Emu Hadibaia Karana Oi Hanamoa
OI BE hadibaia tauna dainai emu tahua gauna be dahaka? Bema vanegai sibona Basileia harorolaia tauna ai oi lao, reana oi ura Baibel stadi karaia dalana oi dibaia, badina Iesu ese ena murinai idia raka taudia dekenai hahediba taudia halaoa gaukarana ia henia. (Mat. 28:19, 20) Bema unai gaukara oi diba vadaeni, reana emu tahua gauna be oi durua toho taudia edia kudouna do oi hamarerea. Bema oi be tama eiava sina ta, reana oi ura oi be hadibaia tauna namona bona emu natudia oi hagoadaia diba, edia mauri be Dirava dekenai idia gwauhamatalaia totona. (3 Ioa. 4) Bema oi be elda tauna ta eiava oi gaukara goada elda tauna ai oi lao totona, reana oi ura oi be hereva henia tauna namona bona helai taudia oi hagoadaia diba, Iehova bona ena dala idia laloa bada karana idia habadaia totona. Edena dala ai unai tahua gaudia oi davaria diba?
Hadibaia Tauna Namona, Iesu Keriso, ena kara oi laloa. (Luka 6:40) Herevana Iesu be ororo ai idia noho hutuma bada eiava dala dekenai idia raka noho taudia haida sibona ia hereva henia, to ena hereva bona ia gwauraia dalana idia laloaboio diba lasi. Iesu ese ena hereva idia kamonai taudia edia lalona bona kudouna ia hamarerea, bona badinaia daladia idia lalo-pararalaia diba. Oi ese unai gaudia oi karaia diba, a?
Iehova Dekenai Oi Tabekau
Iesu ena hadibaia karana idia hanamoa gaudia be iena hetura karana namona ena guba Tamana ida bona Dirava ena lauma ena heduru. Mai momokani ida Iehova oi guriguri henia, anina ia havaraia Baibel stadi oi karaia totona, a? Bema oi be tama eiava sina ta, emu natudia oi hadibaia lalonai hanaihanai Dirava ese oi ia hakaua totona oi guriguri, a? Hereva henia eiava hebou hakaua totona oi hegaegae neganai, mai emu kudouna ibounai ida oi guriguri, a? Unai bamona guriguri amo Iehova dekenai oi tabekau karana ese oi do ia durua, hadibaia tauna namona ai oi lao totona.
Iehova ena Hereva, Baibel, oi gaukaralaia karana ese ia hahedinaraia oi be Iehova dekenai oi tabekau. Tau goevadaena Iesu be ena hanuaboi ginigabena lalonai, iena Tamana ia hamaoroa: “Oiemu hereva lau henia vadaeni idia dekenai.” (Ioa. 17:14) Ena be Iesu ena diba ia bada, to sibona ena lalohadai ia herevalaia lasi. Hanaihanai ena Tamana ese ia dekenai ia hadibaia gaudia ia herevalaia, bona unai amo haheitalai ia henia ita tohotohoa totona. (Ioa. 12:49, 50) Dirava ena hereva, Baibel lalonai ia hedinarai bamona, ese taunimanima—edia kara, lalohadai korikoridia, bona hemami—ia haidaua diba. (Heb. 4:12) Dirava ena Hereva bona emu haroro gaukara lalonai oi gaukaralaia dalana oi dibaia namonamo neganai, Dirava dekenai taunimanima ia veria hadibaia dalana oi dibaia.—2 Tim. 3:16, 17.
