Salimetmetam ti Pudno a Panagdayaw

1, 2. Ania ti masapul nga isaludsodmo iti bagim no pinanawamon ti palso a relihion, ket apay a napateg daytoy?

IPAPANTAYON a naammuam nga adda sililimed nga agibelbelleng iti makasabidong a rugit iti lugaryo, ket agpegpeggad ita ti biagmo ken dagiti kalugaram. Ania ti aramidem? Awan duadua a pumanawka no kabaelam. Ngem uray no pimmanawkan, sidadanag a maisaludsodmo latta daytoy, ‘Adda ngatan nakastrek a sabidong iti bagik?’

² Adda kasta nga umasping a kasasaad no maipapan iti palso a relihion. Isursuro ti Biblia a nastrek dagiti narugit a sursuro ken kaugalian ti kasta a panagdayaw. (2 Corinto 6:17) Dayta ti gapuna a nasken a rummuarka iti “Babilonia a Dakkel,” ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion. (Apocalipsis 18:2, 4) Nakaruarka kadin? No wen, nasayaat. Ngem saan nga umdas ti basta panangpanaw wenno panagikkat iti palso a relihion. No nakaruarkan, masapul nga isaludsodmo iti bagim, ‘Adda pay laeng kadi dagiti ar-aramidek a mainaig iti palso a relihion?’ Usigem ti sumagmamano a pagarigan.

DAGITI IMAHEN KEN PANAGDAYAW KADAGITI INAPO

3. (a) Ania ti kuna ti Biblia no maipapan iti panangusar kadagiti imahen, ket apay a narigat nga awaten dagiti dadduma ti panangmatmat ti Dios? (b) Ania ti rebbeng nga aramidem iti aniaman a banag nga ik-ikutam a mainaig iti palso a panagdayaw?

³ Adun a tawen nga addaan dagiti dadduma kadagiti imahen wenno altar iti pagtaenganda. Addaanka met aya kadagita? No kasta, mabalin nga ibilangmo a karkarna wenno di umiso ti agkararag iti Dios a di agusar iti imahen wenno altar. Nalabit il-ilalaem pay ketdi ti dadduma kadagita a banag. Ngem ti Dios ti masurot no kasano ti rumbeng a panagdayaw kenkuana, ket isursuro ti Biblia a saan a kayat ti Dios nga agusartayo kadagiti imahen. (Exodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaias 42:8; 1 Juan 5:21) Masalimetmetam ngarud ti pudno a panagdayaw no dadaelem ti aniaman a banag nga ik-ikutam a mainaig iti palso a panagdayaw. Masapul nga ibilangmo dagita a “nakarimrimon,” kas iti panangmatmat ni Jehova.​—Deuteronomio 27:15.

4. (a) Kasano ti pannakaammotayo nga awan mamaay ti panagdayaw kadagiti inapo? (b) Apay a binilin ni Jehova dagiti tattaona a saanda a makiraman iti aniaman a kita ti espiritismo?

⁴ Gagangay met iti adu a palso a relihion ti panagdayaw kadagiti inapo. Sakbay a naammuanda ti kinapudno nga isursuro ti Biblia, patien dagiti dadduma nga agbibiag dagiti natay iti sabali a lubong ket mabalinda a tulongan wenno dangran dagiti sibibiag. Nalabit a kasta unay ti panangikagumaam idi a mangay-ayo kadagiti natayen nga inapom. Ngem kas naadalmo iti Kapitulo 6 daytoy a libro, awan ti puot dagiti natay ken saanda nga agbibiag iti sadinoman. Awan mamaay ngarud ti panangpadas a makiuman kadakuada. Kinapudnona, dagiti demonio ti gubuayan ti aniaman a mensahe a kasla naggapu iti pimmusay a patpatgem. Gapuna, binilin ni Jehova dagiti Israelita a saanda a makiuman kadagiti natay wenno makiraman iti aniaman a dadduma pay a kita ti espiritismo.​—Deuteronomio 18:10-12.

5. Ania ti mabalinmo nga aramiden no paset idi ti panagdayawmo ti panangusar kadagiti imahen wenno panagdayaw kadagiti inapo?

⁵ Ania ti mabalinmo nga aramiden no paset idi ti panagdayawmo ti panangusar kadagiti imahen wenno panagdayaw kadagiti inapo? Basaen ken utobem dagiti teksto iti Biblia a mangipakita iti panangmatmat ti Dios kadagitoy a banag. Inaldaw nga ikararagmo ken ni Jehova ti tarigagaymo a mangannurot iti pudno a panagdayaw, ken idawatmo a tulongannaka nga agpanunot maitunos iti panangmatmatna.​—Isaias 55:9.

