MAURI SIVARAINA
Egu Hesiai Gaukara Lalonai Lau Karaia Gaudia
Lagani 1947 ai, Santa Ana, El Salvador dekenai Katolik pris taudia idia ura Witnes taudia ida idia hepapahuahu. Misinari taudia be misinari rumana ai edia Gima Kohorona Stadi idia karaia noho lalonai, memero haida ese iduara amo nadi badadia idia tahoa vareai. Bena, pris taudia ese idia gunalaia orea ta ia mai. Idia haida be tosi idia dogoatao, bona ma haida be kaivakuku idia huaia. Idia ese hora rua lalonai nadi amo misinari rumana idia hodoa bona idia boiboi: “Rami-hebou kekenina Maria do ia mauri hanaihanai!” bona “Iehova ia mase be namo!” Unai idia karaia badina idia ura misinari taudia ese hanua do idia rakatania. Unai be lagani 67 gunanai ia vara, to lau laloatao noho badina lau be unai misinari ta.a
LAGANI rua gunanai, unai hekwakwanai ia do vara lasi neganai, lau bona egu misinari turana Evelyn Trabert be Gilead Sikuli ena klas namba foa amo ai gradueit. Unai negai, Gilead Sikuli be Ithaca, New York ai idia karaia. Santa Ana dekenai ai idia siaia. Lau be kahirakahira lagani 29 lalonai misinari gaukara lau karaia. To, unai lau do herevalaia lasi lalonai, unai gaukara lau abia hidi ena badina do lau herevalaia guna.
EGU FAMILI ESE HEREVA MOMOKANI IA DIBAIA DALANA
Lagani 1923 ai egu tama sina, John bona Eva Olson, be Spokane, Washington, U.S.A. dekenai idia noho, bona lau be unai lagani ai lau vara. Idia be Lutheran dubu idia lao to ena hahediba herevana hel lahina dekenai idia abia dae lasi. Badina idia daradara, dahaka dainai lalokau Diravana ese taunimanima do ia hahisia. (1 Ioa. 4:8) Egu tamana be paraoa gabua sitoa ta dekenai ia gaukara. Bona hanuaboi ta iena gaukara turana ta ese ia hamaoroa, Baibel ia gwau lasi Dirava ese hel ai taunimanima ia hahisia. Daudau lasi murinai, egu tama sina be Iehova ena Witnes taudia ida Baibel idia stadilaia, bona mase taudia dekenai dahaka do ia vara be Baibel amo idia dibaia.
Unai negai egu mauri lagani be nain sibona, to lau laloatao egu tama sina be idia dibaia Baibel hereva momokani matamatadia idia ura henia bada. Idia moale badina idia diba Dirava ena ladana be Iehova bona Toi Tamona hahediba herevana be koikoi. Lau be spansi ta bamona unai Baibel ena hadibaia herevadia lau abidia dae matamaia, bona unai ‘hereva momokanidia ese lau idia ruhaia.’ (Ioa. 8:32) Unai dainai, lau ese Baibel duahia karana lau moalelaia bona lau ura dikadika Dirava ena Hereva lau tahua. Ena be lau hemarai, to lau ese haroro gaukara ai egu tama sina lau bamoa. Idia be lagani 1934 ai idia bapatiso. Bona lau be lagani 1939 ai, egu mauri lagani be 16 neganai, lau bapatiso bona Iehova ena hesiai kekenina ta ai lau lao.
Lau bona egu tama sina, lagani 1941 ai, St. Louis, Missouri ena hebouhebou
July, 1940 ai, egu tama sina ese edia ruma idia hoihoilaia, bona ai toiosi be Coeur d’Alene, Idaho ai ful-taim painia gaukara ai hamatamaia. Ai be motuka hanamoa sitoa ta ataiai ia noho daiutu ta ai rentaia. Danu, emai noho gabuna ai kongrigeisen heboudia ai karaia. Unai negai, Kingdom Hall be momo lasi dainai, kongrigeisen heboudia be idia rentaia rumadia o tadikaka haida edia ruma dekenai idia karaia.
