Ti Karagsakan a Paset ti 80 a Tawen a Panagurnong
INDIA! Maysa a daga iti nagadu a panagdudumaduma—iti kultura, relihion, kustumbre, ken klima. Daytat’ maysa a pagilian a naiduma ken misterioso kadagiti adu, ngem nakaskasdaaw iti tunggal maysa a sumarungkar iti makakayaw a dagana.
Iti isuamin a paset daytoy naglawaan a sub-kontinente, ti aglaplapusanan a 775 milion a tattaona, pagpampanunotan dagiti managayat ken Jehova a Dios ti maysa a naisangsangayan a pasamak idiay bassit nga ili ti Lonavla, a nakangatngato idiay Makinlaud a Kabambantayan iti Estado ti Maharashtra. Dayta idi ti Domingo, Enero 20, 1985.
Apay, nga iti dayta a partikular nga aldaw, a naimula dagiti adu a kapampanunotan iti daytoy maysa a nakaay-ayat a pagsardengan iti turod 70 milia (110 km) manipud iti napekpek a siudad iti Bombay? Ti sungbat ket adda iti 80 a tawen a panagurnong kadagiti nasudi a bambanag ni Jehova—dagiti tattaona—idiay India. Dayta ti makaparagsak saan laeng a kadagiti nasurok a 7,000 a Saksi ni Jehova ditoy no di ket iti intero a timpuyog dagiti kakabsat iti lubong.—1 Pedro 5:9.
Ngem tapno ad-adda nga apresiaren ti pateg daytoy naisangsangayan a pasamak, sukimatentayo iti apagbiit no kasano a naisaad a sititibker dagiti pundasion ti kinapudno kadagiti napalabas a walo a dekada.
Dimteng ti Lawag ti Kinapudno Idiay India
Idi 1905, maysa nga Indian nga estudiante iti siensia, ni S. P. Davey, ti simmarungkar idiay Estados Unidos ti America. Bayat ti kaaddana sadiay, isut’ nakaatender iti maysa a palawag iti Biblia ni C. T. Russell, nga isu idi ti presidente ti Watch Tower Bible and Tract Society. Nagbalin nga interesado unay ni Davey iti kinapudno, nagawid idiay ilina a Madras idiay makindaya a kosta ti India, ket iti agangay nakaipasdek iti 40 a grupo ti panagadal ti Biblia.
Agangay iti daytoy met laeng a tiempo, maysa nga agtutubo a lalaki nga Indian ti agsapsapul kadagiti sungbat kadagiti salsaludsodna maipapan iti doktrina a Trinidad ken bautismo dagiti maladaga. Ni A. J. Joseph ti maysa idi a miembro ti Church of England, ngem immawat babaen iti maysa a koreo ti maysa a kopia dagiti libro ni Russell nga At-One-Ment Between God and Men. Daytoy a publikasion ti nakatulong ken Joseph a nakakita iti kinapudno maipapan iti kinatan-ok ni Jehova. Ni Joseph, ti amana, ken ti kasinsinna di nagbayag isaksaknapdan ti kinapudno ti Biblia kadagiti pagmulmulaan ti pagpagay a purpurokda ken kadagiti plantasion ti niog nga isu itan ti estado ti Kerala. Kalpasan ti panagsarungkar ni Kabsat Russell idiay India idi 1912, nagbalinen a maysa nga amin-tiempo a manangiwaragawag ti Pagarian ni Joseph. Idi 1924 isu ti bukbukod a nangaramid iti 3,600-milia (5,800-km) a panagpalpalawag iti intero nga India a nakatulonganna kadagiti adu a tattao a nakangngeg iti kinapudno. Ni Kabsat Joseph ket maysa a naregta a trabahador agingga iti ipapatayna idi 1964.
Ti maikadua a presidente ti Watch Tower Society, ni J. F. Rutherford, ti simmarungkar idiay Inglatera idi 1926. Kabayatan ti kaaddana sadiay, sinaludsodanna ni Edwin Skinner, maysa a colporteur (amin-tiempo a manangaskasaba): “Kayatmo kadi ti mapan idiay India?” Awan panagkedked, simmungbat ni Kabsat Skinner: “Kaano ti kayatmo nga ipapanko?” Iti las-ud ti tallo a lawas isu ken ti kaduana agturturongdan iti India!
Iti sumaganad a 50 a tawtawen, nagserbi ni Edwin Skinner kas manangaywan ti sanga, nga idi damo isu ti mangay-aywan idiay India, Ceylon, Persia, Afghanistan, ken Burma. Dinaliasatna ti kaaduan iti India babaen iti tren, a nagsubsublatanda iti kaduana ti responsabilidad iti opisina ken ti panagdaliasat ken ti trabaho a panangaskasaba. Iti kamaudiananna nakaalada ti maysa a “house car” ket indanonda ti panangaskasabada kadagiti luglugar a di madanon ti tren. Iti edad a 91, ni Kabsat Skinner ket maysa pay laeng a naragsak nga agub-obra idiay sanga nga opisina ti India ken maysa a naisangsangayan a manangiwaragawag iti naimbag a damag.
