BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
tének
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONES
  • TAMKUNTALÁBCHIK
  • w23 mayo págs. 14-19
  • Ka áynanchij ta bélal al «An bél axi Tʼokat»

Pakwlanchij, axéʼ yab in kwaʼal i video.

Pakwlanchij, yab i ejtow ki tʼajaʼ abal ka tejwamej an video.

  • Ka áynanchij ta bélal al «An bél axi Tʼokat»
  • An Ólchix Uw. In Olnál in Éyaltal a Jehová (abal tu exóbal) 2023
  • Subtítulos
  • AN BÉL AXI TʼOKAT AXI TI BIYÁL ANI AXI XOWÉʼ TA KʼICHÁJ
  • U TʼOJOJÓYAB AN BÉL
  • «AN BÉL AXI TʼOKAT» BELEJ KʼWAJAT JAPIDH
An Ólchix Uw. In Olnál in Éyaltal a Jehová (abal tu exóbal) 2023
w23 mayo págs. 14-19

EXOBINTALÁB 22

Ka áynanchij ta bélal al «An bél axi Tʼokat»

«Neʼets ka waʼtsin tanáʼ jun i bél, […] axi in bij, An bél axi Tʼokat» (IS. 35:8).

AJATLÁB 31 Camina siempre con Jehová

JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼa

1, 2. ¿Jantʼoj kwaʼalak kin takuy an judíos axi u kʼwajílak ti Babilonia? (Esdras 1:2-4).

An judíos in atsʼálak lej kulbél. Jajáʼchik in neʼdhálak 70 i támub tu koʼoyáb mapudh ti Babilonia, pero xowéʼ neʼetsak kin éjtowits ka wíchiychik ti Israel (ka ajiy Esdras 1:2-4). Pel a Jehová axi kʼwajatak in tʼajál nixéʼ, ¿jaleʼ i exlál? Kom an babilonios yab in ujnámak kin walkaʼ jitaʼchik in kwaʼalak jantʼiniʼ i wikʼnél (Is. 14:4, 17). Pero tam ti a Babilonia otsanchat ani talabedháj, an eyal axi jilkʼon ti ábatnom in uluw abal patal an judíos neʼetsak kin ejtow ka wichiy tin tsabálil. Patal an judíos kwaʼalak kin tsalpay max neʼets ka wichiy ti Israel o max neʼets ka jílkʼonits ti Babilonia. Pero yan i israelitas in atsʼaʼchik kʼibat kin takuy jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ. Ki tsuʼuw jaleʼ.

2 Talchik i judíos lej payeblábits ani neʼetsak kin atsʼaʼchik lej tʼojláb ka beláts ma ti Jerusalén. Jayej, yan i judíos tanáʼ ti waʼtsin ani tanáʼ ti yejey, jaxtám in ujnámak ka kʼwajiy tanáʼ. Jajáʼchik expidh in atsʼámal abal in biyál yanél u kʼwajilak ti Israel. Yan i judíos jayej u kʼwajílak lej alwaʼ ti Babilonia kom in kwaʼalakchik yan jantʼoj ani in kwaʼalakchik i tumín. Jaxtám neʼetsak kin atsʼaʼchik tʼojláb kin jilaʼ in kʼimáʼ ani in tʼojlábil, abal ka wichiy ti kʼwajíl ti Israel.

3. ¿Jantʼoj tam lablixtaláb neʼetsak kin batsʼuw jitaʼchik ka wichiy ti Israel?

