ORUPA RWOMAKONḒONONENO 18
EIMBURIRO 1 Ovikaṋena vyaJehova
Kara nongamburiro ‘mOmupangure wehi arihe’ ngwe ura otjari
“Omupangure wehi arihe u sokutjita ousemba.”—GEN. 18:25.
MATU RIHONGO TJIKE?
Matu rihongo ovingi ohunga notjari nousemba wa Jehova tji pe ya kombendukiro yovandu mba tjita ouvi.
1. Epu riṋe ehuhumiṋe Jehova nda honga ku Abraham?
OZOMBURA ozengi nḓa kapita, Mukuru wa ungurisa omuengeli we okuraera Abraham kutja ma nyono ovihuro vya Sodom na Gomora. Ihi tja ri otjiṋa otjizeu ku Abraham okuzuva, nandarire kutja eye wa ri nongamburiro onyingi mu Mukuru. Eye wa pura kutja: “Mo kayandeka ingwi omusemba puna omurunde are? . . . Omupangure wehi arihe u sokutjita ousemba.” (Gen. 18:23-33) Jehova nomuretima wa vatera epanga re Abraham okurihonga epu enanḓengu rokutja Mukuru kamaa nyono ovandu ovasemba. Epu ndi ndino ri tu vatera nokutuhuhumiṋa atuhe.
2. Matu tjiwa vi kutja indu Jehova tji ma pangura ovandu, eye u tjita nao momuano omusemba nokuraisa otjari?
2 Hapo matu tjiwa vi kutja indu Jehova tji ma pangura ovandu, eye aruhe u pangura osemba nokuraisa otjari? Mena rokutja eṱe matu tjiwa kutja Jehova ‘u tara omitima’ vyovandu. (1 Sam. 16:7) Otjiperi kutja eye u “tjiwa omeripura wovandu avehe.” (1 Ozomb. 8:39; 1 Ekuruh. 28:9) Imbwo ouatjiri ounanḓengu. Jehova u nounongo ouingi okukapita eṱe. Ku nao, kaaruhe eṱe tji tu yenena okuzuva nawa kutja ongwaye tje toorora okutjita oviṋa tjiva. Omuapostele Paulus wa hungira omambo nga ohunga na Jehova: “Owaṋi ngu ma sora okuteza ozombanguriro ze?”—Rom. 11:33.
3-4. Omapuriro yeṋe ngu mape ya povikando tjiva atu kara na yo, nu matu katara ku ye morupa ndwi? (Johanes 5:28, 29)
3 Nandarire kutja matu tjiwa kutja Jehova aruhe u tjita imbi mbi ri ovisemba, eṱe mape ya atu ripura tjimuna Abraham. Eṱe mape ya atu ripura kutja: ‘Hapo mape ya ovandu tjimuna imba mba nyonwa mu Sodom na Gomora, ave kahupa rukwao? Hapo tjiva vawo mape ya ave pendurwa mombendukiro ‘yovavi’?’—Oviung. 24:15.
4 Ngatu tare ku imbi mbi matu tjiwa ohunga nombendukiro. Oupe nai, eṱe twa rundururire omazuviro wetu ohunga nombendukiro ‘yomuinyo,’ nombendukiro ‘yombanguriro.’a (Lesa Johanes 5:28, 29.) Omarundurukiro ngo wina ya tjitire kutja tu kare nomarundurukiro warwe momazuviro wetu. Morupa ndwi na indwi ndu maru kongorere ko, matu katara komarundurukiro warwe ngo. Rutenga, matu katara ku imbi mbi tu hi nokutjiwa ohunga nombanguriro ya Jehova osemba, nu okuzambo atu tara ku imbi mbi matu tjiwa ohunga na yo.
OVIṊA MBI TU HI NOKUTJIWA
5. Hapo omambo wetu nga zikamena kOmbeibela morukapitaveze aaye tja vi ohunga novandu Jehova mba nyonwa mu Sodom na Gomora?
5 Morukapitaveze, omambo wetu nga zikamena kOmbeibela ya hungirira kokutja mape tjitwa tjike ku imba Jehova mba pangura kutja ovavi. Eṱe twa tja ovandu mba nyonwa i Jehova tjimuna imba va Sodom na Gomora kave nokupendurwa. Posi ya kombunda yokukonḓonona nawa nokukumbira kotjiṋa hi, oukahu kutja eṱe tjiri kamaatu yenene okutja nao. Omena raye?
