Panangmatmat iti Lubong
Dagiti Ubbing nga Agsursuro a Magna ken ti TV
Isingasing ti American Academy of Pediatrics a saan koma a mapagbuya iti telebision dagiti ubbing a nababbaba ngem dua ti tawenda, kuna ti The Toronto Star. Ipakita ti panagsirarak maipapan iti nasapa nga itatanor ti utek a kasapulan dagiti maladaga ken ubbing nga agsursuro a magna ti direkta a pannakilangen kadagiti nagannak ken dadduma pay nga agay-aywan. Ti panagbuya iti TV mabalin “a lapdanna ti pannakilangen a tumulong a mangparang-ay iti abilidadda a makilangen iti tattao, mangkontrol iti emosionda ken mangtaming iti nadumaduma a kasasaad.” Ngem saan nga umanamong amin nga eksperto. Kas pagarigan, kuna ti Canadian Pediatric Society a ti panagbuya iti de kalidad a programa a kadua dagiti nagannak iti di nasursurok ngem 30 a minuto iti kada aldaw ti mangted iti ubing iti “gundaway a suruan ti ama wenno ina.” Ngem agpada nga umanamong ti dua nga organisasion a saan koma a maaddaan dagiti ubbing iti telebision wenno computer kadagiti siledda ken saan koma a mausar ti TV kas pagaw-awir. Tangay apektaran ti panagbuya iti TV ti salun-at dagiti agtutubo, maisingasing a “maparegta koma dagiti ubbing nga agay-ayam iti ruar, agbasa iti libro wenno mangsolbar kadagiti puzzle wenno makipaset kadagiti ay-ayam.”
Pannakaupay iti Pagtrabahuan
Apay a managpungpungtot wenno agbalin pay ketdi a naranggas ti dadduma a tattao idiay pagtrabahuan? Sigun iti taga Toronto a mangad-adal iti isip ken kababalin a ni Sam Klarreich, saan laeng a pannakataranta ti makagapu no di ket ti di pannakaibtur iti pannakaupay. Patienna a tumanor daytoy a kasasaad iti dadduma nga empleado a makarikna nga “agtartrabahoda a sipipinget ngem matakuatanda inton agangay a kurang ti magunggonada iti serbisio nga impaayda,” kuna ti periodiko a Globe and Mail. Mamakdaar ni Klarreich a “makadangran unay nga emosion” ti napaut a panagpungtot a pakaigapuan ti pannakaistrok wenno pannakaatake ti puso. Paregtaenna dagiti empleado a sursuruenda nga akseptaren dagiti pannakaupay ket kasaritada dagiti amoda ken sikakalma nga ilawlawagda no kasano kaadu ti agpayso a maaramidanda. Iti kasumbangirna, balakadan ni Klarreich dagiti amo a siputanda dagiti empleado a kasla mapakpaksuyan ken ad-adda a tulonganda ida, kissayanda ti maipatrabaho kadakuada, wenno isingasingda a mangiwayada iti aldaw a panaginana.
Ti Panagkanta Pasayaatenna ti Rikna
Natakuatan dagiti sientista a ti panagkanta ti mangparuar kadagiti kemikal iti utek a mangparelaks ken mangparagsak kenka, kuna ti Aleman a periodiko nga Stuttgarter Nachrichten. Kuna dagiti managsirarak a ti panagkanta ti mangtignay kadagiti “molekula ti emosion” iti utek. No kasta, “ti panagkanta ket saan laeng a mangyebkas kadagiti emosion no di ket mangpartuat pay kadagitoy,” kuna ti report. Madlaw dagiti mannursuro iti musika nga ipagarup ti adu a tattao iti kaaldawantayo a “kadaananen” ti panagkanta wenno saan a napintas ti timekda, isu a bay-anda laengen ti media a mangkanta kadakuada. Ngem ipakita daytoy a panagsirarak a magunggonaan dagiti tattao no agkantada.
