A Dios in pidhál yan in jalbíl an mimlábchik
TAM ti a Jesús kʼwajiy tejéʼ ti tsabál in tejwamédhaʼ kʼal jawʼa in tʼajaʼ jantʼiniʼ jats in ey in tátaj. Jajáʼ in uluw: «Jawaʼ nanáʼ u ulal yab pel u kweteʼ káwintal, pela xi tin pidhámal u tátaj ti éb». Jayej in uluw: «Nanáʼ etsʼey u tʼajchal in kulbetal (Juan 8:28, 29; Colosenses 1:15). Max i leʼ ki exlaʼ jantʼoj in tsalpayal a Dios tin kwéntaj an mimlábchik kwaʼal ki exóbnaʼ jawaʼ in tʼajaʼ a Jesús.
Talchik i atikláb axi in exóbnamal tin kwéntaj an Evangelios in exbayamalchik abal a Jesús lej pílits jawaʼ in tsalpayal tin kwéntaj an mimlábchik. ¿Jaleʼ ti ulal antsanáʼ? ¿Walám in éjtowal kin tólmiychik an mimláb xowéʼ ta kʼicháj?
Jantʼiniʼ tin tsuʼtalak a Jesús an mimlábchik
A Jesús yab in tsalpayalak abal an inikchik expidh ka kwatsiy kʼal jajáʼ. Jitaʼ in okʼnalakchik an belomtaláb, in tsalpayalakchik abal an mimláb in tʼajalak ka walbin an inik, jaxtám yab in éjtowalakchik nibal weʼ kin utenchij. Jayej yab in éjtowalak kin tʼilmaychik i inik ani tam ka kalej kwaʼalak kin paxkʼiy in okʼ. A Jesús yab jaykʼiʼ in uluw abal an mimláb kwaʼalak ka kʼanchat ka kalej. Jajáʼ in uluw abal an inikchik kwaʼalak kin abatnaʼ in iniktal ani kin kʼakʼnaʼ an mimláb (Mateo 5:28).
Talbél a Jesús in uluw: «Max i inik kin jilkakay in tomkíl ani ka tomkin kʼal kʼeʼat i uxum, tam pel i uxumbej ani in tʼajchal i walabtaláb in okʼox tomkíl» (Marcos 10:11, 12). Axéʼ in tejwamedhál abal a Jesús yab u tsalpaxak ejtíl an atiklábchik axi ti nixéʼ a kʼicháj abal an inikchik in éjtowalak kin jilkakay in kʼimadhil «tam jajáʼ kin leʼnaʼ» (Mateo 19:3, 9). An judíos lej pílits jawaʼ in tsalpayalakchik tin kwéntaj an adulterio. Jajáʼ yab in belalakchik abal pel i walabtaláb max jun i inik ka kwatsiy kʼal jun i uxum axi yab pel in kʼimadhil. An ókʼnomchik kʼal an belomtaláb in ulalakchik abal expidh an mimláb jats axi u walbinalak ani yab an inikchik. Jun i kaw axi in wilkʼál jun i pejach kʼal an Biblia in ulal abal tam ti a Jesús in uluw abal an inikchik jayej ou walbinal ejtíl an mimláb. Nixéʼ in tʼajaʼ abal an mimlábchik kin atsʼaʼ abal in kwaʼal in jalbíl antsanáʼ jantʼiniʼ an inik.
An alwaʼtaláb axi in batsʼuwal an mimlábchik xowéʼ ta kʼicháj: Ban tamkuntaláb axi in tʼajál an ólchixchik kʼal a Jehová, tanáʼ an inikchik yab in kidháb tsuʼtal an mimláb nibal neʼets kin utenchij kʼal i kidháb tsalap. An epchal inikchik in tsapnanchal kin tsuʼuw an epchal axi payeblabits jantʼiniʼ max pel in mím ani an tsʼikʼáchik jantʼiniʼ max pel in epchal, ani in tsapnanchalchik kin tawnaʼ tekedh (1 Timoteo 5:2).
A Jesús in jilaʼ i kʼij abal kin exóbchijchik an mimláb. Jitaʼ in okʼnalakchik an belomtaláb yab in leʼakchik abal an mimláb kin exlaʼ tin kwentaj a Dios, pero a Jesús in jolkʼaʼ i kʼij abal kin exóbchijchik ani kin otsʼowiʼ jawaʼ in tsalpayalakchik. Jayej in tejwamédhaʼ abal yab expidh kwaʼalakchik ti tsʼejkom kʼapnel. In tejwamédhaʼ tam tin jilaʼ abal a María jayej kin otsʼowiʼ an exobchitaláb axi kʼwajatak in binál (Lucas 10:38-42). Jayej, an kaw axi in uluw a Marta tam ti tsemets a Lázaro in tejwamédhaʼ abal in exlalak jawaʼ in olnál a Jesús (Juan 11:21-27).
