Ayinɛ Nɔnyilɔ Nōo Wɛ Ɛdrɔ—Aa Ya Ɛgbla Ku Umaki Mla Utimoti

1-2. Āhɔ̄ ōhī nyá gē yɛ i lɔfu ci Umaki mla Utimoti ŋma ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ lɔɔlɔhi fiyɛ a?

AYINƐ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ, aa dɔka ō ya nwune fiyɛ ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa mla ō tabɔ fiyɛ ipu ujɔ? Ó lɛ aafu ŋ, aa dɔka ō ya lɛ a. Alɔ gweeye nɛhi ō má acɛnyilɔ alɛwa nōo wɛ ɛdrɔ nōo le tutu ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ a! (Aíjē 110:3) Amáŋ, ó lɛ aɔdā ōhī nōo lɔfu ya kóō lɔnɔ tu aa ō ya nwune fiyɛ lɛ Ujehofa. A gē pi ɔkwu ajɛ ō ya nwune fiyɛ lɛ Ujehofa ohigbu ku á jé ɛgɛ nɛ oyeeyi ku uwɔ géē lɛ, amāŋ á jé ɛga nɛ Ujehofa géē dɔka ku a nyɔ a ŋ? Amāŋ a ta ō miyɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ku uklɔ éyi ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa ohigbu ku a gbɛla ku á gáā ya ɔ lɔhi gla ŋ? Ɔdaŋ ka ó lɛ a, ó wɛ awɔ foofu uwɔ nɛ ɔtu ya uwɔ ɔwɛ ɛgɛnyā a ŋ.

² Umaki mla Utimoti má ɛdɔ unwalu ekponu ɛgɛnyā. Amáŋ naana néē jé ɛgɛ nɛ oyeeyi ku uwa géē piyabɔ lɛ, amāŋ nɛ ɔtu lɔfu ya uwa bɛɛka é cika jɛ ŋ ma, é le miya ō gba Ujehofa ɛ̄gbā kpɔ. Eko nɛ ɔcotɛhɔ Upɔlu mla Ubanabasi hi Umaki igwú kóō gáā ba uwa iyē ō tɔɔna ɛga oligbo a, á jé ŋ, Umaki lɔfu yɔ i lā mla ɛ́nɛ́ nu ipu ɛnɛɛnɛ ɔlɛ. (Ācot. 12:​12, 13, 25) Amáŋ Umaki nyɛɛ ŋma ɔlɛ nu o ya ɛɛ kóō lɔfu ya nwune fiyɛ lɛ Ujehofa. Aflɛyi, ó le yɛ gā Antiyɔku. Oŋma ɔɔma, ó ba Upɔlu mla Ubanabasi iyē ō gáā tɔɔna aɛga oligbo ɔhá. (Ācot. 13:​1-5) Ɔwɛ ekponu ɔɔma, á jé ŋ, Utimoti lɔfu yɔ i lā mla ɛ́nɛ́ mla adā nu eko nɛ Upɔlu hi ɔ igwú kóō gáā ba ɔ iyē ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Utimoti wɛ ɛdrɔ eko ɔɔma kpɔ, ohigbu ɛnyā ɔtu lɔfu ya ɔ bɛɛka ó cika jɛ ō yɛ mla Upɔlu ŋ. (Má 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 16:​10, 11; mla 1 Utímōti 4:12.) Amáŋ ó cigwu ō hi ka Upɔlu a, aɔdā olɔhi alɛwa kē ya ipu oyeeyi ku nu ohigbu ka ó miya ō gba Ujehofa ɛ̄gbā.—Ācot. 16:​3-5.

3. (a) Ɛgɛnyá nɛ alɔ bi le jé ka ɔdā nɛ Umaki mla Utimoti ya a jɛ Upɔlu eyī nɛɛnɛhi a? (2 Utímōti 4:​6, 9, 11) (Má ifoto a.) (b) Aɔka nyá nɛ alɔ gáā leyi yɛ ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

³ Umaki mla Utimoti nwu ɛgɛ néē géē teyi kwu auklɔ ɛyɛɛyɛyi alɛwa ipu ujɔ eko néē wɛ ɛdrɔ a. Ɛlā ku acɛnyilɔ ɛpa nyā jɛ Upɔlu eyī nɛɛnɛhi nōo ya eko nɛ ó jé ka ó gboji ō kwū gɛ ŋ ma, ó da uwa kéē gáā lɛ ɔ má. (Jé 2 Utímōti 4:​6, 9, 11.) Auce ō ya olɔhi nyá nɛ Umaki mla Utimoti lɛ nōo ya ku Upɔlu kóō yihɔtu ku uwa mla ō lɛ ɔtu ce uwa a? Ɛgɛnyá nɛ ayinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu gbla uwa ya a? Ɛgɛnyá nɛ ukɔ́ ku ihɔtu nɛ Upɔlu tu a kē lɔfu ta ayinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ abɔ icɛ a?

