Oviṋa mbi matu rihongo okuza komambo wa Jakob omasenina—Orupa 1

1-2. Ovikwaye Jakob mbya tjita ngunda e hi ya ṱa, nu omena raye? (Wina tara kotjiperendero.)

INDU Jakob tja kurupire tjinene, eye wa toora ouyenda pu neṱunḓu re arihe okuza moKanaan okuyenda koEngipte. Nu ingo, eye wa kayenda komurungu okukarera Jehova nouṱakame oure wozombura 17. (Gen. 47:28) Jakob wa ri nondjoroka tjinene okumuna omuatje we omusuverwa Josef mena rokutja aa nangarasi wa ṱa. Jakob novanatje ve ovazandu va ri pamwe rukwao. Posi yokutja, Jakob aa tjiwa kutja u ri pokuṱa. Ku nao, eye wa raera ovanatje ve avehe ovazandu okuya pamwe mena rokutja wa ri notjiṋa otjinanḓengu okuveraera.—Gen. 49:28.

² Momayuva ngo, potuingi otjiuru tjeṱunḓu aatji woronganisa ouṋepo weṱunḓu ratjo okuvepa omaronga omasenina ngunda atji hi ya ṱa. (Jes. 38:1) Otjo pombongarero ndjo wina tji toorora kutja ouṋe ngu ma hongorere po eṱunḓu kombunda yaindu tji tja ṱu.

3. Matu rihongo tjike okuza ku Genesis 49:​1, 2?

³ Lesa Genesis 49:​1, 2. Posi ya, ombongarero ndji ya pangukire mena rokutja Jakob wa ri omuprofete. Nombatero ya Jehova, Jakob wa raera ovanatje ve ovazandu ohunga noviṋa ovinanḓengu mbi mavi katjitwa ku wo na komaṱunḓu wawo moruyaveze. Ku nao, omambo wa Jakob kovanatje ve ya ri omambo womaprofetero.

4. Ovikwaye Jakob mbya hunganeka, nu matu rihongere ko tjike okuza komambo we? (Wina tara kokawongo nga “Eṱunḓu ra Jakob.”)

⁴ Morupa ndwi, matu katara koviṋa Jakob mbya hungira kovanatje ve ovazandu vane mba ooRuben, Simeon, Levi, na Juda. Morupa ndu maru kongorere ko, matu kahungirira komambo Jakob nga hungira kovanatje ve imbo varwe ovazandu hambondatu. Jakob wa hunganeka oviṋa mbi mavi katjitwa kovanatje ve ovazandu na komaṱunḓu wawo. Nu kombunda omaṱunḓu ngo aaye sokurira otjiwaṋa otjinene tjOvaisrael. Indu tji matu tara koviṋa mbya tjitwa kotjiwaṋa tjOvaisrael, matu munu omuano omambo wa Jakob mu ya yenenisiwa. Nu mokukonḓonona omambo we, matu rihongo oviṋa ovinanḓengu mbi mavi yenene okutuvatera okuyorokisa Tate wetu, Jehova.

RUBEN

5. Ruben mape ya aa undjire ko tjike okuza ku ihe?

⁵ Jakob wa hungira ku Ruben rutenga. Eye wa tja: “Ruben, everi randje.” (Gen. 49:3) Ruben aa undjire ko okumuna oviṋa ovingi okuza ku ihe okukapita ovangu ve, mena rokutja eye ongwa ri otjiveri. Eye wina mape ya aa undjire ko okurira otjiuru tjeṱunḓu kombunda yonḓiro yaihe, nokutja ovanatje ve wina mave karira otjiuru tjeṱunḓu arihe.

6. Omena raye Ruben tje ha munine otjirumatwa tje otjotjiveri? (Genesis 49:​3, 4)

⁶ Nungwari, Ruben ka munine otjirumatwa tje otjotjiveri. (1 Ekuruh. 5:1) Omena raye? Ozombura komurungu wanao, eye wa rara pomukazendu waihe, Bilha. Bilha wa ri omukarere womukazendu wa Jakob omusuverwa, Rahel ngwa ṱa. (Gen. 35:​19, 22) Ruben wa ri omuatje womukazendu wa Jakob omutenga, Lea. Ngahino Ruben wa hingwa i yozonḓuma, poo wa tjita nao kokutja Jakob ma tonde Bilha nu ma suvere ina tjinene. Kainatja kutja omena raye tja tjita nao, oviṋa avihe mbya tjita mbyo vya hihamisa Jehova tjinene na ihe.—Lesa Genesis 49:​3, 4.