6. Ovihorera viṋe tjiva mbi raisa omuano Jehova ma pangura ovandu ovavi, nu ovikwaye mbi tu hi nokutjiwa?
6 Ripurira komapu nga. Pe nomahungi omengi mOmbeibela nge tu raera ohunga nombanguriro ya Jehova kovandu ovavi. Otjotjihorera, Jehova wa nyona ovandu avehe nOmupupo pendje na Noa neṱunḓu re. Eye wina wa ungurisa Ovaisrael okunyona oviwaṋa hambombari mbya turire mEhi Ekwizikwa. Nu wa ungurisa omuengeli umwe okuzepa ovarwe vovita va Asirie 185 000 mongurova imwe. (Gen. 7:23; Deut. 7:1-3; Jes. 37:36, 37) Momahungi nga, hapo Ombeibela i tu raera oukahu kutja Jehova wa tya kutja ovandu mba ṱa mba mave ṱiririre nu ke nokukevependura? Kako, kai tja nao. Omena raye tji matu tja nao?
7. Ovikwaye mbi tu hi nokutjiwa ohunga novandu mba nyonwa mOmupupo, poo ohunga novandu mba nyonwa indu Ovaisrael tji va rwisa ehi ra Kanaan? (Tara kotjiperendero .)
7 Movihorera mbya tamunwa, eṱe katu nokutjiwa kutja Jehova wa pangura omundu auhe kourike we. Nu wina, katu nokutjiwa kutja imba mba zepewa va yenena okukara noruveze okurihonga ohunga na Jehova nokuritanaura. Indu Ombeibela tji mai hungire ohunga nOmupupo mbwa tjitwa moruveze rwa Noa, oyo i tja eye wa ri “omuzuvarise wousemba.” (2 Petr. 2:5) Posi ya oyo kai tja Noa ngunda ama tungu otjitendeze otjinene, eye wina aa kondjo okuzuvarisa komundu auhe kombanda yehi ngu ma nyonwa mOmupupo. Momuano tjingewo, eṱe katu nokutjiwa kutja oviwaṋa mbya turire moKanaan vya yenena okukara noruveze okurihonga ohunga na Jehova nokurundurura ozongaro zawo.
Noa neṱunḓu re mave tungu otjitendeze otjinene. Kape tjiukwa kutja moruveze Noa ndwa tungu, aa zuvarisa kovandu avehe kombanda yehi ngunda omupupu au hi ye ya (Oparagrafa 7)
8. Ovikwaye mbi tu hi nokutjiwa ohunga novandu va Sodom na Gomora?
8 Hapo tjike novandu mba zepewa indu Jehova tja nyona Sodom na Gomora? Omurumendu omuṱakame wena Lot wa turire mokati kovandu va Sodom. Posi ya, hapo matu tjiwa kutja Lot wa zuvarisa kovandu avehe mbo? Kako. Owo tjiri va ri ovandu ovarunde, posi ya hapo auhe wawo aa tjiwa okupangura pokati kouwa nouvi? Pe munika tjimuna owo kaave tjiwa. Zemburuka imbi Ombeibela mbi ya hungira ohunga notjimbumba tjovarumendu motjihuro mbaave vanga okutjera ovayenda va Lot. Ombeibela i tja mokati kotjimbumba ho mwa ri ovandu “omitanda novanene.” (Gen. 19:4; 2 Petr. 2:7) Hapo matu tjiwa tjiri kutja Jehova Mukuru wotjari wa tya kutja kape na umwe wovandu mba ngu ma kapendurwa? Kako, eṱe kamaatu yenene okutja nao. Otjingaperi kutja Jehova wa raera Abraham kutja kape na nandarire ovandu omurongo motjihuro ho mbe ri ovasemba. (Gen. 18:32) Ku nao, owo va ri ovandu ovavi nu Jehova wa ri nawa okuvenyona mena rovikaro vyawo. Posi ya, matu yenene okutja kape na umwe wawo ngu ma pendurwa mombendukiro ‘yovavi’? Kako, eṱe kamaatu yenene okutja nao.