YA ƐGBLA KU UMAKI—LE TUTU Ō CƐ ĀCƐ ƆHÁ ƐHƆ

4-5. Ɛgɛnyá nɛ Umaki mafu ka ó le tutu ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ a?

⁴ Ɛyi kóō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ lɔfu lɛ ō ya mla ō yuklɔ lɔfu lɔfu ō ta uwa abɔ, mla ō gɔbu yɔ i ta uwa abɔ eko nōó kóō le lɔnɔ ō ya lɛ a naana. Umaki lɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ taajɛ ipu aya nyā. Ɔtu lɔfu biya nɛɛnɛhi klla gbenyi lɛ Umaki, ohigbu ka Upɔlu ta ku Umaki kóō yɛce ɔ ipu uklɔ ku ɔna ō ta ku nu ɔhá a. (Ācot. 15:​37, 38) Amáŋ, ɔɔma ci Umaki ŋma ō cɛ ayinɛ nu ɛhɔ? Ehee.

⁵ Umaki le yɛ mla ɔyinɛ ɛpa ku nu Ubanabasi ō gáā yuklɔ ɛga ɛyɛɛyi ɔhá. Igbihi nɛ odee bɛɛka ihayi igwoleyi le gla eko nɛ Upɔlu yɔ inu agba ipu Urom a, Umaki yɔ abɔɔ ō ta ɔ abɔ. (Ufím. 23, 24) Ku ɛlā ɔkwɛyi a, otabɔ nɛ Umaki je lɛ ɔ a jɛ Upɔlu eyī nɛɛnɛhi nōo ya nɛ ó ka ka Umaki wɛ ɔcɛ nōo “tū [ɔ] abɔ̄ nɛ̄hi.”—Ukól. 4:​10, 11.

6. Ɛgɛnyá nɛ Umaki lɛ itene nɛɛnɛhi ŋma ō piyatɔha mla Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo jikoko ipu Ɛlā ku Ɔwɔico a? (Má ɛlā néē ta ɛhaajɛ ku upeji a.)

⁶ Umaki lɛ itene nɛɛnɛhi ŋma ō piyatɔha mla Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo jikoko ipu ɛlā ku Ɔwɔico. Igbihi nɛ ó bi eko ōhī le yɔ mla Upɔlu ipu Urom a, Umaki le yɛ gā Ubabilɔn ō gáā yuklɔ mla Upita. É gáā kwu piya ɔkpa nōo kwu iyi uwa ajaajɛ nɛhi nōo ya ku Upita kóō hi Umaki ka “Umáki, ɔyí um.” (1 Upít. 5:13) Abɔ é yɔ i yuklɔ tɔha a, á jé ŋ, Upita lɔfu da oklobiya ku nu nōo wɛ ɛdrɔ a aɛlā olɔhi alɛwa lɛyikwu oyeeyi ku Ujisɔsi mla uklɔ ku ɔna ō ta ku nu, nɛ Umaki ta ɔkpá lɛyikwu ɔ igbihaajɛ ipu ɔkpá nōo lé iyē ku nu a.a

7. Ɛgɛnyá nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Seung-Woo nōo wɛ ɛdrɔ a gbla ocabɔ ku Umaki ya a? (Má ifoto a.)