3 An judíos axi in kʼanidhálak a Jehová in exlálak abal neʼetsak kin batsʼuw más yan i lablixtaláb max ka wichiy ti Israel. Jun i alwaʼtaláb lej púlik játs abal neʼetsak kin ejtowchik kin kʼakʼnaʼ juníl a Jehová. Ti Babilonia waʼatsak watʼadh 50 i templos abal ka kʼakʼnáj kʼeʼat i dioses, pero yab waʼatsak nibal jun axi ka eyendháj abal ka kʼakʼnáj a Jehová. Yab waʼatsak nibal jun i altar abal a Jehová ani yab waʼatsak jun i sacerdote axi kin bínaʼ i tsʼakchixtaláb antsanáʼ jantʼiniʼ tin ulalak an abatnaxtaláb abal kwaʼalak ka tʼajan. Jayej, an atiklábchik axi in kʼakʼnálak a Jehová lej wékats tin eb, kom más yan axi in kʼakʼnálak kʼeʼat i dioses. Jaxtám an israelitas axi in kʼanidhálak a Jehová, in léʼakits ka wichiy ti Israel abal kin kʼakʼnaʼchik a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál.

4. ¿Jantʼoj in uchaʼ a Jehová an judíos abal neʼetsak kin tʼajaʼ?

4 An judíos axi ka kalej ti Babilonia neʼetsak kin tʼojonchij utat tseʼ a ítsʼ abal ka ulitschik ma ti Israel, ani neʼetsak kin tamétnaʼ yan i kʼibataláb ban bél. Pero a Jehová in uchaʼchik abal neʼetsak kin tʼojojoy jun i bél abal jajáʼchik yab kin atsʼaʼ kʼibat ka ulits ma ti Israel. A Isaías in dhuchaʼ axéʼ xi kaw: «Ka tʼojojoy jun i bél abal a Jehová. Ka tixkʼaʼchik patal jawaʼ waʼats ban desierto, abal ka tsʼejkaʼchik jun i bél axi bolidh abal a Jehová. Juʼtáj ti lokʼbachik, kwaʼal ka jolchij i anam abal ka jilkʼon bolidh» (Is. 40:3, 4). Ka tsalpay kʼal axéʼ. An judíos yab neʼetsak kin yéjenchij kin kʼadhánchij i tsʼen, kom an bél neʼetsak ka kʼwajiy pakʼchal ani yab neʼetsak ka kʼwajiy lokʼbachik. Yab neʼetsak ka lej tsekej, ani neʼetsak ka ulitschik más dhubat.

5. ¿Jantʼiniʼ in bij an bél axi u kalelak ti Babilonia ani u úlelak ma ti Israel?

5 Patal an bél axi i exlál in kwaʼal in bij, o max-íj, in kwaʼal jun i número. ¿Walám an bél axi a Jehová in tsʼejkanchij an judíos jayej in kwaʼal in bij? Aníts. An Biblia in ulal axéʼ: «Neʼets ka waʼtsin tanáʼ jun i bél axi in bij ‹An bél axi Tʼokat›. Al axéʼ an bél yab neʼets ka xeʼtsin an atiklábchik axi in tʼajál jawaʼ kidháb, kom expidh pel abal jitaʼchik in tʼójonchal a Dios» (Is. 35:8). ¿Jantʼiniʼ tin ejtiy an israelitas axéʼ an kaw, ani jantʼiniʼ ti ejtiyal wawáʼ?

AN BÉL AXI TʼOKAT AXI TI BIYÁL ANI AXI XOWÉʼ TA KʼICHÁJ

6. ¿Jaleʼ ti uluwat abal axéʼ an bél pelak jun i bél tʼokat?

6 An Biblia in ulal abal axéʼ an bél neʼetsak ka bíjiyat «An bél axi tʼokat». ¿Yab aníts abal lej alabél an bijláb? Pero, ¿jaleʼ ti pelak jun i bél tʼokat? Kom ti Israel yab u jílnalak abal jun i atikláb kin tʼajaʼ jantʼoj axi kidháb. Ejtíl, jun i judío yab in tomnálak kin xeʼtsindhaʼ abal jítakʼej, yab kwaʼalak kin kʼakʼnaʼ kʼeʼat i dioses, o kin tʼajaʼ kʼeʼat i walabtaláb. Jaxtám, jitaʼchik ka wichiy ti Israel kwaʼalak ka kʼwajiy tʼokat tin wal a Jehová (Deut. 7:6). Tam, ¿walám an judíos axi kalej ti Babilonia kʼwajatak in tʼajál patal jawaʼ alwaʼ? Imbáj. Kwaʼalak kin jálkʼuychik in ejatal abal kin kʼakʼnaʼ a Jehová tin tekédh.

