Anamongan Kadi ni Kristo ti Krismas?

KADAGITI adu a paspaset ti daga, ti buya iti Natividad (Pannakaipasngay ni Jesus) ti gagangayen a mabuya bayat ti panawen ti Krismas. Dagitoy ti masansan a mangiraman kadagiti kakasla sibibiagen iti kadakkelna a ladladawan iti ubing a Jesus nga adda iti kulloong a kadua ni Maria, Jose, dagiti pastor, dagiti Mago, ken dadduma a baka. Anamongan kadi ni Kristo ti kasta a pabuya iti Krismas?

Kinapudnona ti kinaumiso dagiti buybuya ti Natividad ti nakaro a napagdedebatean, ket napagsusuppiatan pay iti sanguanan ti Korte Suprema iti Estados Unidos. Idi napalabas a Disiembre, impadamag ti magasin a Time: “Pagyamanan iti pangngeddeng ti Korte Suprema iti nasapa pay iti tawen, dagiti buya iti Natividad iti daytoy a tawen ti mangarkos met kadagiti parke publiko ken patpatakder iti munisipio a simmardeng a mangikabilen kadakuada bayat a napagsusuppiatan ti isyu.”

Ngem, kinapudnona, ti isyu maipapan iti no dagiti buybuya iti Natividad ket legal kadagiti sanikua iti gobierno ti kaskasdi pay laeng a mapagsusuppiatan. “Ti pangngeddeng ti Korte Suprema,” binigbig ti Time, “di nagballigi a nangrisot iti banag.” Manen iti daytoy a tawen, iti di makaikeddeng nga 4 ken 4 a pangngeddeng maipapan iti kinalegal iti buya ti Natividad iti Scarsdale, Nueva York, di nagballigi ti Korte Suprema a mangipaay iti nalawag a bilin.

Panangitandudo iti Kinakristiano?

Dagiti bumusbusor iti kakasta a buya iti Natividad, nga iramanna ti American Civil Liberties Union, agrasonda a ti pabuya iti Krismas kaiyariganna ti panangitandudo ti estado iti relihion gapuna dayta ket panangsalungasing iti konstitusion. Ngem ti kolumnista a ni Bill Hall, iti panagsuratna iti Seattle Post-Intelligencer, kunaenna a ti Krismas iti aniaman a pamay-an dina itandudo ti Kinakristiano:

“Sadino iti Lubong ti nangalaan ti American Civil Liberties Union iti minamaag a kapanunotan a ti Krismas ket Nakristianuan a ngilin? Ti panagpasiar iti aniaman a pagtagilakuan iti America iti panawen ti Krismas ti mamagbalin nga ulbod iti dayta a kapanunotan.

“Ti Krismas bassit laeng ti pakainaiganna iti Kinakristiano. Ti Krismas ket maysa a selebrasion a pagano maipaay iti kinabaknang, kinaagum ken kinabuklis.

“Ti Kinakristiano, no pagdiligen, ket ngangngani napukawen a relihion a naibatay iti sursuro iti maysa a Jesu-Kristo. Daytat’ maysa a relihion a nangipaganetget iti kinamanagparabur, ayat, panagibtur ken kinaawan kinaranggas. . . .

“Ngem ti ACLU nagragsakanna unay daytoy nga awan mamaayna a pangngeddeng​—nalabit gapu iti panagasping ti nagan​—a ti Krismas ken dagiti ig-iglesia a Kristiano ita ti pudno nga adda pakainaiganda iti pudno, orihinal a Kinakristiano. . . .

“Ti ACLU gagangayen ti panagbiddutna iti panangipagarupna a ti Krismas ket nasken a Kristiano a selebrasion isu a selebraran met dagiti pagano nga Americano. Pudno ti kasunganina. Ti kaaduan a mangselselebrar iti Krismas ket tattao a di makimismisa. Dayta ket pudno a maysa a pagano a panagraragsak.”

Ti Krismas “maysa a pagano a panagraragsak”? Pudno kadi dayta? Saan kadi a ti Krismas ti kasangay ni Kristo?

Makin Kasangay?

