O-Watchtower LIBRARY MORUNGOVI
O-Watchtower
LIBRARY MORUNGOVI
Otjiherero
Ḓ
  • Ḓ
  • Ṋ
  • Ṱ
  • ḓ
  • ṋ
  • ṱ
  • OMBEIBELA
  • OMAMBO
  • OZOMBONGARERO
  • ol orupa. 3 omik. 8-11
  • Oowaṋi mbe hupa momaturiro wozombepo?

Kape nokavidio koviṋa mbi wa toorora.

Tu isira, pe nouzeu okunyanda okavidio.

  • Oowaṋi mbe hupa momaturiro wozombepo?
  • Ondjira ndji twara komuinyo waaruhe—Ove hapo we i muna?
  • Omapu
  • Oviṋa vimwe
  • Jehova, Mukuru uatjiri
  • Jesus Kristus, Ombara yOuhona waMukuru
  • Ovaengeli, ovakarere va Mukuru
  • Satana, omunavita na Mukuru
  • Ozondemone, ozombepo ozombi
  • Oviutwa vyombepo vi ṱuna vi kehupo retu?
    Ombeibela tjiri i honga tjike?
  • Ouatjiri ohunga novaengeli
    Ombeibela mai yenene okutuhonga tjike?
  • Omapirukiro mOmaturiro wOzombepo
    Ozombepo zovaṱi—Mape ya aze ku vatere poo aze ku hihamisa? Ozo tjiri oku ze ri?
  • Ovaengeli ovangendu nu ovikwaye mbi ve tjita?
    Yorokera ehupo nga aruhe—Omerihongero wOmbeibela
Raisa vyarwe
Ondjira ndji twara komuinyo waaruhe—Ove hapo we i muna?
ol orupa. 3 omik. 8-11

ORUPA 3

Oowaṋi mbe hupa momaturiro wozombepo?

1. Ozongamburiro zombazu za sasanekwa vi nondundu?

OZONGAMBURIRO zombazu yaAfrika za sasanekwa nondundu. Kombanda kuna Mukuru, wokombandambanda momasa wombepo. Kovikoro kuna oomukuru wokehi poo ozombepo nḓe ri ozongarere za Mukuru. Meṋe yawo pena ovakuru mbu ve zemburuka omaṱunḓu wawo kombanda yehi, nu mbe toora omikambo mokuyandja ombango kehupo rawo ranawa. Kehi yaimbi, kuna ozombepo zokehi ozonamasa nḓe ri ourozi, omaukiro noundjai.

2. Eheya rimwe raAfrika ri raisa vi kutja ozongamburiro zombazu ze ṱuna kozongamburiro zOukriste poo zovaMoslema?

2 Ozongamburiro zombazu nḓa za hwanga ozongamburiro zarwe moAfrika nomasa. Eheya rimwe raAfrika ri tja: “Okurira omuKriste poo omuMoslema kaku tutjaere okurikotamena koomukuru vehi retu.”

3. Opi pu matu yenene okurihonga ouatjiri ohunga na imba mba tura momaturiro wozombepo?

3 Ozongamburiro zombazu yaAfrika ze na ouarjiri pupeṱapi? Ombeibela i turaera ouatjiri ohunga na imba mbe hupa momaturiro wozombepo.

Jehova, Mukuru uatjiri

4. Ozongamburiro ozonene moAfrika ze itavera tjike?

4 Ozongamburiro ndatu ozonene zaAfrika ze itavera kutja Mukuru okeri nokutja eye owokombandambanda. Ombeibela i tja “Eye [Mukuru, OY] wokombanda yoomukuru vovisenginina, nEye Muhona kombanda yovahona; Eye [Mukuru, OY] omunene nomunamasa nomutirise.” (Deuteronomium 10:17) OvaMoslema wina ve kambura muMukuru umwe wokombandambanda. Ohunga nozongamburiro zombazu yaAfrika, oprofesora Geoffrey Parrinder wa tja: “Ovandu vaAfrika ovengi va kambura muMukuru wokombandambanda, ihe yoomukuru novandu, omuute woviutwa avihe.”