7. Pa tjitwa tjike ku Ruben nozondekurona ze? (Wina tara kokawongo nga “Omaprofetero Jakob nga hungira ngunda e hi ya ṱa.”)

⁷ Jakob wa raera Ruben kutja: “Ko nakurira omunanḓengu.” Omambo ngo ya yenenisiwa. Ombeibela kai tamuna kutja pe nomundu meṱunḓu ra Ruben ngwa rora okurira ombara, omupristeri, poo omuprofete. Posi ya, Jakob wa yandja otjirumatwa ku Ruben, nu eṱunḓu ra Ruben ra rira rimwe romihoko moIsrael. (Jos. 12:6) Ruben wa raisa ovikaṋena oviwa povikando vyarwe, nu pe munika tjimuna ke na pa kakatuka rukwao.—Gen. 37:​20-22; 42:37.

8. Matu rihongere ko tjike kotjihorera tja Ruben?

⁸ Matu rihongere ko tjike? Matu sokurwisa ozonḓuma ozombi nokurimanena okuhinokutjita oruvakiro. Indu tji matu rorwa okutjita ouvi, matu hepa okuripura kutja ovitjitwa vyetu mavi hihamisa vi Jehova, omaṱunḓu wetu na varwe. Eṱe wina matu sokuzemburuka kutja “ihi omundu tji ma kunu, wina otji ma kondo.” (Gal. 6:7) Posi ya, imbi mbya tjitwa ku Ruben vi tu zemburukisa ohunga notjari tja Jehova. Eṱe mape ya atu munu omauzeu mena rozondataiziro nḓu twa tjiti, posi ya indu tji twe ritanaura natu tjiti ozongondjero okutjita oviṋa ovisemba komurungu wa Jehova, eye me tu isire nu me tu sere ondaya.

SIMEON NA LEVI

9. Omena raye Jakob tje ha ri nohange na Simeon na Levi? (Genesis 49:​5-7)

⁹ Lesa Genesis 49:​5-7. Okuzambo Jakob wa hungira ku Simeon na Levi. Posi yokutja, oviṋa mbya hungira vi raisa kutja eye kaari nohange na wo. Ozombura komurungu wanao, omuatje wa Jakob omukazona Dina wa tjerewa i Sikem, omurumendu Omukanaan. Otjingaperi kutja ovanatje va Jakob avehe ovazandu kava ri nohange na imbi mbya tjitwa komuṱena kwawo, posi yokutja Simeon na Levi kave ritjaerere komazenge. Owo va korovizeze ku Sikem novarumendu votjihuro tje, nave ve raere kutja indu tji va sukarisiwa mape kara ohange pokati kawo neṱunḓu ra Jakob. Ovarumendu mbo va sukarisiwa. Ngunda a ve ri momihihamo, Simeon na Levi “va toora omangaruvyo wawo nave hiti motjihuro tji tja ri nokuhinomeriyeuriro, nave zepa ovarumendu avehe.”—Gen. 34:​25-29.

10. Omomuano uṋe omambo Jakob nga hungira ku Simeon na Levi mu ya yenenisiwa? (Wina tara kokawongo nga “Omaprofetero Jakob nga hungira ngunda e hi ya ṱa.”)

¹⁰ Jakob wa pindikire tjinene kutja ovanatje ve vevari ovazandu va zepa ovandu ovengi nao. Eye wa hunganeka kutja owo mave rimbara mu Israel atjihe. Omaprofetero ngo ya yenenisiwa kombunda yozombura 200 indu otjiwaṋa tjOvaisrael tji tja hita mEhi Ekwizikwa. Omuhoko mbwa za mu Simeon wa rumata ovihuro tjiva mbya ri morukondwa ndwa yandjerwe komuhoko wa Juda. (Jos. 19:1) Omuhoko mbwa za mu Levi wa rumata ovihuro 48 mbya rimbarere mu Israel.—Jos. 21:41.