7. ¿Jantʼoj kwaʼalak kin jalkʼuy talchik i judíos tin ejatal? Ka punuw jun i tʼiplab.

7 Jantʼiniʼ ti exóbnaʼits, yan i judíos waʼtsin ti Babilonia, jaxtám u tujélakits ti tsalpax ejtíl an babilonios ani in nitsʼbiyalak jawaʼ jajáʼchik in tʼajál. Yan i támub talbél ti wíchenek an judíos ti Israel, a Esdras in exlaʼ abal talchik i judíos kʼwajatak tómkidh kʼal i mimláb axi talak al pílchik i bichow (Éx. 34:15, 16; Esd. 9:1, 2). Talbél, a Nehemías jayej in lej jikʼpaʼ tam ti in exlaʼ abal in tsakámil axéʼ an judíos yabáts in exlálak ti kaw hebreo (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24). An abatnaxtaláb axi a Jehová in pidhaʼ an israelitas kʼwajatak ti hebreo, pero max an tsákamchik yabáts in exbayalak nixéʼ xi kawintaláb, ¿jantʼiniʼ ti neʼetsak kin ejtow kin exlaʼ a Jehová ani kin kʼanidhaʼ? (Esd. 10:3, 44). Tam, an judíos kwaʼalak kin jalkʼuy yan jantʼoj tin ejatal, pero max ka kʼwajiyits ti Israel tanáʼ yabáts neʼetsak kin atsʼaʼ lej tʼojláb, kom tanáʼ neʼetsak ka tólmiyatchik abal kin kʼakʼnaʼ a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál (Neh. 8:8, 9).

Ma ti 1919, an epchalchik in eyendhámal yan jantʼoj abal ti ólnom.

Ma ti 1919, yan i inik, i uxum ani i tsakam in jilamal an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax, in exobnámalchik an chubaxtaláb ani in tsapnanchámal ka xeʼtsin ban bel axi tekedh. (Ka tsuʼuw an párrafo 8).

8. ¿Jaleʼ tu eynal abal wawáʼ jayej «An bél axi Tʼokat»? (Ka tsuʼuw an imagen axi kʼwajat ban portada).

8 Walám talchik kin tsalpay: «Lej kʼijidh jawaʼ in watʼaʼ an judíos pero, ¿walám u éjtowal ku exóbnaʼ jantʼoj kʼal axéʼ? Aníts, wawáʼ jayej kʼwajat tu bélal al jun i bél axi tʼokat. Axéʼ xi bél u eynal abal xowéʼ ki kʼakʼnaʼ a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál, pero jayej abal ki batsʼuw yan i alwaʼtaláb ban kʼicháj axi taʼtal, tam in Éyaltal a Dios kin ábatnaʼits an Tsabál. Jaxtám, an epchalchik axi in aychal ka kʼalej ti éb ani patal axi in aychal ka kʼwajiy tejéʼ ban Tsabál, kwaʼal kin áynanchij al axéʼ an bél (Juan 10:16).b Ma ti 1919 yan i atikláb kʼwajinek ti kalel ti Babilonia la Grande, axéʼ játs patal an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax, ani in tujchamal ka xeʼtsin al an bél axi tʼokat. Walám tatáʼ jayej it xeʼets al axéʼ an bél. Axéʼ xi bél japiyat in tʼajál watʼadh 100 i támub, pero tujey ti tʼojojóyab yan i támub okʼxidh.