PASKUA—SAAN A RINAMBAKAN DAGITI NAGKAUNA A KRISTIANO

6, 7. (a) Apay a maramrambakan ti Paskua, ken rinambakan kadi dayta dagiti pasurot ni Jesus idi umuna a siglo? (b) Idi kaaldawan dagiti adalan ni Jesus, ania ti nakainaigan ti panangrambak iti kasangay?

⁶ Mabalin a naaringan iti palso a relihion ti panagdayaw ti maysa a tao no maipapan kadagiti nalatak a piesta. Alaem a pagarigan ti Paskua, wenno Krismas. Maramrambakan ti Paskua kas panglaglagip kano iti pannakayanak ni Jesu-Kristo, ket ramrambakan dayta ti gistay amin a relihion nga agkunkuna a Kristiano. Ngem awan ti pammaneknek a rinambakan dayta dagiti adalan ni Jesus idi umuna a siglo. Kuna ti libro a Sacred Origins of Profound Things: “Iti las-ud ti dua a siglo kalpasan ti pannakayanak ni Kristo, awan ti makaammo ken manmano ti maseknan no kaano ti pannakayanakna.”

⁷ Uray no kas pagarigan ta ammo dagiti adalan ni Jesus no kaano ti pannakaipasngayna, saanda latta a rambakan dayta. Apay? Gapu ta, kas kuna ti The World Book Encyclopedia, dagiti nagkauna a Kristiano “imbilangda a napaganuan a kaugalian ti panangrambak iti kasangay ti siasinoman.” Adda laeng dua a panagkasangay a nadakamat iti Biblia, ti panagkasangay ti dua nga agturay a saan nga agdaydayaw ken ni Jehova. (Genesis 40:20; Marcos 6:21) Maang-angay met idi dagiti kasangay kas pammadayaw kadagiti pagano a didiosen. Kas pagarigan, iti Mayo 24 rambakan dagiti Romano ti kasangay ti diosa a ni Diana. Iti sumuno nga aldaw, rambakanda ti kasangay ti dios-init a ni Apollo. No kasta, ti panangrambak iti kasangay ket nainaig iti paganismo, saan nga iti Kristianidad.

8. Ilawlawagmo no kasano a nainaig ti panagkasangay iti anito.

⁸ Adda sabali pay a makagapu no apay a dagiti Kristiano idi umuna a siglo saanda a rinambakan ti kasangay ni Jesus. Ammo la ketdi dagiti adalanna a ti panangrambak iti kasangay ket nainaig iti anito. Kas pagarigan, adu a Griego ken Romano idi un-unana a panawen ti mamati nga asikasuen ti maysa nga espiritu ti tunggal tao a maipasngay ken salaknibanna dayta a tao iti unos ti panagbiagna. “Adda datdatlag a pakainaigan daytoy nga espiritu iti dios a naiparna ti kasangayna iti aldaw a pannakayanak ti maysa a tao,” kuna ti libro a The Lore of Birthdays. Sigurado a saan a makaay-ayo ken ni Jehova ti aniaman a piesta a manginaig ken ni Jesus iti anito. (Isaias 65:11, 12) Apay ngarud nga adu ti mangramrambak iti Paskua?

TI NAMUNGANAYAN TI PASKUA

9. Apay a Disiembre 25 ti napili nga aldaw a pannakarambak ti pannakayanak ni Jesus?

⁹ Idi laeng ginasut a tawen kalpasan ti panagbiag ni Jesus ditoy daga a rinugian dagiti tattao a rambakan ti Disiembre 25 a kas aldaw a pannakaipasngay ni Jesus. Ngem saan a dayta ti petsa a pannakayanakna, ta maibatay iti pammaneknek, naipasngay iti Oktubre.a Apay ngarud a Disiembre 25 ti napili? Idi agangay, dagiti dadduma nga agkunkuna a Kristiano, “tinarigagayanda la ketdi nga irana dayta a petsa iti aldaw a panangrambak dagiti pagano a Romano iti ‘kasangay ti di maparmek nga init.’” (The New Encyclopædia Britannica) Iti panawen ti lam-ek, no kasla nakapsut unay ti init, mangangay dagiti pagano kadagiti seremonia tapno pasublienda daytoy a gubuayan ti bara ken lawag manipud iti nawatiwat a panagdaliasatna. Naikuna a Disiembre 25 ti aldaw a mangrugi nga agsubli ti init. Tapno makomberte dagiti pagano, inannurot daytoy dagiti narelihiosuan a panguluen sa pinagparangda a “Nakristianuan” a piesta.b

10. Kadagiti napalabas a panawen, apay nga adda dagidiay saan a nangrambak iti Paskua?

¹⁰ Nabayagen a pagaammo a nagtaud ti Paskua kadagiti pagano. Gapu iti di Nainkasuratan a namunganayanna, naiparit ti Paskua idiay Inglatera ken iti dadduma kadagiti kolonia ti Amerika idi maika-17 a siglo. Agmulta ti siasinoman a di sumrek iti trabaho no kaaldawan ti Paskua. Ngem di nagbayag, limmatak manen dagiti dati a kaugalian, ken adda pay dagiti nainayon. Nagbalin manen a nalatak ti Paskua ket nagtalinaed a kasta agingga kadagitoy a tiempo iti adu a pagilian. Ngem gapu ta nainaig ti Paskua iti palso a relihion, dagidiay agtarigagay a mangay-ayo iti Dios saanda a rambakan dayta wenno ti aniaman a dadduma pay a piesta a nagtaud iti pinapagano a panagdayaw.c

TALAGA AYA A NAPATEG TI NAMUNGANAYANDA?