Ozonyose meyuru

5. Omana tjiva yeṋe nge ungurisiwa okutjiukisa Mukuru?

5 Nakombanda ya ingo kutja ovandu ovengi ve kambura muMukuru, ovengi vawo kave na ondjiviro osemba yokutja Mukuru owaṋi. Omukambo omutenga okurihonga omundu okutjiwa ena re. Ohunga nena raMukuru pena ombambaukiro mozongamburiro. MouKriste, eye potwingi u isanewa Mukuru, omaisaneno wondjozikiro nge heya kutja “Munamasa.” KovaMoslema, eye o Allah. Mokati ka imba mbe ri mozongamburiro zombazu ena ndi ungurisiwa okutjiukisa ingwi wOkombandambanda ri haṋika okuza keraka rimwe nga kurarwe. Membo re Concepts of God in Africa, John S. Mbiti wa nana otuteto tomana nomaisaneno wondjozikiro ku Mukuru ape 500 moAfrika. Otjotjihorera, meraka rotjiYoruba (moNigeria), Mukuru u isanewa Olodumare; kovaKikuyu (moKenya), eye o Ngai; nu kovaZulu (moSuid Afrika), eye o Unkulunkulu. Mokati kovahungire veraka rOtjiherero eye u isanewa Mukuru poo Ndjambi.

6, 7. Ena raMukuru otjikwaye, nu matu tjiwa vi?

6 Ombeibela mai tja ena raMukuru otjikwaye? Tara omwano omutjange wEpsalme tji ma tjiukisa Mukuru erike watjiri nOmunamasaaehe: “Ve tjiue, kutja Ove erike, ngu nena indi Jehova;: ingui Uokombanda kombanda jehi arihe.”—Epsalme 83:19, EEP.

7 Okuweza ko, Epsalme 135:13 (EEP) maye tja: “Jehova, ena roje oraaruhe;: Jehova, omazemburukiro uoje je kara komuhoko nga komihoko.” Mena ranao, Ombeibela i urika kutja Mukuru u na ena re omuini, Jehova. Ena ndi raMukuru ri munika ape ovikando 7 000 mOmbeibela nakombanda yokutja mozOmbeibela ozengi ra pingenisiwa i omaisaneno wondjozikiro “Muhona” poo “Mukuru.” MOmbeibela yOtjiherero potwingi ena ndi Ndjambi ra ungurisiwa mokupingena ena raMukuru uatjiri. Ozondataiziro nḓa ze tjaera ovandu kokutjiwa ena ratjiri raMukuru. Ena ndo oro oJehova.

8. Jehova omundu ngu ri vi, nu twa sokutjita tjike tji matu vanga okutjata kuye?

8 Jehova hapo omundu ngwa sana pi? Eye ombepo, omunamasaaehe, omuhivirikwa. Eye Owokombandambanda nu ka yenene okusasanekwa notjiṋa. (Deuteronomium 6:4; Jesaja 44:6) Jehova wa raera Moses a tja: “OwAmi, ngu mbi ri Muhona, [Mukuru, OY] woye. OwAmi [Mukuru, OY] ngu mbi he riyandjere otjirarakaneno kuna kaaṋi.” Mape heye kutja tji matu vanga okuyakurwa i Jehova tu sokurikotamena kuye erike. Eye ka vanga kutja tu rikotamene kotjiṋa kangamwa poo kukangamwa omundu.—Eksodus 20:3-5.