U TʼOJOJÓYAB AN BÉL

9. Kʼal jawaʼ in ulal Isaías 57:14, ¿jantʼiniʼ ti tʼojojoyat «An bél axi Tʼokat»?

9 An judíos in ejtow ka wichiy ti Babilonia kom a Jehová in wéjkʼanchij an bél, in tíxkʼanchij patal an kʼibataláb axi waʼats (ka ajiy Isaías 57:14). Ani xoweykʼij, a Jehová jayetsej in tʼajámal abal tu ku japchij jun i bél. Yan i kʼij okʼxidh kin bajuw an támub 1919, a Jehová tujey kin eyendhaʼ talchik i inik abal kin wejkʼaʼ axéʼ xi bél (ka jumbiy kʼal Isaías 40:3). Axéʼchik xi inik tʼójon lej tsapik, ani nixéʼ xi tʼojláb lej eyan talbél, kom an atiklábchik axi chubax in léʼak kin kʼakʼnaʼ a Jehová in ejtow ka kalej ti Babilonia la Grande, ani ka otsits tin bichówil a Jehová kom tanáʼ kʼwájatakits ti kʼakʼnáb a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál. Ki tsuʼuw jantʼoj tam tʼojláb tʼajan abal ka tʼojojoyat an bél.

Jun i imprenta axi kʼaʼál eyendháj ani jun i wilkʼom kʼal an Biblia.

Yan i támub okʼxidh kin bajuw an támub 1919, talchik i atikláb tólmixin abal ka tujey ti japiyáb «An bél axi Tʼokat», nixéʼ neʼetsak ka eyan abal an atiklábchik ka tujey ti kalel ti Babilonia la Grande. (Ka tsuʼuw an párrafos 10 ma ti 11).

10, 11. ¿Jantʼoj watʼey kom tsʼejkáj más i Biblias ani wilkʼáj al pílchik i kawintaláb? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).

10 Tujey ti kaldháb an Biblia ti uw. Ma tin tsʼéjeltal an támub 1400, an Biblia expidh u dhúchnalak ani axi u kʼwajílak kin dhuchaʼ u lej owelak . Jaxtám waʼatsak lej wéʼ i Biblias ani lej jálbidhak, pero tam ti tsʼejkájits i patʼál abal ka tsʼejkáj i libros, tujey ti tsʼejkáb i copias in kʼál an Biblia ani bukʼuwat yan.

11 U wilkʼáb an Biblia. Al yan i támub, an Biblia kʼwajiy expidh ti latín, pero axéʼ xi kawintaláb expidh in éxbayalak an atiklábchik axi más exoblámadh. Pero talchik i atikláb axi in léʼak kin kʼakʼnaʼ a Dios, in tsápnanchij kin wilkʼaʼ an Biblia al an kawintaláb axi más in éxbayalak an atiklábchik. Kʼal nixéʼ lej tólmiyat an atiklábchik, kom in éjtowalak kin jumbiy jawaʼ in atsʼálak ban iglesia kʼal jawaʼ an Biblia in olnál.

An epchal Russell ani kʼeʼatchik i exóbal kʼal an Biblia, kʼwajatchik tamkudh abal kin exbay an Biblia.

Talchik i atikláb tólmixin abal ka tujey ti japiyáb «An bél axi Tʼokat», nixéʼ neʼetsak ka eyan abal an atiklábchik ka tujey ti kalel ti Babilonia la Grande. (Ka tsuʼuw an párrafos 12 ma ti 14).c

12, 13. Ka ólnaʼ kʼal jun i tʼiplab jantʼiniʼ ti tujey ti tejwamél ti 1800 abal an iglesias yab kʼwajatak in olnál an chubaxtaláb.

