mazaeus ia lohia negana lalonai idia karaia, unai be lagani 400 ia lao 300 B.C.E. lalonai. Ia hahedinaraia ia be “Sinavai Badana Unukahanai” ena provinsi lohiana; unai be Eufrate Sinavaina.
To dahaka dainai unai hereva be mai anina bada? Badina unai bamona hereva be Baibel lalonai oi davaria danu. Esera 5:6–6:13 ese Parasa ena pavapava Daruese bona lohia ta ladana Tatenai edia sivarai ia gwauraia. Iuda taudia ese Ierusalem dekenai edia dubu idia haginia lou gauna idia gwauraia. Esera be Dirava ena Taravatu ia torea hanai namonamo tauna, unai dainai hereva ibounai ia torea maoromaoro. Esera 5:6 bona 6:13 ai ia ese Tatenai ia gwauraia “Sinavai Badana unukahana lohiana.”
Lagani 460 B.C.E. ai bamona, Esera ese unai sivarai ia torea, unai siliva moni be unai nega murinai lagani 100 idia hanai bena idia karaia. Reana taunimanima haida idia laloa unai idaunegai tauna ena ladana idia gwauraia be anina bada lasi gauna. To bema Baibel torea taudia ese sivarai maragidia idia torea maoro, ita diba idia torea sivarai badadia ita abidadama henia diba, ani?
Inai magasin ena sivarai ginigunadia rua dekenai, Baibel oi abidadama henia ena badina haida do oi davaria.
[Picture Credit Line on page 32]
Collection of Israel Dept. of Antiquities Exhibited & photographed Israel Museum