Agpegpeggad Kadi dagiti Aleman a Luterano?

Babaen ti koresponsal ti “Agriingkayo!” iti Makinlaud nga Alemania

DADDUMA kadagiti managbuya ti mabalin nga agsiddaaw a makangngeg kadagiti sumaganad a sasao iti Aleman a telebision: “Ti Iglesia Luterano awanto ti aniaman a masanguananna.” Ti ad-adda pay a makapasiddaaw isu ti kinapudno a dagitoy ti nagtaud iti asideg ti mismo a lugar a nangpadakkel ken ni Martin Luther, ti namunganay iti dayta nga iglesia ken ti ama iti Repormasion.a

Pudno, ti United Evangelical Lutheran Church iti Alemania addaan iti agarup 25 milion a miembro, a dayta, sigun iti naudi nga opisial a sensus, ti 45 a daras nga ad-adu ti miembrona ngem kadagiti amin a dadduma a grupo iti Protestante idiay Alemania no mapagtitipon. Kaskasdi, ti iglesia ket nasinasina, a siuumiso a naisimbolo iti akkubtayo babaen iti nabomba a rebbek iti Kaiser Wilhelm Memorial Church idiay West Berlin.

Idi 1961, nasurok a 50 porsiento kadagiti amin nga Aleman ti Luterano. Idi 1970, ti bilang ket 49 porsiento, idi 1980, 46 porsiento. Kalpasanna kasla simmayaat dagiti bambanag. Maysa nga inaldaw a pagiwarnak nga Aleman ti mangipadamag iti pangrugian iti 1981: “Ti Iglesia Luterano idiay Alemania nakaungaren kadagiti lapped ti irarang-ayna iti napalabas a dekada. . . . Ti ipapanaw dagiti miembro ti iglesia . . . bimmasiten.”

Ngem dagiti bilang dagiti miembro idi 1984 ipakitana a daytoy a pananginanama ket nasapa unay. Dagiti pattapatta ket ti iglesia mapukawnanto ti sabali pay a 4,500,000 a miembro iti uneg ti sangapulo a tawtawen. Gapuna, inton 2030, kakatlo laengen wenno basbassit pay iti populasion ti Luterano.

Apay a Pumampanawda?

Iti immunan a nadakamat a programa iti telebision idi 1986, pito kadagiti dati a miembro iti iglesia ti nangited kadagiti rason iti pakaupayanda: ti panangbusor ti iglesia iti panagay-ayam iti Domingo, ti panangsuportarna iti movimiento ti guerilia a komunista, ti takderna iti polisa ti gobierno maipapan iti depensa, ti panangikkatna kadagiti dua a papastor a homoseksual, ken ti panangbaybay-ana iti panangaywan kadagiti an-animal. Ti sabali pay pilawenna ti urnos a dagiti buis ti iglesia ti maikkat manipud kadagiti sapul dagiti miembro. Ti napatpateg pay, dua laeng ti nangdakamat iti Dios. Ket, saan kadi aya a dayta ti kasapulan iti amin a relihion?

Nupay serioso, ti ad-adda pay a makariribuk ngem ti panagbaba ti bilang, kuna ni Johannes Hansen, maysa a kangrunaan a teologo a Luterano, ket “ti pudno a nalangalang a kasasaad dagiti miembro iti iglesia.” Daytoy ti makagapu iti kinapudno nga iti gagangay a Domingo nakurkurang ngem 6 porsiento kadakuada ti agatender iti serbisio ti simbaan, kadagiti dadakkel a siudad basbassit pay. Maysa laeng kadagiti uppat ti mangibilang iti itatabuno iti simbaan wenno panagbasa iti Biblia a kasapulan iti Kristiano. Kinapudnona, agarup walo kadagiti sangapulo kunaenda a ti panagbalin a naimbag a Luterano ti maysa a tao ket basta mabautisaran ken makumpirmaan, agbiag iti nasayaat a panagbiag ken agbalin a mapagtalkan. Awan duadua a ti Frankfurter Allgemeine Zeitung kunana iti maysa nga editorial: “Ti peggad iti Iglesia Luterano saan nga agtaud iti kaadu ti miembrona no di ket manipud iti kinakurang iti naespirituan a bileg”!

Dagiti miembro iti iglesia nga agkurang iti naespirituan a bileg matmatanda ti iglesiada a siuumiso. Dayawenda dagiti nabaknang a historiana, pagpannakkelda dagiti napipintas a patpatakderna, ken gundawayanda dagiti itukonna a sosial a gunggona. No maipapan iti “panangsapul iti Dios,” nupay kasta, adu ti mangayat a mangsapul kenkuana iti naturalesa imbes nga iti iglesia. Daytoy ti nangiturong iti panagimtuod ti maysa a pangulo iti iglesia a buyogen ti pananglais no apay a saanda nga ituloy laengen ket bay-andan a ti panamompon ti aramiden ti Department of Forestry imbes a ti iglesia.

“Ti kasla agkurang,” kuna ti maysa a magasin iti E.U. sumagmamano a tawenen iti napalabas, “isu ti kinapasnek iti Dios ken iti kinapudnona isu a mangipabigbig kadagiti dati a Luterano.” Apay a nakaad-adu a Luterano ti mangmatmat iti iglesiada a kas maysa laeng nga urnos a nalaka nga aramiden a maipaay iti panangbautisar iti maladaga, ti panagkumpirma dagiti bumarito ken bumalasitang, ken ti panagkasar ti maysa a nataengan? Apay a sapulenda ti Dios iti naturalesa ket agturongda laeng iti iglesia iti panagpatingga iti biag a maipaay iti “nadayaw a pannakaipompon”? Apay nga adda kinakurang iti naespirituan a bileg?

[Dagiti Footnote]