Ekondwa 2
Omunavita wOmuinyo waAruhe
1. Indu ouṋingandu nohange tji vi ha yorokerwa potuingi, omapuriro yeṋe ngu maye sekama?
OUṊINGANDU kombanda yehi—mangara kangamwa auhe u u vanga. Ku nai omena ratjike ovengi tji ve ri ovahumandu? Otjikwaye tji tji ri posyo? Indu mangara kangamwa auhe tje vanga ohange, omena ratjike oviwaṋa tji vi yenda kovita nomena ratjike ovandu tji ve tondasana? Pe na omasa katjondumba nge ve hongora okutjita oviṋa ovivi mbi? Atja pe ya kutja omasa omahamunika ngamwa ye hinga oviwaṋa?
2.Ozondjito zozondjo zeṋe momakuruhungi nḓe hinga tjiva okukumwa kutja omasa omarunde omahamunika naṋi mape ya ye hinga ovandu?
2 Ovengi va kumwa ohunga na i hi indu tji va konḓonona outwe ouhimise wovandu—ozohasa ozondirise nḓe ungurisiwa movita okupatisomuinyo nokunyosa ovandu okukoka, na wina ozombomba zonapalm nozombomba zoatoma. Wina, ripura ohunga notjiumbe tjorururumo, otumbo twovakamburwa, omazepero movimbumba vyovandu ovehinandjamo omangete nomangete, otja tjimuna muKambodia mozombura zakatjisupi. Ove mo ripura kutja oviṋa ovivi avihe mbi vya tjitwa ohei uriri? Nandarire kutja omundu mu ye omuini u na omasa okutjita oviṋa ovivi tjinene, indu ove tji mokonḓonona oukoto wourunde wovitjitwa vye, katji na ku munika ayoo eye kutja u hingwa i omasa omarunde omahamunika?
3.Ombeibela mai tja tjike ohunga nomahonaparero wouye?
3 Opo kape nohepero okuhaka ohunga na i hi. Ombeibela mai raisa oukahu kutja omundu omuhamunika onongo u hinga ovandu noviwaṋa. MOmbeibela, Jesus Kristus wa isana ingwi omunamasa “omuhonapare wouye mbwi.” (Johanes 12:31; 14:30; 16:11) Eye ongu ri uṋe?
4. Omudiaboli wa yarisa tjike ku Jesus, nu eye wa ri ama yandja tjike kuye?
4 Okutuvatera tu mune kutja eye ouṋe, ripura ohunga na mbya tjitwa pomautiro woukarere waJesus imba kombanda yehi. Ombeibela mai tu raere kutja kombunda yaJesus tja za nokupapitisiwa eye wa ya mokuti onguza imba pa ka rorwa i otjiutwa otjihamunika tji tja isanewa Satana Omudiaboli. Tjiva worupa rwomarorero ngo maye handjuṋunwa momuano mbwi: “Indino [Satana] wa twarere Jesus kombanda yondundu onde tjinene, e kemuraisira omauhona aehe wouye nounene wawo auhi na tja: ‘Oviṋa avihe mbi ami me Ku pe, tji wa wora ozongoro no rikotamene ku ami.’”—Mateus 4:8, 9.
5. (a) Otjikwaye tji matji raisa kutja ozohoromende azehe zouye ouini wOmudiaboli? (b) Otja kOmbeibela, ouṋe ngu ri “mukuru . . . wouye mbwi”?
5 Ripura ohunga na imbi Omudiaboli mbya yandja ku Jesus Kristus. Ovyo vya ri “omauhona aehe wouye.” Ozohoromende azehe zouye nḓa tjiri za ri ozOmudiaboli? Ii, orondu e tje ze yandja vi ku Jesus? Jesus ke na pa pataṋa kutja ozo za ri ozaSatana, otjiṋa eye tja tja tjita andakuzu ka za ri ozaSatana. Satana tjiri ongu ri omuhonapare omuhamunika woviwaṋa avihe vyouye! Ombeibela nokuhinomakeyakeyero mai tja: “Ouye auhe u ri kehi youhonapare waingwi umwe Omunaurunde.” (1 Johanes 5:19) Embo raMukuru, mouatjiri, mari isana Satana “mukuru . . . wouye mbwi.”—2 Ovakorinte 4:4.