Panagtakaw iti Prutas ken Natnateng
Iti sumagmamano nga estado ti Alemania, agrekreklamo dagiti agmulmula ta agraraira ti panagtakaw kadagiti mulada a prutas ken nateng, kuna ti Siegener Zeitung. Binaldi ti panagala dagiti mannanakaw iti pipino ket kargaanda ti babassit a trakda iti adu nga asparagus. Naminsan, nagtakawda iti 7,000 a mula nga strawberry. Nupay nalabit agtakaw ti dadduma iti pagtaraonda gapu iti rumigrigat a kasasaad ti panagbiag, kasla pagesman laeng dayta ti dadduma. Nagipulong dagiti agmulmula iti pannakakitada kadagiti “amin a klase ti lugan” iti asideg dagiti tinakawanda a bangkag. Masansan a dagiti bangkag ket adayo iti balay dagiti makinkukua, ket tumurtured payen dagiti mannanakaw kadagitoy a bangkag. Insingasing ti maysa a konsultant kadagiti agmulmula a warasanda dagiti mulada iti ibleng tapno saan a matakaw.
Mabalin nga At-atiddog ti Biag Dagiti Mannakilangen
Sigun iti baro a panagadal ti Harvard University, dua ket kagudua a tawen nga at-atiddog ti biag dagiti lallakay ken babbaket a makipaspaset kadagiti aktibidad iti kagimongan a kas iti pannakimisa, pannangan iti restawran, panagbuya iti isports ken sine, ngem kadagiti saan unay a mannakilangen. Nabayagen a naipagarup a ti pisikal a pagimbagan dagita nga aktibidad ti nakatulong kadagiti tattao, kinuna ti nangidaulo iti panagadal a ni Thomas Glass a taga Harvard. Nupay kasta, kinunana pay a nangted daytoy a panagadal “nalabit iti kapigsaan pay laeng nga ebidensia a naibasar iti sirkumstansia nga umatiddog ti biagmo no adda napateg a panggepmo nga agbibiag.” Kinuna ni Glass nga iti dandani amin a kasasaad, mangpaatiddog iti biag ti pannakipaset iti ad-adu nga aktibidad, aniaman dagita.
Kabayaganen iti Lubong a Nadadael a Barko
Dua a nadadael a barko ti Fenicia a napetsaan iti agarup 750 K.K.P., ti natakuatan dagiti mangad-adal iti taaw, kuna ti Pranses a magasin a Sciences et avenir. Ti 15 ken 18 metro a barko, a limned iti baybay ti Israel iti kaadalem nga agarup 500 a metro, ti kabayaganen a barko a natakuatan iti taaw. Nagrubbuat dagiti barko iti sangladan ti Tiro a sikakarga iti damili a pagikabilan iti arak, ket nalabit agturong koma idiay Egipto wenno iti Carthage a siudad ti Amianan nga Africa. Kas naadaw iti International Herald Tribune, kastoy ti kinuna ti nakatakuat kadagiti barko a ni Robert Ballard: “Ti kinaadalem ti taaw, a di masarut ti silnag ti init, ken ti puersa ti danum ti kasla ad-adda nga amang a nangitalimeng iti historia ngem iti impagarupmi.” Kinuna dagiti managsirarak a “makatulong [daytoy a takuat] a manglukat iti baro a kapitulo iti panagsirarak maipapan iti daytoy kadaanan a kultura ti nabigasion.”
Maipangpangruna ti Panagrelaks
Iti nabiit pay a panagadal, napagsaludsodan ti 1,000 a tattao iti 30 a sabasabali a pagilian no ania nga aktibidad ti kayatda a mangkissay wenno mangbang-ar iti pannakatarantada. Iti intero a lubong, imbaga ti 56 a porsiento kadagidiay napagsaludsodan a ti musika ti ipangpangrunada, kuna ti Reuters, maysa nga ahensia ti damdamag. Idiay Amianan nga America, musika ti ipangpangruna ti 64 a porsiento, idinto ta 46 a porsiento kadagiti narang-ay a pagilian iti Asia. No gupgopen, ti panagbuya iti TV ti maikadua, ket sumaganad ti panagdigus. “No panunotem ti gastos iti musika ken ti nalaka a pannakangngeg iti dayta iti radio, TV, personal CD player, ti Internet ken dadduma pay a nakaad-adu a baro nga estasion,” kinuna ni Tom Miller, direktor ti panagadal ti Roper Starch Worldwide, “saan a nakaskasdaaw a nasurok a kagudua iti amin a tattao iti lubong ti dumdumngeg iti musika tapno agrelaksda.”