Lagani 1941 ai, lau bona egu tama sina be St. Louis, Missouri ena hebouhebou dekenai ai lao. Unai hebouhebou ena dina ginigabena, Sunday, idia gwauraia “Natudia Edia Dina.” Unai dina ai, natu maragidia edia mauri lagani 5 ia lao 18 be vairana dekenai idia helai. Tadikaka Joseph F. Rutherford ena tok dokonai, ai matamata taudia dekenai ia gwau: “Umui . . . natudia ibounai e, . . . umui gwauhamata Dirava bona ena King do umui badinaia natudia, mani emui kara umui gini tore!” Ai ibounai ai gini tore. Bena Tadikaka Rutherford ia gwau: “Itaia, Basileia ena witnes taudia matamatadia 15,000 mai kahana!” Unai ese lau ia hagoadaia bona egu lalona lau hadaia, egu mauri ibounai lalonai painia gaukara lau karaia totona.
EMAI FAMILI ENA ASAINMEN IDAUIDAU
Unai hebouhebou ia ore bona hua haida murinai, brens ofesi ese ai idia noia California ena siti ta, Oxnard dekenai do ai lao. Emai asainmen be unuseniai kongrigeisen ta do ai hamatamaia. Ai be treila maragina ta lalonai ai noho, bona bedi be tamona. Unai dainai, hanuaboi ibounai lauegu bedi be emai aniani teibolo latanai ai karaia. Unai be senisi badana badina guna lau be sibona mai egu daiutu!
Lagani 1941, December 7 ai, California dekenai ai do ginidae lasi neganai, Japan ese Pearl Harbor be bomu amo ia hadikaia. Dabai, United States be Tanobada Tuarina Iharuana lalonai ia vareai. Japan ena sabmarin be Califonia ena kone kahanai idia loaloa, unai dainai gavamani ese kone kahanai idia noho taudia ia oda henidia hanuaboi ai lamepa idia habodoa totona. Unai amo Japan ena sabmarin ese hanua be bomu amo do ia hadikaia lasi.
Hua haida murinai, September 1942 ai, Cleveland, Ohio ena Tanobada Matamatana Tiokratik hebouhebou dekenai ai lao. Unuseniai, Tadikaka Nathan H. Knorr ese ia henia tok ladana, “Maino—Do ia Noho Daudau Diba, A?” ai kamonai. Ia ese Apokalupo karoa 17 ia herevalaia. Unai karoa be “dagedage animal” ta ia herevalaia, ia be “guna ia noho, to hari ia noho lasi, to kahirakahira guri dobu masemase amo do ia daekau.” (Apok. 17:8, 11) Tadikaka Knorr ia gwau, unai “dagedage animal” be League of Nations, bona lagani 1939 ai ena gaukara ia ore. Baibel ia gwau, unai orea ena gabu be orea ma ta ese do ia abia bona nega sisina lalonai maino do ia mailaia. Lagani 1945 ai unai ia guguru, badina Tanobada Tuarina Iharuana ia ore neganai, unai “dagedage animal” ma ia hedinarai lou—United Nations unai. Bena Iehova ena Witnes taudia be tano momo ai haroro gaukara idia habadaia. Unai nega amo ema bona hari, momo be orea lalonai idia vareai noho!
Egu Gilead diploma pepana
Unai peroveta herevana ese lau ia durua bona lau laloparara gaukara bada herea ia do noho. Unai dainai, idia gwau vaira laganina ai Gilead Sikuli do idia hamatamaia neganai, unai ese egu misinari gaukara karaia urana ia habadaia. Lagani 1943 ai, lau idia siaia Portland, Oregon ai lau painia totona. Unai negadiai, emai haroro gaukara lalonai rekodi masini amo tok haida be kamonai taudia dekenai ai gadaralaia, bena idia dekenai Dirava ena Basileia idia herevalaia Baibel bukadia ai hariharilaia. Unai lagani ibounai, lau be misinari gaukara sibona lau laloa.
Lagani 1944 ai, lau moale bada badina lau bona egu turana namona, Evelyn Trabert, idia boiria Gilead Sikuli do ai lao. Hua faiv lalonai, emai tisa taudia ese ai dekenai Baibel stadilaia karana do ai moalelaia dalana idia hadibaia. Edia manau karana dekenai ai hoa. Hegeregere, nega haida ai aniani lalonai, emai tisa taudia be weita gaukara idia karaia. January 22, 1945 ai, Gilead Sikuli ai haorea.
