No Ania ti Rumbeng a Maammuanyo Maipapan iti Kulam

NARIGAT a depinaren ti moderno-aldaw a kulam gapu ta dakkel ti nagdudumaan dagiti mangar-aramid iti dayta. Awan ti bigbigenda a maymaysa a mangituray kadakuada wenno doktrina wenno nasantuan a libro a mamagkaysa iti pammatida. Nadumaduma met ti tradision, organisasion, ritual, ken kapanunotanda maipapan iti no aniada a dios ti dayawenda. Kuna ti maysa a mannurat: “Mabalin ti maysa ti maaddaan iti nadumaduma a kapanunotan iti lubong ti okulto.” Kuna met ti sabali: “Nganngani awan ti pagtutunosan dagiti Neo-Pagan.”

Iti kaaduan, saan a problema ti panagsisimparat. Kuna ti maysa a libro para kadagiti agngayngayangay nga agbalin a mangkukulam: “No maipasangokayo iti kasla agsisimparat nga impormasion, sukimatenyo daytoy nga impormasion ket ikeddengyo no ania ti surotenyo. Surotenyo ti ibaga ti nakemyo. Iti sabali a pannao, nawayakayo nga agpili kadagiti naipablaak a ritual ken libro a naglaon kadagiti ritual tapno maikeddengyo no ania ti mariknayo a tumutop.”

Kadagidiay makaammo no ania ti makunkuna a kinapudno, parikut ti kakasta a panagsisimparat. Ti kinapudno ket no ania a talaga ti agpaypayso maipapan iti maysa a banag. Saan a makuna a pudno dagiti bambanag gapu laeng ta marikna wenno namnamaen wenno patien ti maysa a tao a pudno dagita. Kas pagarigan, adda tiempo idi a patien dagiti doktor a maagasanda ti napulmonia babaen ti panangguduada iti sibibiag a manok sada iparabaw dayta iti barukong ti pasiente. Di pagduaduaan nga adu a pasiente ti pudpudno a namati a maagasanda iti kastoy a pamay-an. Ngem saan a maitunos iti kinapudno ti patpatien ken namnamaenda a mapasamak. Saan a maagasan ti pulmonia iti kasta a pamay-an. Saan a partuaten dagiti tattao ti kinapudno; ikagumaanda ketdi a tarusan no ania ti kinapudno.

Kunaen ti Biblia a naglaon daytoy iti kinapudno maipapan kadagiti naespirituan a banag. Idi adda ditoy daga ni Jesu-Kristo, inkararagna ken Amana: “Ti saom ket kinapudno.” (Juan 17:17) Insurat ni apostol Pablo: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios.” (2 Timoteo 3:16) Saan nga umanamong ti adu a mangkukulam. Imbes ketdi, agpannuray ken agpaiwanwanda iti sarsarita, kadagiti nagkauna a relihion, ken uray iti parbo ti siensia. Ngem saan kadi a nainkalintegan nga usigen uray kaskasano no ania ti kuna ti Biblia? Ngamin, sapasap a mabigbigbig daytoy kas nasantuan a libro. Maysa met daytoy kadagiti kadaanan a narelihiosuan a libro a nakalasat. Naisurat ti Biblia iti unos ti 1,600 a tawen, ngem kaskasdi nga agtutunos ti amin nga isursurona. Pagdiligentayo ti sursuro ti Biblia ken ti sumagmamano a gagangay a pammati dagiti mangkukulam kadagitoy a tiempo.

Asino ti Adda iti Lubong Dagiti Espiritu?

Ti maysa a napateg a saludsod tapno maawatan dagiti naespirituan a bambanag isu daytoy: Asino ti agnanaed iti lubong dagiti espiritu? Kaaduan kadagiti mangkukulam iti moderno a panawen ket mangan-annurot iti pammati a naibatay iti nakaparsuaan ken mamatida iti nasursurok ngem maysa a dios. Agdaydayaw dagiti dadduma iti maysa a naindaklan nga ina a diosa, a matmatanda nga addaan iti tallo nga akem​—balasang, ina, ken baket​—a mangiladawan iti tallo a kangrunaan a tukad ti panagbiag. Ti nobiona ket maysa a dios nga addaan sara. Ti dadduma a mangkukulam dayawenda ti agkapareha a dios ken diosa. Kuna ti maysa a mannurat: “Ti Diosa ken Dios iparangarangda ti babai ken lalaki a puersa ti nakaparsuaan. Addaan ti tunggal puersa iti naisangsangayan a bukod a galad a mangpataud iti biag no mapagtipon.” Insurat met ti maysa nga autoridad: “Ti maysa kadagiti napateg a pangngeddeng mainaig iti Kulam isu ti panangpili kadagiti didiosen (dagiti Dios/Diosa) a pakiumanam. . . . Nawayaka iti daytoy nga Aramid nga agpili ken agdayaw iti kayatmo a klase ti Dios.”

