Panangasaba iti Pinuronpurok Idiay​—España

DINALIASAT ni Jesu-Kristo “dagiti amin a siudad ken purpurok, a nangisursuro ket nagnagna a nagturong sadi Jerusalem.” (Lucas 13:22) Tapno maitungpalda ti ministerio, nangasaba ni Jesus ken dagiti adalanna saan laeng a “kadagiti siudad” no di pay ket “kadagiti purpurok.” Nupay nalaklaka a pangasabaan dagiti siudad, dida linabsan dagiti adu a purok iti away.a

Naipasango dagiti Saksi ni Jehova idiay España iti maysa a karit a kas iti napasaran ni Jesus. Agingga idi 1970, adu pay dagiti di naas-asak a nalawa a lugar kadagiti away a nakasaganan nga anien. (Mateo 9:37, 38) Ginasut dagiti purok kadagiti matutudo a bambantay iti umamianan, kadagiti natikag a tanap iti tengnga, ken iti igid ti baybay ti di pay pulos napakpakaammuan ti mensahe ti Pagarian.

Determinado dagiti Saksi ni Jehova nga Español nga agsakripisio tapno maidanonda ti naimbag a damag kadagitoy a rehion. Ngem apay a masapul nga aguray dagiti tattao kadagitoy a lugar iti kasta a kabayag tapno mangngeganda ti mensahe ti Pagarian? Ken kasanoda a nagtignay?

Inruangan ti Legal a Pannakabigbig ti Panangasaba iti Away

Naiparit ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova idiay España manipud pay idi nagngudo ti guerra sibil idi 1939. Kabayatan ti 1950’s ken 1960’s, siaannad a nangaskasaba dagiti naregta a Saksi kadagiti siudad, a saan unay ida a madmadlaw. Idi 1970, ta legalen ti trabahoda, addan agarup 10,000 nga agibumbunannag ti Pagarian idiay España. Kaaduan kadakuada ti agnanaed kadagiti siudad ken dadakkel nga ili, ngem masapul met a maipangngeg ti mensahe ti Pagarian kadagiti purpurok ti España. Siasino ti mangsango iti karit?

Kadagidi 1970’s, naiyusuat ti kampania a mangidanon ti naimbag a damag kadagiti amin a paset ti peninsula. Gistay binulan manipud 1973 aginggat’ 1979, adda dagiti espesial a pakaammo a nangibalabala kadagiti kasapulan dagiti nadumaduma a rehion ti pagilian a nagparang iti Ministeriotayo ti Pagarian, ti binulan a publikasion maipaay iti panagserbi para kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Adu a sitatallugod ken sidadaan a pamilia ti simmungbat iti awis ket nagbulontarioda nga agserbi iti lugar a dakdakkel ti pakasapulan.

Gagangay ti ulidan da Rosendo ken ni asawana a Luci. Naibaonda a kas espesial payunir (amin-tiempo a manangaskasaba ti Pagarian) iti maysa a purok a pagkalkalapan idiay amianan a laud ti España ket idi agangay ta agpamiliadan inkeddengda ti agnaed iti dayta a lugar. “Admitirek a naglasatkami iti nakarot’ rigatna a kasasaad,” inannugot ni Rosendo. “Narigat ti agbiruk ti panggedan, ngem nagtalekkami iti tulong ni Jehova ket pulos a saankami a nagbisin wenno nabaybay-an nga awanan pagnaedan. Nagunggonaan ti panagsakripisiomi.” Kadagiti tawtawen a naglabas, dakkel ti naitulongda iti pannakabuangay dagiti uppat a kongregasion iti daytoy a paset ti España.

‘Biruken Dagiti Maikari’

Binilin ni Jesus dagiti adalanna a ‘biruken[da]’ dagiti maikari iti tunggal siudad wenno purok. (Mateo 10:11) Kadagiti away ti España, ti panagbiruk kasapulanna ti saet ken regget, kas natakuatan ni Ángel, maysa a kabsat a lalaki a taga Alcoy (Alicante). Kalkalpasna pay laeng a sinarungkaran dagiti sumagmamano a balay idiay purok ti Masías idi nakangngeg ti taraok ti manok. Naikunana iti bagina, “No adda manok, adda la ketdi balay dita​—balay a nalabsanmi.” Kalpasan ti panagdakiwasna, nasarakan ni Ángel ti maysa a desdes iti tambak nga agturong iti turod ket sadiay adda naiputputong a balay.