11. Ovikwaye oviwa omihoko mbya za mu Simeon na Levi mbi vya tjita?

¹¹ Ozondekurona za Simeon na Levi kaze tjitire ozondataiziro zooihe mukururume. Omuhoko mbwa za mu Levi aau rikotamene ku Jehova nouṱakame. Indu Moses tja ronda kOndundu Sinai okukapewa Omatwako okuza ku Jehova, Ovaisrael ovengi ve rikotamena kondana yongoldo. Posi ya Ovalevi va panḓa okurikotamena kotjisenginina ho. Nu va vatera Moses okunyona imba mbaave rikotamene kondana yongoldo. (Eks. 32:​26-29) Jehova wa toorora ovarumendu okuza momuhoko wa Levi kutja ve rire ovapristeri moIsrael. (Eks. 40:​12-15; Num. 3:​11, 12) Nu kombunda omuhoko wa Simeon wa vatera omuhoko wa Juda okurwisa Ovakanaan, kutja otjiwaṋa tjOvajuda tji mune ehi ratjo mEhi Ekwizikwa.—Ovapang. 1:​3, 17.

12. Matu rihongo ye okuza kotjihorera tja Simeon na Levi?

¹² Matu rihongere ko tjike? Eṱe matu sokuritjaera komazenge. Indu ove poo omusuverwa woye tji mwa tjindwa navi, otjiperi kutja ongaro ndjo mai mu pindikisa. (Eps. 4:4) Posi ya, matu sokuzemburuka kutja Jehova kamaa kara nohange na eṱe indu tji twa hungire poo okutjita otjiṋa kutja tu hihamise omundu ngwe tu zunḓa. (Jak. 1:20) Indu omundu tje tu tjindi navi, kutja omukarere wa Jehova poo kamukarere we, eṱe tu ritjinda momuano mbu mau tjata ku Jehova. Iho matji tu vatere okuhinokuhungira otjiṋa, poo okutjita otjiṋa tji matji hihamisa varwe. (Rom. 12:​17, 19; 1 Petr. 3:9) Nandarire indu ovanene voye tji ve tjita oviṋa mbi ha tjata ku Jehova, ove mo yenene okutoorora okutjita oviṋa Jehova mbye tja ovisemba. O munu kutja komoo yenene okuyorokisa omutima wa Jehova. Jehova me ku vatere okutjita imbi mbi ri ovisemba, nu me ku sere ondaya indu tji wa tjiti nao.

JUDA

13. Ongwaye tji mape ya atu tja Juda wa ri nongendo indu tja rira oruveze rwe okuzuva omambo waihe?

¹³ Jakob okuzambo wa hungira komuatje we omuzandu Juda. Juda mape ya ee rikende kombunda yaindu tja zuva omambo ihe nga hungira komarumbi we. Eye wina wa tjita ozondataiziro ozonene. Kombunda yaindu Simeon na Levi tji va zepa Sikem novarumendu votjihuro tje, Juda wa kongorera omarumbi we motjihuro nave ka toora omauini wovandu votjihuro ho. (Gen. 34:27) Eye we rikuta ku nomarumbi we okurandisa Josef otjomukarere nokukorovizeze ku ihe ohunga notjiṋa ho. (Gen. 37:​31-33) Kombunda yaindu omuatje we omuzandu tja ṱa, Juda wa rara pomukazendu womuatje we ngwaa munu kutja omukazendu ngwee rirandisa.—Gen. 38:​15-18.

14. Ovikwaye oviwa Juda mbya tjita? (Genesis 49:​8, 9)

¹⁴ Posi ya, Jakob wa tanga Juda na kwizike kutja maku tjitwa oviṋa oviwa ku ye neṱunḓu re. (Lesa Genesis 49:​8, 9.) Juda ee rikendere tjinene ku ihe ngwa kurupire, nu wina wa raisa otjari komuangu we Benjamin.—Gen. 44:​18, 30-34.