12 I tolmixtaláb abal ka éxbayat an Biblia. Waʼtsin talchik i atikláb axi in ajiyalak an Biblia ani in exóbnaʼchik yan jantʼoj. Jajáʼchik in kulbetnálak kin ólchij kʼeʼat i atikláb jawaʼ in exobnálak. Pero nixéʼ in tʼajaʼ abal kʼeʼatchik i atikláb axi in okʼnálak jun i iglesia ka tsákuy. Ban támub 1800, talchik i atikláb axi chubax in léʼak kin ólnaʼ an chubaxtaláb, in kaldhaʼ i folletos ani i tratados. Tanáʼ in tejwamédhaʼchik abal an iglesia yab kʼwajatak in olnál an chubaxtaláb.

13 Ti 1835, jun i inik axi in léʼak kin kʼakʼnaʼ a Dios axi in bij Henry Grew, in kaldhaʼ jun i folleto axi in olnálak jantʼoj u watʼel tam jun i atikláb ka tsemets. An iglesia in olnálak pil jantʼoj tin kwéntaj an tsemélom, pero a Henry Grew in eyendhaʼ an Biblia abal kin wilkʼaʼ abal expidh a Dios in éjtowal kin tʼajaʼ abal jun i atikláb ka kʼwajiy abal etsʼey. Ti 1837, jun i inik axi in okʼnálak kʼeʼat i iglesia axi in bij George Storrs, neʼetsak al jun i tren, ani tanáʼ in elaʼ jun i folleto axi in dhuchámal a Henry Grew. Tam ti in ajiy, in tʼajaʼ ti kwéntaj abal pelak jun i exobchixtaláb axi chubax ani in léʼnaʼ kin ólchij kʼeʼat i atiklábchik axéʼ xi exobchixtaláb. Ti 1842 xeʼtsin in binál jun i tʼilomtaláb axi in bij «¿Walám an atikláb axi pojkax neʼets ka kʼwajiychik abal etsʼey?». Jawaʼ in dhuchaʼ a George Storrs, in lej kulbétnaʼ kʼeʼat i kwitól axi in bij Charles Taze Russell.

14. ¿Jantʼiniʼ in eyendhaʼ an epchal Russell ani in tolmiwálchik jawaʼ in tsʼejkámalchik kʼeʼat i atikláb? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).

14 An epchal Russell ani in tolmiwál in lej tabátnaʼchik an tʼojláb axi in tʼajámalits kʼeʼat i atikláb. Tin kʼichájil an epchal Russell waʼatsakits i diccionarios, i Biblias al pílchik i kawintaláb ani kʼeʼatchik i uw axi u kawak tin kwéntaj an Biblia. Jajáʼchik in éjtowalak kin eyendhaʼ axéʼchik xi tolmixtaláb tam in exobnálak an Biblia. Jayej lej tólmiyatchik kʼal jawaʼ in exobnámalits a Henry Grew, a George Storrs ani kʼeʼatchik i inik. An epchal Russell ani in tolmiwálchik jayej lej tólmixin abal ka jápiyat «An bél axi Tʼokat», kom in tsʼejkaʼchik i libros ani i tratados axi u kawak tin kwéntaj an Biblia.

15. ¿Jantʼoj watʼey ti 1919?

15 Ti 1919 in bichówil a Jehová in ejtow ka kaléts ti Babilonia la Grande. Al nixéʼ xi támub, a Jehová tujey in eyendhál «an tʼojnal axi putudh ani tsalpadh». Jajáʼchik in lej tólmiy an atiklábchik abal kin áynanchij al «An bél axi Tʼokat» (Mat. 24:45-47). Patal an tʼojláb axi tʼajan ókʼxidh, lej eyan abal an atiklábchik kin tujchij ti bélal al axéʼ xi bél ani kin exlaʼ más tin kwéntaj a Jehová ani jawaʼ in tsálpayal kin tʼajaʼ (Prov. 4:18). Jayej, in ejtowchik kin jalkʼuy in ejatal abal kin kulbedhaʼ a Jehová. A Jehová yab tu nixoknál ki jalkʼuy i ejatal jun dhúbatkʼij, jaxtám kʼwajinek in exóbchal in bichówil al yan i támub jantʼiniʼ tin tomnál ka kʼakʼnáj. (Ka tsuʼuw an recuadro «A Jehová in tʼokedhámal in bichówil kʼayúm kʼayúm»). ¿A tsalpayámal jantʼiniʼ neʼets ki atsʼaʼ tam ki éjtowits ki kulbedhaʼ a Jehová kʼal patal jawaʼ i tʼajál? (Col. 1:10).