6. (a) Omatjivisiro nga ohunga nomahonaparero waSatana maye tu vatere okuzuva tjike? (b) Satana u vanga okutjita tjike kweṱe, okutja eṱe twa sokutjita tjike?
6 Omatjivisiro nga maye tu vatere okuzuva kutja omena ratjike Jesus tja tja: “Ouhona wandje kawouye mbwi.” (Johanes 18:36) Owo wina maye tu vatere okuzuva kutja omena ratjike oviwaṋa tji vi tondasana na tji vi rora okunyonasana ngunda ai ri onḓero yovandu poruhaera avehe okukara pamwe nohange. Ii, ‘Satana . . . u pukisa ouye auhe.’ (Omavandururiro 12:9) Eye u vanga okutupúkisa wina. Eye ka vanga kutja eṱe tu mune otjiyandjewa tjaMukuru tjomuinyo waaruhe. Okutja eṱe twa sokurwa okukara kokure nokuhingwa i ye mokutjita mbi ri ovihasemba. (Ovaefese 6:12) Eṱe tu nohepero yokutjiwa ohunga na Satana nokutja eye u ungura vi motjimbe tjokupirukira omarorero we wokutupúkisa.
INGWI NGU RI OMUDIABOLI
7. Omena ratjike eṱe tji tu ha munu Omudiaboli?
7 Satana Omudiaboli omundu wakatjotjiri. Eye kaurunde uriri movandu avehe, otja ovandu tjiva tji mape ya ave kambura. Otji pe ri, ovandu kave munu Omudiaboli, motjimbe tjepu tjingero otja tji ve ha munu Mukuru. Owo aveyevari Mukuru nOmudiaboli ovandu vombepo, omiano vyomuinyo mbi ri kombanda yovandu nu mbi ha munika komeho wetu.—Johanes 4:24.
8. Omena ratjike ovandu ovengi tji ve kambura kutja Mukuru wa mema Omudiaboli?
8 ‘Nungwari indu Mukuru tje ri orusuvero,’ rive mape ya a pura, ‘omena ratjike eye tja mema Omudiaboli?’ (1 Johanes 4:8) Epu orondi rokutja, Mukuru ke na pa mema Omudiaboli. ‘Posi yokutja indu Mukuru tja memene kangamwa auhe,’ omundu mape ya atja, ‘eye wa sokumema Omudiaboli. Ouṋe ngwe tje mu mema? Omudiaboli wa za pi?’
9. (a) Ovaengeli ovangendu? (b) Omambo “omudiaboli” na “satana” ye ha tjike?
9 Ombeibela mai kahurura kutja Mukuru wa mema ovandu vombepo ovengivengi, otja tjimuna eye omuini. MOmbeibela, ozombepo nḓa ze isanewa ovaengeli. Wina, ozo ze isanewa “ovazandu vaMukuru.” (Job 38:7, NW; Epsalme 104:4, EEP; Ovaheberi 1:7, 13, 14) Mukuru avehe we ve mema ohomonena. Kape na umwe wawo ngwa ri omudiaboli, poo satana. Embo “omudiaboli” ri ha omuyamburure nu indi embo “satana” ri ha omupirukire.
10. (a) Ouṋe ngwa mema Satana Omudiaboli? (b) Omundu omusemba mape ya e ritjiti vi omuini omunandjitondjo?
10 Oruveze rweyere, indu umwe wa imba wovazandu vaMukuru tje ritjita omuini Omudiaboli, iho matji hee, omukoravizeze omutonde ngu hungira oviṋa ovivi ohunga na warwe. Eye wina we ritjita omuini Satana, iho matji hee, omupirukire waMukuru. Eye ke na pa memwa nao, nungwari kombunda wa rira omundu ngwa sana ngo. Okutjisasaneka: Eka ka ri kwatwa eka. Eye mape ya wa za keṱunḓu esemba, e na ovanene ovakahu nomarumbi novaṱena ovaṱize voveta. Nungwari omananukiro we omuini ku imbi ovimariva mbi mavi yenene okuranda mape ya onge mu tjitisa kutja arire erunga. Ku nai, umwe wovazandu vombepo vaMukuru we ritjita vi omuini Satana Omudiaboli?