⁷ Umaki lɛ abɔ bi ɔdā alɛwa yɔ i ya ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa klla yɔ kwu ayinɛ nōo jikoko ipu ɛlā ku Ɔwɔico a ajaajɛ. Ɛgɛnyá nɛ a lɔfu gbla Umaki ya a? Á jé ŋ, a lɔfu dɔka ō ya fiyɛ ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa ō je piya ɔcɛ o ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ amāŋ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ, amáŋ á kē cika jɛ ō je piya ɔcɛ o ta anyakwɔcɛ ku ujɔ abɔ amāŋ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ ɛ ŋ. Ɔdaŋ ka ó lɛ a, ɔtu ka ó hii gbenyi gā uwɔ ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, gɔbu ku a yɔ i dɔka ɔdā nɛ a lɔfu ya lɛ Ujehofa mla ujɔ a. Leyi yɛ ocabɔ ku Seung-Woo, nōo wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ babanya a. Eko nɛ ó wɛ ɛdrɔ a, ó gē miya iyi nu mla ayinɛ nɔnyilɔ ɔhá nōo wɛ ɛdrɔ a. Ōhī ku uwa miyɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ku uklɔ, anu a i kē lɛ ŋ. Ɔtu le biya klla le gbenyi lɛ u Seung-Woo nɛ ó le ka lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya ɔ lɛ a igbihaajɛ. Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi da ɔ kóō ya ɔdā duuma nɛ ó lɔfu ya gla a ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ, ɔdaŋ nɛ ekoohi ācɛ ɔhá i kóō jé lɛyikwu ɔdā olɔhi nɛ ó yɔ i ya a ŋ naana. Seung-Woo bi ukɔ́ ɔɔma le yuklɔ anu ó gbɔɔ ō je otabɔ lɛ ācɛ nōo le hilokplici, mla ācɛ ɔhá nōo cɛgbá otabɔ ō gā ōjila ku ujɔ. Abɔ ó gbɛla gā igbihi a, ó kahinii: “N gáā lɛ ɛlā nwu fiyɛ lɛyikwu ɔdā nōó wɛ ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ a. N lɛ eeye nɛhi ohigbu ku um je otabɔ nɛ ācɛ ɔhá cɛgbá a lɛ uwa.”

YA ƐGBLA KU UTIMOTI—MAFU IHƆTU LƐ ĀCƐ ƆHÁ

8. Ɔdiya nɛ Upɔlu fu Utimoti kóō ba ɔ iyē ipu iyawu ku nu a? (Ācɛ Ufílipāyi 2:​19-22)

⁸ Upɔlu cɛgbá ayinɛ nōo lɛ ɔtu ō ba ɔ iyē eko nɛ ó yɔ i cigbihi gā ipu aigeli nɛ ācɛ a ya ɔ ŋmo ɛ ma. Aflɛyi, ó fu ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo lé ka Usayilasi nōo humayi gba Ujehofa ɛ̄gbā ihayi alɛwa ɛ ma ō nyɔ mla anu. (Ācot. 15:​22, 40) Igbihaajɛ, Upɔlu klla fu Utimoti ō ba ɔ iyē. Ɔdiya nɛ Upɔlu dɔka ku Utimoti kóō ba ɔ iyē a? Ɔdā éyi nōo ya a wɛ ka ó lɛ iyē olɔhi. (Ācot. 16:​1, 2) Utimoti klla gē lɛ ɛlá wu ācɛ nɛɛnɛhi.—Jé Ācɛ Ufílipāyi 2:​19-22.

9. Ɛgɛnyá nɛ alɔ bi le jé ka Utimoti lɛ ɛlá wu ayinɛ nu nɛɛnɛhi a?

⁹ Ŋma eko nɛ ó gbɔɔ ō yuklɔ mla Upɔlu a, Utimoti mafu ka ó lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá fiyɛ ɛgɛ nɛ ó lɛ ɛlá wu iyi nu a. Ohigbu ɛnyā eko nɛ Upɔlu nyɛɛ ŋma Uberiya a, ó jé ka Utimoti lɔfu teyi kwu ayinɛ ɛpɛpɛ nōo yɔ abɔɔ a gla. (Ācot. 17:​13, 14) Eko ɔɔma, Utimoti lɔfu lɛ ɛlā alɛwa nwu ŋma ɛgɛ Usayilasi nōo yɔ Uberiya a duu ɛ. Amáŋ igbihaajɛ, Upɔlu lɛ Utimoti foofunu tɛhɔ gā Utɛsɛlonika o ya ɛɛ kóō je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ ipu igeli nɛhi ɔɔma a. (1 Utes. 3:2) Ɛpla ihayi igwo ɛhɔ (15) nōo gboce ɔ a, ihɔtu nɛ Utimoti lɛ lɛ ayinɛ nu a kwu lɛ ɔfu tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ. Ihɔtu nɛ ó lɛ lɛ uwa a kwu lɛ ɔfu nɛɛnɛhi nōo ya nɛ ó gē jikwu eko duuma nɛ ayinɛ nu a yɔ i má owe. (Uróm 12:15; 2 Utím. 1:4) Ɛgɛnyá nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu gbla Utimoti ya a?

