Panagkugit​—Tanda ti Kinabaro?

ITI adu a pagilian, makugit dagiti maladaga a lallaki gapu iti salun-at. Iti dadduma a pagilian, kaugalian ti saan a panangkugit kadagiti lallaki iti unos ti panagbiagda. Kadagiti met dadduma, kas kadagiti Judio ken Muslim, ti panagpakugit ket saan laeng a maigapu iti salun-at no di ket adda narelihiosuan a kaipapananna.

Ngem iti dadduma a pagilian, maangay ti ritual ti panagkugit inton makagteng ti maysa iti kinabarona. Masansan a pagadalenda ti agtutubo a lalaki iti eskuelaan a mangisursuro kadagiti kaugalian ti tribu. Dita a makugit ken maiputong manipud iti komunidad iti sumagmamano a lawas agingga nga umimbag ti sugatna. Bayat dayta a tiempo, adda dagiti espesipiko a ritual a masapul nga annuroten ti agtutubo ken masursuruan nga agbalin a malalaki. Talaga kadi a makalikaguman ti kastoy a panagkugit tapno mapaneknekan a maysan a baro ti agtutubo? Usigentayo no ania ti ibaga ti Biblia a panangmatmat ti Dios iti dayta a banag.―Proverbio 3:5, 6.

Ti Panangmatmat ti Dios iti Panagkugit

Kas kadagiti Egipcio, kaugalian ti dadduma a nagkauna a tattao ti panagkugit, ti panangikkat iti makinsango a kudil ti mabagbagi ti lalaki. Ngem saan a kasta ti kaugalian a nabangonan ni Abraham. Kinapudnona, nataenganen ni Abraham idi makugit. Ngem uray idi saan pay a nakugit, pinaneknekan ni Abraham nga isu ket malalaki. Kaduana ti sumagmamano laeng a lallaki, kinamat ken pinarmekda dagiti buyot ti uppat nga ari a nangkautibo iti kaanakanna a ni Lot. (Genesis 14:8-16) Agarup 14 a tawen kalpasanna, imbilin ti Dios nga agpakugit ni Abraham ken kugitenna ti intero a sangakabbalayanna. Apay nga imbilin dayta ti Dios?

Sigurado a saan a tanda dayta ti kinabaro ni Abraham. Ket no 99 ti tawennan idi! (Genesis 17:1, 26, 27) Imbaga ti Dios no apay nga imbilinna dayta: “Masapul a makugitkayo iti lasag dagiti makinsango a kudilyo, ket masapul nga agserbi dayta kas pagilasinan ti tulag iti nagbaetantayo.” (Genesis 17:11) Ti Abrahamiko a tulag ramanenna ti kari ti Dios nga umapay ti dakkel a bendision iti “amin a pampamilia iti daga” babaen ken ni Abraham. (Genesis 12:2, 3) Isu nga iti panangmatmat ti Dios, awan pakainaigan ti panagkugit iti kinabaro. Naaramid dayta tapno maipabigbig iti maysa nga Israelita nga isu ket kaputotan ni Abraham, nga addaan iti pribilehio a ‘pakaitalkan dagiti sagrado a pammakdaar ti Dios.’―Roma 3:1, 2.

Idi agangay, napaneknekan a saan a mapagtalkan ti nasion ti Israel babaen ti panangilaksidna ken ni Jesu-Kristo, ti pudno a Bin-i ni Abraham. Gapuna, inlaksid ida ti Dios, ket awanen ti kaipapanan ti nakugit a kasasaadda iti imatang ti Dios. Nupay kasta, dadduma a Kristiano idi umuna a siglo K.P. ti nangipapilit nga agtultuloy a kalikaguman ti Dios ti panagkugit. (Aramid 11:2, 3; 15:5) Gapuna, ni apostol Pablo imbaonna ni Tito kadagiti nadumaduma a kongregasion tapno ‘ilintegna ti bambanag nga addaan iti pakapilawan.’ Insurat ni Pablo ken ni Tito ti maysa a pakapilawan: “Adu ti nagulo a tattao, mannanao iti di makagunggona, ken manangallilaw iti panunot, nangnangruna dagidiay tattao a mangannurot iti pannakakugit. Nasken a maapput ti ngiwngiwat dagitoy, ta dagitoy met laeng a tattao itultuloyda nga iluod dagiti intero a sangakabbalayan babaen ti panangisuro iti bambanag a saanda a rebbeng gapu iti nakusit a gunggona.”​—Tito 1:5, 10, 11.

