Panangmatmat iti Lubong
◼ “Ti agmalmalem a panagbuya iti telebision, ti saan a panaglalanglang ti sangapamiliaan ken uray ti disenio dagiti [stroller] a nakaturong iti sanguanan” ti manglaplapped iti panagsarita ti nagannak ken annak. Ti maysa nga ibungana ket “agsiudot” dagiti agdadamo nga ageskuela no dida mayebkas ti riknada.—THE INDEPENDENT, BRITANIA.
◼ Idiay Espania, bastardo ti 23 a porsiento kadagiti ubbing. Idiay Francia, 43 a porsiento; idiay Denmark, 45 a porsiento; ken idiay Sweden, 55 a porsiento.—INSTITUTO DE POLÍTICA FAMILIAR, ESPANIA.
◼ Kakatlo kadagiti Briton ti nakurang a lima nga oras ti pannaturogda iti kada rabii isu a “dida unay maipamaysa ti panunotda, mananglilipatda, [ken] agbaliwbaliw ti riknada.” No kurang ti turog, mabalin met a dumegdeg ti “risgo a lumukmeg unay [ti maysa a tao], maaddaan iti diabetes ken depression, makidiborsio ken agsagaba iti nakaro a pannakaaksidente iti lugan.”—THE INDEPENDENT, BRITANIA.
Kinaranggas “Tapno Pagpalabasan Laeng iti Oras”
“Umad-adu dagiti menor de edad a mangkabil ken mangpabain sada irekord dagita iti video dagiti cell phone-da,” kinuna ti Espaniol a periodiko nga El País. Saanen a pulos a makaungar ti dadduma a biktima kalpasan ti nakaro a pannakakabilda. Apay nga ar-aramiden dagiti agtutubo dagitoy a krimen? “Dida aramiden dayta tapno agtakaw wenno gapu iti panangidumdumada iti puli wenno gapu ta kamengda iti maysa a gang. Ar-aramidenda dayta—ket baro a kita dayta a krimen—tapno pagpalabasanda laeng iti oras,” inlawlawag ti magasin nga XL. “No dadduma, nabartekda ken no dadduma saan,” kinuna ni Vicente Garrido, maysa a sikologo nga espesialista iti panangadal kadagiti krimen. “Nupay kasta, ti kaaduan a nagpapadaanda ket dida makonsiensia.”
Nagbassit a Pannakaseknan Kadagiti Sakit iti Tropiko
Iti tay-ak ti medikal a panagsirarak, saan a maipapaayan iti atension ti kaaduan a sakit iti tropiko. Apay? “Ti nakalkaldaang ket . . . ti saan a panagbirok ti industria ti parmasiutika kadagiti [baro nga agas],” kinuna ni Michael Ferguson, maysa a molecular biologist iti University of Dundee, idiay Scotland. Saan a kayat nga aramiden dayta dagiti kompania ti agas, yantangay di manamnama a masubbotda ti puonanda. Dagitoy a kompania kaykayatda ti agaramid iti nangingina nga agas para kadagiti addaan iti Alzheimer’s disease, dagiti sobra ti kinalukmegda, ken di makabael nga agputot. Kabayatanna, kinuna ti magasin a New Scientist, napattapatta nga “iti kada tawen, 1 a milion a tattao iti intero a lubong ti matay gapu iti malaria, yantangay awan pay laeng dagiti natalged ken nasamay a pangagas.”
Ubbing a “Kostumer”
Sigun iti La Sapienza University, idiay Roma, Italia, dagiti ubbing nga agtawen laeng iti tallo kabaelandan nga ilasin ti nadumaduma nga etiketa dagiti produkto a mailako, ken inton agtawendan iti walo, karamandan kadagiti “kostumer.” Dakkel ti impluensia kadakuada dagiti komersial iti TV ken pagbalinenda ida a babassit a “diktador,” ta pilitenda ti nagannakda a gumatang kadagiti produkto, kuna ti La Repubblica. “Ti peggad” dayta para kadagiti ubbing, sigun iti periodiko, “ket ti panagbalin a di realistiko ti biagda, a patienda a napateg ti aniaman a maitukon (ken magatang).”
“Masikog” a Manekin
Dagiti doktor, nars, ken dadduma pay a mangay-aywan kadagiti masikog gagangay nga agsanayda babaen kadagiti aktual a pasiente. Ngem ita, sigun iti impadamag ti Associated Press, “lumatlataken” ti napanaganan iti Noelle a “robot a mangtulad iti panagpasngay.” Dayta a “masikog” a manekin, a nadisenio nga addaan kadagiti kasla agpaypayso a pulso ken agbennat a lengnges ti matris, ket mabalin a maiprograma a mangtulad iti sumagmamano a komplikasion ken kabaelanna ti nalaka nga agpasngay wenno agpakarigat nga agpasngay. Ti “maladaga” nga ipasngay ni Noelle ket mabalin a derosas a mangipakita a nasalun-at wenno nabessag a mangipakita a kurang ti oksihenana. Apay a manekin ti mausar iti panagsanay? “Nasaysayaat ti agkamali iti $20,000 (agarup ₱1,000,000.00) a robot ngem iti sibibiag a pasiente,” kinuna ti damag.