Nakasabaan Dagiti Kameng ti Guardia a Pretorio

Tawen 59 C.E. idi. Adu a balud ti tengngel dagiti nabambannog a soldado a simrek iti Roma babaen iti ruangan a Porta Capena. Iti Turod ti Palatine ti ayan ti palasio ni Emperador Nero, a guguardiaan dagiti soldado a Pretorio nga addaan kampilan a naabbongan kadagiti opisial a togada.a Ti senturion a ni Julio indauluanna dagiti balud a lumasat iti Forum sa iti Turod ti Viminal. Limmabasda iti hardin nga aduan kadagiti altar ti didiosen ti Roma ken dimmalanda met iti lugar a pagsansanayan dagiti soldado.

Ti maysa kadagiti balud ket ni apostol Pablo. Sumagmamano a bulan sakbay dayta, idi nabagyo ti barko a naglugananda, imbaga ti maysa nga anghel ti Dios ken Pablo: “Masapul nga agtakderka iti saklang ni Cesar.” (Ara. 27:24) Dayta kadin ti sumaganad a mapasamak ken Pablo? Bayat a kitkitaenna ti kabesera ti Imperio ti Roma, nalagipna la ketdi ti kinuna ni Apo Jesus kenkuana idi adda idiay Torre ti Antonia sadiay Jerusalem. “Agtalgedka!” kinuna ni Jesus. “Ta no kasano a nangipapaayka iti naan-anay a pangsaksi iti bambanag maipapan kaniak ditoy Jerusalem, kasta met a masapul a mangsaksika idiay Roma.”​—Ara. 23:10, 11.

Nalabit nagsarimadeng ni Pablo ket miningminganna ti Castra Praetoria​—ti dakkel a baluarte nga addaan iti natayag a ladrilio a padpader a naikkan kadagiti salinged ken torre. Dayta a baluarte ti ayan dagiti kameng ti Guardia a Pretorio, a nagserbi kas guardia ti emperador kasta met a mangsalaknib iti siudad. Nakabase sadiay ti 12 a cohortb dagiti Pretorio ken sumagmamano a cohort a naggapu iti probinsia, isu a malaon ti baluarte ti sumagmamano a ribu a soldado, pakairamanan dagiti kabaliero. Ti Castra Praetoria ipalagipna no kasano kabileg ti maysa nga emperador. Yantangay ti Guardia a Pretorio ti pakaitalkan dagiti balud manipud kadagiti probinsia, inserrek ni Julio ti grupona iti maysa kadagiti uppat a kangrunaan a ruangan. Kalpasan ti napeggad a panagdaliasat iti sumagmamano a bulan, naidanonna met laeng dagiti balud iti lugar a pakaipananda.​—Ara. 27:1-3, 43, 44.

NANGASABA NGA “AWAN LAPPEDNA”

Bayat ti panaglayag, naipaayan ni Pablo kadagiti sirmata manipud iti Dios a mangipakpakaammo a makalasat ti amin a pasahero iti pannakarba ti barko. Saan a naan-ano ni Pablo iti kagat ti maysa a nagita nga uleg. Inagasanna dagiti masakit a tattao iti isla ti Malta, a sadiay nga imbaga dagiti lumugar nga isu ket dios. Dagitoy a pasamak ket mabalin a nagdidinnamagan dagiti Guardia a Pretorio a mamati iti an-anito.

Nakita met laengen ni Pablo dagiti kakabsat manipud Roma nga ‘immay simmabat kenkuana agingga idiay Plasa ni Appio ken idiay Tallo a Taberna.’ (Ara. 28:15) Ngem kasano a maitungpalna ti tarigagayna a mangideklara iti naimbag a damag idiay Roma idinto ta maysa a balud? (Roma 1:14, 15) Kuna ti dadduma a maipan nga umuna dagiti balud iti kapitan dagiti guardia. No agpayso dayta, naipan la ketdi ni Pablo iti panguluen ti Pretorio a ni Afranius Burrus, a nalabit sumaruno iti emperador no iti pannakabalin.c Aniaman ti kasasaad, ti mangbambantay itan ken Pablo ket maysa a nangato ti ranggona a soldado a Pretorio imbes a dagiti senturion. Napalubosan ni Pablo a mangpili iti pagdagusanna, a sadiay mabalinna ti agpasangbay kadagiti sangaili ken mangasaba kadakuada nga “awan lappedna.”​—Ara. 28:16, 30, 31.