LAUEGU MISINARI ASAINMEN
Lau, Evelyn, Leo bona ena adavana Esther Mahan be El Salvador dekenai idia siaia, bona June 1946 ai unuseni ai ginidae. Unai teritori ai uhe be idia “kurokuro vadaeni gogoa totona.” (Ioa. 4:35) Matamanai ia noho sivaraina hegeregerena, dubu gunalaia taudia be idia badu dikadika. Wiki gunana ai, Santa Ana dekenai ai ese emai sekit hebouhebou ginigunana ai karaia. Taunimanima ai boiria idia mai totona, bona ai moale badina kahirakahira taunimanima 500 bamona idia mai. Ai gari lasi bona Santa Ana hanua ai rakatania lasi, to emai lalona ai hadaia unuseniai do ai noho, bona kudou maoro taudia do ai durua. Ena be dubu gunalaia taudia ese taunimanima idia koua Baibel do idia duahia lasi, bona haida sibona be mai edia moni Baibel ta idia hoia totona, to momo be hereva momokani totona idia hitolo. Idia moale badina idia itaia ai be Spanish gado ai dibaia, badina ai ura idia dekenai Iehova, bona iena gwauhamata tanobada be Paradaiso ai do ia halaoa dalana ai hadibaia.
Egu Gilead klas amo ai faiv be El Salvador dekenai idia siaia. Lauri amo: Evelyn Trabert, Millie Brashier, Esther Mahan, lau, bona Leo Mahan
Rosa Ascencio be lauegu Baibel stiuden ginigunana ta. Rosa be tau ta ida ia noho, to idia headava lasi. To, Rosa ese Baibel stadi ia hamatamaia murinai, ia ese unai tau ia rakatania. Bena unai tau danu be Baibel ia stadilaia matamaia. Gabeai idia headava, idia bapatiso bona Iehova ena Witnes taudia goadadia ai idia lao. Santa Ana ai, Rosa be regula painia ginigunana.b
Rosa be mai ena sitoa maragina ta. Haroro gaukara totona ia lao neganai, sitoa ia koua bona ia abidadama Iehova ese ena dabu gaudia do ia henia. To, hora haida murinai ena sitoa ia kehoa neganai, kastoma momo idia lao. Ia ese Mataio 6:33 ena hereva ia mamia momokani, bona Iehova ia badinaia ela bona ia mase.
Ai misinari taudia siks be bisinesi tauna ta ena ruma ai rentaia. Nega ta, pris ta be unai tauna ia vadivadi henia bona ia hamaoroa, bema ia ese ena ruma amo ai ia kokia lasi, ia bona ena adavana be dubu amo do idia kokia. Ruma biaguna be pris taudia edia kara dekenai ia moale lasi dainai edia hereva ia kamonai lasi. Danu, ia ese pris ia hamaoroa bema dubu amo ia idia kokia, unai be hegeregere. Bona ai ia hamaoroa bema ai ura, nega daudau lalonai iena ruma ai rentaia diba.
TAU BADANA TA BE WITNES TAUNA AI IA LAO
Lagani 1955 ai idia haginia brens ofesi
Siti badana San Salvador ai, misinari ma ta be ensinia ta ladana Baltasar Perla ena adavana ida Baibel ia stadilaia. Unai kudou maoro tauna be Dirava abidadama henia karana ia rakatania, badina ia itaia tomadiho gunalaia taudia ese koikoi karadia idia karaia. Ena be ia do bapatiso lasi, to ia ura El Salvador ena brens ofesi haginia ena palani do ia karaia bona unai gaukara do ia durua, davana lasi.
Baltasar be brens ofesi haginia gaukarana lalonai Iehova ena Witnes taudia momo ida ia gaukara, bona ia abia dae unai be tomadiho momokanina. Ia be July 22, 1955 ai ia bapatiso, bona ena adavana Paulina be gabeai ia bapatiso. Hari, edia natudia be Iehova idia hesiai henia goadagoada noho. Iena natuna mero, Baltasar, Jr. be lagani 49 lalonai Brooklyn Betele dekenai ia gaukara. Unuseniai ia ese tanobada hegegemadai haroro gaukarana ia durua, bona ia be United States ena Brens Komiti ta.c
San Salvador ai hebouhebou ai karadia matamaia neganai, Tadikaka Perla ese dala ia karaia steidiam badana ta ai gaukaralaia totona. Matamanai, helai gaudia haida sibona ai gaukaralaia. To Iehova ena heduru dainai, lagani ta ta ai kamonai taudia momo idia vareai ela bona steidiam ia honu momokani bona helai gabudia be lasi! Unai hebouhebou lalodiai, lau ese guna lau stadi henia taudia haida lau hedavari henia. Bona lau moale badina egu stadi gunadia haida edia stadi taudia danu idia bapatiso! Lau mamia unai bapatiso matamata taudia be lauegu tubudia bamona.
