Panagrang-ay ti Nagduduma a Tattao Idiay Uganda

TI Uganda, a masarakan iti nagbaetan ti makindaya ken makinlaud a paset ti Great Rift Valley iti Dumaya nga Africa ken iti agsumbangir a paset ti equator, ket naparaburan iti naisangsangayan a kinapintas. Nagduduma ti buya ti dagana, naraber ti mulmulana, ken nagpipintas dagiti animalna. Adda daytoy iti nangato a patag a bantay iti Africa, isu a kalkalainganna ti klimana ken nagpintas ti buya dagiti turod a dumanon agingga iti ginasgasut a kilometro.

Ti Uganda ti maysa kadagiti manmano laeng a pagilian nga addaan iti buya manipud bin-ig a yelo agingga iti tropiko iti nagbassit laeng a lugar. Iti laud, makita ti naabbungotan iti niebe a tapaw dagiti Bantay ti Bulan, ken Kabambantayan ti Ruwenzori, ngem medio natikag a lugar ti makita iti daya. Masarakam kadagiti katanapan dagiti elepante, buffalo, ken leon. Dagiti bantay ken napuskol a kabakiran ti pagnanaedan dagiti gorilia, sunggo, ken nasurok a 1,000 a kita ti tumatayab. Makapaspasar iti tikag ken bisin ti kaaduan a lugar iti kontinente ti Africa, ngem ti Uganda ket naparaburan kadagiti karayan ken dan-aw, kas iti Victoria, ti maikadua a kadakkelan a dan-aw a tamnay iti lubong. Agturong iti Karayan Nilo ti makin-amianan a pagayusan ti Dan-aw Victoria. Di ngarud pakasdaawan a daytoy a lugar ket tinukoy ni Winston Churchill kas “ti perlas ti Africa”!

Agsilsilnag Ita “ti Perlas”

Ti kangrunaan a pangkayaw ti Uganda isu dagiti mannakigayyem, managpadagus, ken nagduduma a tattao. Daytoy a “Kristiano” a pagilian ket mailadawan kas nagaaripunuan ti adu a nagduduma nga etniko a grupo ken kultura. Agingga ita, mailasin pay laeng dagitoy babaen kadagiti tradision ken kawesda.

Itay nabiit, uma-adu nga umili ti Uganda ti mangipangpangag iti naimbag a damag a mensahe ti Biblia mainaig iti tiempo inton agsaknap ti manayon a talna iti intero a daga. (Salmo 37:11; Apocalipsis 21:4) Maysa a karit ti mangidanon iti daytoy a mensahe kadagiti amin a tattao, iti maysa a pagilian a kadakdakkel ti Gran Britania.

Mangrugi iti maysa a lumugar nga immuna a nagbautisar kas dedikado a Saksi ni Jehova, a naangay iti Dan-aw Victoria idi 1955, “daydiay bassit” ti nagbalin a sangaribu idi 1992. Sipud idin, nagtultuloy ti panagrang-ay. Maitunos daytoy iti makaliwliwa a sasao ti Dios: “Siak, ni Jehova, papardasekto dayta iti bukodna a tiempo.”​—Isaias 60:22.

Panangdaer iti Panagduduma ti Lenguahe

Ingles ti opisial a lenguahe ken nasaknap a maus-usar dayta, nangnangruna iti eskuelaan, ngem saan a dayta ti lenguahe ti kaaduan nga umili ti Uganda. Gapuna, tapno maidanon ti naimbag a damag kadagiti tattao, dagiti Saksi ni Jehova masapul met nga ikabilanganda ti sabali pay a kangrunaan a lenguahe. Napaneknekan a napateg dayta gapu ta nasurok a 80 a porsiento kadagiti 25 a milion nga umili iti pagilian ti agnanaed kadagiti away wenno babassit nga ili, a ti nakayanakanda a pagsasao ti kaaduanna a maus-usar. Ti panangdanon kadagitoy a grupo ti pagsasao ken panangipaay iti naespirituan a kasapulanda ket agkalikagum iti dakkel a panagregget.

Nupay kasta, inkagumaan dagiti Saksi ni Jehova nga ipaay dagitoy a kasapulan babaen ti panangasabada kadagiti tattao iti bukodda a pagsasao ken panangisaganada iti literatura a naibatay iti Biblia iti nadumaduma a lenguahe. Iti sanga nga opisina iti kabesera a Kampala, uppat a lenguahe ti imatmatonan ti departamento ti panagipatarus: Acholi, Lhukonzo, Luganda, ken Runyankore. Kanayonanna, nagadu ti tumabtabuno kadagiti Nakristianuan nga asamblea a naangay iti intero a pagilian, nasurok a doble iti bilang dagiti Saksi ni Jehova. Daytoy ti mangipakita a ti panagregget a mangdanon kadagiti nadumaduma a grupo ti pagsasao ti makagapu no apay a napartak ti panagrang-ay iti naespirituan. Ngem saan laeng a dayta ti makagapu.

