Ndị Tọrọ Atọ n’Alụmdi na Nwunye Ịhụnanya Kọrọ

“N’ọha mmadụ nwere oké ịgba alụkwaghịm, ọ bụghị nanị na ọtụtụ alụmdi na nwunye obi ụtọ kọrọ pụrụ itisa n’ịgba alụkwaghịm, kamakwa, ọtụtụ alụmdi na nwunye pụrụ ịghọ ndị obi ụtọ kọrọ.”—KANSỤL NA-AHỤ MAKA EZINỤLỌ N’AMERICA.

E KWUWO na ihe ka ukwuu n’obi ụtọ na nhụsianya nke ndụ na-esite n’otu ebe—alụmdi na nwunye mmadụ. N’ezie, ọ bụ ihe ole na ole ná ndụ pụrụ ịkpata oké ọṅụ—ma ọ bụ nhụjuanya dị ka ya. Dị ka igbe dị n’isiokwu a na-egosi, ọtụtụ di na nwunye na-enwe nke ikpeazụ ahụ gabiga ókè.

Ma ndekọ ọnụ ọgụgụ nke ndị na-agba alụkwaghịm na-egosi nanị otu akụkụ nke nsogbu ahụ. Maka alụmdi na nwunye ọ bụla tisaranụ, e nwere ọtụtụ ndị ọzọ na-etisaghị etisa ma nọrọ ná nsogbu. “Ezinụlọ anyị nweburu obi ụtọ, ma afọ 12 gara aga adịtụghị mma,” ka otu nwanyị lụrụ di eri ihe karịrị afọ 30 kọrọ. “Di m enweghị mmasị ná mmetụta m. N’ezie, ọ bụ ya kasị bụrụ onye iro m n’ụzọ mmetụta uche.” N’otu aka ahụ, otu onye bụworo di ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 25, kwara arịrị, sị: “Nwunye m agwawo m na ya ahụghịzi m n’anya. Ọ na-ekwu na ọ bụrụ nanị na anyị pụrụ ibikọ ọnụ n’otu ọnụ ụlọ, onye ọ bụla ana-agakwara onwe ya n’oge ntụrụndụ, a pụrụ ịnagide ọnọdụ a.”

Otú ọ dị, ndị ụfọdụ bụ́ ndị nọ n’ajọ nsogbu dị otú ahụ, na-etisa alụmdi na nwunye ha. Otú ọ dị, nye ọtụtụ ndị, ịgba alụkwaghịm abụtụghị ihe ha ga-eme. N’ihi gịnị? Dị ka Dr. Karen Kayser si kwuo, ihe ndị dị ka ụmụ, ihe ihere ọ bụ n’anya obodo, ego, ndị enyi, ndị ikwu, na nkwenkwe okpukpe pụrụ ime ka di na nwunye nọgide na-ebi, ọbụna n’ọnọdụ ịhụnanya kọrọ. “Ebe ọ na-eyighị ka ha ga-agba alụkwaghịm n’ụzọ iwu kwadoro,” ka ọ na-ekwu, “di ma ọ bụ nwunye ndị a na-ekwe ka ha na onye òtù ọlụlụ ha gbara alụkwaghịm n’obi ha, nọgide na-ebi.”

Di na nwunye mmekọrịta ha mebiworo hà ga-anọrịrị na-ebi ndụ na-adịghị enye afọ ojuju? Alụmdi na nwunye ịhụnanya kọrọ ọ̀ bụ nanị ihe a ga-eji dochie ịgba alụkwaghịm? Ahụmahụ na-egosi na a pụrụ ịzọpụta ọtụtụ alụmdi na nwunye nwere nsogbu—ọ bụghị nanị pụọ n’oké ihe mgbu nke nkewa kamakwa pụọ ná nhụsianya nke ụkọ ịhụnanya.

N’ihi Gịnị Ka Ịhụnanya Ji Adalata?

“O yiri ka ọ ka nnọọ mfe ịmalite ịhụ n’anya karịa ịnọgide na-ahụ n’anya.”—DR. KAREN KAYSER.

IKEKWE, mmụba nke alụmdi na nwunye ndị ịhụnanya kọrọ abụghị ihe ijuanya. Alụmdi na nwunye bụ mmekọrịta na-esiri ndị mmadụ ike, ọtụtụ ndị adịghị adị njikere tupu ha abanye na ya. “A na-achọ ka anyị gosipụta na aka sitụrụ anyị ike mgbe anyị na-achọ inweta akwụkwọ ikike ịkwọ ụgbọala,” ka Dr. Dean S. Edell, na-ekwu, “ma a pụrụ inweta akwụkwọ ikike alụmdi na nwunye site n’ịbịanye aka n’akwụkwọ.”