9. Ovikwaye mbi tu hi nokutjiwa ohunga na Salomo?
9 Wina pe nomahungi mOmbeibela ohunga novandu ovawa mba karira ovavi. Ombara Salomo otjihorera tjimwe. Eye aa tjiwa Jehova nu aa tjiwa omuano mbu ma sokurikotamena ku ye, nu Jehova we mu sera ondaya tjinene. Posi ya kombunda Salomo wa uta okurikotamena koomukuru woposyo. Otjiṋa ho tja pindikisa Jehova tjinene, nu otjiwaṋa atjihe tjOvaisrael tja muna omauzeu oure wozombura ozengi, mena rouvi Salomo mbwa tjita. Indu Salomo tja ṱa, Ombeibela i tja eye “wa koka na pakwa,” poo “wa pakwa pu nooihe mukururume” (NWT), tjimuna ombara David ngwa ri omuṱakame. (1 Ozomb. 11:5-9, 43; 2 Ozomb. 23:13) Hapo Jehova ma pendura Salomo mena rokutja wa pakwa pu nooihe omukururume? Ombeibela kai tja nao. Nungwari tjiva mape ya ave ripura kutja “omundu tja ṱu, eye wa kuturwa komasa wouvi.” (Rom. 6:7) Posi yokutja, ihi katji hee kutja ovandu avehe mba ṱa mave kapendurwa rukwao, nokutja ve nousemba wokukahupa rukwao. Ombendukiro otjiyandjewa okuza ku Mukuru wetu worusuvero. Eye u tji yandja ku imba eye mbe vanga kutja ve mu karere nga aruhe. (Job 14:13, 14; Joh. 6:44) Salomo mape ya a pewa otjiyandjewa ho? Eṱe katu nokutjiwa, nungwari Jehova ongu ma tjiwa eziriro. Posi ya, eṱe matu tjiwa kutja Jehova ma tjiti imbi ovisemba.
OVIṊA MBI MATU TJIWA
10. Hapo Jehova u noumune uṋe ohunga nokunyona ovandu? (Esekiel 33:11) (Wina tara kotjiperendero.)
10 Lesa Esekiel 33:11. Indu Jehova tji ma pangura ovandu, eye u tu raera oumune we ohunga nomuano mu me ve pangura. Tjimuna imbi Esekiel mbya tjanga, omuapostele Petrus wa tja: “Muhona ka . . . vanga kutja omundu nangarire umwe a yandekwe.” (2 Petr. 3:9) Omambo ngo ye tu pa omahuhumiṋino. Eṱe matu tjiwa kutja Jehova kamaa nyono omundu nga aruhe nokuhinepu ewa ndi ma tjitire nao. Eye we ura notjari nu u raisa otjari apehe pu ma yenene.
Mombendukiro yovavi, ovandu ovengi pekepeke mave munu oruveze okurihonga ohunga na Jehova (Oparagrafa 10)
11. Oouṋe mbe hi nokukamuna ombendukiro, nu matu tjiwa vi?
11 Ovikwaye mbi matu tjiwa ohunga novandu mbe hi nokupendurwa? Ombeibela i tamuna ovihorera oviṱiṱi uriri.b Jesus wa raisa kutja Judas Iskariot ke nokukamuna ombendukiro. (Mar. 14:21; wina tara Johanes 17:12.)c Judas aa tjiwa kutja oviṋa mbi ma tjiti mavi pirukire Jehova nOmuna we, posi ya wa kayenda komurungu okuvitjita. (Tara Markus 3:29.)d Momuano tjingewo, Jesus wa tja ovanane vozongamburiro tjiva mbe mu pirukira mave ṱu nokuhinomaundjiro wombendukiro. (Mat. 23:33) Nu omuapostele Paulus wa rakiza kutja ovandu mba isa okurikotamena ku Jehova nu mbe mu pirukira kave nokupendurwa indu tji ve he ritanaurire.—Hebr. 6:4-8; 10:29.
12. Matu tjiwa tjike ohunga notjari tja Jehova? Yandja ovihorera.
12 Posi ya, ovikwaye mbi matu tjiwa ohunga notjari tja Jehova? Omomuano uṋe Jehova ma raisa kutja ka “vanga kutja omundu nangarire umwe a yandekwe”? Tara komuano eye ma raisa otjari ku tjiva mba tjita ouvi ounene. Ombara David wa tjita ouvi ounene tjimuna oruvakiro nokuzepa. Posi yokutja David we ritanaura, ku nao Jehova we mu raisira otjari ne mu isire. (2 Sam. 12:1-13) Ombara Manasse wa tjita oviṋa ovivi tjinene, ape oure womuinyo we auhe. Nandarire kehi youvi ounene, Jehova wa raisira Manasse otjari nokumuisira mena rokutja we ritanaura. (2 Ekuruh. 33:9-16) Ovihorera mbi vi tu zemburukisa kutja Jehova u raisa otjari indu tji pe nepu rokutjita nao. Eye ma kapendura ovandu otja imbo mena rokutja owo va muna kutja va tjita ouvi ounene nu ave ritanaura.
