Dayta Nangrugi Idiay Kathmandu
Kas insalaysay ni Bishnu ken Tara Chitrakar
“TARA, kayatko a maam-ammom ti lalaki a pagarupenmi a nasayaat nga agbalin nga asawam!” Kasta ti impadamag ni tatangko kaniak idiay ospital iti Kathmandu, Nepal. Ti edadko ket 28 años ket agtartrabahoak sadiay kas maysa a doktor. Babaen iti pananganamong dagiti dadakkelmi, uppat a lawas kalpasanna nagkasarkamin!
Ti lalaki agnagan iti Bishnu Chitrakar. Isut’ 34 años ket isut’ nagmajor iti agricultural engineering technology. Bayat dagiti adu a tawtawen, nakitkitakon sagpaminsan kadagiti kalkalsada iti Kathmandu, ngem diak pay nasabsabet a personal idi. Daytoy ti mabalin a nakaskasdaaw iti panagdengngeg dagiti taga Laud, ngem dagiti panagasawa nga inyurnos dagiti nagannak ket maysan a kustombre bayat dagiti adun a siglo idiay nakaiyanakak a pagilian a Nepal—ket ti kaadu ti panagdiborsio nakababbaba. Mabalin nga ilawlawagko pay bassit.
No makiasawa ti maysa a babai idiay Nepal, isut’ makikabbalay kadagiti dadakkel dagiti asawana. No umakar ti anak a lalaki daytat’ malais. Isut’ mainanama nga agnaed iti pagtaengan ket itultuloyna a suportaran ti urnos ti pamilia. Gapuna, dagiti masanguanan a manugang a babbai ti mausisa a naimbag no kasanonto ti pannakitunosna iti anakda a lalaki ken kadakuada. Iti kastoy a pamay-an adu a tawtawen a kapadasan ti masapul iti panangpili iti asawa a babai ken asawa a lalaki.
Iti aniaman a pamay-an, addaak sadiay, maysa a kualipikado a doktor, a nasanay idiay Moscow Medical Institute idiay Union Soviet, ken naasawaan iti maysa a lalaki a mangala kaniak idiay Estados Unidos. Ngem ilawlawagkonto dayta kamaudiananna. Umuna, bay-anyo nga ibaga ni Bishnu ti dasigna iti estoria.
Manipud Engineering a Nagturong iti Psychology
Bishnu: Idi nasapa pay a 1960’s, idi agtartrabahoak idiay United States Agency for International Development idiay nakaiyanakak a Nepal, diak unay masekseknan no maipapan iti kaadda iti Dios wenno no ania ti pudno a relihion. Addaanak iti nagtipon a Hindu-Buddhist a nalikudan a ti kanayon nga ipapan kadagiti templo isu laeng ti kasapulan. Kas resulta ti panagtrabahok a kadua dagiti Americano, inarapaapko ti makagaeng idiay Estados Unidos tapno ituloyko ti panagadalko. Dayta nga arapaap ket natungpal idi a ti maysa a gayyem nga inheniero ti agrikultura manipud Kansas ti nanggastos kaniak a mapan idiay Estados Unidos idi 1965.
Manipud 1965 agingga iti 1969, nagadalak iti agricultural engineering idiay University of Hawaii ken kalpasanna idiay Oregon State University. Bayat ti kaaddak sadiay, napiliak a maysa nga estudiante a manangbalakad a maipaay iti dormitorio. Daytoy ti nangipaay kaniak iti gundaway a makipagtrabaho a kadua dagiti tattao ken kadagiti parparikutda. Kalpasanna nabigbigko nga ad-adda nga interesadoak kadagiti tattao ngem kadagiti kanal ken kadagiti makina iti agrikultura. Gapuna kalpasan ti panagadalko iti agarup lima a tawen, insardengko ti engineering ket nagbaliwak iti psychology. Kabayatanna inawatkon ti Master’s degree iti clinical psychology idiay Wichita State University.
Idi 1971 nagawidak idiay Nepal a simmarungkar iti apagbiit. Anian ti siddaawko idi imbaga ni nanangko kaniak nga adda am-ammona a maysa a nagsayaatan nga ubing a babai manipud iti nagsayaatan a pamilia. Interesadoakto kadi a mangasawa kenkuana? Pinanunotko, ‘Bueno, wen, no nalpaskonton ti panagadalko idiay Estados Unidos iti agarup makatawen.’ Kas nagbanaganna, nagasawakami iti uneg ti uppat a lawas. Naaddaankami iti tradisional a kasar dagiti taga Nepal a nagpaut iti dua nga aldaw. Agsipud ta agpadakami a naggapu iti Chitrakar, adu kadagiti kakabagianmi ti adda sadiay.