Dagiti Payunir Indauluanda ti Trabaho

Siraragsak a supsuportaran dagiti kongregasion ti tinawen a kampania nga agpaut iti tallo a bulan tapno madanon dagiti naiputputong a teritoria. (Aramid 16:9) Ti trabaho ket idadauluan ti umad-adu a bilang dagiti nareregta nga agtutubo a payunir, wenno amin-tiempo nga ebanghelisador. Agdaliasatda a mapan kadagiti nasulinek a lugar, a dadduma kadagita ti di pay pulos nadanon dagiti mangikaskasaba iti naimbag a damag.

Dua a Saksi ti naibaon kas special pioneer iti uneg ti tallo a bulan idiay Bushenyi, maysa a bassit nga ili iti makinlaud nga Uganda. Tinulonganda a mangasaba ken mangangay kadagiti Nakristianuan a gimong ti maymaysa a Saksi iti dayta a lugar. Iti uneg ti makabulan, 40 a tattao ti regular nga iyad-adalanen iti Biblia ti dua a payunir, 17 kadakuada ti tumabtabunon kadagiti gimong dagiti Saksi ni Jehova. Kuna ti dua a payunir: “Dadduma kadagiti napaimaanmi iti broshur nga Ania ti Kalikaguman ti Dios Kadatayo?a ti immay iti pagnanaedanmi kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, nga awitda dagiti papel a nakaisuratan dagiti sungbat kadagiti saludsod a masarakan iti broshur. Kayatda a maammuan no umiso ti sungbatda.” Iti agdama iti dayta nga ili, addan kongregasion nga addaan iti bukodna a Kingdom Hall.

Dua a payunir ti napan iti teritoria iti makinlaud nga Uganda a di pay pulos nadanon ti naimbag a damag. Insuratda: “Talaga a mawaw dagiti tattao iti kinapudno nga adda iti Biblia. Bayat ti tallo a bulan a kaaddami ditoy, nakairugi ken nakaikonduktakami iti 86 a panangyadal iti Biblia.” Di nagbayag, nabuangay ti maysa a grupo dagiti Saksi iti dayta a lugar.

Dadduma Pay a Nareregta a Manangaskasaba

Dadduma kadagiti nareregta a payunir ket dagidiay agserserbin iti sumagmamano a tawen. Sakbay a nagbalin a Saksi ni Jehova, maysa idi ni Patrick a tumutokar iti klarinete iti maysa a banda ti air-force idiay Uganda iti sidong ti gobierno ni Idi Amin. Innem a bulan kalpasan a nabautisaran ni Patrick idi 1983, nagbalin nga amin-tiempo a ministro. Ita, maysan nga agdaldaliasat a manangaywan, a mangbisbisita ken mangparparegta kadagiti kongregasion.

Nabautisaran ni Margaret idi 1962. Nupay dandani 80 ti tawennan ken saan unayen a makakuti gapu ta adda rikriknaen ti padingpadingna, mangbusbusbos iti agarup 70 nga oras kada bulan tapno mairanudna kadagiti kaarrubana ti naibatay-Biblia a namnamana. Ikabilna dagiti literatura iti maysa a bangko iti ruar ti balayna sana rugian ti makisarita kadagiti aglabas a mayat a dumngeg iti naimbag a damag maipapan iti natalna a baro a lubong.

Ni Simon, maysa a mannalon iti makindaya nga Uganda, ket 16 a tawenen a birbirokenna ti kinapudno. Idi 1995, nasarakanna ti dadduma a literatura nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova. Gapu iti nabasana, natignay a mangammo iti ad-adu pay maipapan iti Pagarian ti Dios ken kadagiti nakaskasdaaw a panggep ni Jehova iti daga. Gapu ta awan ti Saksi idiay Kamuli a pagnanaedanna, nagbiahe ni Simon iti agarup 140 a kilometro agingga iti Kampala tapno sapulenna ida. Ita, addan kongregasion iti lugarda.

“Agtalinaedkami Ditoy”

Kas iti dadduma a lugar iti Africa, namnamaen ti adu nga umili a ti maysa a narelihiosuan a grupo ket addaan iti maitutop a lugar a pagdayawan. Kasla mangpataud daytoy iti dakkel a parikut iti dadduma a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova gapu ta nakurapay ti adu kadakuada isu a dida makaibangon iti maitutop a Kingdom Hall. Idi arinunos ti 1999, di mailadawan ti ragsak dagiti kakabsat idi nairugi ti napapartak a programa a pannakaibangon dagiti Kingdom Hall iti intero a lubong. Kabayatan ti sumaganad a lima a tawen, 40 a Kingdom Hall ti naibangon idiay Uganda. Iti agdama, dandani amin a kongregasion ti addaan iti simple ngem presentable a Kingdom Hall. Dagita a panagibangon kasda la ibagbaga kadagiti lumugar, “Agtalinaedkami ditoy.” Nakatulong daytoy iti panagadu.