A Jesús in tsapnanchij kin exóbchij an mimlábchik. Abal an mimlábchik axi ti Judá lej exbadhak kin koʼoy jun i kwitól ani kin bajuw ti kawlomej. Jaxtám, jun i mimláb in uchaʼ a Jesús: «ojniʼ lej kulbél an uxum axi kʼal tit waʼtsin». Tam jajáʼ in eyendhaʼ axéʼ xi kaw abal kin wilkʼanchij abal más exbadh ku belkaxin kʼal a Dios (Lucas 11:27, 28). Axéʼ in tejwamédhaʼ abal an mimlábchik in éjtowalakchik kin tʼajaʼ yan i tʼojláb lej exbadh ani yab expidh kin koʼoy i tsakam (Juan 8:32).
An alwaʼtaláb axi in batsʼuwal an mimlábchik xowéʼ ta kʼicháj: Ban tamkuntaláb, lej exbadh an tokʼtsixtaláb axi in binál an epchal mimláb. An epchal inik in kʼakʼnál an mimlábchik kom in tsapnanchal kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh (Tito 2:3). Jayej yab in kʼanchal abal kin olnaʼ an alwaʼ kaw tin kwéntaj a Dios (Salmo 68:11; ka tsuʼuw an recuadro “¿Prohibió el apóstol Pablo que hablaran las mujeres?”, ban página 9).
A Jesús in pidhalak in jalbíl an mimlábchik. Tin kʼichájil a Jesús más in kwaʼalak in jalbíl an kwitólchik. An abatnaxtaláb in kʼal an judíos in ulalak: «Lej kulbél jitaʼ in kwaʼalchik i kwitól, pero lej kʼibat abal jitaʼchik in kwaʼal i tsʼikʼách». Max an tataláb in kwaʼalak jun i tsʼikʼách in atsʼalakchik lej kʼibat. Kwaʼalak kin aliy kʼal jitaʼ ka tomkin an tsʼikʼách ani kin jalbiychik an kwitól. Jayej yab in batsʼuwalak ka beletnáj kʼal in tsʼikʼachil tam ka payeyits».
Pero abal a Jesús lej exbadhak jun i tsʼikʼách ani jun i kwitól. Jajáʼ in tejwamédhaʼ tam tin wichbanchij in ejatal in kwitolil an tsemchidh uxum axi ti Naín, ani tam tin wichbanchij in ejatal in tsʼikʼachil a Jairo (Marcos 5:35, 41, 42; Lucas 7:11-15). Jayej in jeldhaʼ jun i mimláb axi in neʼdhalakits dieciocho i támub tu odhnáb kʼal an atʼax tenekláb ani yab in éjtowalak k lujkun, ma in bijiy «tin tsʼikʼachil a Abrahán». Axéʼ xi kaw yab u eyendhabak ban dhuchláb in kʼal an judíos (Lucas 13:10-16). Kʼal axéʼ xi kaw in tejwamédhaʼ abal an mimlábchik in lej kwaʼal in jalbíl ani jayej abal lej exbadh an belomtaláb axi in tejwamedhálchik (Lucas 19:9; Gálatas 3:7).
An alwaʼtaláb axi in batsʼuwal an mimlábchik xowéʼ ta kʼicháj: Ti Asia u eyendháb jun i kaw abal tam jitaʼ in yedhál jun i tsʼikʼách, u uluwáb abal pel ejtíl max in wakʼchal in tʼayablabil in at kʼwajíl. Pero an tataláb axi pel i ólchix yab in tʼajal ti kwéntaj nixéʼ xi tsalap. In tsapnanchij kin beletnaʼ jununúl in tsakamil. In abálchik ti escuela ani in beletnálchik abal ka kʼwajiy lubach.
A Jesús in uchaʼ a María Magdalena abal kin ólchij axi más in aykolilchik abal neʼetsak ka edháj
Abal a Jesús lej exbadh jawaʼ in ulal an mimlábchik. In káwintal jun i mimlán yabak lej exbadh tin tamét jun i eyal, ejtílits jun i tʼojnal. el testimonio de una mujer valía tan poco como el de un esclavo. An historiador axi ti kʼaʼál siglo in uluw: «In káwintal an mimlábchik yab in kwaʼal in jalbíl kom lej tsaʼat in ey ani yabchik in exlál ti kaw».