Iti daytoy a talon ti pagnanaedan da José ken Dolores, agkabsat iti lasag a nasuroken nga 60 ti tawenda. Nagdengngegda a sipapasnek ken dagus nga inawatda ti naitukon a panagadal ti Biblia. Nupay kasta, saan a nalaka ti panangyadal kadagitoy nanumo nga agkabsat, agsipud ta dida ammo ti agbasa wenno agsurat, ken masapul a maipatarus amin a sao manipud Español iti pagsasao dagiti taga-Valencia, ti kakaisuna a pagsasao a maawatanda. Mainayon pay, naipasangoda kadagiti adu nga ibubusor dagiti kaarrubada. Iti laksid dagitoy a lapped, rimmang-ay da José ken Dolores iti kinapudno, nupay nawatiwat ti daliasatenda a bambantay tapno maatenderanda dagiti gimong. Idi agangay, kualipikadodan a mabautisaran, ket agtultuloyda a simamatalek nga agserserbi ken ni Jehova.

Malagip da Rosendo ken Luci, a nadakamat itay, no kasano nga immawat ti kinapudno ti maysa a paralitiko iti naiputputong a balay iti asideg ti Moaña, iti amianan a laud nga España. María ti naganna. Idi damo a nakasarita dagiti Saksi, dina ammo ti agbasa wenno agsurat ken adun a tawen a naidaliten iti pagiddaan gapu iti polio manipud kinaubingna. Agarup dua a kilometro ti kaadayo ti balayna iti kaasitgan a kalsada. Nupay kasta, nagragot nga agadal ti Biblia, ket di nagbayag kayatnan ti agserbi ken ni Jehova. Nasursuro ni María ti agbasa ken agsurat ket nangrugi a makigimong, gapu iti kinaanep ti kongregasion. Bagkaten dagiti kakabsat a lallaki iti dua gasut a metro manipud iti balayna agingga iti dalan a di nasemento sadanto in-inayaden nga ilugan iti kotse. Nupay busoren ti pamiliana idi damo, rimmang-ay agingga a nabautisaran. Gapu iti talek a resulta ti narang-ay nga espiritualidadna, nasursurona a manehuen ti lugan a nadisenio para kenkuana ken naturposnan ti maysa a kurso dagiti kangrunaan a sursuro. “Adda serserbi ti panagsakripisiom no makatulongka kadagiti tattao a kas ken ni María,” inlawlawag ni Rosendo.

Sidadaan nga Immawat Dagiti Managbasa ti Biblia

Idi 1970’s damo unay a mabalinen a gun-oden ti publiko ti Biblia idiay España. Adu nga Español ti nangala ti kopiada, ket rinugian dagiti dadduma a basaen dagiti Kasuratan. Ni Pilar, a taga Medina del Campo (Valladolid), agbasbasan ti Biblia idi damo nga immay dagiti Saksi ni Jehova iti ilina idi 1973. Kas maysa a Katoliko, nagkitakit a mangala ti literatura kadagiti Saksi, ngem kayatna idi a maawatan ti Biblia. Nagbanaganna, immannugot iti linawas a panagsasarita tapno masungbatan dagiti saludsodna iti Biblia.

Iti panangusarna a naimbag kadagiti literatura nga impablaak ti Watch Tower Society, nasungbatan ti sister a payunir dagiti adu a saludsod ni Pilar idi sinarungkaranna. Gapu ta nagustuanna dagiti maad-adalna, kalpasan ti sumagmamano a lawas immanamong ni Pilar nga agadal iti Biblia babaen ti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana. Sakbay a nalpasna ti panagadalna iti libro a Kinapudno, nabasanan ti intero a Biblia ket kapkapnekanna a nasarakannan ti kinapudno. Isu ti kaunaan a Saksi iti Medina del Campo, nga itan addaan iti napintas a Kingdom Hall ken kongregasion a buklen ti 63 nga agibumbunannag.

Adu pay lat’ masarsarakan dagiti Español a Saksi a tattao a “sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda” ken regular a mangbasbasa iti Biblia tapno maawatanda ti pagayatan ti Dios. (Mateo 5:3) Ni Pepi, a dati a Katoliko a naadalan ti katekismo iti parokia ti Zumaia (umamianan nga España), ket mangaskasaba iti asideg a purok idi nasabetna ti padi ti parokia.

“Pepi, saysayangem ti panawenmo,” kinuna ti padi kenkuana. “Iti daytoy a purok ti Itziar, adda laeng dua a tao​—agassawa​—a relihiuso. Dagiti dadduma mapanda laeng iti simbaan gapu ta isut’ nakairuamanda.”

“Bueno,” insungbat ni Pepi, “no adda dua a tao a relihiuso, agbalindanto a Saksi ni Jehova.”