Iehova Oi Hanamoa
Keriso bamona hadibaia tauna ai oi lao ena anina be lalona veria herevana oi henia diba sibona lasi. Momokani, taunimanima be Iesu ena “hereva namodia” idia hoalaia. (Luka 4:22) To Iesu ia hereva namonamo ena badina badana be dahaka? Ia ura Iehova ia hanamoa, ia ura lasi ia sibona ia abia isi. (Ioa. 7:16-18) Bona ia murinai idia raka taudia ia hagoadaia: “Umui emui diari taunimanima edia vairana dekenai unai bamona do umui hedinaraia, vadaeni umui emui kara namodia do idia itaia neganai, umui emui Tamana guba dekenai do idia hanamoa.” (Mat. 5:16) Namona be haida ita hadibaia lalonai unai sisiba ita badinaia. Namona be ita naria namonamo, gau ta ese unai tahua gauna ia koua lasi totona. Unai dainai, iseda hereva bona hereva dalana ita palanilaia neganai, namona be ita sibona ita nanadaia, ‘Inai ese Iehova laloa bada karana ia habadaia, eiava lau ia abia isi?’
Hegeregere, ita hadibaia lalonai haheitalai bona idia vara momokani ekspiriens gaukaralaia karana ese namo ia havaraia. To, bema haheitalai badana eiava ekspiriens ta ena kahana maragidia ibounai ita gwauraia, reana ita hadibaia gauna ia boio bamona. Unai hegeregerena, taunimanima hamoalea sivaraidia sibona ita herevalaia neganai, ita haroro ena badina ia vara lasi. Anina be, hadibaia tauna ese ia sibona ia abia isi bona tiokratik hadibaia gaukarana ena badina ia hagugurua lasi.
“Edia Idau Do Umui Laloa Namonamo”
Ta be hahediba tauna ai ia lao momokani totona, idia hadibaia gaudia ia lalo-pararalaia goevagoeva be gau badana. Hereva momokani ia kamonai bona tomadiho ma haida amo ia idau dalana ia itaia be namo. Gau idauidau edia idau oi hahedinaraia karana ese oi ia durua unai oi karaia totona.
Iehova ese iena taunimanima ia hagoadaia loulou, goeva gaudia bona miro gaudia ‘edia idau idia laloa’ totona. (Lev. 10:9-11) Ia gwau iena lauma dubu badana dekenai hesiai gaukara idia karaia taudia ese taunimanima dekenai “gau helagadia bona gau helagadia lasi edia idau” idia hadibaia. (Ese. 44:23) Aonega Herevadia bukana ese kara maoromaoro bona kara dikadia edia idau bona aonega bona kavakava edia idau ia hahedinaraia badabada. Nega haida gau rua be idia idau momokani lasi to reana idia idau sisina. Aposetolo Paulo ese kara maoromaoro tauna bona kara namo tauna ia hahegeregerea, Roma 5:7 ia hahedinaraia bamona. Heberu bukana lalonai ia hahedinaraia Keriso ese ia karaia hahelaga tauna badana ena gaukara be Arona ena ia hereaia. Oibe, lagani 1600 murinai ia hadibaia tauna John Amos Comenius ena hereva ia maoro, ia gwau: “Hadibaia karana ena anina be gau idauidau edia badina, toana, bona matamana edia idau hahedinaraia karana sibona. . . . Unai dainai, gau idauidau edia idau ia hahedinaraia namonamo tauna be ia hadibaia namonamo.”
Hegeregere, ta dekenai Dirava ena Basileia hadibaia karana mani oi laloa. Bema Basileia ena anina ia lalo-pararalaia lasi, reana Baibel ena hereva bona Basileia be ta ena kudouna dekenai ia noho lalohadaina edia idau oi hahedinaraia diba. Eiava Basileia bona taunimanima edia gavamani edia idau oi hahedinaraia diba. To, unai hereva momokani badadia idia diba vadaeni taudia dekenai, gau dobudia oi hahedinaraia diba. Reana idia dekenai oi hahedinaraia edena dala ai Mesia Basileiana be Iehova ena guba bona tanobada lohia siahuna, Salamo 103:19 ia hahedinaraia gauna amo ia idau, eiava ‘Dirava ena lalokau Natuna ena Basileia,’ Kolose 1:13 ia gwauraia gauna amo ia idau, eiava Efeso 1:10 ia herevalaia “palani” amo ia idau. Idia idau gaudia oi hahedinaraia karana amo, oi hadibaia taudia ese unai Baibel ena hadibaia herevana do idia lalo-pararalaia goevagoeva diba.