Nangrugi a sumangpet dagiti graduado iti Watch Tower Bible School of Gilead idi 1947. Ti naiyanak idiay Britania a ni Richard Cotterill ti maysa kadagiti immun-una kadagitoy, ket isut’ aktibo pay laeng kalpasan ti 38 a tawtawen. Iti sumagmamano a tawenen iparpariten ti gobierno ti iseserrek ti uray asinoman a baro a misionero a ganggannaet idiay India. Ngem dagiti 17 a kakabsat a lallaki ken babbai, nga addaan promedio a 30 a tawtawen ti tunggal maysa kas misionero, ti simamatalek nga agserserbi iti pagilian.
Dagiti met mismo a kakabsat nga Indian ti nakaaramid iti dakkel a naespirituan nga irarang-ay, ket adu itan ti kualipikado nga espesial a payunir ken agdaldaliasat a manangaywan. Idi 1983 dua a sangapulo-lawas a klase ti Watchtower Bible School ti naangay idiay sanga nga opisina. Dagiti 46 nga espesial a payunir a naipalista naparegtada ken nagsaganada a naimbag a mangsaranget kadagiti dadakkel a pakasapulan iti trabaho a panagurnong idiay India. Nagbalinda nga instrumento iti panangidanon iti trabaho kadagiti baro a luglugar.
Panagbunga Agpapan Pay dagiti Adu a Lapped
Agpapan pay dagiti nakaad-adu a karit iti nakalawlawa a teritoria ti India—dagiti dadakkel ken napekpek a siudad, dagiti intero a komunidad dagiti tattao nga agngangabit iti pannakalasatda, a naigamer unay kadagiti narelihiusuan a tradisionda a mangiturturay iti inaldaw-aldaw a panagbiagda manipud iti pannakaiyanak agingga iti ipapatayda—agtultuloy met latta ti panagurnong. Kadagiti minilmilion nga umili iti India, dadduma ti agsapsapul iti solusion kadagiti parparikut ti sangatauan ken tartarigagayanda ti naun-uneg a pannakaawatda iti Dios.
Maysa kadagita a tattao isu ni Dadu. Kas agtutubo, mariribukan ni Dadu iti kinapudno a nakaad-adu a tattao ti agdaydayaw kadagiti nakaad-adu met a didios. Rinugianna a basaen ti Biblia, ngem kaaduan iti dayta ti dina matartarusan. Gapuna isut’ napan kadagiti templo a Hindu ket rinugianna ti nagbasbasa ti libro maipapan iti dayta a relihion.
“Naisuro kaniak a ni Apo Krishna isu ti manangituray kadagiti amin a relihion ket tunggal relihion ti nairepresentar iti maysa a binukel iti kuentas nga inyukkorna iti tengngedna,” malaglagip pay ni Dadu. “Pampanunotek a no pudno dayta, apay ngarud a napalalo ti panaggiginnura dagiti nagduduma a relihion, a masansan agbunga iti panangiparukpok ti dara?” Ti kamaudianan a panangsukimatna iti relihion a Muslim ti nangiturong ken Dadu a namati nga isu ti makisasao kadagiti sumagmamano kadagiti natayen nga inapona. Ngem nanipud panagad-adalna iti Biblia a kadua dagiti Saksi ni Jehova, naadal ni Dadu ken ti asawana ti namunganayan dagiti adu a relrelihion ti lubong ken dagiti makunkuna a nasayaat nga espiritu a pakisarsaritaanda ket isuda dagiti impostor, dagiti demonio. “Agyamyamankam unay ken Jehova a Dios gapu iti pannakaammo a nangwayawaya kadakami manipud iti impluensiada,” kuna ni Dadu. Itan isu ken ni baketna ket amin-tiempo a ministrodan.
Iti pito a tawen a napalabasen, maysa nga ina ti nakagun-od ti Biblia ken dagiti pagbasaan ti Biblia manipud kadagiti Saksi ni Jehova. Nupay isu ken ti pamiliana immalisda kadagiti luglugar a sadiay awan dagiti Saksi, intultuloyna ti nagad-adal a bukbukodna. Iti di pay nabayag isuda manen ti nasarakan dagiti Saksi, insalaysayna: “Kabayatan dagiti napalabas a tawtawen, diak maliplipatan dagiti kinapudno a naad-adalko manipud iti Biblia. Imposible ti innak panagsubli pay kadagiti dati a wagas ti panagdaydayawko.”