10. Ɛgɛnyá nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Woo Jae nwu ō lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá fiyɛ a?

¹⁰ Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Woo Jae a nwu ō lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá fiyɛ. Eko nɛ ó wɛ ɛdrɔ a, ó gē lɔnɔ tu ɔ nɛhi ō kɛla mla ayinɛ nōo le hilokplici ɛ ma. Eko duuma nɛ ó lɛ uwa má ipu ōjila ku ujɔ, ó gē hokonu tu uwa anca amáŋ ó gáā kɔka mla uwa ŋ. Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi da Woo Jae kóō gbɔɔ ɔka ō ka mla uwa ŋma lɛ ō da uwa ɔdā nɛ ó dɔka lɛyikwu uwa a. Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ a klla da ɔ kóō gbɛla lɛyikwu ɔdā nōo lɔfu he ɔcɛ ɔhá a ɔtu a. Woo Jae bi ukɔ́ nyā le yuklɔ klla lɛ ɔdā nɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ ɔɔma da ɔ kóō ya a ya. Babanya, Woo Jae wɛ ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ. Ó kahinii: “Babanya, ó le tɔɔtɛ gā um ō kɛla mla ācɛ nōo wɛ ihayi ɛyɛɛyɛyi. N gweeye nɛhi ka obabanya n jé lɛyikwu āhɔ̄ olɔnɔ nɛ ācɛ ɔhá yɔ i má a. Ɛnyā kē ta um abɔ ō jé ɔdā nɛ ayinɛ um cɛgbá ɔkwɔɔkwɛyi a mla ɛgɛ nɛ um lɔfu ta uwa abɔ a.”

11. Ɛgɛnyá nɛ ayinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu nwu ō lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá nōo yɔ ipu ujɔ ku uwa fiyɛ a? (Má ifoto a.)

¹¹ Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ayinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu mafu ka é lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá duu. Eko duuma nɛ a yɔ ōjila ku ujɔ, kɛla mla ɛdɔ ku ācɛ doodu. Da uwa ɔka lɛyikwu ɛgɛ néē yɔ i ya lɛ a klla jahɔ tu uwa lɔɔlɔhi. Ɛnyā géē ta uwɔ abɔ ō jé ɛgɛ nɛ a lɔfu je otabɔ lɛ uwa a. Á jé ŋ, a lɔfu nwu ka ɔba mla ɔnyā éyi nōo le hilokplici ɛ ma cɛgbá otabɔ ō bi u JW Library^® app le yuklɔ. Amāŋ a lɔfu nwu ka é lɛ ōmiya duuma ō yuklɔ mla ɔcɛ duuma ipu uklɔ ku ɔna ō ta ŋ. A lɔfu ta uwa abɔ kéē jé ō bi ɔdā ō le gwu uwaya ku uwa le yuklɔ, amāŋ a lɔfu tabɔ ō yuklɔ ku ɔna ō ta mla uwa? Eko duuma nɛ a je otabɔ lɛ ayinɛ uwɔ ɔwɛ ɛgɛnyā, a géē wɛ ocabɔ olɔhi ipu ujɔ a.

UKƆ́ KU IHƆTU NƐ UPƆLU TU A LƆFU TA UWƆ ABƆ

12. Ɛgɛnyá nɛ acɛnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu lɛ itene ŋma ukɔ́ nɛ Upɔlu tu Utimoti a?

¹² Upɔlu tu Utimoti ukɔ́ ocɛgbá nɛhi o ya ɛɛ kóō ta ɔ abɔ ō lā oyeeyi nōo lɛ eeye fiyɛ a, mla o ya ɛɛ kóō gba Ɔwɔico ɛ̄gbā lɔɔlɔhi. (1 Utím. 1:18; 2 Utím. 4:5) Ɔdaŋ ka wɛ ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ, ukɔ́ nɛ Upɔlu tu a lɔfu ta uwɔ abɔ duu. Ɛgɛnyá a? Jé aɔkpá ɛpa nɛ Upɔlu ta fu Utimoti a bɛɛka awɔ nɛ Upɔlu ta ɔkpá a gē lɛ uwɔ a, cɛɛ ku a má ɛlā nɛ a lɔfu bi yuklɔ ŋma anu a. Leyi yɛ ocabɔ ligii ōhī.