11. Apay a dagiti dadduma a tattao rambakanda dagiti piesta, ngem ania koma ti rebbeng nga ipangpangrunatayo?

¹¹ Umanamong dagiti dadduma a namunganay kadagiti pagano dagiti piesta a kas iti Paskua ngem patienda latta nga awan pagdaksanna ti panangrambak kadagita. Total, saan kano a ti palso a panagdayaw ti pampanunoten ti kaaduan a tattao no rambakanda dagiti piesta. Tiempo pay kano dagitoy tapno makapagsisinninged dagiti pamilia. Kastoy kadi ti panangmatmatmo? No wen, nalabit a ti panagayat iti pamilia, saan nga iti palso a panagdayaw, ti makagapu a kasla narigat a salimetmetan ti pudno a panagdayaw. Mangnamnamaka a ni Jehova, ti namunganay iti pamilia, kayatna a nasayaat ti relasionmo kadagiti kabagiam. (Efeso 3:14, 15) Ngem mapabilegmo ti kasta a relasion iti panangaramidmo kadagiti banag nga anamongan ti Dios. Maipapan iti rebbeng nga ipangpangrunatayo, insurat ni apostol Pablo: “Itultuloyyo a siguraduen no ania ti makaay-ayo iti Apo.”​—Efeso 5:10.

12. Iyilustrarmo no apay a masapul a liklikantayo dagiti kaugalian ken selebrasion a narugit ti nagtaudanda.

¹² Nalabit pampanunotem a saan a ti namunganayan dagiti piesta ti talaga a makagapu a maramrambakan dagitoy ita. Talaga kadi a napateg ti namunganayanda? Wen! Kas panangyilustrar: Ibagatayon a nakakitaka iti kendi iti kanal. Pidutem kadi sa kanem dayta a kendi? Ay ket saan! Narugit dayta a kendi. Kas iti dayta a kendi, kasla makaay-ayo dagiti piesta, ngem narugit ti nagtaudanda. Tapno masalimetmetantayo ti pudno a panagdayaw, nasken a kas ken ni propeta Isaias ti panangmatmattayo, a nagkuna kadagiti pudno nga agdaydayaw: “Dikay sagiden ti aniaman a narugit.”​—Isaias 52:11.

KINAMANNAKAAWAT ITI PANNAKILANGEN KADAGITI SABSABALI

13. Ania dagiti parikut a mabalin a tumaud no saanka a makiraman kadagiti piesta?

¹³ Mabalin a tumaud dagiti parikut no saanka a makiraman kadagiti piesta. Kas pagarigan, idiay panggedam mabalin a masdaaw dagiti katrabahuam no apay a saanka a makiraman kadagiti aktibidad a nainaig iti piesta. Kasanon no adda mangted iti pamaskua a regalo kenka? Adda kadi pagdaksanna no awatem? Kasanon no saanmo a kapammatian ti asawam? Ania ti aramidem tapno saan a marikna dagiti annakmo a maikapkapisda gapu iti saanyo a panangrambak kadagiti piesta?

14, 15. Ania ti mabalinmo nga aramiden no adda mangkablaaw wenno mangted iti regalo kenka?

¹⁴ Nasken a panunotem a nalaing ti umno nga aramidem iti tunggal situasion. No adda mangkablaaw kenka, kas pagarigan iti “Naimbag a Paskua!” mabalin nga agyamanka laeng. Ngem no ngay inaldaw a kalangen wenno katrabahuam dayta a tao? Iti kasta a situasion, mabalinmo nga ilawlawag kenkuana ti panangmatmatmo. Iti aniaman a kasasaad, nataktikaka koma. Ibalakad ti Biblia: “Ti panagsaoyo kankanayon koma a mabuyogan iti kinaparabur, natemplaan iti asin, tapno ammoyo no kasano ti rebbengyo nga isusungbat iti tunggal maysa.” (Colosas 4:6) Annadam a saan koma a nagubsang ti panagsaom. Imbes ketdi, sitataktika nga ilawlawagmo ti takdermo. Ibatadmo a saanmo a tagidaksen ti panagririnnegalo ken dagiti panagtitipon no di ket kaykayatmo nga aramiden dagita iti sabali a gundaway.