15. Omomiano viṋe Juda ma serwa ondaya?

¹⁵ Jakob wa hunganeka kutja Juda ma hongorere po omarumbi novangu ve. Posi ya, omaprofetero ngo ya kambura ozombura ape 200 okuyenenisiwa. Indu Ovaisrael tji va pita moEngipte nave i kEhi Ekwizikwa okupitira mokuti onguza, omuhoko wa Juda ombwa tengera po okupita okuzambo omihoko imbyo vyarwe avi kongorere ko. (Num. 10:14) Ozombura kombunda yanao, Jehova wa toorora Ovajuda okutenga po okukarwisa Ovakanaan kutja ve kambure Ehi Ekwizikwa. (Ovapang. 1:​1, 2) Nu David ongwa ri ombara ondenga okuza momuhoko wa Juda. Posi ya, omaprofetero ngo ya yenenisiwa momiano vyarwe wina.

16. Omomuano uṋe omaprofetero nge ri mu Genesis 49:10 mu ya yenenisiwa? (Wina tara kokawongo nga “Omaprofetero Jakob nga hungira ngunda e hi ya ṱa.”)

¹⁶ Jakob wa tja Ombara ndji mai honaparere po ovandu avehe mai zu momuhoko wa Juda, nu mai honapara nga aruhe. (Lesa Genesis 49:10.) Ombara ndjo oJesus Kristus, Jakob ngwa isana kutja oSilo. Nu omuengeli wa tja nai ohunga na Jesus: “Muhona Ndjambi me Mu pe otjihavero tjouhona tjaihe mukururume David.” (Luk. 1:​32, 33) Jesus wina u isanewa kutja “ongeyama ndja zire momuhoko waJuda.”—Omavan. 5:5.

17. Matu yenene vi okuhorera ku Jehova momuano me vara varwe?

¹⁷ Matu rihongere ko tjike? Jehova wa sera Juda ondaya nandarire kutja wa tjita ozondataiziro ozonene. Posi ya mape ya ovangu nomarumbi va Juda aave ripura kutja ovikwaye oviwa Jehova mbyaa munu mu ye? Nandarire kutja katu nokutjiwa kutja ovikwaye owo mbyaave ripura, matu tjiwa kutja Jehova wa muna ovikaṋena oviwa mu Juda ne mu sere ondaya. Matu horere vi ku Jehova? Indu omukambure omukwetu tja munu omerizirira wapeke motjira tja Jehova, eṱe mape ya atu ha zuu nawa kutja ongwaye tja munu omerizirira ngo indu tji matu tjiwa oungundipare we. Posi ya, eṱe matu sokuzemburuka kutja Jehova tjiri u nohange novikaṋena oviwa vyomundu ngo. Jehova u tara kovikaṋena oviwa vyovakarere ve. Eṱe ngatu kondje okutjita nao wina.

18. Omena raye tji tu hepa omuretima?

¹⁸ Otjiṋa tjarwe tji matu yenene okurihongera ku Juda, okukara nomuretima. Jehova aruhe u yenenisa omakwizikiro we, posi ya eye aruhe ka tjiti nao momuano poo moruveze ndu matu undjire ko. Ovandu ovatenga okuhongorera po otjiwaṋa tja Israel kave zire momuhoko wa Juda. Posi ya, imba vomuhoko wa Juda aave yandja oruvara ku imba Jehova mba zika, tjimuna Moses ngwa zire motjiwaṋa tja Levi, Josua ngwa zire motjiwaṋa tja Efraim, poo Ombara Saul ngwa zire motjiwaṋa tja Benjamin. Eṱe wina matu sokuyandja oruvara komundu ngamwa auhe Jehova ngwa toorora okutuhongorera po ndino.—Hebr. 6:12.

19. Eṱe twe rihongo tjike ohunga na Jehova okuza komaprofetero Jakob nga hungira ngunda e hi ya ṱa?

¹⁹ Eṱe twe rihongo tjike okuza komaprofetero Jakob nga hungira kovanatje ve ovazandu vane ovatenga? Oukahu kutja “ovandu ve tara kombunikiro yomuhapo, nungwari Muhona u tara omutima womundu.” (1 Sam. 16:7) Jehova u nomuretima nu u isira. Eye kakara nondjoroka indu tji matu tjiti oviṋa ovivi, posi ya wina ka undjire ko kutja tu tjite oviṋa avihe osemba. Eye nandarire u sera ondaya ku imba mba tjita ouvi ounene morukapitaveze, indu owo tji ve ritanaura tjiri nave utu okutjita imbi mbi ri ovisemba. Morupa ndu maru kongorere ko, matu katara komambo Jakob nga hungira kovanatje ve imba hambondatu.