KASABAAN NI PABLO DAGITI NANUMO KEN NATAN-OK

Nalabit pinagsaludsodan ni Burrus ni apostol Pablo, mabalin nga iti palasio wenno iti kampo ti Pretorio, sakbay nga indatagna ken Nero ti kaso. Saan a kayat a palabsen ni Pablo daytoy manmano a gundaway a mangipaay iti ‘panangsaksi kadagiti babassit ken dadakkel.’ (Ara. 26:19-23) Aniaman ti konklusion ni Burrus, saan a naibalud ni Pablo iti uneg ti kampo ti Pretorio.d

Panakkelen ti balay nga ab-abangan ni Pablo ta umanay a pangpasangbayanna kadagiti “kangrunaan a lallaki dagiti Judio.” Sadiay a kinasabaanna ida kasta met ti ‘ad-adu nga indibidual nga immay kenkuana iti pagdagdagusanna.’ Adda met dagiti soldado a Pretorio a dimngeg kenkuana bayat a ‘naan-anay a nangipaay iti panangsaksi’ kadagiti Judio maipapan iti Pagarian ken ni Jesus, “manipud iti bigat agingga iti rabii.”​—Ara. 28:17, 23.

Inaldaw a masuktan ti grupo dagiti soldado a Pretorio nga agbambantay iti palasio iti maikawalo nga oras (agarup 2:00 ti malem). Agsisinnublat met dagiti guardia ni Pablo. Bayat ti dua a tawen a pannakaibalud ti apostol, nangngeg ti nadumaduma a soldado ti indiktarna a surat para kadagiti Hebreo a Kristiano ken dagiti kakabsat idiay Efeso, Filipos, ken Colosas. Nakitada met ti panangaramidna iti suratna iti maysa a Kristiano nga agnagan Filemon. Bayat a nakabalud ni Pablo, nangipakita iti personal nga interes iti nagtalaw nga adipen a ni Onesimo. Nagbalin a kas “ama” ken Onesimo bayat a sikakawar ti apostol iti pagbaludan, ket imbaonna nga agsubli iti apona. (Flm. 10) Awan duadua a nangipakita met ni Pablo iti personal nga interes kadagidiay nangguardia kenkuana. (1 Cor. 9:22) Kas pagarigan, nalabit mailadawantayo ni Pablo nga agsalsaludsod iti soldado no ania ti pakausaran ti nagduduma a kabal sa inusarna dagita kas nagsayaat nga ilustrasion.​—Efe. 6:13-17.

‘SAWEN TI SAO TI DIOS NGA AWANAN BUTENG’

Gapu iti pannakaibalud ni Pablo, nairanud ti naimbag a damag iti amin a soldado a kameng ti Guardia a Pretorio ken iti sabsabali pay. (Fil. 1:12, 13) Dagiti agnanaed iti Castra Praetoria addaanda iti koneksion iti intero nga Imperio ti Roma, kasta met iti emperador ken iti dakkel a sangakabbalayanna. Dayta a sangakabbalayan ket buklen dagiti kameng ti pamilia ti emperador ken dagiti ad-adipenna, a sumagmamano kadakuada ti nagbalin a Kristiano. (Fil. 4:22) Gapu iti tured ni Pablo a nangasaba, naaddaan iti tured dagiti kakabsat idiay Roma a mangipakaammo iti “sao ti Dios.”​—Fil. 1:14.

Makapabileg met kadatayo ti panangasaba ni Pablo idiay Roma bayat nga ‘ikasabatayo ti sao iti mainugot a panawen ken iti nariribuk a panawen.’ (2 Tim. 4:2) Sumagmamano kadatayo ti adda lattan kadagiti balay a pagtaraknan wenno ospital gapu iti kinalakay wenno panagsakit, wenno naibalud gapu iti pammatitayo. Aniaman ti kasasaadtayo, mabalintay a mairanud ti naimbag a damag kadagidiay umay bumisita wenno kadagidiay mangipapaay iti nadumaduma a serbisio kadatayo. No situtured a mangasabatayo iti tunggal gundaway, makitatayo a mismo a “saan a makawaran ti sao ti Dios.”​—2 Tim. 2:8, 9, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.