Iesu ese unai hadibaia dalana ia gaukaralaia loulou. Ia ese taunimanima edia lalohadai Mose ena Taravatu dekenai bona Taravatu ena anina korikorina edia idau ia hahedinaraia. (Mat. 5:21-48) Dirava badinaia karana korikorina bona Farisea taudia edia koikoi karadia edia idau ia hahedinaraia. (Mat. 6:1-18) ‘Mai siahu danu taunimanima idia biagua’ taudia edia lalohadai bona ia murinai idia raka taudia edia ura tahua guna lasi karana ia hahegeregerea. (Mat. 20:25-28) Ma nega ta ai, Mataio 21:28-32 ia hereva bamona, ena hereva idia kamonai taudia ia boiria, ta sibona ena maoro gwauraia toho karana bona helalo-kerehai momokanina edia idau idia laloa totona. Unai ese ita ia hakaua, hadibaia kara namona ena kahana ma ta ita laloa totona.
Kamonai Taudia Oi Hagoadaia Idia Laloa Totona
Mataio 21:28 ai ita duahia, Iesu ese iena hahegeregerea karana ia matamaia neganai, ia henanadai: “Dahaka umui laloa?” Hadibaia tauna namona ese sivarai eiava haere ia gwauraia sibona lasi. To, kamonai taudia ia hagoadaia, laloa karana idia habadaia totona. (Aon. 3:21; Roma 12:1) Unai ia karaia dalana ta be, henanadai ia gwauraia. Mataio 17:25 ia hahedinaraia, Iesu ia henanadai: “Simona e, oi be edena bamona oi laloa? Tanobada edia king ese takisi moni edia taunimanima korikori dekena amo do idia abia, o idau taudia dekena amo?” Iesu ena henanadai ese Petero ena lalona ia veria dainai, Petero sibona ese dubu takisi moni henia karana dekenai lalohadai maorona ia laloa. Unai hegeregerena, tau ta ia nanadaia, “Lauegu badibadinai tauna be daika?” neganai, Iesu ese hahelaga tauna ta bona Levi tauna ta edia kara be Samaria tauna ta ena kara ida ia hahegeregerea. Bena inai henanadai ia gwauraia: “Idia toiosi daika be dadia taudia ese idia haberoa tauna ena badibadinai tauna do ita gwauraia?” (Luka 10:29-36) Unai neganai danu, Iesu be iena hereva ia kamonai tauna dekenai haere ia henia lasi, to ia hagoadaia sibona ena henanadai ia haerelaia totona.—Luka 7:41-43.
Kudouna Oi Hamarerea
Dirava ena Hereva ena anina idia lalo-pararalaia hadibaia taudia idia diba tomadiho momokani karana be hadibaia hereva haida laloatao bona taravatu haida badinaia karadia sibona lasi. Unai kara be Iehova tura henia namonamo bona iena dala laloa bada karana latanai ia gini. Unai bamona tomadiho lalonai kudouna be mai anina bada. (Deu. 10:12, 13; Luka 10:25-27) Baibel lalonai, nega momo inai hereva “kudouna” ena anina be ta ena lalona korikorina, iena ura gaudia, ia ura henia gaudia, ena hemami, bona ia idia veria lalohadai.
