Panagpaarayat—London
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY BRITANIA
“KAYATMI a madanon dagiti grabe ti sakitda ken nasugatan a pasiente iti las-ud ti walo a minuto iti sadinoman ditoy 1,600 a kilometro kuadrado a masakupan ti London,” inlawlawag ti manedyer a mangtartarawidwid kadagiti ambulansia a ni Rob Ashford, iti London Ambulance Service. “Naaramidanmi daytoy iti nasuroken a 75 a porsiento kadagiti insidente, nupay iti kada tawen, umad-adu ti bilangda.”
Naawisak a mangpasiar iti opisina a mangtartarawidwid kadagiti ambulansia a maawagan iti Central Ambulance Control a masarakan idiay Waterloo iti makin-abagatan a takdang ti karayan Thames. Gapu ta daytoy ti kadakkelan a serbisio ti ambulansia iti Europa, inaldaw nga asikasuen ti opisina ti agarup 3,000 nga awag tapno agpaarayat. Dagitoy nga awag aggapuda iti agarup pito a milion nga umili, nga agsasao iti nasurok a 300 a lenguahe. Kasano a naorganisar ti 300 nga empleado iti mangtartarawidwid nga opisina tapno magebgebanda dagiti trabaho?
Panangtingiting Kadagiti Awag
Napaliiwko ti maysa nga opereytor a sumungsungbat iti awag iti “999 emergency call,” kas pangawagda ditoy Britania—ta 999 ti numero ti telepono a para iti emerhensia. Dagus a nailasin ti opereytor ti lugar nga ayan ti problema ken ti kaasitgan a nagsangaan ti kalsada. Giddato nga adda mapa ti kalsada a nagparang iti iskrin ti computer-na. Tapno maammuanna dagiti mayun-una, nagimtuod iti sumagmamano a saludsod: Mano ti makasapul iti tulong? Mano ti tawenda ken ania ti seksoda? Adda aya puotda? Agang-angesda pay aya? Nasakit aya ti barukongda? Agpadpadarada aya?
Bayat ti panangiserrek ti opereytor kadagiti impormasion, automatiko nga ibaga ti computer ti kasasaad: nalabaga—insigida ta agpegpeggad ti biag, duyaw—grabe ngem di agpeggad ti biag, wenno berde—di madagdagus ken saan a grabe wenno agpeggad ti biag. Kalpasanna, iyallatiw ti opereytor daytoy a panangtingiting iti kaduana a mangyurnos iti mapan umarayat iti biktima.
Panangarayat iti Nakapasamakan ti Emerhensia
Ti serbisio ket addaan iti 395 nga ambulansia ken 60 a lugan a napartak nga umarayat. No adda maipadamag nga emerhensia, ti kaasitgan a maitutop a lugan ti maibaon iti dayta a lugar. Sisasagana met dagiti nakamotorsiklo a paramedic, ta nalaklakada a lumasat kadagiti lugar a nakaro ti trapik. Kanayonanna, iti 24 nga oras iti kada aldaw, nakasagana met ti 12 a doktor a tumulong kadagiti paramedic.
Maysa a nakaro nga aksidente iti aduan lugan a haywey ti impadamag ti polis idi addaak iti sentro a pagpaarayatan. Addan ambulansia, ngem immawag latta ti polis iti hedkuarter ti ambulansia. Apay? Tapno maipakaammo kadagiti empleado sadiay no mabalin nga agibaonda iti helikopter. Mausar daytoy naisangsangayan a nalabaga a helikopter iti agarup 1,000 nga emerhensia iti makatawen. Dayta ti patayaben ti maysa a paramedic ken maysa a doktor, a kadawyan a mangipan kadagiti nakaro a nasugatan iti Royal London Hospital, a sadiay a maagasanda a dagus.