Agaplikar agingga ita ti balakad ni Pablo. Maisalungasing iti Kasuratan no ibaga ti pudno a Kristiano a masapul nga ipakugit ti maysa ti anakna. Imbes nga agbalin a “mannakibiang kadagiti pakaseknan ti sabali a tattao,” bay-an ti Kristiano a dagiti nagannak ti mangikeddeng no aramidenda dayta wenno saan. (1 Pedro 4:15) Kanayonanna, napaltiingan ni Pablo a mangisurat maipapan iti panagkugit sigun iti Mosaiko a Linteg: “Ti asinoman a tao naayaban aya a nakugit? Saan koma nga agbalin a di nakugit. Naayaban aya ti asinoman a tao nga adda iti di pannakakugit? Saan koma nga agpakugit. Ti pannakakugit awan aniaman a kaipapananna, ket ti di pannakakugit awan aniaman a kaipapananna, no di ket ti panagtungpal iti bilbilin ti Dios ti adda kaipapananna. Iti aniaman a kasasaad a nakaayaban ti tunggal maysa, agtalinaed koma iti dayta.”​—1 Corinto 7:18-20.

Dagiti Met Ngay “Eskuelaan ti Panagkugit”?

No ngay ikeddeng dagiti Kristiano a nagannak nga ipakugit ti anakda? Maitunos kadi iti Biblia no ibaonda dagiti annakda iti maaw-awagan nga eskuelaan ti panagkugit a kas nadakamat itay? Ti itatabuno kadagiti kasta nga eskuelaan ket saan laeng a basta panangikkat iti makinsango a kudil ti mabagbagi. Iti sumagmamano a lawas, sisisinged a makilangen ti ubing kadagiti dadduma nga ubbing ken mannursuro a saan nga agdaydayaw ken ni Jehova. Adu ti maisuro kadagita nga eskuelaan a maikontra kadagiti nangato a moral a pagalagadan ti Biblia. Mamakdaar ti Biblia: “Dagiti dakes a pannakitimpuyog dadaelenda dagiti makagunggona nga ugali.”​—1 Corinto 15:33.

Umad-adu met dagiti pisikal a peggad a resulta ti itatabuno kadagita nga eskuelaan. Namakdaar ti 2003 a South African Medical Journal: “Napaliiw manen ita a tawen dagiti makaklaat a resulta. Naipadamag kadagiti amin a kangrunaan a pagiwarnak iti intero a lubong nga adda dagiti natay ken naputdan iti mabagbagi. . . . Iti ababa a pannao, adu kadagiti maaw-awagan ita nga ‘eskuelaan ti panagkugit’ ti peke ken makapapatay.”

Malaksid iti pisikal a pannakadangran ti salun-at ti agtutubo, dakdakkel pay ti itdenna a naespirituan a peggad. Dagiti sursuro ken kaugalian kadagiti eskuelaan ti panagkugit ket mainaig unay iti espiritismo ken panagdayaw kadagiti natay nga inapo. Kas pagarigan, imbes nga admitirenda a dagiti palpalaran a panagopera ken saan a nadalus a kasasaad iti eskuelaan ti pakaigapuan ti pisikal a pannakadangran ti ubing, adu ti mamati a ti panagkulam wenno ti di pannakaay-ayo dagiti natay nga inapo ti pakaigapuan dagita a pannakadangran. No maipapan iti pannakinaig iti palso a relihion, imbilin ti Biblia: “Dikay agbalin a di agkaasmang a naisangol kadagiti di manamati. Ta ania ti pagkaduaan ti kinalinteg ken kinakillo? Wenno ania ti pakiramanan ti lawag iti sipnget? . . . ‘Gapuna rummuarkayo manipud iti tengngada, ket isinayo ti bagbagiyo,’ kuna ni Jehova, ‘ket isardengyo a sagiden ti di nadalus a banag’; ‘ket awatenkayto.’” (2 Corinto 6:14-17) Maitunos iti daytoy a balakad, talaga a saan a nainsiriban nga ibaon dagiti Kristiano a nagannak dagiti annakda iti eskuelaan ti panagkugit.

Ania ti Mamagbalin iti Maysa a Kristiano a Malalaki?

Saan a ti pannakakugit ti maysa a Kristiano ti pakaibatayan ti kinalalakina. Ti kangrunaan a pakaseknan ti pudno a Kristiano ket no kasano nga agbalin a makaay-ayo iti imatang ti Dios, imbes a no kasano a “mangipakita iti makaay-ayo a langa iti lasag.”―Galacia 6:12.

Nupay kasta, tapno agbalin a makaay-ayo iti Dios, masapul a ‘makugit ti puso’ ti maysa a Kristiano. (Deuteronomio 10:16; 30:6; Mateo 5:8) Maaramid dayta, saan a babaen ti panangsugat iti kutsilio, no di ket babaen ti panangilaksid kadagiti dakes a tarigagay ken mamagtangsit a kapanunotan, kas iti panamati a natantan-ok ti maysa no isu ket nakugit iti lasag. Babaen ti panangibtur kadagiti pakasuotan ken panagtalinaed a “natibker iti pammati,” mapaneknekan ti Kristiano nga isu ket malalaki, nakugit man wenno saan.―1 Corinto 16:13; Santiago 1:12.