Awan kadagitoy a kapanunotan ti suportaran ti Biblia. Impamaysa ni Jesu-Kristo ti intero a ministeriona a nangisuro maipapan ken Jehova, “ti maymaysa a pudno a Dios.” (Juan 17:3) Kuna ti Biblia: “Ni Jehova dakkel, ken sidadaeg a madaydayaw: isu met a mapagbutngan a nangnangruna ngem kadagiti amin a didios. Ta amin dagiti didiosen dagiti inilin-ili ladladawanda.”​—1 Cronicas 16:25, 26.

Ti Diablo met ngay? Depinaren ti Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary ti kulam kas “pannakiuman iti diablo.” Awan ti mangkukulam ita nga umanamong iti daytoy a depinasion, yantangay adu ti di mamati iti mismo a kaadda ni Satanas a Diablo. Maysa nga agkabannuag a babai a nadeskribir iti The Irish Times kas “nangato ti saadna a mangkukulam ken lider ti maysa kadagiti kangrunaan a grupo dagiti mangkukulam idiay Ireland,” ti nagkuna iti kastoy: “Ti panamati iti Diablo ipamatmatna ti panamati iti Kristianidad . . . awan [Ti Diablo] iti uniberso nga awan ti Dios.”

Patalgedan ti Biblia nga adda ti Diablo ket isu ti pakaigapuan ti adu a panagsagaba ken riribuk ditoy daga. (Apocalipsis 12:12) Saan la nga insuro ni Jesus nga adda Diablo no di pay ket impakitana a mabalin a maaramidtay ti pagayatan ti Diablo a ditay mapupuotan. Kas pagarigan, patien dagiti aginlilinteg a panguluen ti relihion idi umuna a siglo nga annak ida ti Dios ken ar-aramidenda ti pagayatanna. Ngem sabali ti panangmatmat ni Jesus, a makaammo iti linaon ti pusoda. Prangka nga imbaga ni Jesus kadakuada: “Naggapukayo iti amayo a Diablo, ket kayatyo nga aramiden dagiti tarigagay ni amayo.” (Juan 8:44) Kanayonanna, ibaga ti libro ti Biblia nga Apocalipsis a ti Diablo ket “mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga.”​—Apocalipsis 12:9.

Nasayaat Kadi ti Dadduma a Salamangka?

Siempre, kanayon a mainaig ti salamangka iti okulto.a Patien agpadpada dagiti tattao idi ken ita nga agsalamangka dagiti mangkukulam tapno mangdangran iti sabsabali. Mapapati a kabaelan dagiti mangkukulam ti mangpasakit iti nakaro ken mangpatay pay ketdi babaen ti salamangka. Dagiti mangkukulam ti mapabpabasol iti nakaad-adu a kinadaksanggasat, a pakairamanan ti sakit, ipapatay, ken di nabunga nga apit.

Pulos a di aminen dagiti mangkukulam ita dagiti kasta a pammabasol. Nupay bigbigenda nga adda sumagmamano a nauyong a mangkukulam a dakes ti aramidda, kaaduan ti agkuna a makagunggona ti panagsalamangkada, saan a makadangran. Isursuro dagiti mangkukulam a mamitlo nga ad-adu ti agsubli kadakuada nga epekto ti salamangkada. Daytoy ngarud ti kunada a dakkel a rason no apay a dida basta mangilunod. Karaman kadagiti makunkuna a nasayaat a salamangka dagiti orasion a mangsalaknib iti bagim, mangikkat iti pagtaengam kadagiti makadangran a puersa a nabati dagiti dati nga agnanaed, mamagbalin iti maysa a tao nga agduyos kenka, mangpaimbag ken mangpasalun-at, manglapped iti pannakaikkatmo iti trabahom, ken tapno makakuarta. Gapu iti kaadu ti mabalin a magapuanan babaen ti kulam, saan a pakasdaawan a limmatak daytoy.

Nupay kasta, awan ti isuro ti Biblia a nagdumaan ti naimbag ken dakes a salamangka. Iti Linteg a naited ken Moises, nalawag ti takder ti Dios. Kinunana: “Dikay agsalamangka.” (Levitico 19:26, NW) Mabasatayo pay: “Awanto ti masarakan kenka . . . a maysa a mammuyon, wenno maysa a managsalamangka, wenno managanito, wenno maysa a managilabeg, wenno mannakiuman kadagiti mangkukulam.”​—Deuteronomio 18:10, 11.