Kinapanglaw—Sangalubongan a Parikut
Nabiit pay nga inyebkas ti presidente ti World Bank a ni James D. Wolfensohn, ti pannakaseknanna iti agtultuloy a kinapanglaw ti lubong. Kinuna ni Wolfensohn a nakapangpanglaw pay laeng ti kakatlo iti innem a bilion a tattao iti lubong, kuna ti periodiko ti Mexico City a La Jornada. Kinunana pay a basbassit pay ngem dua a doliar ti pagbibiag ti kagudua iti bilang dagiti agnanaed iti daga; ket kurang met a maysa a doliar ti pagbibiag ti maysa a bilion. Nupay pagpannakkelna ti irarang-ay a naaramidan ti World Bank iti panangparmek iti kinapanglaw, nangipaay ni Wolfensohn iti bilang a mangipakita a nasaknap ti parikut ken narigaten a marisut. Kinunana: “Masapul a bigbigentayo a ti kinapanglaw ket maysa a sangalubongan a parikut.”
No Pagduaduaam, Ibellengmo
Natalged a kanen ti dadduma a buot, kas kadagidiay adda iti blue cheese. Ngem peligroso ti dadduma, nangruna kadagiti nakapuy ti resistensiada. Kasta ti ipakdaar ti UC Berkeley Wellness Letter. Karaman kadagiti makapapatay unay ti buot iti tinapay ken dadduma pay a produkto ti binukel. Masansan nga adda kasla ramut a pannakasinulid ti makita a buot a sumrek iti taraon. Maysa pay, dagiti sabidong a patauden ti buot saan a madadael babaen ti panagluto. Kastoy ti isingasing ti Wellness Letter:
◼ No mabalin ket i-refrigerator-mo dagiti taraon, ken makan koma sakbay a buoten.
◼ Ibellengmo dagiti nagbuot a babassit a prutas, kas iti berry wenno ubas. Ugasam laeng ti prutas no kanemon dayta, ta ti agneb ti pagbalayan ti buot.
◼ Mabalin a sitatalged a maikkat ti babassit a nagbuot a paset ti dakkel, natangken a prutas ken nateng, kas iti mansanas, patatas, cauliflower, wenno sibuyas. Rumbeng a maibellengen dagiti nagbuot a nalukneng a prutas, kas iti peach ken melon.
◼ Dagiti nagbuot a natangken a keso ket mabalin pay a kanen no maikkat ti di kumurang a maysa a pulgada manipud iti nagbuot a paset. Ngem ibellengmo ti nagbuot a nalukneng a keso ken yogurt, agraman ti nagbuot a tinapay, karne, tidda a taraon, nuez, peanut butter, arnibal, ken naipreserba a taraon.
Nataltalged a Panagtuno
“Kanayon a makapadanag no natalged met la a kanen ti saan unay a naluto a karne, ngem kadagiti kallabes a tawen, ti nalabes a pannakaluto—nangnangruna ti nakset a karne, manok ken ikan iti pagtunuan—adda pakainaiganna iti napapaut a peggad ti salun-at,” kuna ti periodiko ti Canada a National Post. No maluto ti karne iti nakabarbara a paglutuan, tumaud dagiti makapakanser a naglalaok nga elemento a maawagan heterocyclic amines (HCAs). Isingasing ti report a mabalin a nataltalged ti panagtuno no iyupermo ti karne ken ikan iti rekado a pakairamanan ti “naalsem a ramen, kas iti tubbog ti lemon, kalamansi, wenno suka.” Iti namin-adu a panangpadas dagiti managsirarak idiay American Institute for Cancer Research, “natakuatan[da] a 92% agingga iti 99% a basbassit ti HCAs dagiti taraon a nayuper iti naalsem a ramen ngem kadagiti saan a nayuper—ket awan ti nakaidumaanna no nayuper dagitoy iti 40 a minuto wenno dua nga aldaw.”