Idi 2004, adda nairugi a baro a pamay-an—ti mapadpadas a grupo ti bisikleta nga ambulansia idiay Heathrow Airport iti London—maysa a kanayonan a serbisio ti grupo nga agserserbin iti Makinlaud a Pungto ti siudad. Maysa a grupo dagiti medical technician ken paramedic ti makinrebbeng iti daytoy, isu a mausar dagiti ambulansia para iti dadduma a serbisio. Nakabitan ti kada bisikleta iti asul a silaw ken sirena, addaan kargadera a mangkarga iti 35 a kilo nga alikamen, agraman defibrillator (alikamen a mangisubli iti normal a panagbitik ti puso) ken dagiti pagkargaan iti oksihena ken agas a mangep-ep iti ut-ot.
Sumagmamano la nga aldaw sipud idi nangrugi, ti grupo dagiti bisikleta pinaneknekanda ti kinapategda. Nagsakit ti maysa a babai nga agtawen iti 35 iti Terminal 4 ti Heathrow ket din umang-anges. Iti sumagmamano la a segundo, dua a paramedic ti napan iti awag iti 999. Inikkanda iti oksihena, ken dagus a rinugianda a pinaungar (resuscitation) sa intaray ti ambulansia iti kaasitgan nga ospital. Idi naimbaganen ti babai, personal a nagyaman kadagiti paramedic gapu iti panangispalda iti biagna.
Lumawlawa a Serbisio
No saan a makasao ti Ingles dagiti immawag iti 999, kasarita ida ti managipatarus. Siempre, maysa a karit ti panangammo iti lenguahe ti immawag, nangruna no napartak ti panagsao ti tao gapu iti danagna!
Tapno masursuro ti publiko ti mangasikaso iti pasiente no adda emerhensia, adda magun-odanen iti DVD nga ababa a pelikula nga Ingles dagiti subtitulona. Panggep daytoy a paregtaen dagiti taga-London a naggapu iti Abagatan nga Asia “a mangsursuro iti cardio-pulmonary resuscitation,” kuna ti LAS News, maysa a publikasion iti London Ambulance Service. Ipakita met ti DVD no ania ti mapasamak no adda umawag iti 999.
Agyaman dagiti umili iti kabesera a siudad ti England iti nasakbay a panangtulong dagiti mangngagasda iti panawen ti emerhensia, maysa man a tao dayta wenno adu ti nairaman ken mapasamak man daytoy iti nangato a disso wenno iti uneg ti daga. No maipapan kadagiti lallaki ken babbai nga agserserbi iti London Ambulance Service, kastoy ti kinuna ti maysa a boluntario a doktor: “Isuda ti sumagmamano kadagiti kasayaatan a propesional iti medisina a nakatrabahok.” Nagsayaat daytoy a komendasion para kadagiti kameng ti kadakkelan a libre a serbisio ti ambulansia iti lubong.
[Kahon iti panid 11]
Dagiti Parikut ken Pannakapaay
Dagiti di maitutop nga awag para iti personal nga impormasion ken awag maipapan iti saan unay a grabe a sakit ken pannakadunor, agraman dagiti nagkamali wenno ang-angaw laeng a panangidayal iti 999, ti pagparikutan dagiti mangas-asikaso iti emerhensia. Ngem dakdakes pay no dagiti mangngagas a napan timmulong ti pinagsasawan ken rinanggasan pay ketdi ti dadduma a pasiente ken sabsabali pay, agraman dagiti miembro ti pamiliada! Nalabit nakapungtot dagitoy a tattao gapu iti danag, panagdroga, wenno kinaawan-anus gapu ta pagarupenda a nabayag a simmangpet dagiti mangarayat. Awan ti nalaka a solusion dagitoy a parikut ngem nakatulong ti panangisuro iti publiko.
[Dagiti Ladawan iti panid 10]
Iti kada aldaw, ti sentro ti serbisio tamingenna ti agarup 3,000 nga awag nga agpaarayat
[Picture Credit Line iti panid 10]
Amin a retrato: Impaay ti London Ambulance Service NHS Trust