Agpabautisar! Agpabautisar! Agpabautisar!—Ngem Apay?
“ITI las-ud ti sumagmamano a bulan nasurok a sangapulo ribo a lallaki, babbai, ken ubbing ti nabautisarak.” Kastat’ insurat ti misionero a Jesuita a ni Francis Xavier maipapan iti trabahona idiay pagarian ti Travancore, India. “Sinursorko dagiti purok ket pinagbalinko ida a Kristiano. Tunggal lugar a napanak nangibatiak iti kopia dagiti kararagtayo ken bilbilin iti katutubo a pagsasao.”
Iti napalalo a panangapresiarna kadagiti surat ni Francis Xavier, imbilin ni Ari Juan ti Portugal ti pannakaibasa dagitoy a sipipigsa iti kada pulpito iti intero a pagarianna. Naaprobaran pay ketdi a maipablaak ti naadaw a surat a napetsaan iti Enero 1545. Ti resultana? “Idi agangay, kagudua kadagiti estudiante idiay Europa ti ‘nagparintumeng ken nagarubos ti napudot a luluada,’ nga indagadagda ti mapan idiay India ket pasurotenda dagiti pagano,” insurat ni Manfred Barthel iti librona a The Jesuits—History & Legend of the Society of Jesus. Innayonna: “Ti kapanunotan a mabalin a masapul ti sumagmamano a tao a mangiwarsi iti bendita ken ti sanga-bag a tract tapno makumberte ti intero a pagarian ti kasla saan a naaramid kadagiti adu idi a tiempo.”
Ania a talaga ti naaramidan ti kasta a sapasap a panangkumberte? Sipupudno nga inreport ni Jesuita a Nicolas Lancilloto iti Roma: “Kaaduan kadagidiay nabautisaran ti addaan nalimed a motibo. Mangnamnama dagiti adipen dagiti Arabo ken Hindu a magun-odda ti wayawaya babaen ti bautismo wenno magun-odda ti pannakasalaknib manipud manangirurumen nga apoda wenno tapno laeng maaddaanda iti baro a pagan-anay wenno turban. Adu ti nangaramid iti kasta tapno maliklikanda ti pannakadusa. . . . Siasinoman a paiturturong kadagiti bukodda a pammati a mangbiruk iti pannakaisalakan iti sursurotayo ket maibilang kas agmauyong. Adut’ nagapostasia ken nagsubli iti dati a pinapagano nga ar-aramid di nagbayag kalpasan ti pannakabautisarda.”
Nakiraman met dagiti manangtakkuat nga Europeo iti tarigagay a mangkumberte ken mangbautisar kadagiti pagano iti dayta a panawen. Naikuna a binautisaran ni Christopher Columbus dagiti immuna nga “Indio” a nasarakanna idiay Caribbean. “Impangpangruna ti opisial a paglintegan ti Turay ti España ti pannakakumberte dagiti umili,” kuna ti The Oxford Illustrated History of Christianity. “Iti panagngudo ti maika-sangapulo ket innem a siglo, dagiti 7,000,000 nga Indio iti imperio ti España ket managananda metten a Kristiano. Kas ipakita dagiti estadistika maipapan iti panangkumberte (sigun ken Pedro de Gante, kabagian ni Emperador Carlos V, a nakikadua kadagiti misionero, iti maysa laeng nga aldaw, nakabautisar iti 14,000 iti tulong ti maysa a kadua), nabatad nga awan ti serioso a naipakauna a bilin nga aramiden.” Ti kakasta a parparawpaw a panangkumberte masansan a napakuyogan iti nagubsang, naranggas, naulpit a panangtrato kadagiti umili.
Ti pateg ti bautismo ti nangparegta kadagitoy a manangtakkuat ken misionero. Idi 1439, nangipaulog ni Papa Eugenio IV iti bilin iti Konsilio ti Florence a nangikuna: “Ti Nasantuan a Bautismo ti kangrunaan kadagiti sakramento, agsipud ta isut’ ruangan ti naespirituan a panagbiag; ta babaen dayta napagbalintayo a kameng ni Kristo ken nairaman iti Simbaan. Ket yantangay simrek ti ipapatay kadagiti isuamin gapu iti immuna a tao, malaksid no mayanaktay a mabaliwan iti danum ken iti Espiritu Santo, ditay makastrek iti pagarian ti Langit.”
Nupay kasta, rimsua ti suppiat no makimpammautisar ti maiyanatup. “Gapu ta daytoy met ti kangrunaan a pamay-an ti panagbalin a paset ti iglesia, napardas a naibilang ti bautismo kas kalintegan dagiti sumagmamano nga agsisinnalisal nga iglesia, a tunggal maysa agak-aklon kas orthodox ken inakusaranda dagiti dadduma kas ulbod ken naisupadi. Di malapdan ti panangbalbaliw kadagiti ritual ti bautismo dagiti nagduduma a sekta,” kunaen ti The Encyclopedia of Religion.
Nupay kasta, maar-aramiden ti bautismo uray idi sakbay ti Nakristianuan a pammati. Ar-aramidenda dayta idi idiay Babilonia ken iti kadaanan nga Egipto, a sadiay ti nalamiis a danum ti Nilo ket naikuna a mangpapigsa ken mangipaay iti imortalidad. Namati met dagiti Griego a makaiyeg ti bautismo iti agtultuloy a biag wenno maitednat’ imortalidad kadagiti kabbaro a pasurot. Babautisaran met ti sekta dagiti Judio idiay Qumran dagiti agdadamo idiay lugarda. Naipaalagad a makugit dagiti Gentil a nakumberte iti Judaismo ket pito nga aldaw kalpasanna mabautisaranda babaen ti pannakaitaneb iti imatang dagiti saksi.
Nabatad, a naibilang a nakapatpateg ti bautismo kadagiti napalabas a panawen. Ngem kasano met ngay itatta? Nasken aya kadagitoy agdama a panawentayo? No kasta, apay? Wen, rumbeng kadi a mabautisarankayo?