Tulonganyo Dagiti Agtutubo a Mangpennek Kadagiti Kasapulanda
KASAPULAN dagiti agtutubo ti pangibagaanda kadagiti kalat, namnama, ken parikutda. Kasapulanda met dagiti nasayaat a gagayyem. Bayat nga agmatmataenganda, masapul a mabigbig dagiti agtutubo ti kinasiasinoda ken ti nakaidumaanda kadagiti sabsabali. No dagiti nagannak tulonganda dagiti annakda a mangpennek kadagitoy a kasapulan, salsalaknibanda ida kadagiti makadangran a pannakikadua, agraman dagiti tumaud babaen ti Internet.
◼ Masapul a makisarita dagiti agtutubo. Mabalin a kasla bumdeng wenno nalimed dagiti tin-edyer a mangyebkas iti riknada. Ngem sigurado a kayatda ti makisarita kadakayo a nagannakda maipapan kadagiti serioso ken simple a pakaseknanda. Ngem ti saludsod ket, Sisasagana ken kayatmo kadi ti umimdeng?—Santiago 1:19.
Dimo ipalubos a dagiti pakaringgoran iti biag ti mangagaw iti tiempom a makisarita kadagiti annakmo. No marigatanka, panunotem a naimbag ti nagsayaat a balakad ti Biblia: ‘Siguraduenyo ti napatpateg a bambanag.’ (Filipos 1:10) Adda pay kadi napatpateg ngem kadagiti annakyo?
Diyo koma dagus a panunoten a kaykayat dagiti agtutubo ti agpabalakad kadagiti kapatadanda ngem kadagiti nagannak kadakuada. Iti maysa a surbey, nasurok a 17,000 nga estudiante iti maika-6 agingga iti maika-12 a grado ti nakiddaw a mangted iti marka a 0 agingga iti 5 no kasano kadakkel ti impluensia kadakuada dagiti nagannak, gagayyem, artista, media, ken mannursuroda. Ti sungbat a 0 kaipapananna nga awan impluensiada, ket ti 5 dakkel ti impluensiana. Dandani kagudua ti nangted iti marka a 5 kadagiti nagannak.
Nalawag ngarud a dakkel ti maaramidanyo a nagannak no maipapan iti panangsukog kadagiti nasayaat a prinsipio ken kalat dagiti annakyo. “Mabalin a saan nga amin nga isursuroyo ket mayaplikarda,” kinuna ti maysa a nagannak. “Ngem no diyo kasarita ida, pulos a diyonto maisuro ida.”
◼ Kasapulan dagiti agtutubo ti gagayyem. “Gagangay a saan nga ammo dagiti nagannak no siasino ti kalanglangen dagiti annakda iti Internet wenno saanda nga interesado a mangammo,” kuna ti maysa a babai nga agtawen iti 15. Kadagitoy a panawen, rumbeng nga ammuen dagiti nagannak no siasino ti kalanglangen dagiti annakda. Ammoyo kadi no siasino ti kalanglangen dagiti annakyo? Kuna ti Biblia: “Madadael ti nasayaat a kababalin gapu iti pannakikadua kadagiti dakes a tattao.” (1 Corinto 15:33, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Wen, adda naimbag a rason no apay a masapul nga imatonam a naimbag no siasino ti kalanglangen ti anakmo.
Ti panangaywan saan laeng a basta panangsalaknib kadagiti agtutubo manipud iti dakes nga impluensia. Kasapulan a makitimpuyogda kadagiti umiso a gagayyem. “Daydiay makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib,” kuna ti Biblia. (Proverbio 13:20) No kasta, masapul a tulongam dagiti annakmo a mangbirok kadagiti nasayaat a kakadua—a pakairamanan dagiti agtutubo a mangikabkabilangan iti Namarsua kadakuada.—Eclesiastes 12:1.
Ni Jehova a Dios pilienna no siasino dagiti pakigayyemanna, ket kastatay met koma. (Salmo 15:1-5; Efeso 5:1) Kinapudnona, ti panangpili kadagiti nasayaat a kakadua ti maysa kadagiti kapatgan a paglaingan a mabalinyo nga isuro kadagiti annakyo—babaen ti sao ken aramid.—2 Tesalonica 3:6, 7.
◼ Masapul a mabigbig dagiti agtutubo ti kinataoda. Ti maysa a napateg a paset ti panagmataengan isu ti panangsukog iti kinatao—dagiti naisangsangayan a kababalin a mangiduma iti maysa nga ubing kadagiti sabsabali. Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Ti maysa nga ubing ipakitana ti kinasiasinona babaen iti aramidna.” (Proverbio 20:11, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ti panangyukuok kadagiti umiso a prinsipio iti puso dagiti annakmo ti maysa kadagiti rebbengem kas nagannak.—Deuteronomio 6:6, 7.
Kas panangyilustrar: Kadawyan a dagiti nagannak ti mangpili iti inaldaw a kawes ti ubing nga anakda, a mangnamnamada a masursurona no kasano ti maitutop a panagkawes. Ngem ania ti makunayo no ti maysa nga agtawen iti 30 ket kawkawesan pay laeng dagiti nagannak kenkuana? Nagalas la ketdi dayta! Umasping iti dayta, paregtaennatayo ti Biblia: “Kawesanyo ti bagbagiyo iti baro a personalidad”—ti kas iti personalidad ni Kristo. (Colosas 3:10) Babaen ti naayat a disiplina ken “panangiturong-panunot,” matulonganyo dagiti annakyo a mangikawes iti baro a personalidad. (Efeso 6:4) Ket inton agmatmataenganda ken kabaelandan ti agwaywayas, mabalin a kayatda met nga ikawes “ti baro a personalidad” ta makitada a napintas ken makaay-ayo dayta.—Deuteronomio 30:19, 20.
Imtuodenyo ti bagiyo: ‘Ipatpateg kadi a talaga dagiti annakko dagiti prinsipio nga isursuro ti Sao ti Dios? Kasano a matulongak ida nga “agbiag a buyogen ti kinasimbeng ti panunot”?’ (Tito 2:12) Dimo kayat nga agbalin a natulnog ti anakmo gapu laeng kenka. Adda dagiti ubbing a kasla natulnog, a didan makirikiar, agrason, wenno sumukir. Ngem ti ubing a mangtungpal iti aniaman a kayatmo nga ipaaramid ita nalabit tungpalenna ti aniaman a kayat ti lubong nga ipaaramid kenkuana iti masanguanan. Gapuna, sanayem ti anakmo no kasanona nga usaren ti ‘pannakabalinna nga agrason.’ (Roma 12:1) Tulongam a mangtarus no apay a nasayaat dagiti prinsipio ti Biblia ken no kasano a makagunggona kadatayo amin.—Isaias 48:17, 18.
Wen, kasapulan ti panagregget tapno matulongantayo dagiti agtutubo a mangpennek kadagiti kasapulanda. Ngem dakkel ti magunggona! No suroten dagiti annakmo dagiti umiso a prinsipio nga inyukuokmo, makunamto iti amin a pusom a dagiti annak pudno a “tawid manipud ken Jehova.”—Salmo 127:3.
[Dagiti Ladawan iti panid 9]
Tulongam dagiti annakmo nga agpili iti nasayaat a Kristiano a kakadua