11. (a) Ondando iṋe yaMukuru omuengeli omupirukire ndjaa tjiwa? (b) Omuengeli ngwi wa ri nonḓero iṋe, nu oyo ye mu hinga okutjita tjike?
11 Omuengeli ngwa ka rira Omudiaboli o punga ri indu Mukuru tja mema ehi nu kombunda omurumendu nomukazendu omutenga, Adam na Eva. (Job 38:4, 7, NW) Okutja eye a tja zuva indu Mukuru tje ve raera okukara novanatje. (Genesis 1:27, 28) Eye aa tjiwa kutja kombunda yoruveze ehi arihe atja ri ura novandu ovasemba mba tja ve rikotamena ku Mukuru. Indjo ya ri ondando yaMukuru. Posi yokutja, omuengeli ngwi ee ripura tjinene ohunga nouwa nounongo we omuini nu wa vangere okurimunina omerikotameno nga tja ye yandjwa ku Mukuru. (Esekiel 28:13-15; Mateus 4:10) Pendje nokunakaura omananukiro woposyo nga momeripura we, eye wa kaenda komeho nokuripura ohunga nawo. Oyo ye mu hinga okutoora ondjito okumuna ondatero nonḓengu eye ndjaa vanga. Eye wa tjita tjike?—Jakobus 1:14, 15.
12. (a) Omuengeli ngwi wa hungira vi ku Eva, nu eye we mu raera tjike? (b) Omuengeli ngwi wa rira vi Satana Omudiaboli? (c) Omatarero yeṋe nge ri posyo ohunga nombunikiro yOmudiaboli?
12 Omuengeli omupirukire wa ungurisa onyoka onamutje okuhungira komukazendu omutenga, Eva. Eye wa tjita ihi otja tjimuna omundu omupyuke tje tjita kutja pe munike ayoo otjipuka meṋe poo otjiserekarero tjombopi otji matji hungire. Nungwari, eye wa ri omuengeli tjiri omupirukire ngwi, ingwi ngu isanewa mOmbeibela ‘onyoka indji onguru,’ ngwaa hungire ku na Eva. (Omavandururiro 12:9) Eye wa tja Mukuru kee mu raere ouatjiri, nu eye wa ri ama rurupara ondjiviro ndja sokukara nayo. (Genesis 3:1-5) Imbi vya ri ovizeze ovitonde nu vye mu tjita omudiaboli. Eye ku nai wa rira omupirukire waMukuru, poo Satana. Otja tji mo munu, opo pe ri posyo okuripura ohunga nOmudiaboli otja otjiutwa tji tji nozonya notjitoore tji tji tjevera oruveze rwokehi yehi handumba rwondatumisire. Eye tji ri omuengeli omunamasa tjinene, nungwari omurunde.
OMBURO YOMAPUTI WOUYE
13. (a) Eva wa tjita tjike kovizeze vyOmudiaboli? (b) Omaheya yeṋe Omudiaboli nga he ya?
13 Ovizeze Omudiaboli mbya serekarera Eva vya ungura tjimuna otja eye tja tanda. Eva we vi kambura na ha zuu ku Mukuru. Nu eye wa yenena okutjitisa omurumendu we okukatuka etwako raMukuru wina. (Genesis 3:6) Omaheya wOmudiaboli ya ri kutja ovandu mave yenene okukara nokuhina Mukuru. Eye wa tataimba kutja ovandu mave yenene okurihonaparera oveni noutoṋi, nokuhina ombatero yaMukuru. Omudiaboli wina wa he ya kutja eye atja teyaura okuza ko ku Mukuru avehe mba tja ve rira orukwato rwaAdam na Eva.
14. Omena ratjike Mukuru tje hi na pa yandeka Satana imbo uriri?
14 Otji pe ri, Mukuru atja yandeka Satana imbo uriri. Nungwari iho katja tji zira omapuriro Satana nga sekamisa, omapuriro nga tja ye kara mouripura wovaengeli mbaa ve tarere. Okutja Mukuru otja yandja oruveze ku Satana okurora okuraisa omaheya we. Novikongorereko vya ri viṋe?
15, 16. (a) Omakaondjero woruveze mokukapita ya raisa tjike ohunga nomaheya wOmudiaboli? (b) Ovitjitwa viṋe mbi ri popezu yokutumbuka?