¹⁵ Kasanon no adda mangted iti regalo kenka? Depende dayta iti kasasaad. Mabalin a kuna daydiay agregalo: “Ammok a saanmo a ramrambakan ti Paskua. Ngem kayatko latta nga ited daytoy kenka.” Kadagita a kasasaad, mabalin a no awatem ti regalo, dina kayat a sawen a makipagramrambakka. Siempre, no saanna nga ammo ti patpatiem, mabalinmo a dakamaten a saanmo a ramrambakan ti Paskua. Makatulong daytoy tapno maawatanna no apay nga awatem ti regalo ngem saanka nga agregalo a maigapu iti dayta nga okasion. Iti sabali a bangir, saan a nainsiriban nga awatem ti regalo no nalawag nga ipamatmat dayta a saanmo a salsalimetmetan ti patpatiem wenno makikomkompromisoka ta kayatmo laeng ti regalo.

DAGITI NGAY KAMENG TI PAMILIA?

16. Kasano a sitataktika a makapagtignayka no maipapan kadagiti banag a nainaig kadagiti piesta?

¹⁶ No ngay saanmo a kapammatian dagiti kameng ti pamiliam? Nataktikaka met koma. Saanmo a supiaten ti tunggal kaugalian wenno selebrasion a kayat a rambakan dagiti kabagiam. Imbes ketdi, raemem ti opinionda, no kasano a kayatmo met a raemenda ti opinionmo. (Mateo 7:12) Dika agar-aramid iti aniaman a mangipamatmat a makipagramrambakka. Ngem saanka koma a naistrikto unay no maipapan kadagiti banag a saan a nainaig iti aktual a panangrambak. Siempre, kanayon koma nga uray ania ti aramidem mataginayonmo ti nadalus a konsiensia.​—1 Timoteo 1:18, 19.

17. Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno saan a marikna dagiti annakmo a maikapkapisda no makitada dagiti sabsabali a mangramrambak kadagiti piesta?

¹⁷ Ania ti mabalinmo nga aramiden tapno saan a marikna dagiti annakmo a maikapkapisda gapu iti saanyo a panangrambak kadagiti di Nainkasuratan a piesta? Depende dayta iti aramidenyo kadagiti dadduma a tiempo iti tawen. Adda dagiti nagannak a regaluanda dagiti annakda kaanoman a mapanunotda. Ti panawen ken naayat nga atensionmo ti maysa kadagiti kasayaatan a maisagutmo kadagiti annakmo.

ANNUROTEM TI PUDNO A PANAGDAYAW

18. Kasano a ti itatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong matulongannaka a mangsalimetmet iti pudno a panagdayaw?

¹⁸ Tapno maay-ayo ti Dios, masapul a laksidem ti palso a panagdayaw ket salimetmetam ti pudno a panagdayaw. Ania ti ramanen daytoy? Kuna ti Biblia: “Agpipinnanunottayo koma iti maysa ken maysa tapno mangparegta iti ayat ken nasayaat nga ar-aramid, a saantay a baybay-an ti panagtataripnongtayo a sangsangkamaysa, kas iti kaugalian ti dadduma, no di ket agpipinnaregtatayo, ket nangnangruna a kasta bayat a makitkitayo nga umas-asidegen ti aldaw.” (Hebreo 10:24, 25) Dagiti Nakristianuan a gimong ket makaparagsak a gundaway nga agdayaw iti Dios iti wagas nga anamonganna. (Salmo 22:22; 122:1) Kadagita a gimong, adda “panagsisinnukat iti pammaregta” iti nagbabaetan dagiti matalek a Kristiano.​—Roma 1:12.

19. Apay a nasken nga isaritam kadagiti sabsabali dagiti maad-adalmo iti Biblia?

¹⁹ Ti sabali pay a pamay-an a masalimetmetam ti pudno a panagdayaw isu ti panangisaritam kadagiti sabsabali iti maipapan kadagiti nasursurom iti pannakipagadalmo kadagiti Saksi ni Jehova. Adu a tattao ti pudno nga “agsensennaay ken umas-asug” gapu iti kinadakes a mapaspasamak ditoy lubong ita. (Ezequiel 9:4) Nalabit adda dagiti am-ammom a tattao a kasta ti riknada. Apay a dimo iranud kadakuada ti naibatay iti Biblia a namnamam iti masanguanan? No makitimpuyogka kadagiti pudno a Kristiano ken isarsaritam iti sabsabali dagiti agkakaimbag a nasursurom iti Biblia, in-inut a dimo kayat nga aramidenen ti aniaman a kaugalian a mainaig iti palso a panagdayaw. Manginanamaka a dakkel a ragsak ken adu a bendision ti dumteng kenka no salimetmetam ti pudno a panagdayaw.​—Malakias 3:10.