Panangmatmat Iti Lubong
Dagiti Uram iti Kabakiran Idiay Mexico
Nadeskribir ti nagsasaganad nga uram iti kabakiran kas “didigra iti ekolohia” a nangdadael iti 140,000 nga ektaria idiay Mexico idi ngalay ti Abril. Sigun ken Julia Carabias Lillo, ti sekretario ti gobierno pederal ti Mexico, agarup 6,800 nga uram ti nangapektaren iti Mexico iti naawagan a kapeggadan a tiempo dagiti uram iti napalabas a 57 a tawen. Nupay nangatngato dagiti temperatura ngem iti promedio ken manmano nga agtudo, kaaduan kadagiti uram ket “gapuanan ti tao—resulta ti kinaignorante, kinairesponsable, ken uray pay ti kriminal nga aramid,” kuna ti periodiko nga El Universal. Kinuna ni Octavio Escobar López, ti regional director ti Natural Resources Committee: “Agarup sangapulo a tawen sakbay a mapaadda dagiti amin a mula ken animal a napukawtayo iti nasurok la bassit a tallo nga aldaw.”
Ehersisio ken Kinapaut ti Biag
“Agparang a ti napartak a pannagna iti kagudua nga oras iti uray mamin-innem la a daras iti kada bulan ti nangkissay iti 44 a porsiento a [nasapa nga] ipapatay,” kuna ti The New York Times maipapan iti nabiit pay a panagadal maipapan iti kinapaut ti biag. Inadal dagiti managsirarak idiay Finland ti nganngani 8,000 a singin iti promedio a 19 a tawen ket natakuatanda nga uray dagiti pasaray agehersisio ket “30 a porsiento a saan a daras a matay ngem kadagiti kasinginda a kanayon a nakatugaw ti panagbibiagda.” Naisangsangayan ti panagadal agsipud ta nairaman dagiti genetiko a makagapu iti panangammo iti kinaepektibo ti panagehersisio. Kinuna ni Steve Farrell, managsirarak iti aerobics, a saan a nakipaset iti panagadal: “Uray pay adda depekto dagiti gene-mo, isingasing unay daytoy a panagadal a makatulong ti ad-adda a panaggaraw ti bagi tapno napapaut ti panagbiagmo.”
Dagiti Dutdotan a Kriminal?
Natakuatan dagiti polis idiay South Africa ti panangipuslit iti diamante a nakainaigan ti pannakausar dagiti tumatayab. Kunaen dagiti polis a dagiti empleado iti kukua ti gobierno a pagminasan iti diamante ket nangikabilda kadagiti homing pigeon iti pagbalonan wenno kalawkalaw a kawes tapno ipuslit ida iti pagminasan. Sadiay a pagawitenda dagiti tumatayab iti diamante sada ibulos ida iti tangatang, kuna ti Los Angeles Times. Makapagbiahe dagiti homing pigeon iti adu a kilometro agraman dagiti bato. Iti napalabas a sumagmamano a tawen, natiliw ti uppat a tumatayab bayat nga awit-awitda dagiti kontrabando a diamante. Naminsan, nasarakan ti maysa a homing pigeon nga addaan iti innem-kilatisna a di pay natabas a diamante a naisintas iti likudan dagiti payakna. Naarestaren ti agarup 70 a tattao a mangus-usar iti daytoy a pamay-an. Kinuna ti periodiko a pattapattaen dagiti opisial ti kompania a tinakaw dagiti di mapagtalkan nga empleado ti nganngani 1 iti kada 3 a diamante a naminas iti kadaanan a tukok ti karayan.