13. Ɔdi gáā ta alɔ abɔ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa fiyɛ a?

¹³ “Yɔ̄ gē klɔcɛ́ ká ā yɔ̄ ī nū iyē daa ipú alelékwū o yá ká ā géē lā oyēeyī olɔhi kú ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá ā.” (1 Utím. 4:7b) Ɔdi wɛyi kóō lā oyeeyi olɔhi ku ācɛ ɔlɛ Ohɔnyɛta a? Ɛyi nu wɛ ka ɔcɛ yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā kpaakpa klla i dɔka ō ya ɔdā duuma nōo géē biya ɔ ɔtu ŋ. Abɔ é kē ma oduuma ku alɔ mla uce ō ya nyā ŋ ma, alɔ cɛgbá ō ceyitikwu lɔfu lɔfu ō lɛ uce ō ya nyā lɛ. Ɛgɛnyá a? É gē bi ɛlā ku Ugrisii nōo wɛ ō “nū iyē daa” a yuklɔ igbalɛwa ō kɛla lɛyikwu ɛdɔ otutu lɔfu lɔfu nɛ ācɛ okwinya gē ya, eko duuma néē yɔ i tutu ō kweyi inya mla ācɛ ɔhá a. Ācɛ okwinya nyā géē cɛgbá ō lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo lɔfu je uwa ɛlá, cɛɛ kéē lɛ ɔtu ku uwa kwu ōmiya néē lɛ a. Alɔ abɔyi alɔ cɛgbá ō lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo lɔfu je alɔ ɛlá, o ya ɛɛ ku alɔ lɛ auce ō ya nōo géē cɛ lɛ alɔ pi bla Ujehofa ajaajɛ fiyɛ.

14. Ɔdi nɛ alɔ cika ō bi ipu ɔtu eko duuma nɛ alɔ yɔ i jé Ubáyíbu a? Je Ocabɔ mafu.

¹⁴ Ó cɛgbá nɛhi ku a lɛ uce ō ya ku Ubáyíbu ō jé ɛ̄cī doodu. Ó klla cɛgbá nɛhi ku a bla ka ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ a gē jé Ubáyíbu a wɛ o ya ɛɛ ku a tubla Ujehofa ajaajɛ fiyɛ. Ocabɔ mafu, eko nɛ a yɔ i jé ɔ̄kā ku Ujisɔsi mla ɔcɛ éyi nōo wɛ oklobiya nōo gba agbenu nɛhi a, ɛlā nyá nōó nwu uwɔ lɛyikwu Ujehofa a? (Umák. 10:​17-22) Oklobiya ɔɔma kpɔtuce ka Ujisɔsi wɛ Umesayiya a, amáŋ ó lɛ ɔtu okpoce jɛ ō je piya ɔyikpo ku Ujisɔsi ŋ. Naana kpɔ a, Ujisɔsi yihɔtu oklobiya ɔɔma nɛhi naana nɛ ó lɛ ɔtu okpoce ŋ ma. Ujisɔsi kɛla ɔwɛ ogbonɛnɛ lɛ oklobiya ɔɔma nōo wɛ ɔcɛ́ a. Ó teyi peee ka Ujisɔsi dɔka kóō lɛ eeye ipu ɛ̄gbā ō gba Ɔwɔico. Ɛgɛ nɛ ɔtu ya Ujisɔsi lɛyikwu oklobiya ɔɔma a, wɛ ɔwɛ yiili nɛ ɔtu ya Ujehofa lɛyikwu ɔ duu a. (Ujɔ́n. 14:9) Abɔ a yɔ i gbɛla lɛyikwu ɔ̄kā nyā mla āhɔ̄ ku uwɔ a, da iyi uwɔ ɔka kahinii: ‘Ɔdi nɛ um cɛgbá ō ya o ya ɛɛ ku um tubla Ujehofa ajaajɛ fiyɛ mla ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ fiyɛ a?’