Jesus Kristus, Ombara yOuhona waMukuru

9. Omena ratjike tji matu yenene okutja Jesus na Jehova kave ṱeki pamwe?

9 Kundinondi kuna omapambaukiro omengi yokutja Jesus owaṋi. Ovengi mbe ri isana kutja ovaKriste ve kambura kutja Jesus u na orupa moUtatumumwe “Ouyapuke.” Nungwari Ombeibela kai hongo kutja Mukuru ovandu vetatu mu umwe. Oyo wina kai hongo kutja Jesus u ṱeki pu Jehova. Jesus omuini wa tja: “Tate, Eye tjinga e ri omunene pu Ami.”—Johanes 14:28.

10. Jesus wa ri pi ngunda ee hiye ya kombanda yehi?

10 Ombeibela i honga kutja komeho wa indu Jesus ee hiya rira omundu kombanda yehi, wa ri meyuru otja otjiutwa tjombepo otjinamasa. Otja Jehova tja mema Adam na Eva kombanda yehi, opa mema oviutwa vyombepo meyuru. Jesus ongwari omundu omutenga wombepo Jehova ngwa mema.—Johanes 17:5; Ovakolose 1:15.

11. Jesus wa kwatwa vi otja omundu?

11 Ozombura ape 2 000 nḓa kapita Jehova wa tanaurira omuinyo wotjiutwa tjombepo hi morukutu romusuko wena Maria. Omuengeli Gabriel wa tja kuye: “Tara, mo rire otjingundi, nu mo panduka omuatje omuzandu, nu ena re mo mu ruku Jesus. NEye ma honaparere . . . otja ombara . . . nouhona we kamaau yanda ko!”—Lukas 1:31, 33.

12. Epu riṋe rimwe Jesus nde era kombanda yehi?

12 Okutja Jesus wa kwatwa, we kura a rire omurumendu nu wa honga ovandu ohunga nombango ya Jehova nondando ye. Eye wa raera komuhonapare waRoma: “Otjiṋa hi otji mba kwaterwa notji mbe era mouye, kokutja mbi hongonone ouatjiri.” (Johanes 18:37) Okuripurira ku imbi Jesus mbyaa hongo, matu rihongo ouatjiri ohunga nombango yaMukuru na wina nondando ye. Matu yenene okurihonga kutja twa sokutjita vi kutja tu tjate kuMukuru.

13. Epu oritjavari ooriṋe Jesus nde era kombanda yehi?

13 Epu oritjavari Jesus nde era mouye, okuyandja omuinyo we otja otjisuta tjongutururo mena rovandu. (Mateus 20:28) Ihi we tji tjita kutja tu kuturwe kourunde mbu twa rumata komunene wetu Adam. Ihi rukwao matji yenenisa kutja eṱe tu yenene okuhupa nga aruhe. Omuapostele Johannes wa tjanga: “[Mukuru, EEP] wa suverere ouye tjinene nai nga tja yandja Omuna we omukwatwaerike, kokutja auhe ngu ma kambura mu Ye a ha pandjara, nungwari a kare nomuinyo waaruhe.”—Johanes 3:16.

14. (a) Pa tjitua tjike kombunda yombendukiro ya Jesus otja omundu? (b) Jesus nai meyuru u na otjihako tjiṋe?

14 Ponḓiro ye otja omundu, Jesus wa pendurwa a yaruka keyuru, pa yaruka nomuinyo we otja otjiutwa tjombepo otjinamasa. (Oviungura 2:32, 33) Kombunda, Jehova we mupa “ouvara nondjozikiro nomasa wokuhonapara, kokutja ovandu voviwaṋa novomihoko avihe nowomaraka aehe ve rikotamene ku ye.” (Daniel 7:13, 14) Jesus wa urikwa otja Ombara onamasa; eye Ombara yohoromende ya Jehova yomeyuru. Tjimanga ma raisa omasa we mouye auhe.

Ovaengeli, ovakarere va Mukuru

15. Ovaengeli va memwa ruṋe nu opi?

15 Jehova na Jesus kawo aveyerike mba tura momaturiro wozombepo. Jehova wa mema oviutwa vyarwe vyombepo, ovaengeli. Gabriel ngwa hungira na Maria i umwe wawo. Ovaengeli kave na puvari nomautiro womiinyo otja ovandu kombanda yehi. Nungwari va memwa meyuru ngunda ovandu ave hiya ungurwa kombanda yehi. (Job 38:4-7) Kuna ovaengeli omangete.—Daniel 7:10.