Maysa a bassit a kongregasion iti makin-amianan nga Uganda ti sigud nga aggimgimong iti sirok dagiti narukbos a puon ti mangga. Idi nakaalada iti lote, dagus a nairugi ti trabaho. Dagiti kakabsat nga agtartrabaho iti konstruksion, agraman dagiti Saksi iti dayta a lugar, rinugianda nga imbangon ti Kingdom Hall. Maysa a dati a prominente a politiko ti natignay iti trabaho a panagibangon. Indiayana a mausar ti garahena tapno paggigimongan agingga a di pay nalpas ti Kingdom Hall. Nagpayadal met iti Biblia iti maysa kadagiti boluntario a trabahador. Ita, maysan a naregta nga agibumbunannag, siraragsak nga agdaydayaw ken Jehova iti dayta a napintas a baro a Kingdom Hall!

Iti maysa a proyekto a panagibangon iti Kingdom Hall iti makin-abagatan a daya ti pagilian, maysa a kantero iti dayta a lugar ti nagboluntario a timmulong iti trabaho. Natignay ngamin iti mannakigayyem a kababalin, ayat ken panagtitinnulong a nakitana kadagiti kakabsat. Idi agleppasen ti trabaho, nagpatpatnag pay ketdi a nagtrabaho tapno maisagana dagiti kakabsat ti Kingdom Hall para iti dedikasion iti kabigatanna. Kastoy ti kunana: “Dakayo laeng ti pudpudno nga agiinnayat iti maysa ken maysa―saan laeng nga iti sao.”

Iti Laksid Dagiti Riribuk, Adda Irarang-ay

Yantangay mawanwanas dagiti baro a teritoria iti Uganda, agtultuloy ti panagrang-ay ti bilang dagiti Saksi ken nagadu nga interesado ti makitimtimpuyog kadagiti kongregasion. Nupay kasta, maysa a naganat a pakaseknan ti umad-adu a bilang dagiti nagbakuit nga agkamkamang idiay Uganda. Maap-apektaran met ti ili ni Jehova gapu iti gerra sibil kadagiti kabangibang a pagilian. Ipakpakita dagiti Saksi kadagiti kampo dagiti nagbakuit ti naan-anay a panagtalekda ken ni Jehova. Maysa a dati a nangato nga opisial iti kabangibang a pagilian, a nangidadanes met idi kadagiti Saksi kabayatan ti pannakaiparit ti trabaho iti dayta a pagilian, malagipna a nasaliwanwan idi ti biagna. Kalpasan a nagadal iti Biblia iti maysa kadagiti kampo dagiti nagbakuit ken nagbalin a Saksi, kinunana: “Awan serserbina ti kinabaknang ken nangato a saad iti daytoy a lubong. Nupay nakurapay ken masaksakitak ita, nasaysayaat pay la ti biagko ita ngem idi. Naam-ammok ni Jehova, ken apresiarek ti pribilehio ti kararag. Malaksid iti natibker a namnamak iti masanguanan, ammok no apay a masapul nga agibturtayo ita kadagiti parikut. Gapuna, addaanak iti natalna a panunot a diak pulos napasaran idi.”

Naikuna a no itugkelmo ti bislak iti nadam-eg a daga ti Uganda no rabii, agramut dayta iti kabigatanna. Ti naespirituan a panagrang-ay a mapaspasaran ti pagilian paneknekanda a nakadamdam-eg met ti naespirituan a daga. Agyamantayo ken ni Jehova ta impalubosna pay ti kanayonan a tiempo tapno maammuan ti ad-adu pay a nagduduma a tattao idiay Uganda ti maipapan iti Pagarian. Inyarig ni Jesus ti kinapateg dayta iti “perlas a nangato ti pategna,” ket umad-adu nga umili ti Uganda ti makabigbigbig iti dayta.​—Mateo 13:45, 46.

[Footnote]

[Mga Mapa iti panid 8]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

SUDAN

UGANDA

Karayan Nilo

Kamuli

Tororo

Kampala

Bushenyi

Dan-aw Victoria

KENYA

TANZANIA

RWANDA

[Ladawan iti panid 9]

Tallo kadagiti adu a naregta a payunir a ministro

[Ladawan iti panid 10]

Ni Patrick

[Ladawan iti panid 10]

Ni Margaret

[Ladawan iti panid 10]

Ni Simon

[Ladawan iti panid 10]

Kombension distrito idiay Tororo

[Picture Credit Line iti panid 8]

Ladawan: © Uganda Tourist Board