A Jehová in tʼokedhámal in bichówil kʼayúm kʼayúm

Jun i bél axi kʼayúm neʼets ti tʼojojoyáb abal ka jílkʼon pakʼchal. An teʼlom axi waʼats walteʼ an bél kʼwajat ti yanel ani más yaxuxúl.

1927 ma ti 1928: Ejtiyat abal yab tekedh ki ajíbnaʼ an Navidad

1928 ma ti 1936: Kʼayúm kʼayúm yabáts i eyendhaʼ an cruz

1931: U bíjiyat tu ólchix kʼal a Jehová

1938: Yabáts tʼajan i votación abal ka takuyat an ókʼnomchik

1944 ma ti 1945: Wilkʼáj jaleʼ ti yab in tomnál ki eyendhaʼ an xitsʼ

1952: Wilkʼáj jaleʼ ti kwaʼalak ka kaldháj ti tamkuntaláb jun i atikláb axi in tʼajámal jun i walabtaláb axi lej kidháb

1956: Éxbayat más alwaʼ abal axi tómkidh yab in tomnál ka alkʼidh jilaxin

1972: Tujey ti bijiyáb más i ókʼnom, abal yab expidh jun kin ókʼnaʼ an tamkuntaláb

1973: Éxbayat abal yab alwaʼ ki jutsʼuw an may, kom pel jun i walabtaláb axi lej kidháb

1976: Bináj más i olchixtaláb abal ka éxbayat jantʼoj tam tʼojláb yab in tomnál kin batsʼuw jun i epchal

2000: Wilkʼáj más alwaʼ jantʼoj i éjtowal ki batsʼuw ani jantʼoj yab kwaʼal ki batsʼuw tin kwéntaj an xitsʼ

2006 ani 2012: Wilkʼáj más alwaʼ abal pel jun i walabtaláb lej púlik max ki tsuʼuw i pornografía

«AN BÉL AXI TʼOKAT» BELEJ KʼWAJAT JAPIDH

16. ¿Jantʼiniʼ kʼwajinek ti beletnáb «An bél axi Tʼokat» ma ti 1919? (Isaías 48:17; 60:17).

16 Jun i bél in yéjenchal ka beletnáj abal yab ka odhej. Ma ti 1919 kʼwajinek ti beletnáb «An bél axi Tʼokat» abal más i atikláb ka kalej ti Babilonia ani kin ejtow ka xeʼtsin al axéʼ an bél. Ma ti nixéʼ an támub, «an tʼojnal axi putudh ani tsalpadh» kʼwajinek ti tʼojnal lej tsapik. Ejtíl, ti 1921 in kaldhaʼ an libro El Arpa de Dios, axéʼ xi libro lej eyan abal an atiklábchik kin exlaʼ an exobchixtaláb axi kʼwajat ti Biblia. Axéʼ an libro wilkʼáj al 36 i kawintaláb ani bukʼuwat utat 6 millones. Yan i atikláb in exlaʼ tin kwéntaj a Jehová kʼal axéʼ an libro. Ani xoweykʼij kalnek an libro Kit kʼwajiy kulbél abal etsʼey. Axéʼ an libro lej eynének abal ki bínaʼ i exobintaláb kʼal an Biblia. In bichówil a Jehová in aynanchámal tu ku pidhaʼ patal an exobchixtaláb axi i yéjenchal, abal wawáʼ ki ejtow ki áynanchij al «An bél axi Tʼokat» (ka ajiy Isaías 48:17; 60:17).