Iesu ia diba taunimanima ese toana idia itaia, to Dirava ese kudouna ia itaia. (1 Sam. 16:7) Namona be Dirava ita lalokau henia dainai ia ita hesiai henia, to taunimanima ese ita idia hanamoa totona lasi. (Mat. 6:5-8) To, Farisea taudia be taunimanima ese idia itaia totona gau momo idia karaia. Idia ese Taravatu ena kahana maragimaragi bona sibona idia karaia taravatu badinaia karana idia laloa bada. Idia gwau Dirava idia tomadiho henia, to unai idia hamomokania karadia be edia mauri lalonai idia karaia lasi. (Mat. 9:13; Luka 11:42) Iesu ese taunimanima ia hadibaia, Dirava ena taravatu badinaia karana be mai anina bada, to kudouna ai ia noho gauna ese do ia hamomokania unai badinaia karana be mai anina eiava lasi. (Mat. 15:7-9; Mar. 7:20-23; Ioa. 3:36) Bema Iesu ena haheitalai ita tohotohoa, iseda hadibaia karana amo namo bada do ita havaraia. Dirava ia ura taunimanima idia karaia gaudia be idia dekenai ita hadibaia be gau badana. To danu, Iehova idia diba bona idia lalokau henia be gau badana, badina unai amo edia kara ia hahedinaraia Dirava momokanina ese idia ia abia dae karana idia laloa bada.
To momokani, taunimanima ese unai bamona hadibaia karana amo namo idia abia totona sibona edia kudouna idia diba be gau badana. Iesu ese taunimanima ia hagoadaia, kara ta idia karaia ena badina bona edia hemami idia tahua. Ia ese lalohadai kererena ta ia hamaoromaoroa neganai, kamonai taudia ese gau ta idia laloa, gwauraia, eiava karaia ena badina ia henanadailaia. To unai sibona lasi, Iesu be ia henanadai neganai nega tamona lalohadai ta, haheitalai ta, eiava kara ta danu ia herevalaia, lalohadai maorona idia abia totona. (Mar. 2:8; 4:40; 8:17; Luka 6:41, 46) Ita danu ese kamonai taudia ita durua diba, bema ita noia idia sibona dekenai idia nanadaia: ‘Dahaka dainai lau ura inai kara lau karaia? Inai gauna ia vara neganai, dahaka dainai inai bamona lau karaia?’ Bena Iehova be ia laloa hegeregerena unai gauna idia laloa ena badina oi hahedinaraia.
Badinaia Dalana Hahedinaraia
Hadibaia tauna namona ia diba ‘aonega be gau badana momokani.’ (Aon. 4:7) Aonega be diba gaukaralaia karana, hekwakwanai hanaia, dika koua, tahua gauna davaria, bona ma haida durua totona. Hadibaia tauna ena maduna be stiuden taudia ia durua unai idia karaia dalana idia diba totona, to edia abia hidi ia karaia lasi. Baibel ena hakaua herevadia umui herevalaia neganai, stiuden tauna oi durua ia laloa namonamo totona. Mauri lalonai ia vara diba gauna oi gwauraia bena stiuden tauna oi nanadaia edena dala ai umui stadilaia Baibel ena hakaua herevana ese ia do ia durua, bema unai bamona gauna be ia dekenai ia vara.—Heb. 5:14.
Pentekoste 33 C.E. ai, aposetolo Petero be siri edia anina unai nega dekenai ia hahedinaraia karana ese taunimanima edia mauri ia haidaua. (Kara 2:14-36) Petero ese unai taunimanima idia abia dae Baibel sivarai toi ia herevalaia, bona ia hahedinaraia unai sivarai be idia itaia gaudia lalonai idia guguru. Unai dainai, unai taunimanima idia diba idia kamonai gaudia dainai gau ta idia karaia be gau badana. Oiemu hadibaia karana dainai taunimanima be unai bamona idia karaia, a? Oi ese lalohadai haida oi hahedinaraia sibona lasi, to taunimanima oi durua, gau idauidau edia badina idia itaia totona, a? Idia oi hagoadaia, idia dibaia gaudia ese edia mauri idia haidaua daladia idia itaia totona, a? Reana idia boiboi lasi, “Dahaka do ai karaia?” Pentekoste ai taunimanima idia boiboi bamona, to bema siri idia badinaia daladia oi hahedinaraia namonamo, kara maorona karaia dalana idia laloa totona idia oi hagoadaia.—Kara 2:37.