Hebouhebou ta ai, Tadikaka F. W. Franz ese misinari taudia ia hereva henia
Hebouhebou ta ai tadikaka ta ia mai, bona ia gwau ia ura lau dekenai ena dika do ia gwauraia hedinarai. Lau be ia lau diba lasi bona lau hoa. Ia gwau: “Lau be Santa Ana dekenai nadi amo umui idia hodoa merona ta.” Egu kudouna ia moale badina hari ia be lau ida Iehova ia hesiai henia! Ia ida lau herevahereva murinai, lau abia dae momokani ful-taim hesiai gaukara lalonai hahenamo momo do oi davaria.
El Salvador dekenai ai lao sekit hebouhebou ginigunana
ABIA HIDI NAMODIA LAU KARAIA
Lau be kahirakahira lagani 29 lalonai, El Salvador dekenai misinari gaukara lau karaia. Egu hesiai gaukara lau karaia gabu ginigunana be Santa Ana, bena Sonsonate, gabeai be Santa Tecla, bona dokona be San Salvador. To, unai lagani lalodiai, egu tama sina idia buruka idia lao dainai, idia lau durua be namo. Unai dainai, Iehova dekenai lau gurigurilaia murinai, lagani 1975 ai, egu lalona lau hadaia egu misinari gaukara do lau rakatania bona Spokane dekenai do lau giroa lou.
Lagani 1979 ai, egu Tamana ia mase murinai, lau ese egu Sinana lau naria, badina ia buruka momokani bona ia goada lasi. Ia be lagani ma 8 ia mauri, bena ena mauri lagani be 94 neganai ia mase. Unai nega aukana lalonai, lau gorere bona lalohisihisi. Danu, lau lalometau dainai shingles gorere (kopina dekenai idia vara hisihisi bada gudugudu maragidia) lau davaria. To, lau guriguri bona Iehova ena imana goadana ese lau ia abia isi dainai, unai nega aukana lalonai lau haheauka. Unai be Iehova ena gwauhamata hegeregerena, ia gwau: “Ela bona . . . emui huina idia kurokuro. . . . Lau ese umui do lau durua, bona umui do lau hamauria.”—Isa. 46:4.
Lagani 1990 ai, Omak, Washington dekenai lau lao. Unuseniai, Spanish gado teritori ai lau haroro diba bona egu Baibel stiuden haida be idia bapatiso. November 2007 ai, lau be hegeregere lasi sibona egu ruma Omak ai lau hagoevaia totona. Unai dainai, lau lao kahirakahira taoni ladana Chelan ai ruma maragina ta dekenai lau noho. Unai nega amo ema bona hari, iniseni ia noho Spanish gado kongrigeisen ese lau idia naria, bona edia heduru lau moalelaia. Kongrigeisen ai, lau sibona be Witnes burukana dainai, tadikaka taihu ese edia “tubuna hahine” korikorina ta bamona lau idia kara henia.
Egu lalona lau hadaia do lau headava lasi bona natudia do lau havaraia lasi, badina lau ura egu hesiai gaukara lau habadaia, to kongrigeisen lalonai egu natudia be momo. (1 Kor. 7:34, 35) Lau laloparara inai mauri lalonai, gau ibounai lau abia diba lasi. Unai dainai, lau ese mai anina bada gaudia lau atoa guna—egu gwauhamata hegeregerena mai egu kudouna ibounai ida Iehova lau hesiai henia. Paradaiso ai, nega bada do ia noho gau namodia momo lau karaia totona. Lau ura henia siri be Salamo 145:16 [NW], ia gwau Iehova ese “mauri gaudia ibounai edia ura [ia] hagugurua noho.”
Painia gaukara lau karaia dainai egu tauanina ia goada noho
Hari egu mauri lagani be 91, to egu tauanina ia goada dainai lau painia noho. Painia gaukara lau karaia dainai egu tauanina ia goada noho, bona lau mamia egu mauri be mai ena badina. El Salvador dekenai lau ginidae neganai, haroro gaukara be hari sibona idia hamatamaia. Ena be Satani ese dagedage karadia idauidau ia havaraia, to hari pablisa ibounai be 39,000. Unai ese lauegu abidadama ia hagoadaia bada. Oibe, lau abia dae momokani Iehova ena lauma helaga ese iena hesiai taudia edia hekwarahi ia hanamoa noho!
a Lagani 1981 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, rau 45-46 itaia.
b Lagani 1981 Yearbook, ena rau 41-42.
c 1981 Yearbook, rau 66-67, 74-75.