17, 18. ¿Ma juʼtáj neʼets tu ku úldhaʼ axéʼ an bél?

17 Tam jun i atikláb kin tujchij kin exóbnaʼ an Biblia pel ejtíl max ka japiyat «An bél axi Tʼokat» abal jajáʼ kin tujchij ti bélal tanáʼ. Talchik i atikláb expidh u xeʼtsinal wéʼ i kʼij al axéʼ an bél ani talbél in jílkakiyal, pero kʼeʼatchik in léʼ kin áynanchij al axéʼ an bél ma kin putundhaʼ. Pero, ¿ma juʼtáj neʼets tu ku úldhaʼ axéʼ an bél?

18 Yan i epchal in kwaʼal an aychixtaláb ka kʼalej ti éb. Max jajáʼchik kin áynanchij al axéʼ an bél, «neʼets ka kʼwajiy abal etsʼey kʼal a Dios ti éb» (Apoc. 2:7). Jayej waʼats kʼeʼat i atiklábchik axi neʼets ti bélal al axéʼ «An bél axi Tʼokat», jajáʼchik in aychal ka kʼwajiy abal etsʼey ban Alabél Tsabál. Axéʼ xi lablixtaláb neʼets kin bajuw tin taltal an mil i támub, tam yabáts kin koʼoychik i walabtaláb. Max tatáʼ it neʼets al axéʼ an bél, yab kit tsaʼukʼin abal kuxlab, ka áynanchij ta bélal ma ki ulits al an ít Tsabál. I aychal abal tatáʼ jayej ka ejtow kit ulits.

¿JANTʼOJ NEʼETS KA TÓKTSIY?

  • ¿Jantʼoj játsak an bél juʼtáj ti kwaʼalak ka xeʼtsin an judíos, ani jantʼoj kwaʼalak kin tʼajaʼ abal ka xeʼtsin tanáʼ?

  • ¿Jantʼiniʼ ti tʼojojoyat xoweykʼij «An bél axi Tʼokat» ani jaykʼiʼ ti japiyat?

  • ¿Jitaʼchik kʼwajat ti bélal al «An bél axi tʼokat» ani juʼtáj ti neʼets ka uldháj?

AJATLÁB 24 Subamos a la montaña de Jehová

a A Jehová in uchaʼ an israelitas abal neʼetsak kin japchij jun i bél ti Babilonia axi ka ulits ma ti Israel, axéʼ xi bél neʼetsak ka bíjiyat «An bél axi Tʼokat». Pero, ¿walám a Jehová jayej tu tsʼejkanchámal jun i bél xowéʼ ta kʼicháj abal patal axi i léʼ ki tʼojonchij? Aníts. Ma ti 1919 yan i atikláb in tujchamal ka kalej ti Babilonia la Grande abal ka xeʼtsin al jun i bél axi tʼokat. Patal wawáʼ kwaʼal ki áynanchij al axéʼ xi bél ma ku ulits juʼtáj a Jehová in léʼ tu ku neʼdhaʼ.

b Ka tsuʼuw an libro Las profecías de Isaías, una luz para toda la humanidad II, página 56, párrafo 19.

c JAWAʼ U TEJWAMÉL BAN IMÁGENES: Abal an epchal Russell ani in tolmiwál kin exóbnaʼ an Biblia, in eyendhaʼ kʼeʼatchik i tolmixtaláb axi waʼatsakits.

    Publicaciones ti tének de San Luis Potosí (2010-2025)
    Ka mapuy
    Ka tujchij
    • tének
    • Ka abaʼ
    • Jawaʼ a léʼ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Jawaʼ it konchinal ka tʼajaʼ
    • Política de Privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Ka tujchij
    Ka abaʼ