15 Omakaondjero woruveze ya raisa kutja ovandu kamaave yenene okurihonaparera oveni nokuhina ombatero yaMukuru. Omarorero wawo ya pandjara kaparukaze. Ovandu va tatumisiwa tjinene navi kehi yozohoromende zovandu, otja, Omatjangwa tji maye raisa, nḓaaze hingwa kongotwe yovitjitwa i Omudiaboli. Wina, omayandjero woruveze i Mukuru ya raisa oukahu kutja Satana ke na pa yenena okuteyaura ovandu avehe okuza ko okurikotamena ku Mukuru. Opo aruhe pa ri tjiva mba ri ovaṱakame kouhonapare waMukuru. Otjotjihorera, ove mo yenene okulesa mOmbeibela kutja Satana wa rora nokuhina ondoṋeno, okutjaera Job okukarera Mukuru.—Job 1:6-12.
16 Ku nai omaheya wOmudiaboli ya raisiwa posyo. Eye tji ri wa pwira omayandekero mena rokutja wa uta omapirukiro omarunde kuna Mukuru. Ouṋingandu, eṱe nambano twa vaza oruveze Mukuru mu ma eta omaandero kouhonapare waSatana. Amai manguṋuna omukato omutenga mokutjita hi, Ombeibela mai hungire ohunga notjirwa otjinanḓengu meyuru, ihi, otja tji peri, tji tji ha munikirwe poo okuzuvakwa i ovandu kombanda yehi. Lesa noukengeze omatjangwa wOmbeibela ngu maye kongorere:
17. (a) Ombeibela mai manguṋuna vi ovita mbya ri meyuru? (b) Otjikongorereko tjavyo tja ri tjiṋe ku imba womeyuru, na ku imba wokombanda yehi?
17 “Nu pa kara ovita meyuru. Mikael [ngu ri Jesus Kristus ngwa pendurwa movakoke] novaengeli ve va rwisire otjitjupamuriro, notjo wina tje ve rwisire novaengeli vatjo, nungwari ihi otjitjupamuriro tja havererwe, notjo novaengeli vatjo kave yandjererwe okuuhara amave kara meyuru rukwao. Notjitjupamuriro otjikuryoma hi tja imbirahiwa, indji onyoka onguru, ndji ku za Omudiaboli poo [Satan], nu ndji pukisa ouye auhe. Otjo tja nakaurirwa kombanda yehi puna ovaengeli vatjo. Notji mwa sokuyoroka, eṋe mayuru na eṋe amuhe mbu mu tura mu wo! Nungwari owee ku eṋe, mahi nokuvare! Orondu Omudiaboli wa rauka, me ya ku eṋe, neye u nomazenge omanene, tjinga ama tjiwa kutja u noruveze orusupi uriri.”—Omavandururiro 12:7-9, 12.
18. (a) Ovita meyuru vya rukwa ruṋe? (b) Kombanda yehi pe kaenda tjike okuza indu Satana tja ‘nakaurwa’?
18 Ovita mbi meyuru vya ri nondjito ruṋe? Omahongononeno maye raisa kutja ovyo vya tjitwa pu pe ṱa moruveze rwOvita Ovitenga vyOuye, mbya rukwa mo 1914. Otja Omavandururiro tji maye raisa, Satana wa isiwa po okuza momayuru poruveze ndo, tji matji hee kutja eṱe tu hupa ‘moruveze orusupi uriri’ rwe okuzira mbo. Okutja, inga ‘oomayuva omasenina’ wouye waSatana. Omatakavarero wourunde, omburuma, ovita, ourumbu, omitjise nozongaro ozonangendo zarwe eṱe nḓu tu kara nazo ovizeuparise vyepu ndi.—Mateus 24:3-12; 2 Timoteus 3:1-5.
19. (a) Satana nambano u kondja tjinene okutjita tjike? (b) Itjikwaye tja tja tji rira ounongo kweṱe okutjita?
