Siasino ti Adda iti Likudan Amin Daytoy?

BAYAT a waywayaanna ti pagnaanna iti kabakiran ti Cambodia, nakagteng ni Henri Mouhot, maysa a Pranses a managtakuat idi maika-19 a siglo, iti nalawa a kadandanuman a nanglikmut iti maysa a templo. Agarup maysa a kilometro manipud iti pagtaktakderanna, ti lima a torre ti templo ket agpangato iti nasurok nga 60 a metro. Dayta ti Angkor Wat, ti kadakkelan a narelihiosuan a monumento ditoy daga. Nalasatanen daytoy dagiti kasasaad ti paniempo iti las-ud ti pito a siglo idi matakuatan ni Mouhot.

Iti maminsan la a panangkita maibaga ni Mouhot a ti naabbungotan iti lumot nga estruktura ket aramid dagiti ima ti tao. “Tangay impatakder ti maysa a nagkauna a Michelangelo, nadaydayag pay daytoy ngem iti aniaman nga imbati kadatayo ti Grecia wenno Roma,” insuratna. Iti laksid ti pannakabaybay-a dagitoy iti adu a siglo, masiguradona nga iti likudan daytoy nagdayag nga estruktura, adda la ketdi nangdisenio.

Makapainteres, inusar ti maysa a libro ti sirib a naisurat adun a siglo ti napalabas ti umasping a panagrason a mangilawlawag no apay a ti lubong iti aglawlawtayo maikuna nga aramid ti maysa a Diseniador. Naparsua la ketdi daytoy. Insurat ni apostol Pablo: “Pudno unay, tunggal balay adda nangibangon, ngem ti nangibangon iti isuamin a bambanag isu ti Dios.” (Hebreo 3:4) Mabalin a di umanamong ti dadduma iti daytoy a pangyaspingan, a kunada: ‘Ti aramid ti nakaparsuaan naiduma iti aramid ti tao.’ Nupay kasta, adda dagiti sientista a di umanamong iti dayta. Kalpasan nga inaminna a “dagiti sistema a biokemikal ket saan a bambanag nga awanan biag,” insaludsod ni Michael Behe, maysa nga associate professor iti biochemistry iti Lehigh University: “Mabalin kadi nga idisenio buyogen ti kinasirib dagiti sibibiag a sistema a biokemikal?” Intultuloyna nga inlawlawag a dagiti sientista mangdisdisenioda ita kadagiti napateg a panagbalbaliw kadagiti sibibiag nga organismo babaen kadagiti metodo a kas iti genetic engineering. Nalawag, dagiti awanan biag ken addaan biag a banag agpadada a mabalin a partuaten ken aramiden! Iti panagsukimatna iti lubong dagiti nagbabassit unay ken dandani di makita a sibibiag a selula, inlawlawag ni Behe dagiti nakaskasdaaw ken narikut a sistema a buklen dagiti paset nga agpannuray iti maysa ken maysa tapno agandar. Ti konklusionna? “Ti resulta dagitoy nagkaykaysa a panagregget a mangsukimat iti selula​—a mangsukimat iti biag iti kasasaad daytoy kas molekula​—ket napigsa, nalawag, makatitileng a riaw a ‘disenio!’”

Dagiti kosmologo ken pisiko ad-adalenda met a nalaing ti lubong ken ti uniberso ket addada sumagmamano a nakaskasdaaw a banag a natakuatanda. Kas pagarigan, ammoda itan a no adda uray sangkabassit a panagbalbaliw iti bilang ti aniaman kadagiti universal constant, maawan ti biag iti uniberso.a Inawagan ti kosmologo a ni Brandon Carter dagitoy a banag kas nakaskasdaaw a panagrarana. Ngem no makakitakayo kadagiti agsasagadsad a datdatlag ken agkakanaig a panagrarana, saankay kadi nga agatap nga adda nangiranta kadagitoy?

Wen, adda Diseniador iti likudan amin dagitoy narikut a sistema ken nangimaniobra a siuumiso kadagiti “panagrarana.” Siasino? “Mabalin a narigat unay a maammuan ti diseniador babaen kadagiti nasientipikuan a wagas,” inamin ni Propesor Behe, ket impabiangna a padasen ti “pilosopia ken teolohia” a sungbatan dayta a saludsod. Mabalin a personal a mariknayo nga awan pakainaiganna kadakayo ti saludsod. Nupay kasta, no nakaawatkayo iti pakete a nagpintas pannakabungonna a naglaon iti apag-isu a kasapulanyo, saanyo kadi a kayat a maammuan no siasino ti nangipatulod kadakayo?

No ar-arigen, nakaawattayo iti kasta a pakete​—maysa a pakete a naglaon kadagiti nakaskasdaaw a sagut a mamagbalin a posible para kadatayo nga agbiag ken mangtagiragsak iti biag. Dayta a pakete ket ti daga, a pakairamanan ti amin a nakaskasdaaw a sistemana a mangsustener iti biag. Saan kadi a rebbeng a kayattay a maammuan no siasino ti nangited kadagitoy a sagut kadatayo?

Makaparagsak, ti Nangipatulod iti pakete nangirapit iti daytoy iti maysa a surat. Ti “surat” ket ti nagkauna a libro ti sirib a nadakamat itay​—ti Biblia. Iti panglukat a sasaona, simple ken nalawag ti sungbat ti Biblia iti saludsod no siasino ti nangited kadatayo iti pakete: “Idi punganay ti Dios pinarsuana dagiti langlangit ken ti daga.”​—Genesis 1:1.

Iti “surat[na]” inyam-ammo ti Namarsua ti bagina babaen iti nagan: “Kastoy ti kuna ti Dios a Jehova, isu a Namarsua kadagiti langlangit . . . , Isu a nangpalawa iti daga ken ti agtaud kenkuana; Isu a mangted ti anges kadagiti tattao iti rabawna.” (Isaias 42:5) Wen, Jehova ti nagan ti Dios a nangdisenio iti uniberso ken nangaramid kadagiti lallaki ken babbai ditoy daga. Ngem, siasino ni Jehova? Ania a kita ti Dios? Ken apay a rumbeng a dumngeg kenkuana ti amin a tao ditoy daga?

[Footnote]

[Ladawan iti panid 3]

Impatakder dagiti tao ti Angkor Wat

[Ladawan iti panid 4]

No makaawatkayo iti sagut, saanyo kadi a kayat a maammuan no siasino ti nangipatulod iti dayta?