BUBON NI JACOB

Ti “bubon” wenno “ubbog” a sadiay ni Jesu-Kristo, bayat nga agin-inana, nakisarita iti maysa a babai a Samaritana. (Jn 4:5-30) Maikunkuna nga isu dayta ti Bir Yaʽqub (Beʼer Yaʽaqov), adda iti agarup 2.5 km (1.5 mi) iti abagatan a daya ti agdama a Nablus, saan nga adayo iti Tell Balata, ti disso ti Siquem. Nauneg ti bubon ni Jacob, a ti patas ti danumna saan a pulos ngumato agingga iti ngarab. Dagiti panagrukod a naaramid idi maika-19 a siglo ipasimudaagda a ti kauneg ti bubon ket agarup 23 m (75 pie). Napattapatta a 2.5 m (8 pie) ti kalawana, nupay umakikid iti ngarab. Agsipud ta gagangay a maatianan ti bubon manipud agarup agtapus ti Mayo agingga iti panagtutudo iti otonio, tudo ken agneb manipud iti daga ti paggapgapuan ti danumna, kas irason ti sumagmamano. Ngem patien ti dadduma a ti bubon pumpunnuan met ti ubbog ket ngarud maawagan met kas burayok.

Saan a direkta nga ibaga ti Biblia a ni Jacob ti nangkali iti bubon. Nupay kasta, ipasimudaagna nga adda sanikua ni Jacob iti daytoy a lugar. (Ge 33:18-20; Jos 24:32; Jn 4:5) Ken ti babai a Samaritana imbagana ken Jesus a ni ‘Jacob ti nangited kadakami iti bubon ken isu agraman ti annakna ken ti an-animalna imminumda manipud iti dayta.’ (Jn 4:12) Isu a mabalbalin a kinali wenno impakali dayta ni Jacob, nalabit tapno maipaayanna iti danum ti dakkel a sangakabbalayanna ken dagiti arbanna, iti kasta malapdan ti pannakiriri kadagiti kaarrubana, nga awan duadua a makinkukua iti adda idin a sabsabali pay a gubuayan ti danum iti dayta a rehion. Wenno, mabalin a nagkasapulan iti nasaysayaat ken ad-adda a manayon nga abasto a danum idi naatianan ti dadduma pay a bubon iti dayta a lugar.