N’ihi ya, ka ọtụtụ alụmdi na nwunye na-aga nke ọma ma na-enwe obi ụtọ n’ezie, ọtụtụ na-enwe nsogbu. Ikekwe otu n’ime ha ma ọ bụ ha abụọ ji oké atụmanya banye n’alụmdi na nwunye ma ghara inwe nkà ndị dị mkpa maka inwe mmekọrịta na-adịte aka. “Mgbe mbụ ndị mmadụ nwere mmasị n’ebe ibe ha nọ,” ka Dr. Harry Reis na-akọwa, “ha na-enwe nnọọ obi ike n’ebe ibe ha nọ.” Ọ na-adị ha ka onye òtù ọlụlụ ha ọ̀ bụ “nanị onye ọzọ na-ele ihe anya otú ha si ele. Mmetụta ahụ na-akwụsị mgbe ụfọdụ, mgbe nke ahụ mere, ọ pụkwara ịkpa nnọọ alụmdi na nwunye ahụ aka ọjọọ.”

N’ụzọ na-enye obi ụtọ, ọtụtụ ezinụlọ adịghị eru n’ọnọdụ ahụ. Ma ka anyị tụlee ná nkenke ihe ole na ole meworo ka ịhụnanya dalata n’ọnọdụ ụfọdụ.

Ndakpọ Olileanya —“Ihe A Abụghị Ihe M Tụrụ Anya Ya”

“Mgbe m lụrụ Jim,” ka Rose na-ekwu, ‘echere m na alụmdi na nwunye anyị ga-atọgbu onwe ya n’ụtọ—na-enwe mmekọrịta ịhụnanya na mmeso dị nro na nchebara echiche maka ibe anyị.’ Ma, nwa obere oge, di ọma Rose abụghịzi nwoke ọma dị ka o chere. “Emesịrị m nwee oké ndakpọ olileanya n’ebe ọ nọ,” ka ọ na-ekwu.

Ọtụtụ ihe nkiri sịnịma, akwụkwọ, na abụ ndị na-ewu ewu na-ekwu ihe na-abụghị eziokwu banyere ịhụnanya. Mgbe ha na-eme mbedo, nwoke na nwanyị pụrụ iche na ha enwetawo ihe ha chọrọ; ma mgbe afọ ole na ole nke alụmdi na nwunye gasịrị, ha na-ekwubi na ọ ghaghị ịbụ nrọ ka ha na-arọ! Mmekọrịta ịhụnanya na-adịghị ka nke dị n’akwụkwọ akụkọ ifo nwere ike ime ka alụmdi na nwunye pụrụ ịga nke ọma yie ihe na-enweghị nnọọ isi.

Otú ọ dị, ihe ụfọdụ a na-atụ anya ha n’alụmdi na nwunye kwesịrị nnọọ ekwesị. Dị ka ihe atụ, ọ bụ ihe kwesịrị ekwesị mmadụ ịtụ anya ịhụnanya, nlebara anya, na nkwado nke onye òtù ọlụlụ ya. Otú ọ dị, e nwere ike ọbụna ghara inweta ihe ndị a a chọrọ. “Ọ fọrọ nke nta ka ọ dị m ka alụbeghị m di,” ka Meena, bụ́ nwunye ọhụrụ na-akatabeghị ahụ n’India na-ekwu. “Owu na-ama m, ọ na-adịkwa m ka o leghaara m anya.”

Ekwekọghị Ekwekọ —“Ọ Dịghị Ihe Na-amasị M Na-amasị Ya”

“Ọ fọrọ nke nta ka ihe nile m na-eme dị iche na nke di m na-eme,” ka otu nwanyị na-ekwu. “M na-akwa ụta kwa ụbọchị maka mkpebi m mere ịlụ ya. Anyị ekwekọtụghị nnọọ ekwekọ.”

È Nwere Ihe Mere A Ga-eji Nwee Olileanya?

“Otu ihe dị njọ n’alụmdi na nwunye ndị nwere nsogbu bụ nkweta a na-ekwetasi ike na ihe apụghị ịka mma. Nkweta dị otú ahụ na-egbochi mgbanwe n’ihi na ọ na-eme ka ị ghara ịchọ ịnwale ihe ọ bụla ga-enye aka.”—DR. AARON T. BECK.