Itan mabalin a panunotenyo, no kasano a mainanamami ti maaddaan iti naballigi a panagasawa a naibangon iti panangpili dagiti dadakkelmi ken babaen iti kasta a nakapuy a pannakaammo iti maysa ken maysa? Ti sungbat ket agtalekkami iti pangngeddengda—ket ti tiempo ti nangpaneknek nga umisoda. Gapuna imbes a surotenmi ti pamay-an dagiti taga Laud a panag-“date” ken panaginnarem, sinurotmi ti tradisional a pamay-an iti panangiparis dagiti dadakkelmi kadagiti kualidadmi, ipatpategmi, ken dagiti kababalinmi.
Kalpasan ti panagasawami intultuloy ni Tara ti nagtrabaho kas maysa a doktor idiay lokal nga ospital ti Nepal. Nupay kasta, isut’ saan a naragsak iti naespirituan. Isut’ napadakkel a Hindu ket aktibo ti relihiuso a konsiensiana. Isut’ addaan kadagiti adu a salsaludsod maipapan iti relihion. Ngem mailawlawagna dayta kadatayo.
Panagadal Idiay Union Soviet
Tara: Umuna, palubosandak a mangilawlawag no kasano a nakagtengak idiay Union Soviet. Inikkannak ti gobierno a Soviet iti scholarship nga agadal iti medisina idiay Moscow. Kalpasanna dimteng ti umuna a parikut. Masapul nga adalek ti Russo. Gagangay, dagiti estudiante maibaonda idiay Russia a maipaay iti makatawen a panagadal iti pagsasao. Nupay kasta, gapu iti panangitantan ti administrasion, dimtengak idiay Moscow a naladawen iti innem a bulan. Dayta ti nangibati laengen ti innem a bulan a panangadalko iti Russo! Kalpasanna nagdiretsoakon idiay medical school a maipaay iti innem a tawen a panagsanay.
Masansan a mapagsaludsodanak no ania ti pagarupek iti Union Soviet. Siempre, ti isuamin a bambanag iti biag ket agkakaasping, ket ti pangiyaspingak idi isu ti Nepal, maysa a rumangrang-ay pay laeng a pagilian. Ngarud, maawisak unay kadagiti nadalus a siudad ken ti nagsayaatan a sistema ti transportasion, nangnangruna idiay Moscow. No maipapan kadagiti tattao, nakitak nga addaanda ti isu met laeng a kangrunaan a kasapulan kas iti tattao iti sadinoman—umdas a taraon, kawes, ken trabaho tapno maaywananda dagiti annakda. Nagsagabada iti kasta unay idi Gubat Sangalubongan II ta sipapanunotda iti pannakasapul iti kappia.
Kas maysa a medikal nga estudiante, nakitak a dagiti dodoktor ken dagiti propesor pagay-ayatda ti trabahoda, uray pay no nababa laeng ti sueldoda. Kinapudnona, kas estudiante nga eskolar, ad-adu ti aw-awatek a kuarta (90 rubles iti makabulan) ngem dagiti padak nga estudiante a Russo. Adu kadagiti dodoktor ken siruhano, agraman dagiti dadduma a hepe iti departamento idiay ospital, ket babbai.
Hindu ken Metodista a Panagdayaw
Kalpasan ti panangturposko iti panagadalko idiay Moscow, nagsubliak idiay Nepal ket, kas pagaammoyon, nagasawaak. Sumagmamano a bulan kalpasanna, nakikaduaak ken ni Bishnu idiay Estados Unidos. Nangrugin nga il-iliwek ti dadduma a paset iti panagbiagko idiay Nepal. Kas maysa a Hindu nairuamak a mangsarsarungkar kadagiti templo idiay Kathmandu. Nupay ti relihionko bassit laeng ti panangikankanona iti doktrina, il-iliwek ti makinruar a pannakaiparangarang iti espiritualidad. Kasapulak ti maysa a “templo.”
Iti ballasiw laeng ti kalsada manipud iti post office idiay Winfield, Kansas, a sadiay ti pangalaanmi kadagiti suratmi nga inaldaw, adda maysa a simbaan ti Metodista. Gapuna maysa nga aldaw nakisarita ni Bishnu iti pastor, ket nanipud idin rinugianmi ti timmabuno iti dayta a simbaan.
Ti pastor ken ti kasunona ammona a maysaak a Hindu ket addaanak kadagiti ladladawan iti balayko; ngem, saanda nga iparit dayta. Masapul a sawek a ti uppat a tawenko sadiay dina pinennek ti espiritualidadko. Awan a pulos ti ammok maipapan iti Biblia.