19 Mena rokutja Satana ma tjiwa kutja “oruveze orusupi uriri” rwe ru ri pookuyanda, eye u rora nomasa tjinene okukapita rukuru okutjaera ovandu kokukarera Mukuru. Eye ma vanga okutwaerera ovandu ovengi otja pu ma yenene momayandekero puna ye. Nepu ewa Ombeibela mai mu handjuṋuna otja ongeyama ndji mai tye ovimboro ndji mai paha rive handumba okumurya. (1 Petrus 5:8, 9) Indu eṱe tji tu hina okuvanga okukamburwa i ye, eṱe tu nohepero yokurihonga kutja eye u wira vi ovandu na wina imbi omiano eye mbye pukisa navyo ovandu.—2 Ovakorinte 2:11, NW.
OMIANO SATANA MBYE PUKISA NAVYO OVANDU
20. (a) Omawiro waSatana ya ri noutoṋi pu pe ṱa pi? (b) Omena ratjike eṱe tja tja tu undjira ko kutja potuingi oviungurisiwa vyounongo vye atja vi munika ayoo kavinondjo, nandarire ovinayangapara?
20 O ripura kutja omiano vyaSatana vyokutjita ovandu kutja ve mu kongorere aruhe omipupu okumuna. Eye omiṱiri yakatjoruhonga mokupukisa ovandu. Omiano vye mozombura omayovi nomayovi, mouatjiri, vya ri noupatje pu pe ṱa mba nai tjinene ngandu ovandu ovengi ndino tji ve ha kambura kutja eye oke ri. Ku wo ourunde nouvi ozongaro zakauriri uriri aruhe nḓu maze kara po. Satana u ungura otja ovanane vozondjito zozondjo veyuva-randino mbe rimunikisa ayoo ovayozikwa, nungwari, kongotwe yovitjitwa, mbe tjita oviṋa ovivi tjinene. Ombeibela mai kahurura: “Satana omuini u ritjitukisa . . . [m]omuengeli wondjerera.” (2 Ovakorinte 11:14) Ku nai okutja eṱe mape ya atu undjire ko kutja oviungurisiwa vyounongo vye vyokupukisa ovandu potuingi atja vi munika ayoo kavinandjo, nandarire vi noviyangapara.
21. Otjiungurisiwa tjimwe Satana tja ungurisa ootjiṋe?
21 Zemburuka kutja Satana wa kurama ayoo epanga ku Eva. Okuza mbo eye wa teyaura Eva movineya mokutjita otjiṋa eye tja tjangovasi matji rire otjiwa ku ye omuini. (Genesis 3:4-6) Otjo otjinga pe ri ku ndino. Otjotjihorera, mokutuurungira movemukuramenepo vovandu Satana movineya u tunduza ovandu okutwa ozonḓero zozohoromende zovandu kombanda youkarere wawo ku Mukuru. Ihi tja yandja ongwatero kotjivepo tjouṱakame komuhoko, amatji yandere movita ovivi tjinene. Motuveze twakatjisupi Satana wa hinga ovandu okueta oviungurisiwa vyounongo pekepeke momapahero wawo wohange nomakwizikiro. Tjimwe tja imbi, Omihoko Omikutasane. Nungwari ihi tja eta ouye wohange? Indee, kako! Posi yokutja, otjo tja raisa okurira otjiungure tjokupora ombango yovandu okuza ko kondyero yaMukuru yokueta ohange kovandu, ndji ri Ouhona mbu mau ya we kehi ya Jesus Kristus, “Omuzandu wOmbara yOhange.”—Jesaja 9:6, NW; Mateus 6:9, 10.
22. Ondjiviro iṋe Satana ndje ha vanga kutja tu kare nayo?
22 Indu eṱe tji matu vanga okumuna omuinyo waaruhe, eṱe matu hepa ondjiviro ongahuke ohunga na Mukuru, Omuzandu-Ombara we nOuhona we. (Johanes 17:3) Ove kara nongamburiro kutja Satana Omudiaboli ke na ku vanga ove kutja u kare nondjiviro ndji, nu kutja eye ma tjiti avihe mouyara we okukutjaera kutja o he i munu. Eye me vi tjiti vi? Omuano umwe owombwi wokutjita kutja ove u mune omapirukiro, ngahino momuano wonyekerera. Ombeibela mai tu raere: “Nu avehe mbe vanga okukara mongamburiro mu Kristus Jesus mave tatumisiwa.”—2 Timoteus 3:12.
23. (a) Satana mape ya nandarire a ungurisa vi omapanga poo ovazamumwe vetu okutupoporora? (b) Omena ratjike ove tji u ha sokuriesa okunatwa i omapirukiro?