13. (a) Ongwaye Jehova tja raisira ovature va Ninive otjari? (b) Jesus kombunda wa tja vi ohunga novature va Ninive?
13 Eṱe wina matu tjiwa ohunga notjari Jehova tja raisira kovature va Ninive. Mukuru wa raera Jona kutja: “Ami mba zuva ourunde wovature vatjo.” Posi ya indu tji ve ritanaura komauvi wawo, Jehova we ve isira. Eye wa raisa otjari tjinene okukapita Jona. Jona wa pindikire nu Mukuru we mu zemburukisa kutja ovature va Ninive kave ‘nondjiviro’ yokupangura pokati kouwa nouvi. (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Kombunda, Jesus wa ungurisa otjihorera ho okuhonga ohunga notjari nousemba wa Jehova. Jesus wa tja “mEyuva rOmbanguriro ovature vaNinive mave sekama,” imba mbe ritanaura.—Mat. 12:41.
14. Ovaninive mave kara noruveze rwokutjita tjike indu ovandu tji mave ‘penduka nokupangurwa’?
14 Ovature va Ninive mave “sekama” ‘mombanguriro’ iṋe? Jesus wa tja moruyaveze mape kakara ombendukiro yovandu mbu “mave penduka nave pangurwa.” (Joh. 5:29) Eye aa hungirire kOzombura Eyovi zOmananeno we, indu ovandu “ovawa novavi” tji mave penduka. (Oviung. 24:15) Ovandu imba ovavi mave “penduka nave pangurwa.” Ihi matji hee kutja ovandu mbo tji va zu nokupendurwa, Jehova na Jesus mave tara kutja owo mave kara nonḓuviro nokukongorera oviṋa mbi mave rihongo poo indee. Indu omuture wa Ninive tja pendurwa nu tje hi nokuvanga okurikotamena ku Jehova, Jehova kemee mu yandjere okukayenda komurungu okuhupa. (Jes. 65:20) Posi ya imba avehe mba toorora okurikotamena ku Jehova nouṱakame, mave kara nondjingonekero yokuhupa nga aruhe.—Dan. 12:2.
15. (a) Ongwaye tji tu ha sokutja ovandu avehe mba nyonwa moSodom na Gomora kave nokukapendurwa? (b) Omambo nge ri mu Judas 7 matu ye zuu vi? (Tara kokawongo nga “Hapo Judas aa hee tjike?”)
15 Indu Jesus tjaa hungire ohunga novature va Sodom na Gomora, eye wa tja ‘Ombanguriro’ yawo mai rire oupupu pu indji yovandu mbe hi na va puratena ku ye nomahongero we. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luk. 10:12) Hapo Jesus aa hungire omuano mbwo mena rokutja aa vanga okuraisa kutja ovandu moruveze rwe aave tjiti oviṋa ovivi okukapita ovandu va Sodom na Gomora? Kako. Indu Jesus tja tja, “mEyuva rOmbanguriro ovature vaNinive mave sekama,” eye aa hee kutja owo tjiri mave hupu rukwao. Momuano tjingewo, indu Jesus tja tja ovature va Sodom na Gomora mave pangurwa “mEyuva rOmbanguriro,” eṱe matu yenene okutja owo tjiri mave kapendurwa. ‘Eyuva rOmbanguriro’ Jesus nda hungirira ko mozongaro azeyembari, oviṋa vimwe. Tjimuna ovature va Ninive, ovature va Sodom na Gomora va tjita oviṋa ovivi. Posi ya ovature va Ninive va ri noruveze okuritanaura. Nu wina, zemburuka kutja Jesus wa tja ovandu mbu mave “penduka nave pangurwa,” owomba “mba tjita ouvi.” (Joh. 5:29) Ku nao, pe munika aayo mape kakara omaundjiro kovature va Sodom na Gomora. Ovandu tjiva mbo mape ya ave pendurwa, nu eṱe matu kakara noruveze okuvehonga ohunga na Jehova na Jesus Kristus.