Nasaplit kadagiti Salsaludsod
Kas maysa a doktor, nakakitaakon kadagiti adu a panagsagaba. Kas pangarigan, iti maysa nga okasion idiay Kathmandu, nakakitaak iti maysa a babai a naawanan ti puot gapu ta isut’ naikkan iti saan a maibagay a panangiyalison iti dara. Saan a kanayon a napasnek ti trabaho iti laboratorio, ket mapasamak dagiti makapapatay nga aksidente.
Nasaplitak kadagiti salsaludsod a saan a masungbatan ti Hinduismo wenno dagiti Metodista. Kas pangarigan, Apay a masapul a mataytayo? Apay nga adda kasta unay a panagsagaba ditoy lubong? Siasino ti makimbiang iti panagsagaba iti tao? ‘Kasano ti pannakagun-odko iti sungbat,’ pinampanunotko.
Maysa nga aldaw simmarungkar dagiti Saksi ni Jehova kadakami. Imbagak kadakuada a tumabtabunokami iti iglesia Metodista. Ngem idi sinaludsod ti Saksi no kayatko a maawatan ti Biblia, kayat ni Bishnu ti kapanunotan, ket immanamongak met iti dayta. Di nagbayag dagiti salsaludsodko masungsungbatandan babaen iti Biblia ken iti nainkalintegan a pamay-an. Itan ti Biblia isun ti libro a tarigagayak a maawatan ngem ti aniaman a dadduma pay. Nabigbigko a ti maysa a Dios iti ayat saan nga isut’ makimbiang kadagiti amin a panagsagaba iti lubong. Manipud iti Biblia, nakitak a pudno a ti kumbinasion iti impluensia ni Satanas ken ti kinadakes ti tao ti mangiturong iti panagsagaba ken ipapatay.—Deuteronomio 32:4, 5; 1 Juan 5:19; Apocalipsis 12:9-12.
Nabigbigko met a no kasano a ti nagnagan dagiti didios a Hindu ket napategda tapno mailasinda iti maysa ken maysa, anian a napatpateg pay ti nagan ti pudno a Dios, ni Jehova, a mangilasin kenkuana manipud kadagiti amin nga ulbod a didios nga adda ditoy lubong. (Salmo 83:18) Naragsakanak iti namnama iti baro a lubong a natalna ken addaan panagtutunos. (Apocalipsis 21:3, 4) Ngem nupay no mapmapnekak iti naespirituan, ni Bishnu saanna nga aw-awaten dagiti sungbat a silalaka.
Panagduadua ken Kalpasanna Panamati
Bishnu: Nupay aw-awaten ni Tara ti kinapudno ti Biblia, laplapdak ti kapanunotan a maymaysa laeng ti dalan iti kinapudno. Gapuna nakipagadalak iti Biblia a kadua dagiti Saksi, ngem tapno sapulek dagiti biddut. Kaskasdi, dagiti Saksi siaanus a sinungbatandak manipud iti Biblia. Nagin-inot a nakumbinsirak.
Kamaudiananna, immakarkami idiay Arlington, Virginia, ket idi Disiembre 1979 nabautisarankami kas dedikado a Saksi. Itan inkeddengmin nga usaren ti biagmi nga ad-adda pay iti pakaidayawan ni Jehova. Gapuna inkeddengmi nga iti maminsan, maysa laeng kadakami ti maaddaan iti amin-tiempo a trabaho ket ti maysa ti mangbusbos iti ad-adu a tiempo a mangasaba ken mangisuro iti kinapudno. Bayat ti sumagmamano a tiempo nagtrabahoak iti amin-tiempo nga agpaay kadagiti repuhiado iti psychiatric treatment center for Vietnamese.
Manipud Sikologo a Nagbalin a Tsuper ti Bus!
Idi Nobiembre 1980 immakarkami iti Winchester, Virginia, a sadiay nakagun-od ni Tara ti trabaho kas clinician a maipaay iti Public Health Department. Itan masapulen nga agbirukak iti trabaho. Iti uneg ti siam a bulbulan, diak nakasarak iti pagtrabahuan iti propesionko. Gapuna, ni Tara nagtrabaho, ngem awan ti trabahok. Ti laeng kayatko isu ti paset-tiempo a trabaho, tapno ad-adu ti maaramidak iti ministerio.
Dayta ket maysa a pannakasubok kaniak. Maup-upayakon ket nangrugin a mariknak a masapul a mangalaakon iti amin-tiempo a trabaho. Ngem saanak a nasubok iti nalablabes ngem ti maibturak. Kamaudiananna natukonanak iti paset-tiempo a trabaho iti maysa a drug rehabilitation center, a mangbalbalakad kadagiti tattao nga addaan iti parparikut iti droga ken alkohol. Dayta ket maibagay kaniak—mapilik ti bukodko nga eskediol. Kalpasanna nagbalbaliwen ti kasasaad. Naikkanak ti pagpilian—amin-tiempo a trabaho wenno awanen ti trabaho. Gapuna naminsan manen naawananak iti trabaho, ket iti daytoy a tiempo makagunggun-odak kadagiti gunggona iti awan pagtrabahuanna. Dayta ket tiro iti kinatangsitko, ngem kalpasanna ti makapakellaat a karit ti naipasango kadakami.