15. Ɔdiya nōó cɛgbá nɛhi ku ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ kóō wɛ ocabɔ olɔhi lɛ ācɛ ɔhá a? Je Ocabɔ mafu. (1 Utímōti 4:​12, 13)

¹⁵ “Lɛ iyi uwɔ yá ɔdōcāabɔ̄ lɛ ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá.” (Jé 1 Utímōti 4:​12, 13.) Upɔlu ta Utimoti ɔtu kwu ɔtu kóō nwu ɛgɛ nɛ ó gē jé ō jé ɔkpá lɔɔlɔhi mla ō wɛ itica olɔhi. Amáŋ Upɔlu klla dɔka kóō lɛ auce ō ya olɔhi bɛɛka ihɔtu, ɔtu okpoce, mla ō lɛ iyi ɔcɛ tu yeŋee. Ɔdiya a? Ohigbu ka ɔdā nɛ ɔcɛ gē ya a cɛgbá nɛɛnɛhi fiyɛ ɛlā nɛ ó gē ka a. Alɔ jɛ ɔ ka é lɛ uwɔ fu ō ya ɛlā ō ka tɛɛcɛ éyi ipu ujɔ ō kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔcɛ géē ya nwune fiyɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Ó géē tɔɔtɛ gā uwɔ fiyɛ ō kɛla lɛyikwu ikpɛyi ɛlā nyā, ɔdaŋ ku a yɔ i je ofiyɛ duu ku uwɔ ipu uklɔ ku ɔna ō ta a. Ocabɔ olɔhi ku uwɔ géē ya ku ɛlā ō ka tɛɛcɛ ku uwɔ ɔɔma kóō lɛ abɔ kwu ācɛ ɔtu fiyɛ ɛlā nɛ a yɔ i ka a.—1 Utím. 3:13.

16. (a) Ɔwɛ ɛhɔ nyá nɛ Ācɛ O Yɛce Ukriast nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu wɛ ocabɔ olɔhi a? (b) Ɛgɛnyá nɛ ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu je piya ocabɔ olɔhi “ipú ɛlā nɛ̄ [ó] ī ka ā”?

¹⁶ Ipu ɔkpá ku 1 Utímōti 4:​12, Upɔlu kɛla lɛyikwu ɔwɛ ɛhɔ nɛ ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ lɔfu wɛ ocabɔ olɔhi a. Ó géē lɔhi gā uwɔ nɛhi ō lɛ eko taajɛ ō klɔcɛ lɛyikwu eyeeye ku uwa. Ocabɔ mafu, alɔ jɛ ɔ ku a dɔka ō wɛ ocabɔ olɔhi “ipú ɛlā nɛ̄ ī ka ā.” Gbɛla tu ɛlā nɛ a lɔfu ka ō ta ācɛ ɔhá ɔtu kwu ɔtu a. Ɔdaŋ ku a yɔ i lā ɔlɛ ekponu mla ɛ́nɛ́ mla adā uwɔ kpɔ, a lɔfu yɔ i ta uwa ahinya ŋma eko teeko ku ɔdā néē yɔ i ya gā uwɔ a? Igbihi nɛ ōjila ku ujɔ le ŋmɛyi, a lɔfu ta ɔyinɛ nɔnyilɔ amāŋ ɔyinɛ nɔnya ahinya ku ɔdā nōo he uwɔ ɔtu lɛyikwu aya nɛ ó ya a? A klla lɔfu ceyitikwu ō ta ōhī ipu ōjila ku ujɔ ɔwɛ nōo tɔɔtɛ gā uwɔ a. Ɔdaŋ ku a ceyitikwu lɔfu lɔfu ō wɛ ocabɔ olɔhi ɔwɛ nɛ a gē kɛla a, ācɛ ɔhá géē má ku a yɔ i je piya ɔcɛ o jikoko ipu ɛlā ku Ɔwɔico.—1 Utím. 4:15.

17. Ɔdi gáā ta ɔyinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ abɔ ō ya ɔdā nɛ ó bi ɔtu ō ya lɛ Ujehofa a jila a? (2 Utímōti 2:22)

