Katolicismo iti Rumangrang-ay a Pagpagilian —Kasano Katalged?
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! iti Mexico
“AMIN a Kristiano ket ad-adalan iti maysa a napolitikaan a balud a napapatay iti maysa a krus.” ‘Ni Papa Juan Paulo II isu ti papa a mannakinamin unay iti politika a nakitatay pay laeng!’ “Imposible ti panangsalimetmettayo iti pammatitayo a naisina manipud iti politika.” Dagitoy ti sumagmamano laeng kadagiti adu nga agsusuppadi a sasao dagiti teologo a Katoliko iti maysa a gimong a naaramid idiay Siudad ti Mexico idi Disiembre 1986.
Iti dayta met laeng a gimong, addada dagiti nagdengngeg a di immanamong kadagiti nagpalawag. Dadduma ti nangrugi a nagriaw a nangidepensa iti Iglesia Katolika, bayat a dadduma ti nangsuportar kadagiti bumisbisita a teologo. Kaskasdi dadduma ti saan a nagsao—mariro gapu iti kinakurang iti panagtutunos. Babaen ti panangsinga daytoy a pannakariribuk, ti padi iti Sud Africa a ni Bonganjalo Goba ti nangiyikkis: “Kakabsat, agparang a kasla addaantayo iti panagdadangadang dagiti Katoliko a maibusor kadagiti Katoliko!”
Apay a napasamak iti kasta a buya? Ania ti nagsusuppiatanda?
Ti Isyu
Ti tema a mapagsasaritaan isu ti aramid a liberation theology—maysa a pannakidangadang, a suportaran dagiti papadi ken teologo iti sangalubongan, a mangwayawaya kadagiti napanglaw ken dagiti mailupitlupit a tattao kadagiti Rumangrang-ay a Pagpagilian manipud “iti kasasaad ti kagimongan ken ti ekonomia a mangpatpataud iti kinabaknang babaen ti pannakausar dagiti napanglaw.”
Nupay no dadduma ti mangawag iti dayta a radikal wenno rebolusionario, dadduma ti mangtukoy iti dayta a kas ‘baro nga ebkas iti Iglesia Katolika Romana.’ Idiay maikadua a Latin American Bishops’ Conference, idiay Medellín, Colombia (1968), naideklara a ti panagsagaba dagiti tattao iti Rumangrang-ay a Pagpagilian ket patpatauden ti “pannakabukel ti kagimongantayo” ket, tapno masurot ni Kristo, ti iglesia masapul a mangaramid “iti kaykayatda a pili a maipaay kadagiti napanglaw.” Ngem ania ti mabalin a kaipapanan daytoy?
Namakdaar ti Katoliko a padi a taga Brazil a ni Leonardo Boff, kas impadamag ti pagiwarnak iti Siudad iti Mexico, a “no saan a magtengan ti nagkaykaysa a sosiedad, ti pamusposan ket kinaranggas” ket dayta ti “nainkalintegan no dagiti pamunganayan a kalintegan ti masalungasing.” Wen, ni Boff, agraman dagiti dadduma a mangitantandudo iti liberation theology iti isuamin a nasnasion iti Rumangrang-ay a Pagpagilian, patienda a ti terorismo, rebolusion, ken ti gubat ti mabalin a nasken tapno mabang-aran dagiti napanglaw iti “panagrigrigatda.”
Nupay kasta, kas impadamag iti magasin a Newsweek, “ti liberation theology addaan iti nabileg nga abilidad a mamagbibinnusor kadagiti Romano Katoliko.” Daytoy ket nalawag iti gimong a naaramid idiay Siudad ti Mexico. Ngem ania ti patpatienyo? Ti kadi liberation theology ti sungbat? Ket napasnekkayo man a Katoliko wenno addaankayo iti sabali a pammati, kasano a ti pannakaammo iti pagannayasan dagiti Rumangrang-ay a Pagpagilian iti Iglesia Katolika magunggonaannakayo?