Intultuloy ni Pepi ti nangasaba iti binalaybalay a kadua dagiti sabsabali a Saksi agingga a nawanas ti purok. Ket kas ninamnama, iti naiputputong a balay, nasarakan dagiti kakabsat dagiti agassawa a nadakamat ti padi. Basbasaenda ti Biblia ngem dida maawatan dayta. Sigagagarda a nagpaiyadal ti Biblia, napartak ti panagrang-ayda, ket nabautisaranda idi Abril 1991.

Adda dagiti nasingpet panagpuspusona a tattao a nakasursuro iti kinapudno babaen laeng ti panangbasbasada kadagiti naibatay-Biblia a literatura nga impablaak ti Watch Tower Society. Kas pangarigan, mangaskasaba dagiti Saksi a taga Almadén (Ciudad Real) iti bassit nga ili ti Ciruelas (Badajoz) idi nasarakanda ti maysa a babai a sipapasnek a dimngeg iti mensaheda. Gapu ta interesado unay, intukonda kenkuana ti panagadal ti Biblia iti pagtaenganna. Nupay kasta, dina inawat, ket kinunana nga adda maysa a lakay a mangiyad-adalen kenkuana iti Biblia. Adda pay dadduma a tattao iti dayta a lugar a kasta met laeng ti kunada. Gapu ta kayatda a maammuan, nagsaludsod dagiti kakabsat maipapan iti lakay. Naalada ti direksionna ket napanda sinarungkaran.

Nagsiddaawda iti natakuatanda ta idi adda idiay Madrid, nakaala daytoy a lakay, a Felipe ti naganna, ti libro a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga. Idi nabasanan, naawatanna a responsabilidadna nga iranud ti naimbag a damag kadagiti kaarrubana. Gapuna, us-usarenna ti libro a mangyadal ti Biblia kadakuada. Inyurnos dagiti kakabsat nga iyadalan. Immanamong met a makiadal ti maysa a babai nga iyad-adalanna iti Biblia. Nupay 80 ti tawennan ken nakapuy ti salun-atna, rumangrang-ay ni Felipe iti kinapudno.

Naparmek ti Panagil-ilem

Adda naidumduma a problema a tumaud kadagiti teritoria iti away. Masansan a nairamut dagiti narelihiusuan a tradision ken an-anito kadagita a lugar, ket naipaugalin ti adu kadagiti tattao nga agnanaed iti away ti aginap iti maysa a “baro a relihion.” Dadduma kadagiti pumurok ket nalaka a masair no ania ti maikuna dagiti kaarruba ken kakabagian no balbaliwanda ti relihionda. Ngem mabalin a parmeken ti bileg ti Sao ti Dios dagiti kasta a problema ken balbaliwan ti biag ti maysa a tao. Pudno daytoy iti maysa a purok dagiti mangngalap ti Cangas de Morrazo iti amianan a laud ti España.

Ni Roberto, a tubo iti daytoy a purok, ket napan nagtrabaho iti barko idi agtawen ti 14 gapu ta tarigagayanna ti agwaywayas. Ti biagna a kas marino ti nangiyasideg kenkuana kadagiti padana nga agtutubo a marino a napigsa nga uminum ti arak ken agus-usar iti droga a pagpalabasan kadagiti naliday a kanito iti taaw. Di nagbayag, nagbalin met a mangnginum ken adikto iti droga ni Roberto.

Idi agangay, nagawid ni Roberto ngem dina kabaelan ken kayat nga ikkaten ti bisiona. Tapno masuportaran ti bisiona iti droga, nagbalin a mannanakaw ket nagtungpal iti pagbaludan iti innem a daras. Idi 18 ti tawenna, imminum iti makapapatay nga arak a nalaokan kadagiti tranquilizer. Naispal dagiti doktor ti biagna, ngem dinan mausar dagiti takkiag ken sakana. Maysan a quadriplegic idi rimmuar iti ospital. Uray no naka-wheelchair la ngaruden dina pay la naikkat ti bisiona iti droga. Awan talekna iti relihion, ket droga laengen ti kasla mabalinna a pagsadagan tapno maganasna ti agbiag​—agingga a sinarungkaran dagiti Saksi ni Jehova tallo a tawen kalpasanna.