Dagiti Literatura iti Adu a Pagsasao
Sangapulo ket lima dagiti kangrunaan a pagsasao ti maus-usar iti intero nga India ken siam kadagiti nagduduma a panagsurat ti maus-usar. Ti panangipaay iti naespirituan a taraon kadagiti amin a pagsasao ket maysa a karit. Uray pay idi kas iti kasapa ti 1912, inyurnosen ni Kabsat Russell ti pannakaipatarus dagiti polieto maipapan iti tema ti Biblia iti Hindustani, Gujarati, Malayalam, Marathi, Telugu, ken Tamil. Dadduma kadagiti lokal a pagsasao ti nairaman iti kamaudiananna, a ti kaaduan kadagitoy a literatura ti maimalmaldit kadagiti ballasiw taaw ket kalpasanna maipatulod sadiay. Kalpasanna idi karrugi ti 1960’s maysa a wardas ti gobierno ti nangipariten ti panagangkat iti aniaman a publikasion iti lokal a pagsasao ti India.
Gapu ta saan a masuportaran ti sanga ti panagaramidna ti mismo a panagimprentada, ti Sosiedad ti nakikontrata kadagiti komersial a pagimalditan. Dagiti napili a payunir nasursuruanda a mangtaming ken mangaywan ti publikasion kadagiti mismo a luglugarda. Iti agdama, addan 11 a nagduduma a luglugar a pagimalditan, nga agar-aramid kadagiti literatura ti Biblia iti 16 a pagsasao, agraman 9 a edision iti magasin a Pagwanawanan. Iti din agbayag, babaen iti pannakaipuesto ti MEPS (Multilanguage Electronic Phototypesetting System) iti Sosiedad, ti komposision ken layout dagiti publikasion maaramiddan idiay sanga nga opisina, a mangwayawaya kadagiti adu a payunir a maipaay iti ad-adu pay a tiempo iti trabaho a panagurnong.
Dagiti Bunga iti 80 a Tawtawen
Kas maysa a nasion nga addaan iti maikadua a populasion iti daga, maysa a nagdakkelan unay a trabaho ti nagtalinaed a maaramidan pay idiay India. Agarup 6.6 porsiento laeng iti populasion ti nadandanon pay ti naimbag a damag. No idilig kadagiti kaaduan a pagilian, ti panagdakkel ti ili ni Jehova idiay India ti nakabambannayat. Inabutna ti 53 a tawtawen tapno maragpat laeng ti 1,000 nga agibumbunannag. Ngem nagtultuloy a sipipinget ken siaanus dagiti lokal a kakabsat ken dagiti misionero iti panangaramid iti pagayatan ni Amada. (Isaias 60:22) Itan maragsakankamin a makakita iti 10-porsiento a panagrang-ay no iyarig iti napalabas a tawen, ken ti baro a kangatuan a bilang a 7,410 nga agibumbunannag iti 340 a kongregasion ken naiputputong a grupo iti pagilian.
Daytoy agtultuloy a panagdakkel ti mangipakpakita ti pannakasapul ti dakdakkel a pagtaengan iti sanga. Nupay kasta, ti panangpadakkel ti sanga idiay India nga adda idiay Bombay, imposible. Ken ti daga iti dayta a siudad natakkon ken nangina. Uray pay ti kualidad ti angin idiay Bombay ti maikuna nga isut’ mangipababa iti panagbiag ti maysa iti sangapulo a tawen. Gapuna idi 1978 nagun-odan ti maysa a lugar idiay pagbakbakasionan a katurturodan ti Lonavla, ti damdamo a lugar iti abagatan ti siudad ti Bombay a sadiay ti pagsabatan ti kalsada ken ti riles. Nagsaad iti nangato a 2,000 pie (610 m), ti ili ti saan unay a narugitan no idilig kadagiti dadduma.
Innem a Tawtawen a Panagtrabaho
Ti damo a trabaho ramanenna ti panagaramid kadagiti pader, a dumanon iti kangato a 15 pie (4.6 m) kadagiti dadduma a paset, agpadpada tapno masalakniban ti daga ken tapno mataginayon ti daga dagiti kabangibang a sanikua iti arisadsad ti turod. Dagiti nauneg a likkaong ti kasapulan a matabunan, ken masapul a madalusan ti daga kadagiti napuskol a karuruotan a napunno kadagiti makasabidong nga uleg, kas kadagiti kobra ken karasaen. Sumagmamano a bungalows ken dagiti dadduma a siguden a patakder ti makasapul iti pannakapabaroda tapno agserbi a pagianan ken agpaay a temporario nga espasio ti opisina.
