Ntọgha Constantine Ọ̀ Bụ Gaa na Gịnị?

IIHE ahụ a sịrị na ọ bụ ntọgha nke onyeeze Rom bụ́ Constantine abụwo ihe na-akpali mmasị ndị ọkà mmụta okpukpe ruo ogologo oge. Dị ka ihe ndekọ ndị o mere n’onwe ya na-egosi, n’ụbọchị gasịrị tupu a lụọ agha nke o nwere mmeri na ya n’afọ 312 O.A., Constantine ahụ na-ekpere arụsị hụrụ ọhụụ nke otu obé nke ihe e dekwasịrị ya bụ: “Site [n’ihe ịrịba ama] nke a, nwee mmeri.” A “tọghatara” ya nwa mgbe nta mgbe nke a gasịrị, (n’afọ 313 O.A.) wee weta mkpagbu a na-akpagbu ndị Kraịst n’alaeze Rom ná njedebe. Constantine gbara ụdị Iso Ụzọ Kraịst e nwere mgbe ahụ ume dị ka okpukpe nke Ọchịchị kwadoro, ọbụna na-etinye ọnụ n’esemokwu ndị dị n’ime chọọchị dị iche iche. Otú ọ dị o mekwara omume ndị mere na a na-enyo ya enyo ma ntọgha ya ò zikwara ezi, e meghịkwa ya baptism ruokwa nwa mgbe nta tupu ọ nwụọ mgbe 24 afọ gasịrị.

N’otu ihe odide dị n’akwụkwọ Bible Review, onyeọkà mmụta mkpụrụ ego, onye bụkwa onye na-amụ ihe e ji enweta akara mmụta doctorate n’ọkà mmụta okpukpe, bụ́ Stanley A. Hudson kpughere otú ụdị mkpụrụ ego ndị e mepụtara n’oge ọchịchị Constantine si mee ka e nweta ihe ọmụma ụfọdụ na-akpali mmasị banyere isiokwu a. Ruo oge Constantine, ọ bụ ihe a na-ahụkarị, bụ́ mkpụrụ ego ndị Rom igosipụta chi ndị Rom dị iche iche a ma ama. Ma Hudson kọrọ na mgbe ntọgha Constantine gasịrị, isiokwu ndị metụtara ikpere arụsị malitere ibelata—e wepụkwa otu. A malitere ibipụta mkpụrụ ego ndị na-egosi Sol, bụ́ chi nke anyanwụ—nke bụbu nke kasị na-amasị Constantine—n’ebe ọ dị ukwuu. Ọ̀ bụ n’ihi gịnị?

Hudson tụrụ aro ihe abụọ pụrụ ịkpataworị nke a. Nke mbụ, ọ pụrụ ịbụ na ntọgha Constantine ji nwayọọ nwayọọ bịa—n’agbanyeghị oké ọhụụ ahụ ọ hụrụ. Ma ọ̀ bụkwanụ na Constantine chere na Sol bụ Jisọs. Usoro ngwakọta ụdị nkwenkwe abụọ bụ ihe a na-ahụkwa ọbụna taa. Dị ka ihe atụ, na Latin America, chi nwanyị ndị ahụ e nwere tupu Columbus ejee ebe ahụ, bụ́ Pacha-Mama na Tonantzin ka bụkwa ndị a na-efe ofufe n’okpuru aha bụ́ Meri Nwa Agbọghọ Na-amaghị Nwoke. N’otu ụzọ ahụ, ọ pụrụ ịbụworị na Constantine fere Sol ofufe n’okpuru aha Jisọs.

Ụdị ngwakọta nkwenkwe dị otú a ga-akọwa ihe mere e ji họrọ December 25th, bụ́ ‘ụbọchị ọmụmụ nke anyanwụ ahụ a na-emerighị emeri,’ ịbụ ụbọchị a ga-eme ememe ncheta ọmụmụ Jisọs. Ọ ga-enyekwara anyị aka ịghọta ihe mere e ji dee ná mkpụrụ ego e mepụtara iji na-echeta ọnwụ Constantine, DV Constantinus” (“Constantine Onye Bụ Chi”). Nke a na-egosi na, n’agbanyeghị ntọgha ya na baptism e mesịrị mee ya, a nọgidere na-ele Constantine anya dị ka onye bụ chị mgbe ọ nwụsịrị, dịkwa ka ndị eze ndị bu ya ụzọ, ndị bụ́ ndị ọgọ mmụọ.

[Ebe E Si Nweta Foto Dị na peeji nke 7]

The Metropolitan Museum of Art. Bequest of Mrs. F. F. Thompson, 1926 (26.229)