Saan, saan a kasangay ni Kristo. “Ti aldaw ti pannakaipasngay ni Kristo saan a naikeddeng iti B[aro] a T[ulag], wenno, kinapudnona manipud iti aniaman a gubuayan,” inlawlawag ti Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature. Maysa a banag ti pudno, a ni Kristo ket saan a naipasngay iti Disiembre 25. Iti pannakaipasngayna dagiti pastor addada iti tay-ak iti rabii a mangay-aywan kadagiti arbanda, isu a saanda nga aramiden kadagiti nalam-ek a rabii iti Disiembre.​—Lucas 2:6-8.

Kasta met, ti Luterano a ministro a ni John C. McCollister nagsurat iti nabiit pay a librona a The Christian Book of Why: “Marikna dagiti amin a Kristiano iti dayta a tiempo a ti selebrasion dagiti amin a panagkasangay (uray pay ti panagkasangay ti Apo) ket maysa nga ugali a pagano. Iti panangikagumaanda a sumina manipud iti amin a pagano nga ar-aramid, dagiti immuna a Kristiano agkedkedda a mangisaad iti petsa a mangtanda iti pannakaipasngay ni Jesus.”

Sadino, ngarud, ti nagtaudan ti selebrasion ti Krismas a Disiembre 25? Ti libro a Celebrations​—The Complete Book of American Holidays ni Robert J. Myers sumungbat: “Sakbay iti selebrasion ti Krismas, ti Disiembre 25 iti lubong a Romano isu ti Natalis Solis Invicti, ti Kasangay iti Di Maparmek nga Init. Daytoy a piesta, isu a maaramid kalpasan ti winter solstice iti kalendario a Julian, ket maipaay a pakaidayawan ti Dios ti Init, ni Mithras.”

“Ngem malaksid ti impluensia ni Mithras,” intuloy ni Myers, “dadduma a pagano a puersa ti agandar pay.” Dagiti Romano senelebraranda ti awan pagalagadanna iti moral a piesta iti Saturnalia bayat ti maudi a paset ti Disiembre, ket, kas inlawlawag ni Myers: “Ti klero kamaudiananna inyegda ti baliktad a lubong ti Saturnalia iti Iglesia a mismo.” Di ngarud pagduaduaan a ti libro a Christmas Customs Around the World ipadamagna: “Dagiti Puritans impakitada ti pananggurada itoy a pagano a piesta babaen ti panangiplanoda iti nadagsen a trabaho iti aldaw ken panangipaulog iti linteg a mangiparit iti panangselebrar iti Krismas”!

Anamongan Kadi ni Kristo?

‘Ngem nainget dagiti Puritans,’ mabalin a kuna ti dadduma, ‘ket kasta met dagiti immuna a Kristiano. Itan ti Krismas dayawenna ni Kristo.’ Ngem pudno kadi? Ni Kristo kanayon a nagtakder a maipaay iti kinapudno, ngem ti Krismas parang-ayenna ti ulbod. (Juan 14:6) ‘Dayta ti kasangay ni Kristo,’ kuna pay dagiti mamaestro ken dagiti klero. Ngem saan met! ‘Ni Santa Claus iyegannakayo ti sagut no naimbagkayo.’ Ngem saan a pudno dayta! Usigenyo, met, dagiti buybuya iti Natividad.

Adu kadagitoy ipakitada ti Mago, wenno dagiti astrologo, a kadua ni Jesus idi naipasngay. Ngem kuna ti Biblia nga idi simmangpet dagiti astrologo, ni Jesus saanen a maysa a maladaga no di ket maysan nga ubing nga agnanaed iti balay. (Mateo 2:7-11) Pudno kadi a mamatikayo nga anamongan ni Kristo ti maysa a selebrasion a di umiso ti panangiparangna iti kinapudno?

Ti ad-adda pay a serioso, nupay kasta, isu ti ulbod a panangipagarup a naited nga iti Krismas ni Kristo ket maysa laeng nga awan gawayna a maladaga. Maysa a bassit nga ubing a babai a mangbuybuya iti Natividad ti nangngegan a nagsaludsod iti inana: “Saan kadin a dimmakkel ni Jesus?” Apay nga insaludsodna dayta? “Bueno,” kunana, “saan a dimmakkel a pulos nanipud idi nakitak idi napan a tawen!” Ket ti kapanunotan a naibati iti Krismas ket kasta laeng, a ni Kristo ket maysa nga awan gawayna a maladaga, saan nga agturturay nga Ari kas ti kasasaadna itan, maysa a mangikkatton iti amin a kinadakes iti isuamin a daga.​—Salmo 2:9, 12; 110:1, 2; Apocalipsis 12:5; 19:15, 16.