Umui tama sina ese emui natudia ida Baibel umui duahia neganai, dala namona ia kehoa, idia dekenai Baibel ena hakaua herevadia badinaia daladia laloa karana umui hadibaia totona. (Efe. 6:4) Hegeregere, reana pura totona idia gwauraia Baibel duahiduahi amo siri haida umui abia hidi, edia anina umui herevalaia, bona inai bamona henanadai umui henidia: ‘Edena dala ai inai ese ita ia hakaua? Edena dala ai inai siri be haroro gaukara lalonai ita gaukaralaia diba? Dahaka ia hahedinaraia Iehova bona ia gaukara daladia dekenai, bona edena dala ai unai ese ia ita laloa bada karana ia habadaia?’ Emui ruma bese umui hagoadaia, Tiokratik Haroro Sikuli lalonai Baibel ena hereva badadia umui herevalaia neganai, unai gaudia do idia gwauraia. Idia herevalaia siridia be do idia laloaboio lasi.
Haheitalai Namona Oi Hahedinaraia
Oiemu hereva sibona amo lasi, to oiemu kara amo oi hadibaia danu. Emu kara amo oi herevalaia gaudia badinaia dalana ia hedinarai. Natudia be unai dala ai diba idia abia. Edia tama sina edia kara idia tohotohoa neganai, idia hahedinaraia idia ura edia tama sina bamona idia lao. Idia ura idia diba, edia tama sina idia karaia gaudia idia karaia neganai mamina be edena bamona. Unai hegeregerena, oi hadibaia taudia be ‘Keriso ena kara oi karaia bamona idia karaia’ neganai, Iehova ena dala dekenai idia raka karana amo idia vara hahenamo idia mamia matamaia. (1 Kor. 11:1) Dirava ese idia ia kara henia karana ena namo be idia ese do idia mamia.
Unai amo ita itaia namonamo haheitalai namona ita hahedinaraia be mai anina bada. ‘Eda kara ibounai idia helaga bona Dirava ita badinaia namonamo’ neganai, ita hadibaia taudia ita durua bada, Baibel ena hakaua herevadia badinaia dalana idia dibaia totona. (2 Pet. 3:11) Bema Baibel stiuden tauna oi hagoadaia, hanaihanai Dirava ena Hereva ia duahia totona, namona be oi ese oi duahia hanaihanai. Bema oi ura emu natudia ese Baibel ena hakaua herevadia do idia badinaia, namona be idia itaia oiemu kara be Dirava ena ura hegeregerena. Bema kongregesen oi hadibaia mai edia goada ida do idia haroro, namona be oi ese unai gaukara oi karaia goadagoada. Oi hadibaia gaudia oi badinaia neganai, ma haida oi hagoadaia namonamo diba.—Roma 2:21-23.
Emu hadibaia karana oi hanamoa totona, oi sibona oi nanadaia: ‘Ma haida lau hadibaia neganai, lau karaia dalana dainai idia kamonai taudia idia ura edia lalohadai, hereva, eiava kara idia haidaua, a? Lau hadibaia gaudia idia hedinarai goevagoeva totona, lalohadai ta ena idau lalohadai ma ta amo bona kara ta ena idau kara ma ta amo lau hahedinaraia, a? Dahaka lau karaia, egu Baibel stiuden tauna, egu natudia, eiava hebou dekenai egu hereva idia kamonai taudia ese egu hereva idia laloatao totona? Kamonai taudia ese idia dibaia gaudia idia badinaia daladia lau hahedinaraia goevagoeva, a? Egu kara dekenai unai idia itaia diba, a? Umui herevalaia gauna idia badinaia ena anina Iehova ida edia hetura karana dekenai idia itaia, a?’ (Aon. 9:10) Emu hadibaia karana oi hanamoa lalonai unai gaudia oi laloa namonamo noho. “Oi sibona oiemu kara do oi naria namonamo, oiemu hadibaia hereva danu. Inai kara namodia do oi karaia noho, badina unai dekena amo, oi sibona ese mauri do oi davaria, bona oi dekenai idia kamonai taudia danu ese mauri do idia davaria.”—1 Tim. 4:16.