Genetic Engineering
Iti napalabas a dekada, adu ti natakuatan dagiti sientipiko maipapan kadagiti gene a mapapati a mangkonkontrol kadagiti narikut a kababalin ken sakit ti tattao. Impadles ti sumagmamano a sientipiko a daytoy ti tumulongto iti sangatauan a mangkontrol kadagiti gene ken mangikkat kadagiti di matarigagayan a kababalin. Kas pagarigan, kuna ti The New York Times a ni Lee Silver, biologo idiay Princeton University, a nalalaing, naparparagsit, ken agbiagto iti ginasut a tawen dagiti kaputotantayo. Nupay kasta, kuna ni John Horgan, autor ti The End of Science: “Manginanama dagiti managsirarak a kabaelandanto a balbaliwan ti personalidad ti tao maitunos iti kayatda babaen iti genetic engineering. Ngem agingga ita, awan pay maysa kadagitoy a panangako a manginaig kadagiti gene iti narikut a kababalin ti pinatalgedan dagiti simmaganad a panagadal.” Gapuna, kuna pay ni Horgan: “No mausig dagiti di naaramidan ti siensia agraman dagiti pudno a nagapuananna, nalabit mangiparang agpadpada dagiti sientipiko ken periodista iti nalinlinteg, napudpudno a ladawan dagiti agpayso nga inanamaen ti siensia.”
Kurang ti Sustansia Dagiti Maapit?
Kurang aya ti sustansia dagiti prutas ken nateng ita gapu ta saanen a nadam-eg ti daga? Sigun kadagiti sientipiko ti daga, ti sungbat ket saan. Kuna ti University of California Berkeley Wellness Letter: “Dagiti mula ti nangpartuat a mismo kadagiti bitaminada.” No kasta, no agkurang ti daga kadagiti kasapulan a mineral, saan a nasayaat ti panagtubo dagiti mula. Nalabit saan nga agsabong ti mula, wenno mabalin a malaylay lattan sa matay. Tapno malapdan daytoy, mangus-usar dagiti mannalon iti abono tapno mapadam-egda manen ti daga. Kuna ti Wellness Letter: “No nasalun-at ti langa dagiti prutas ken nateng a gatangem, masiguradom nga adu ti sustansiada a kas iti inanamaem.”
Balbalay a Naibangon nga Awanan Kosina
Mapattapatta nga idiay Australia, kagudua iti amin a pannangan ket idiay restawran. Dakkel ti epekto daytoy nga uso ta dadduma nga apartment idiay Sydney ket maibangbangon nga awanan kosina, kuna ti The Courier-Mail. Sa, gapu ta busbosen dagiti Australiano ti promedio a 20 laeng a minuto a mangisagana kadagiti taraon, masapul nga usigen manen ti adu a supermarket idiay Australia ti kita dagiti taraon nga ilaklakoda. Kuna ti manedyer iti dakkel nga agkakanaig a supermarket idiay Sydney a tultuladen ti Australia ti nakairuamanen idiay Estados Unidos, a sadiay kaaduan a pannangan ket iti ruar ti pagtaengan.
Krimen ken Pananggura iti Puli
Ti nabiit pay nga iyaadu ti krimen idiay Grecia ket impabasol ti sumagmamano iti iyaadu dagiti nagbakuit ken imigrante manipud iti Makindaya a Europa ken dagiti pagilian iti Balkan, nangnangruna iti Albania. Kuna ni Richardos Someritis, maysa a kolumnista para iti periodiko a To Vima a ti pannakaseknan gapu iti daytoy nga ilalanlan ti krimen ti nangpataud iti kita ti “xenophobia wenno panagbuteng kadagiti ganggannaet ken masansan unay a gapu iti pananggura iti puli” kadagiti ganggannaet iti dayta a pagilian. Nupay kasta, naipakita nga ad-adu ti kinadelingkuente dagiti Griego ngem kadagiti ganggannaet. Kas pagarigan, ipakita dagiti surbey a “[dagiti Griego ti] mangar-aramid iti 96 iti kada 100 a krimen,” kuna ti periodiko. “Saan a ‘pananggura iti puli’ dagiti pakaigapuan ti kriminal nga aramid, no di ket ekonomia ken kagimongan,” kuna ti Someritis. Pabasolenna met ti warnakan “iti sistematiko a panangpatanorna iti xenophobia ken panangidumduma iti puli” agraman ti adda dasdasiganna a panangipadamag ti warnakan maipapan iti krimen idiay Grecia.