¹⁷ “Le kwu ŋmá únwū obɔ̄bí kú aɛ́drɔ́ nōo gē bī uwā tá āa. Lɛ ɔtū kú uwɔ kwu o lā oyēeyī okpaakpa.” (Jé 2 Utímōti 2:22.) Upɔlu ta Utimoti ɔtu kwu kóō lɛ abɔ ci ɔdā duuma nōo lɔfu ci ɔ ŋma ō ya nwune fiyɛ lɛ Ujehofa, amāŋ ɔdā duuma nōo lɔfu biya ɛma nɛ ó lɛ mla Ujehofa a. A lɔfu gáā le má ku a gē bi eko nwune le jɔɔnyɛ iyi uwɔ, ohigbu ɛnyā á gē lɛ eko ō ya nwune fiyɛ lɛ Ujehofa ŋ. Ocabɔ mafu, gbɛla tu eko ɛmula nɛ a gē bi le hija bɛɛka ubɔlu ō ta, ō bi intanɛti le yuklɔ, amāŋ gē bi le ta uvidio game a. A lɔfu bi ōhī ku eko ɔɔma le ya fiyɛ lɛ Ujehofa mla ācɛ ɔhá? Á jé ŋ, a lɔfu fu iyi uwɔ tɛɛcɛ ō tabɔ ō leyikwu Agbla Ku Ajɔɔcɛ ku uwɔ amāŋ ō bi ukati le yuklɔ ku ɔna ō ta. Ɔdaŋ ku a ya aɔdā nōo ba nyā, á jé ŋ, a lɔfu ya aɔkpa ɛpɛpɛ nōo géē ta uwɔ ɔtu kwu ɔtu ō ya fiyɛ lɛ Ujehofa, mla ō ta uwɔ abɔ ō ya ōmiya nɛ a bi ɔtu a jila.

Ō CƐ ĀCƐ ƆHÁ ƐHƆ GÉĒ BI ƆHÁ ALƐWA GĒ LƐ UWƆ

18. Aɔhā nyá nɛ Umaki mla Utimoti jɔɔnyɛ ku nu a?

¹⁸ Umaki mla Utimoti leyi gwu aɔdā alɛwa bonu o ya ɛɛ kéē cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ lɔɔlɔhi fiyɛ, ɛnyā kē ya kéē jɔɔnyɛ aɔhā alɛwa. É lɛ eeye ɔkwɛyi a. (Ācot. 20:35) Umaki gā aɛga oligbo alɛwa o ya ɛɛ kóō je otabɔ lɛ ayinɛ nu. Ó klla ta ɛnɛɛnɛ ɔ̄kā lɛyikwu oyeeyi ku Ujisɔsi mla uklɔ ku ɔna ō ta ku nu taajɛ. Utimoti ta Upɔlu abɔ ō lɛ aujɔ ɛyɛɛyɛyi ɛpɛpɛ kwaajɛ klla je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ayinɛ nu nɛɛnɛhi. Ujehofa má ɛjɛɛji aɔdā nɛ Umaki mla Utimoti leyi gwu ɔ bonu o ya ɛɛ kéē ya nwune fiyɛ lɛ ɔ a, ɛnyā kē je eeye lɛ ɔ nɛhi.

19. Ɔdiya nɛ ayinɛ nɔnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ cika ō bi ukɔ́ nɛ Upɔlu tu Utimoti a le yuklɔ a, ɔdaŋ néē kē ya lɛ a, ɛdɔ oyeeyi nyá néē gáā lɛ a?

¹⁹ Alɔ lɔfu má ka Upɔlu yihɔtu ku Utimoti ɔkwɔɔkwɛyi ŋma aɛlā nɛ ó ta gē lɛ ɔ ipu aɔkpá nɛ ó ta a. Amáŋ Ujehofa wɛ ɔcɛ nōo ya ku Upɔlu kóō ta aɛlā nyā taajɛ a, ohigbu ɛnyā aɛlā nɛ alɔ gē jé a mafu ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya Ujehofa lɛyikwu acɛnyilɔ nōo wɛ ɛdrɔ icɛ a. Ó yihɔtu ku aa nɛɛnɛhi. Ó dɔka ku aa lɛ ɛnɛɛnɛ oyeeyi ipu ɛ̄gbā ō gba ku nu. Ohigbu ɛnyā, aa bi ukɔ́ ku ihɔtu nɛ Upɔlu tu a le yuklɔ mla ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ lɔɔlɔhi fiyɛ. Ɔdaŋ ku aa ya lɛ a, aa géē lɛ ɛnɛɛnɛ oyeeyi babanya, aa klla géē “lɛ abɔ̄ bī oyēeyi nōo wɛ oyēeyi ɔkwɛ̄yi” nōo yɔ i wa a.—1 Utím. 6:​18, 19.