¡Pero a Jesús yab in tsalpayalak antsanáʼ! Kom jajáʼ in eyendhaʼ i mimlábchik abal kin olnaʼ abal jajáʼ tsʼakbamej (Mateo 28:1, 8-10). Belits abal axéʼchik xi mimláb in tsuʼuw tam ti palan ani joliyat a Jesús, an abatwalejchik yab in leʼak kin belchichik jawaʼ in ulalak (Mateo 27:55, 56, 61; Lucas 24:10, 11). Kom a Jesús in okʼox ólchij i mimlábchik abal jajáʼ edhámej, in tejwamédhaʼ abal jajáʼ in lej kwaʼal in jalbílchik ejtílits axi más in aykolil (Hechos 1:8, 14).
An alwaʼtaláb axi in batsʼuwal an mimlábchik xowéʼ ta kʼicháj: An ókʼnomchik axi ban tamkuntaláb in tejwamédhanchalchik i kʼanidhomtaláb an mimláb ani in otsʼowiyal jawaʼ in leʼ kin uluwchik. An tomkidh inik in lej otsʼowiyal jawaʼ ka olchin kʼal in kʼimadhil (1 Pedro 3:7; Génesis 21:12).
An tsalpadh kaw axi ti Biblia in tólmiyal abal an mimlábchik kin atsʼaʼ más alwaʼ
Jitaʼchik in tʼajál ti kwéntaj an tsalpadh kaw axi ti Biblia in kʼakʼnanchal in tʼojlábil an mimlábchik
Jitaʼchik in nitsʼbiyal a Cristo in tsapnanchal abal kin tejwamédhanchij i kʼanidhomtaláb an mimlábchik ani kin kʼakʼnaʼ Cristo, antsanáʼ jantʼiniʼ ti a Jehová in leʼak tam tin tsʼejkaʼ (Génesis 1:27, 28). An tomkidh inik yab in tsaʼkanchal in jalbíl in kʼimadhil, in tsapnanchal kin eyendhaʼ tin ejatal an tsalpadh kaw abal ka kʼwajiy más kulbél in kʼimadhil (Efesios 5:28, 29).
Tam ti a Yelena in tujchij kin exóbnaʼ an Biblia, jajáʼ in lej yajchiknalak kom u odhnabak kʼal in tomkíl. In tomkíl yejey al jun i kwenchal juʼtáj ti an inik in kweʼyalak an tsʼikʼách abal kin koʼoy ani talbél in lej odhnalakchik in mimlabil. A Yelena in ulal: «An Biblia tin lej tólmiy abal ku kuxuy. U exóbnaʼ abal waʼats jun i Dios axi tin lej kʼanidhál ani tin tsuʼtal abal u kwaʼal yan u jalbíl. U tʼajaʼ ti kwéntaj abal u tomkíl neʼetsak ka jalkʼun max kin exóbnaʼ an Biblia» Axéʼ putun tam ti in tomkíl in exóbnaʼ an Biblia ani pujan jantʼiniʼ i ólchix kʼal a Jehová. A Yelena in ulal: «U tomkíl in lej jalkʼuy in ey ani yabáts pojkaxak. Jayej i exóbnaʼ ku paklwanchixin. Jayej u tʼajámal ti kwéntaj abal an tsalpadh kaw axi ti Biblia tu tolmiyámal abal ku atsʼaʼ in kʼanidhach ani beletnadh kʼal u tomkíl (Colosenses 3:13, 18, 19).
Axéʼ yab expidh in watʼamal a Yelena. Tin puwél an tsabál millones i tomkinel in tʼajamalchik ti kwéntaj abal lej tolmiyamej kin eyendhaʼ tin ejatal an tsalpadh kaw axi ti Biblia. Jayej in atsʼálchik abal u kanatbedháb ti tamkuntaláb ani abal yab u metʼnal kʼal i kidháb tsalap (Juan 13:34, 35).
Patal an epchalchik, uxum ani i inik in exlálchik abal walbidh ani patal in tsapnanchal kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh. Jayej in lej belálchik abal yabáts neʼets ka odhnáj kʼal an walabtaláb jantʼiniʼ a Dios jayej neʼets kin jun putat walkandhaʼ in tsakamilchik talbél (Romanos 8:20, 21, La Biblia de Nuestro Pueblo.)