Omuengeli ma tjaere omuapostele Johanes okurikotamena ku ye

Ovaengeli ovaṱakame ve nakaura omerikotameno kuwo

16. Omena ratjike ovandu tjive ha sokurikotamena kovaengeli?

16 Ovaengeli ovaṱakame kave vanga kutja tu rikotamene kuwo. Potuvari, omuapostele Johanes tjaa vanga okurikotamena kovaengeli, owo ve mukandaiza ave tja: “Ngoo roro, o tjiti nao! . . . Rikotamena ku [Mukuru, EEP].”—Omavandururiro 19:10; 22:8, 9.

17. Otjikwaye tji tji raisa kutja ovaengeli mave yenene okutjevera ovakarere va Mukuru, nu omena ratjike ihi tji tji ri otjihuhumiṋe?

17 Ovaengeli kave munika rukwao kovandu vaMukuru kombanda yehi, otja tji va tjitire indu tji va kuturire ovaapostele vaJesus mondeko. (Oviungura 5:18, 19) Pendje yanao, tji matu vanga okurikotamena ku Jehova momwano mbwi Embo re Ombeibela pu mari heye, matu yenene okukara nouatjiri wokutja ovaengeli va Mukuru ovahamunika novanamasa mave tutjevere. Ombeibela mai tja: “Omuengeli waMuhona u tjevera imba mbe nondira ku Ye, nu u ve isa mo moumba.” (Omapsalme 34:7; 91:11) Omena ratjike ihi tji matji sokutuhuhumiṋa? Omena rokutja pena omunavita omunaumba momaturiro wozombepo ngu vanga okutunyona!

Satana, omunavita na Mukuru

18. (a) Omena ratjike omuengeli umwe tja pirukira Mukuru? (b) Omana yeṋe nga yandjwa komuengeli ngwi omupirukire?

18 Kavaengeli avehe vaMukuru mba kara ovaṱakame muye. Tjiva va pirukira ye. Ve ritjita ovanavita na Mukuru novandu kombanda yehi wina. Ihi tja tjitwa vi? Ovaengeli avehe Jehova mba mema va ri ovasemba novawa. Nungwari, umwe woviutwa vyombepo mbi ohomonena aa vanga ovandu ve rikotamene kuye nu ve kongorere ozonḓuma ze zouvi. Otjiutwa tjombepo hi tja pewa ena Satana, ndi heya, “Omupirukire [waMukuru].” Wina u isanewa Omudiaboli ndi heya “Omuyamburure,” indu eye tje hungira ovizeze ovivi ohunga na Jehova.

19. Satana wa rora Job vi, nu omena ratjike?

19 Satana u ṋiṋikiza ovandu okurikuta kuna ye mokupirukira Mukuru. Zemburuka mbya tjitire kuJob, omukarere omuṱakame waMukuru. Job wa ri omurumendu omutumbe tjinene. Wa ri nozonḓu 7 000, ozongamero 3 000, nozongombe 1 000, nousino 500. Eye wina wa ri novanatje omurongo novakarere ovengi. Rutenga, Satana wa zepa ovinamuinyo novakarere va Job. Okuzambo, wa eta “otjivepo” tji tja wisa ondjuwo, natji zepa ovanatje va Job avehe. Okuzambo, Satana wa pitisa “ovirwaro morutu rwaJob aruhe.”—Job 1:3-19; 2:7.

20. (a) Job wa pewa vi otjisuta mena rouṱakame we? (b) Nakombanda ya ingo kutja Job wa ṱakama muMukuru, Satana wa tjita tjike kovengi varwe?