Agpalpaliiw ti Naturay a Computer Chip
Bassit la nga ekstra a bagahe ti inawit dagiti tumataray a nakisalip iti Boston Marathon ita a tawen iti intero nga 42,195 a metro a tinnarayan—maysa a microchip. Sigun iti magasin nga InformationWeek, tapno maammuan ti nadanondan, adda elektroniko a chip a naikabit iti kawes dagiti amin a rehistrado a tumataray. Naiprograma dagiti chip tapno “basaen dagiti radio frequency receiver a naipasdek iti kada lima a kilometro [3 a milia].” Ti oras dagiti tumataray ket maipatulod iti hedkuarter dagiti tumataray a sadiay maiserrekda iti Internet. Saan laeng a mabuya dagiti agrayo dagiti paboritoda a tumataray no di ket linapdan daytoy a baro a teknolohia ti siasinoman a tumataray nga agpanggep nga agkusit babaen iti saanna a panangturpos iti intero a tarayen.
Natakuatan Manen ti Manmano nga Ugsa Idiay China
“Ti Tibetan red deer, a naipagarup a naungawen iti nasurok a 50 a tawen ket natakuatan manen idiay Shannan Prefecture iti Tibet Autonomous Region,” kuna ti China Today. Iti adu a tawen, dakkel ti bimmassitan ti bilang ti red deer, a 1.2 a metro ti katayagna ken agdagsen iti agarup 110 a kilo, gapu kadagiti mangnganup nga agkalikagum iti nangina a sarada. Ti gubat ken panagbalbaliw iti aglawlaw ti gapu pay a pakatayanda. Mapattapatta a basbassit ngem 200 kadagitoy a napintas nga ugsa ti adda pay laeng, ket nailistada kas kita ti animal nga agpegpeggad a maungaw.
Mangsubok Isip nga Ay-ayam
Nabiit pay a sinubok dagiti nakisalip iti kaunaan a U.S. National Memory Championship ti laingda babaen iti panagay-ayamda iti lima a mangsubok isipda. Saklawen dagiti pannubok ti panangikabesa iti 100 a rupa ti ordinario a tattao, panangikabesa iti 50-liniana a daniw (agraman dagiti marka ti puntuasion), pananglagip iti 125 nga Ingles a pangnagan (agsasaganad), panangikabesa iti listaan iti saan nga agsasaruno a numero, ken pananglagip iti sangakaha a 52 a baraha (nabalasa ken nabalinsuek). Ti maysa a nakisalip, ni Wallace Bustello, ket dinayaw dagiti kapadana a nakisalip babaen iti panangikabesana iti 109 nga agsasaruno a numero a saan a nagsasaruno ti pannakaurnosda. Ti nangabak, nupay kasta, ket ti 26-anyos a ni Tatiana Cooley. Sigun iti Daily News iti New York, isu ken ni amana, a mangiprogprograma kadagiti satellite para iti kompania ti aerospace, ket kanayon nga agsinnalisal kadagiti maimemoria a pannubok idiay balayda. “Masansan a siak ti mangabak,” kuna ni Tatiana.
Piesta Idiay Karayan Ganges
Minilion a Hindu ti nagdigus idiay Karayan Ganges idi Abril bayat a ti Kumbh Mela, wenno piesta ti pitsel, ket nakagteng iti kangitingitanna. Ti Kumbh Mela ket tallo bulan a piesta dagiti Hindu a mangselebrar iti sagut a di ipapatay. Ti piesta ket maangay iti kada tallo a tawen ken agrikus iti uppat a siudad ti India a sadiay, sigun iti sariugma, natnag ti nektar ti di ipapatay ditoy daga idi naglinnaban idiay langit dagiti didiosen ken demonio no siasino kadakuada ti agtagikua iti dayta. Iti napalabas, adu ti natay gapu iti panagapura ti adu a tattao nga agdigus iti sagrado a danum ti India.