Natangdanan dagiti komersial a kontraktor, ngem dagiti kualipikado a kakabsat ti nangaywan iti tunggal tukad ti panagbangon, ket adu a sabsabali pay ti timmulong sadinoman a kabaelanda. Maysa a kontratista, a natangdanan a mangpatag iti kalsada nga agturong iti sanikua ti nangikeddeng a mataktak ti trabaho iti uneg ti innem a bulan, ta dagiti kasapulan a panangsibug iti abut-abut a kalsada ket saan a maiyurnos. Anian a buya ti pannakakita iti intero a pamilia ti sanga a nagibagkat kadagiti tinimtimba a danum nga agturong iti kalsada iti kada rabii tapno marugian laeng ti trabaho sigun iti eskediol!
Di pulos nangnangngegan ti ungor dagiti buldoser, ta ti kaaduan a trabaho idiay India ti maar-aramid babaen iti ima. Gapuna nagtultuloy a silalamuyot ti trabaho agingga ti pannakairingpas ti immuna a grado iti kangrunaan a pasdek. Ket iti daytoy a tiempo, naiparna met ti kaadda ti nakaro a kinakirang ti semento. Ngem, makaparagsak, inyurnos ti sanga ti Watch Tower Society idiay Korea ti pannakaipatulod ti 10,000 a sako, a mangipalubos ti pannakalpas ti amin a panagbangon kas naiplano. Gapuna, idi 1984, ti nagpintas a baro a patakder ti sanga nalpasen—a pakaidayawan ni Jehova.
Dagiti Maudi a Resultana
Walo a pasdek ti adda a sitatakder itan iti las-ud ti 4.6-acre (1.9-ha) nga inaladan ti Sosiedad, a dayta ti naarkosan babaen ti pannakaimula ti sabsaba, mangga, higos, ken papaya, agraman dagiti adu pay a mulmula nga agsabong ken masmasetas.
Ti kangrunaan a pasdek ti sanga ti addaan dua a grado ket ti sirokna, isu ti ayan ti garahe ken ti paglabaan. Ti espasio a para iti paktoria iti umuna a grado addaan lugar a maipaay iti tallo a babassit a pagimprentaan, agraman dagiti makina a pagputed ti papel, pagkupin, ken pagdaitan (stapling). Iti daytoy a grado isu met ti ayan ti siled a maipaay iti kompiuter a MEPS ken ti shipping, a sadiay ti pagipatpatulodan kadagiti lokal a maar-aramid a pagbasaan a maipatulod kadagiti 56 a dadduma a pagpagilian. Dagiti opisina, libraria, ken dagiti siled a pagturogan ti nangpunno iti maikadua a grado.
Ti baro a Kingdom Hall ket adda idiay makinsango nga igid ti sanikua. Ti entablado iti maysa a sulina, a nadidingan ti kinitikitan ti ima a teakwood, ti naipasango iti auditorium a mabalin a pagtugawan ti 250. Iti arubayan, dagiti napabaro a patpatakder ti mangted met kadagiti pagtaengan, kusina, ken ti lugar a panganan a para iti pamilia ti sanga a buklen ti 31 a tattao. Adda pay met dadduma a bakante a lote a maipaay iti kanayonan a panagsaknap no kasapulan.
Ti Naisangsangayan nga Okasion
Gapuna, kalpasan ti 80 a tawtawen a panagurnong kadagiti nasudi a bambanag ni Jehova, ti atension ti nakasentro ita iti dayta nakaay-ayat nga aldaw ti Enero a pannakaidedikar ti baro a pasdek ti sanga idiay India.
Dagitoy 80 a tawtawen a panangaskasaba naibinsabinsada bayat ti programa ti dedikasion. Naited met ti tampok iti trabaho a panagbangon. Ti manangaywan ti zona a ni Günter Künz, manipud sanga ti Alemania, ti nangikuna iti palawagna iti dedikasion nga adda 30-porsiento a panagrang-ay iti ili ni Jehova iti intero a lubong kadagiti naglabas a lima a tawtawen. Ngem isut’ maragsakan a mangipadamag a nalab-awan ti India dayta iti 34-porsiento a panagrang-ay, ket impalagipna kadagiti agdengdengngeg a babaen ti nagaggaget pay a panagtrabaho ti India agtultuloy pay a rumang-ay.
Maragsakan amin dagiti timmabuno iti daytoy a pammaneknek ti pammendision ni Jehova. Determinado dagiti kakabsat idiay India nga agtrabaho a sigagaget tapno adu pay dagiti matulongan a mangabrasa iti naimbag a damag ti Pagarian.
[Ladawan iti panid 23]
Ni Edwin Skinner (maikadua manipud kanawan) iti sibay ti “house car”
[Ladawan iti panid 25]
Ti baro a pagtaengan ti sanga idiay abagatan ti Bombay