No usigenyo no ania ti mapaspasamak no Krismas, kasano a pudno nga anamongan ni Kristo dayta? “Dagiti alkoholiko ken dagiti pamiliada addaanda ti nangnangruna a narigat a tiempo iti dayta agsipud ta ti espiritu ti Krismas ti masansan a marambakan kadagiti de bote,” kuna ti Time. “Ket ti lipstick a maiyawid manipud iti party iti opisina ti mangriro kadagiti nagadu a minilion pay.” Wen, di nagbaliw ti Krismas manipud iti awan pagalagadanna a kasasaad idi immuna nga al-aldaw.

Ti libro a Curiosities of Popular Customs, ni William S. Walsh, kunana: “Nupay adda panangkondenar dagiti masirib ken managpanunot, ti Krismas idi immuna nga al-aldaw ti masansan a mangpataud kadagiti kadadaksan nga ar-aramid, ti kinadakes ken kinalulok, iti Bacchanalia ken ti Saturnalia. . . . Ti naariwawa a panagraragsak, kinapudnona, iti panawen ti Krismas idi immuna a panawen ti ngangngani di nakapapati.”

No panunotenyo dayta, nalabit umayonkayo iti kapanunotan a naiyebkas idi napalabas a Disiembre iti The Sunday Express, maysa a pagiwarnak iti Sud Africa. “Adtoy manen ti tiempo ti tawen,” nangrugi ti artikulo, “a maiparangarang ti espiritu ti piesta ket dagiti relihiuso a tattao kunaenda: ‘Isublitayo manen ni Kristo iti Krismas.’

“Agsipud ta awan ni Kristo sadiay idi pangrugian, nasaysayaat pay ti panangikkat ti aniaman a panangtukoy Kenkuana ket awagan ti Krismas iti dadduma a sabali a nagan.

“Apay a mulitan ti nagan ni Kristo kadagiti amin nga asosasion iti komersialismo, nalabes a pannangan ken panaginum ken panagraragsak?”

Anianto ti Aramidenyo?

Sigurado, saan nga anamongan ni Kristo ti Krismas. Daytat’ di mangidayaw kenkuana ken kadagiti sursurona. Gapuna anianto ti aramidenyo iti daytoy a tiempo iti tawen?

Ti naadaw iti ngato a pagiwarnak iti Sud Africa isingasingna: “Agbalintayo koma a napudno ket isublitayo ti Krismas iti pagano a piesta a kas idi damo ket aginanatayo ken agragsak iti panagdadaya ken panagraragsak nga addaan kadagiti amin a kasasaad ti rambak ken naariwawa a pipiesta​—a ditay agpampammarang a selselebrarantayo ti pannakaipasngay ni Kristo.”

Pudno, mabalin a kinamanaginsisingpet dayta, ngem ni Kristo dina anamongan ti naariwawa a pagano a pipiesta, dagitoy man ti maaramid iti naganna wenno saan. (2 Corinto 6:14-18) Gapuna no pudno a tarigagayanyo ti pananganamong ni Kristo, anianto ti aramidenyo? Ti kolumnista a ni Bill Hall, a naadaw a nasaksakbay, sumungbat: “Asinoman a pudno a Kristiano​—ipapantayon a sumagmamano laengen ti nabati​—liklikanna ti aniaman a pannakainaig iti nailubongan, moderno a selebrasion a maawagan Krismas.”

Dagiti Saksi ni Jehova iti isuamin a lugar kasta ti aramidenda. Dida makipaset iti selebrasion ti Krismas agsipud ta pudno a padpadasenda a gun-oden ti anamong ti nailangitan nga Arida, ni Jesu-Kristo. Ket sapsapulenda ti agbiag a maitunos iti sursurona, saan laeng a kadagiti naisangsangayan nga okasion no di ket iti inaldaw iti tawen. No dayta met ti tarigagayyo, maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kadakayo a mangibanag iti dayta.

[Ladawan iti panid 12]

Dagiti kadi buya iti Natividad isuroda ti kinapudno maipapan ken Kristo?