20 Nakombanda yomarorero omatetarise nga, Job wa ṱakama muMukuru. Okuzambo Jehova we mu verukisa nu ‘we mu pa oviṋa ovingi potuvari komeho yaimbi mbya ri na vyo.’ (Job 42:10) Satana kena pa toṋa okuisako Job kousemba, nungwari wa toṋa okuisako ovengi ku Mukuru. Ombeibela mai tja: “Ouye auhe u ri kehi youhonapare waingwi umwe Omunaurunde.”—1 Johanes 5:19.

21. (a) Satana wa raisa vi onḓero yokurikotamenwa? (b) Omena ratjike Jesus tja panḓa okurikotamena ku Satana?

21 Satana u vanga kutja eṱe tu rikotamene kuye. Ihi tja munikwa oukahu indu tja rora Jesus ape ozombura 2 000 nḓa kapita. Ombeibela i tja: “Satan wa twarere Jesus kombanda yondundu onde tjinene, e kemuraisira omauhona aehe wouye nounene wawo auhe na tja: ‘Oviṋa avihe mbi ami me Ku pe, tji wa wora ozongoro no rikotamene ku ami.’” Jesus wa panḓa nu atja: “Za po, Satan! Omatjangwa maye tja: ‘Rikotamena ku Muhona [Mukuru, EEP] woye, nu u karere Ye erike!’” (Mateus 4:8-10) Ihi matji raisa oukahu kutja Jesus wa ri nonḓuviro kozoveta za Jehova nu kena pa tjita ombango ya Satana.

Ozondemone, ozombepo ozombi

22. Ozondemone za tjita tjike kovandu?

22 Ovaengeli varwe ve rikuta kuna Satana mokupirukira Mukuru. Ovaengeli mba ozondemone ovanavita wovandu kombanda yehi. Owo ovindandi nu ovanautwe. Moruveze ndwa kapita aaze setisa omaraka wovandu nokupoṱuparisa omeho wawo. (Mateus 9:32, 33; 12:22) Varwe aaze verisa oviyoze. (Mateus 17:15, 18; Markus 5:2-5) Wina za hihamisa ovanatje.—Lukas 9:42.

23. (a) Ozombepo ozombi ze vanga tjike kovandu? (b) Satana nozondemone ze va wovisa ovandu mokutjita tjike?

23 Tjimuna Satana, ozombepo ozombi nḓa ze vanga omerikotameno. Ngunda amaze sokunakaura omerikotameno okuza kovandu nokuyakura kutja omerikotameno ya pwira Jehova porwe, ozo ze nanukira yo, zeyepaha nokuyekaendisa komurungu. Mokupitira movineya, ovizeze nemuma, Satana nozondemone ze, va tjita kutja ovandu verikotamene kuwo. Ii, otjiperi kutja ovandu ovaṱiṱi mbe tjiwa kutja ve rikotamena kuSatana nozondemone ze. Otjingi tjovandu mave kumwa okutjiwa kutja ozongamburiro zawo ze karera Satana. Ombeibela i tu rakiza: “Imbi ovanavisenginina mbi ve punguha ve punguhira ozombepo ozombi, nungwari kave punguhire [Mukuru, EEP].”—1 Ovakorinte 10:20.

24. Ongaro iṋe imwe Satana ndje ungurisa okupukisa ovandu?

24 Omwano umwe Satana nozondemone ze mbu ve ungurisa okupukisa ovandu ve rikotamene kuwo, okukuna omahongero woposyo ohunga novaṱi. Indjeye tu tare kutja Ombeibela mai tja vi ohunga na ihi.

    Omambo wOtjiherero (1990-2025)
    Pita mba
    Hita mba
    • Otjiherero
    • Hinda
    • Omuano mbu mo vanga
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Omazeva wokuungurisa
    • Omirari vyondjivisiro yoye omuini
    • Tjita omarundurukiro woye omuini
    • JW.ORG
    • Hita mba
    Hinda