23 Mape ya nandarire kutja omapanga poo ovazamumwe voye ave ku raere kutja owo kave na ku vanga omakonḓononeno woye wOmatjangwa. Jesus Kristus omuini wina wa rakiza: “Ii, ovanavita tjinene na ingwi omuini wonganda mave rire imba ovondjuwo ye omuini. Auhe ngwa suvera ihe na ina okukapita Ami ka pwire okurira omuhongewa wandje; auhe ngwa suvera omuna we nomuatje we omukazona okukapita Ami ka pwire okurira omuhongewa wandje.” (Mateus 10:36, 37) Ovazamumwe mape ya ave roro okukupoporora, amave tjiti nao mousemba auhe mena rokutja owo kave na okutjiwa ouatjiri ouwa mbu munika mOmbeibela. Nungwari ove tji wa isa omakonḓononeno wEmbo raMukuru indu omapirukiro tji ye ya, Mukuru me ku munu vi? Wina, indu ove tji wa isa, imbo omapanga na imba ovasuverwa voye mave vaterwa vi okuzuva kutja ondjiviro ongahuke yOmbeibela oyo omuinyo-poo-onḓiro mounanḓengu? Omapaimino woye moviṋa ove mbi mo rihongo mEmbo raMukuru mape ya momakaondjero woruveze aye ve hingi momuano tjingewo okurihonga ouatjiri.
24. (a) Omiano viṋe vyarwe Omudiaboli mbye ungurisa okuhanda ovandu mokuhina okutoora ondjiviro ndji yandja omuinyo? (b) Ove moripura kutja otjinanḓengu pu pe ṱa pi okukonḓonona Embo raMukuru?
24 Komunda mbwo warwe, Satana mape ya a kara nomerizirira mokukurora okukara norupa movitjitwa tjiva vyouhambangombe, mbi he ri ovitjate ku Mukuru. (1 Ovakorinte 6:9-11) Poo mape ya eye e ku tjitisa okuripura kutja ove u na oviungura ovingi tjinene okukonḓonona Ombeibela. Nungwari ove tji we ripura ohunga natjo, mape ya ape kara nandarire otjiṋa tjarwe kangamwa otjinanḓengu tjinene pendje nokutoora ondjiviro ohamukwao na indji? O yandjere kangamwa otjiṋa okukutjaera okutoora ondjiviro ndji ndji mape ya a i ku twara kutja ove u ka mune omuinyo waaruhe mOparadisa kombanda yehi!
25. Indu eṱe tji matu paima mokupirukira Omudiaboli, otjikwaye eye tje hinokusora okutjita kweṱe?
25 Ombeibela mai hoko: “Pirukireye [Satana].” Indu ove tji mo tjiti ihi, “eye ma tupuka a zu po [pove, NW].” (Jakobus 4:7) Ihi matji hee kutja ove tji mo pirukire omawiriro waSatana eye me ku esa ne he ku kondjisa nomaputi rukwao komeho? Kako, eye ma kondjo rukwao na rukwao okukutjita kutja u tjite eye tji ma vanga. Nungwari ove tji mo paima mokumupirukira, eye kamaa roro okukutjita kutja u toore omuhunga momapirukiro kuna Mukuru. Okutja, kara norupembo okumuna ondjiviro indji onanḓengunḓengu yOmbeibela nu ungurisa mbi mo rihongo. Ihi otjinanḓengu motjimbe tjokukutjaera kutja oha tikurwa i omuano warwe waSatana wokupukisa nawo ovandu, mbu ri ongamburiro yoposyo.
[Otjiperendero pomukuma 16, 17]
Mape ya Satana atja yandja ozohoromende azehe nḓa zouye ku Kristus andakuzu ka za ri oze?
[Otjiperendero pomukuma 19]
Eka ndi ka ri na pu ra kwatwa eka, otja tjimuna Omudiaboli tje ha memenwe “omudiaboli”
[Otjiperendero pomukuma 20, 21]
Ovita meyuru vya yanda na Satana nozondemone amave nakaurwa kehi kombanda yehi. Ove nambano u muna ovikongorereko vyavyo
[Otjiperendero pomukuma 24]
Opo mape ya ape kara omapirukiro komakonḓononeno woye wOmbeibela omapaime