KA E were ya na i nwere ihe mgbu ma gaa hụ dọkịta ka o lee gị ahụ. Ị na-enwe nchegbu—nke ahụ kwekwara nghọta. E kwuwerị, ahụ ike gị—ọbụna ndụ gị kpọmkwem—pụrụ ịnọ n’ihe ize ndụ. Ma ka e were ya na mgbe o lesịrị gị ahụ, dọkịta ekpugheere gị akụkọ ọma bụ́ na ọ bụ ezie na nsogbu gị abụghị obere nsogbu, a pụrụ ịgwọta ya. N’eziokwu, dọkịta ahụ agwa gị na ọ bụrụ na i jiri nlezianya gbasoo otu usoro ihe oriri na mmega ahụ na-agabigaghị ókè, ị pụrụ ịtụ anya ịgbake kpam kpam. Ihe ịrụ ụka adịghị ya na obi ga-eru gị nnọọ ala, ị ga-ejikwa obi ụtọ gbasoo ndụmọdụ ya!

Jiri ọnọdụ a tụnyere ihe anyị na-atụle. Ị̀ na-enwe nsogbu n’alụmdi na nwunye gị? N’ezie, alụmdi na nwunye ọ bụla ga-enwe nsogbu na nghọtahie ndị nke ya. N’ihi ya, nanị inwetụ nsogbu ná mmekọrịta unu apụtaghị na ị nọ n’alụmdi na nwunye ịhụnanya kọrọ. Ma gịnị ma ọ bụrụ na ọnọdụ ihe mgbu ahụ adịgide ruo ọtụtụ izu, ọtụtụ ọnwa, ma ọ bụ ọbụna ọtụtụ afọ? Ọ bụrụ otú ahụ, nchegbu ị na-enwe kwesịrị ekwesị, n’ihi na nke a abụghị obere ihe. N’ezie, otú alụmdi na nwunye gị dị pụrụ imetụta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụkụ nile nke ndụ gị—na nke ụmụ unu. Dị ka ihe atụ, e kwenyere na nsogbu alụmdi na nwunye pụrụ ịbụ ihe kasị akpata nsogbu ndị dị ka ịda mbà n’obi, arụpụtaghị ọrụ nke ọma, na ụmụaka emeghị nke ọma n’ụlọ akwụkwọ. Ma ọ bụghị nanị nke ahụ. Ndị Kraịst na-aghọta na mmekọrịta nke ha na ndị òtù ọlụlụ ha pụrụ imetụta mmekọrịta ha na Chineke kpọmkwem.—1 Pita 3:7.

Eziokwu ahụ bụ́ na gị na onye òtù ọlụlụ gị nwere nsogbu apụtaghị na olileanya adịghị n’ọnọdụ ahụ. Ikweta ihe ahụ bụ́ eziokwu banyere alụmdi na nwunye—na a ga-enwe ihe isi ike—pụrụ inyere di na nwunye aka ile nsogbu ha anya otú ọ dị n’ezie ma rụọ ọrụ iji dozie ya. Otu di aha ya bụ Isaac na-ekwu, sị: “Amaghị m na ọ bụ ihe dị otú o kwesịrị bụ́ di na nwunye ịdị na-enwetụ obi ụtọ, na-enwetụkwa obi ilu n’oge alụmdi na nwunye ha. Echere m na ọ dị ihe na-eme anyị!”

Ọ bụrụgodị na alụmdi na nwunye gị adịwo njọ ruo n’ọnọdụ nke na ịhụnanya kọrọ na ya, a pụrụ ịzọpụta ya. N’eziokwu, mmejọ nke esemokwu na-akpata pụrụ ịdị ukwuu, karịsịa ma ọ bụrụ na nsogbu ahụ adịgidewo ruo ọtụtụ afọ. Ma, e nwere ezi ihe mere a ga-eji nwee olileanya. Mkpali bụ ihe dị oké mkpa. Ọbụna mmadụ abụọ nwere nnukwu nsogbu alụmdi na nwunye pụrụ imeziwanye ihe ma ọ bụrụ na ọ dị ha abụọ mkpa.a

A Pụrụ Ịzọpụta Alụmdi na Nwunye Gị!

Bible jupụtara na ndụmọdụ ndị dị irè pụrụ ịbara ndị di na ndị nwunye uru. Nke a abụtụghị ihe ijuanya, n’ihi na Onye nyere ike e ji dee Bible bụkwa Onye Mmalite nke ndokwa alụmdi na nwunye.

BIBLE na-enye nkọwa bụ́ eziokwu banyere alụmdi na nwunye. Ọ na-ekweta na di na nwunye ga-enwe “mkpagbu” ma ọ bụ, dị ka New English Bible si kwuo ya, “ihe mgbu na iru újú.” (1 Ndị Kọrint 7:28) Ma, Bible kwukwara na alụmdi na nwunye pụrụ ma kwesị inye ọṅụ, ọbụna oké obi ụtọ. (Ilu 5:18, 19) Echiche abụọ a adịghị emegiderịta onwe ha. Nanị ihe ha na-egosi bụ na n’agbanyeghị nsogbu ndị siri ike, di na nwunye pụrụ inwe mmekọrịta chiri anya na nke ịhụnanya dị na ya.