Natulongan ni Roberto a nangparmek iti panagduaduana idi naammuanna dagiti natungpalen a padto ti Biblia. Ti nabara a pannakaabrasana iti Kingdom Hall isut’ nangkumbinsir kenkuana a pasayaaten ti pudno a relihion ti biag dagiti tattao. Iti las-ud ti siam a bulan, naparmeken ni Roberto ti bisiona iti droga ket nabautisaran. Nupay no nakaro ti pannakabaldadona, walon a tawen nga agserserbi kas payunir. Dua a tawen metten nga agserserbi a kas panglakayen iti kongregasion. Nasdaaw unay ni Francisco, maysa kadagiti dati a kaduana, iti panagbalbaliw ti biag ni Roberto ket uray isu nagbalin met a Saksi ken maysa itan a ministerial nga adipen. Ti nakaskasdaaw a panagbalbaliw daytoy naipagarup a din maagasan nga adikto iti droga ti nangtulong kadagiti tattao iti dayta a lugar a mangapresiar iti trabahotayo. Adda pay babai nga urayna la inyeg ti barona nga adikto iti droga iti Kingdom Hall bareng no mapalaing dagiti Saksi.

Panangsukimat iti Biblia Maipaay iti Kinapudno

Kaaduanna, dagiti taga-bario addaanda iti kasta a panangipateg iti kinapudno ket daytoy masansan a mangibabain kadagiti mamasirib iti lubong. (1 Corinto 1:26, 27) Ni Adelina, maysa a managbabain ken medyo bumaket metten a babai, ket maysa kadagitoy a manangipateg. Isu ket dati a napeklan a Katoliko. Binigat nga agparintumeng ket dagullitenna a lualuen ti Amami ken Ave Maria. Nadumaduma a “santo” ti pagkararaganna kada aldaw ti lawas​—tapno masiguradona a maipangag ti uray sumagmamano laeng kadagiti kararagna.

Idi nangrugi ni Adelina nga agadal iti Biblia, impakitana ti kasdi met laeng a regta iti baro a nasarakanna a pammati. Uray no managbabain, saan a dayta ti nanglapped kenkuana, nupay idi damo a napanda ken ni lakayna idiay Kingdom Hall, immabot iti sangapulo a minuto sakbay a naituredda ti simrek. Nupay kasta, idi addadan iti uneg dimngeg a sipapasnek. Naminsan, naammuanna ti maipapan iti Sangaribo a Tawen a Panagturay ni Kristo. Naawis ti interesna iti daytoy a tema, ket idi nakaawiden, kayatna a maammuan ti ad-adu pay maipapan iti dayta manipud iti Bibliana. Ngem awan kadakuada nga agassawa ti makaammo no sadino a masarakan ti impormasion, nupay ammoda a nadakamat dayta iti libro nga Apocalipsis. Gapuna a rinugian ni Adelina a basaen ti Apocalipsis iti dayta a rabii agingga a nadanonna ti kapitulo 20 idi pumarbangonen.

Naminsan manen, naadal ni Adelina a mayanatup a ti asawa a lalaki ti mangidaulo iti panagkararag. Nupay kayat ni lakayna ti mangikararag, dina ammo no ania ti ikararagna. Iti dayta met laeng a rabii, inkeddeng ni Adelina a sapulen idiay Biblia dagiti instruksion. Iti alas dos ti parbangon, riniingna ni lakayna tapno ibagana a nasarakanna ti Mateo kapitulo 6, a mangsalaysay iti detalyado iti tema maipapan iti kararag. Kalpasan ti panangbasada kadagiti panangiwardas ni Jesus, indauluan ni lakayna ti panagkararagda a dua. Saksi ni Jehova itan da Adelina ken ni lakayna.

Nasayaat nga Apit

Kalpasan ti gistay 25 a tawen a panangaskasaba dagiti naregta nga adipen ni Jehova kadagiti away, naipangngegen ti naimbag a damag kadagiti amin a suli ti España. Kas idiay Asia Menor idi umuna a siglo, ‘ti sao ni Jehova nagdinamag iti intero a pagilian.’ (Aramid 13:49) Nagbanaganna, rinibo kadagiti taga-bario ti nagtignay.

Idiay España ken sadinoman, ti nasaknap a panangasaba kadagiti away sapulenna ti anus ken panagsakripisio. Ngem gapu ta pagayatan ti Dios a ‘maisalakan ti amin a kita dagiti tattao,’ maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a mangbiruk kadagiti manangipateg. (1 Timoteo 2:4) Ket kas ipakita dagiti nadakamat a kapadasan, sibabaknang a ginunggonaan ni Jehova ti panangikagumaan a mangasaba iti pinuron-purok idiay España.

[Footnote]

[Mapa iti panid 23]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

FRANCE

PORTUGAL

SPAIN

BALEARIC ISLANDS

CANARY ISLANDS

[Picture Credit Line iti panid 24]

Vilac, Lérida

[Picture Credit Line iti panid 25]

Puebla de Sanabria, Zamora

[Picture Credit Line iti panid 25]

Casarabonela, Málaga

[Picture Credit Line iti panid 25]

Sinués, Huesca

[Picture Credit Line iti panid 26]

Lekeitio, Vizcaya