Apay a kasta ti kinuna ti Dios? Saan a gapu ta papaidamannatayo iti banag a makagunggona. Impaay ni Jehova dagitoy a linteg iti ilina agsipud ta ay-ayatenna ida ken dina kayat nga agbalinda nga adipen ti buteng ken an-anito. Imbes ketdi, aw-awisenna dagiti adipenna nga umadani kenkuana no adda kasapulanda. Isu ti Mangmangted iti “tunggal naimbag a sagut ken tunggal naan-anay a rangkap.” (Santiago 1:17) Impanamnama ni apostol Juan kadagiti kapammatianna: “Aniaman a dawatentayo awatentayo manipud [iti Dios], agsipud ta tungtungpalentayo dagiti bilinna ken ar-aramidentayo dagiti bambanag a makaay-ayo kadagiti matana.”​—1 Juan 3:22.

Dagiti Ngay Dakes nga Espiritu?

Adu a mangkukulam ti umanamong iti daytoy nga ibagbaga ti Biblia: Adda dagiti dakes nga espiritu. Iti maysa a salaysay, imballaag ti maysa a mangitantandudo iti panagkulam: “Adda dagiti Espiritu: Agnanaedda iti di makita a lubong nga umasping iti lubongtayo, a napno kadagiti sibibiag a parsua. . . . Agpayso dagiti termino nga ‘Ansisit,’ ‘Dakes nga Espiritu’ ken ‘Demonio.’ Nakabilbilegda. . . . Dagiti kasariritan a kita . . . ket makabael (no adda ti tumulong a manglukat iti ruangan para kadakuada) a sumrek iti lubongtayo. . . . Mabalindaka a luganan . . . , nga uray la kontrolendaka. Wen, kas met la kadagiti datin nga estoria maipapan kadagiti malugluganan iti Demonio.”

Idi tiempo ti Biblia, nadumaduma a pamay-an ti pannakadangran dagiti tattao a nagunggan ti sairo. Adda dagiti nagunggan a di makapagsao, nabulsek, nagmauyong, ken adda met dagidiay naaddaan iti naisangsangayan a bileg. (Mateo 9:32; 12:22; 17:15, 18; Marcos 5:2-5; Lucas 8:29; 9:42; 11:14; Aramid 19:16) Adda dagiti gundaway a nakaro ti pannakatuok no adu a demonio ti aggigiddan a lumugan iti maysa a tao. (Lucas 8:2, 30) Nalawag ngarud nga adda naimbag a rason no apay a pinakdaaran ni Jehova dagiti tattao nga adaywanda ti panagkulam ken dadduma nga aramid a mainaig iti okulto.

Relihion a Naibatay iti Kinapudno

Adu ita ti maawis iti panagkulam gapu ta agparang a di makadangran, makagunggona pay ketdi, ken naibatay iti nakaparsuaan a relihion. Maawaten dayta iti dadduma a komunidad. Saan a pagbutbutngan. Imbes ketdi, masansan a mamatmatan kas gagangay laengen. Iti daytoy a tiempo nga adun ti mangawat uray iti karkarna a pammati gapu iti nawaya a panangannurot iti relihion, adun ti mangmatmat iti panagkulam kas gagangay.

Wen, nagbalinen ti lubong dagiti relihion a kasla tiendaan a sadiay ket mabalin a pilien ti tattao no ania ti kayatda, kas iti no ania a sapatos ti gatangenda. Maisupadi iti dayta, kinuna ni Jesus a dua la ti pagpilian: “Sumrekkayo iti akikid a ruangan; agsipud ta akaba ken nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael, ket adu dagidiay sumrek iti dayta; idinto ta akikid ti ruangan ken nailet ti dalan nga agturong iti biag, ket bassit dagidiay makasarak iti dayta.” (Mateo 7:13, 14) Natural laeng a datayo ti agpili iti dalan a surotentayo. Ngem gapu ta nakataya ti agnanayon a pagimbagantayo, napateg no ania ti pilientayo. Tapno malawlawagantayo iti naespirituan, masapul a magnatayo iti dalan ti kinapudno​—ti dalan a masarakan laeng iti Sao ti Dios, ti Biblia.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 5]

Adu ita ti mangmatmat iti panagkulam kas di makadangran ken naibatay iti nakaparsuaan a relihion

[Ladawan iti panid 6]

Kanayon a nainaig ti salamangka iti okulto

[Ladawan iti panid 6]

Uray dida ammo, ar-aramiden kadi dagiti mangkukulam ti pagayatan ti Diablo?

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Ipalgak ti Biblia ti dalan ti kinapudno