16. Matu tjiwa tjike ohunga nomuano Jehova me tya kutja ouṋe ngu ma pendura? (Jeremia 17:10)
16 Lesa Jeremia 17:10. Mezeva ndi, matu lese imbi mbi tu tjiwa ohunga nomuano Jehova me pangura. Jehova aruhe u “tara omutima womundu nu [u] rora omeripuriro we.” Indu eye tja tye kutja ouṋe ngu ma pendura, eye ma pendura auhe “otja kongarero ye.” Jehova ma rire omukukutu tje ri ohepero, posi ya ma raisa otjari indu tji mape sora. Ku nao, eṱe kamaatu yenene okutja omundu ke nokukapendurwa pendje na indu tji matu tjiwa kutja Ombeibela i tja nao.
“OMUPANGURE WEHI ARIHE” MA KATJITA “OUSEMBA”
17. Maku katjitwa tjike kovandu mba ṱa?
17 Okuza indu Adam na Eva tji ve rikuta ku na Satan nokupirukira Jehova Mukuru, omatau wovandu ovengi va ṱa. Onḓiro ‘omunavita’ omuvi. (1 Kor. 15:26) Maku katjitwa tjike kovandu avehe mbo? Okambumba okaṱiṱi kovandu, 144 000 kovakongorere va Kristus ovaṱakame, make kapendurwa nokukahupa meyuru nokuhinokukoka. (Omavan. 14:1) Ovarumendu novakazendu ovaṱakame ovengi mba suverere Jehova mave rire orupa ‘rwovandu avehe ovawa’ mbu “mave penduka movakoke.” Nu owo mave hupu nga aruhe kombanda yehi indu tji va kayenda komurungu okurira ovaṱakame mOzombura Eyovi zOmananeno wa Kristus, na indu tji mave rorwa momarorero omasenina. (Dan. 12:13; Hebr. 12:1) Nu wina mOzombura Eyovi zOmananeno wa Kristus, ovandu ‘ovavi’ mbu mave kamburire mo imba mbe hi ya rora okurikotamena ku Jehova, na imba “mba tjita ouvi,” mave pewa oruveze okurundurura ozongaro zawo nokurira ovaṱakame ku Jehova Mukuru. (Luk. 23:42, 43) Posi ya, ovandu tjiva va ri ovarunde tjinene nu va pirukira Jehova nozondando ze. Ku nao Jehova wa tya kutja ke nokuvependura.—Luk. 12:4, 5.
18-19. (a) Omena raye tji tu nongamburiro kutja Jehova ma pangura osemba imba mba ṱa? (Jesaja 55:8, 9) (b) Morupa ndu maru kongorere ko matu kahungirira ku ye?
18 Hapo eṱe matu yenene okukara nongamburiro tjiri kutja indu Jehova tji ma pangura ovandu, eye aruhe u toora omukambo omusemba? Ii. Abraham aa tjiwa kutja Jehova “Omupangure wehi arihe” ohomonena, ngu nounongo nu omunatjari. Eye wa honga Omuna we nu we mu pa omerizirira wokupangura ovandu avehe. (Joh. 5:22) Jehova na Jesus mave tjiwa imbi mbi ri momitima vyovandu avehe. (Mat. 9:4) Ku nao indu tji mave pangura omundu auhe, owo aruhe mave ‘tjiti ousemba.’
19 Ngatu rimanene okukara nongamburiro mu Jehova nomikambo avihe mbi ma toora. Eṱe tu tjiwa kutja eye ongwa pwa okupangura, nungwari kaweṱe. (Lesa Jesaja 55:8, 9.) Ku nao, tu nongamburiro mu Jehova nOmuna we okurira ovapangure. Nu matu tjiwa kutja Ombara yetu Jesus ma horere kousemba notjari tja Ihe. (Jes. 11:3, 4) Hapo tjike ohunga nomuano Jehova na Jesus mu mave pangura ovandu moruveze rwondatumisire ondirise? Ovikwaye mbi tu hi nokutjiwa? Nu ovikwaye mbi matu tjiwa? Morupa ndu maru kongorere ko matu katara komapuriro ngo.
EIMBURIRO 57 Zuvarisa ombuze kovandu avehe
a Tara okambo kOruhungu ka Septemba 2022, pomuk. 14-19.
b Ohunga na Adam, Eva na Kain, tara mokambo kOruhungu, 1 ku Januari 2013, pomuk. 12 nomambo wokehi.
c Omambo nga “omuatje wombandjarero” nga ungurisiwa mu Johanes 17:12 ye heya kutja, indu Judas tja ṱa eye wa nyonwa nga aruhe nokuhinomaundjiro wokupendurwa.
d Tara korupa ndwi “What Is the Unforgivable Sin?” mo jw.org.