Ti magasin nga Agriingkayo! a Hulio 22, 1984, nangipablaak iti maysa nga artikulo maipapan iti kinaawan ti pagtrabahuan ket nangitukon kadagiti singasing. Bayat ti panangmatmatmi iti listaan dagiti mabalin a pagtrabahuan iti ruar ti pagtaengan, intudo ni Tara ti maysa a nakaawis kaniak—tsuper iti eskuelaan! Daytoy ti maibagay unay a trabaho no maipapan iti eskediolko.
Dakkel a panagbalbaliw ti panagbalin a tsuper nga aggapu iti maysa a sikologo. Kaskasdi, kaykayatko ti panagmaneho. Uray pay kaipapananna ti panangidianko iti kinatangsitko, imparangko ti bagik kadagiti autoridad iti eskuelaan. Intedda kaniak ti puesto—ket intedda ti maysa kadagiti karirigatan a dalan ken dagiti kasusukiran nga ubbing. Dayta ti pudno a pakausaran ti pannakaammok iti sikolohia.
Iti maysa a karga ti bus, adda sadiay ti maysa a bassit a grupo dagiti nasukir nga ubbing a madi nga agulimek. Insardengko ti bus ket inlawlawagko kadakuada nga agpaay iti kinatalgedda no awan koma ti pakasingaan no agmammanehoak. No adda, ipaigidko ti lugan ket isardengko ti bus agingga nga agtalnada. Kalpasan ti panagsardengko iti namindua, ti kaaduan siniguradodan a mataginayon nga adda urnos kadagiti rebelde.
Kaskasdi, dagiti kapapatgan a kapkapadasan isu dagiti kapadasan iti ministerio. Mangaskasabaak a kanayon ken umaw-awat iti pannakasanay manipud ken Lansing Anderson, maysa a naglaingan a payunir a ministro ken panglakayen iti Winchester West Congregation. Kalpasanna idi 1985 naaddaan ni Tara kadagiti kapadasan a nangbalbaliw manen iti biagmi.
Maysa a Baro a Karit Idiay Nueva York
Tara: Idi 1984 ken 1985, naaddaanak ti gundaway a nagserbi iti namitlo a daras kas bumisbisita a mangngagas idiay sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, Nueva York. Dayta ket maysa a komunidad dagiti 2,700 a Saksi manipud iti intero a lubong. Manganda, maturogda, ken agtrabahoda sadiay—nga awan ti sueldo, basta ti bassit laeng a maisubli a maipaay kadagiti gastosda! Aminda ket boluntario a ministro, a naidedikar iti pannakaikasaba ti “naimbag a damag” iti Pagarian ti Dios iti isuamin a lubong. (Marcos 13:10) Adu kadakuada ti agtrabaho iti nakaad-adu a pagimprentaan a mangpataud kadagiti Biblia ken literatura ti Biblia kadagiti adu a pagsasao. Dadduma ti nairaman kadagiti trabaho iti opisina, administrasion, ken panagtignay ti pagtaengan. Gapuna daytoy bassit nga “ili” iti Brooklyn Heights kasapulanna ti bukodna a medikal a kameng.
Naragsakanak kadagitoy a gundaway nga agtrabaho iti kasta a Nakristianuan a komunidad. Makapnek unay ti makipagtrabaho iti ummong dagiti tattao a nalinis iti bagi ken panunot ken kapadak ti pammati. Idin immayen ti dakkel a pakakellaatan. Ti Watchtower Society inawisnakami nga agserbi iti amin-tiempo iti sangalubongan a hedkuarter. Gapuna itan maysaakon kadagiti uppat a dodoktor, dua a lallaki ken dua a babbai, a mangay-aywan kadagiti kasapulan daytoy a komunidad. Dagiti pasientemi ket manipud kadagiti babassit nga ubbing (kas pangarigan, maysa kadagiti doktormi ti addaan iti uppat nga annak) agingga kadagiti lallakay ken babbaketen a Saksi a nasuroken a 90 ti edadda—ket agtartrabahoda pay laeng! Ket ania ti ar-aramiden ni Bishnu?
Naragragsak no Addaan Basbassit
Bishnu: Agserserbiakon kas maysa a manangaywan iti pagtaengan iti daytoy a komunidad, a mangay-aywan kadagiti kasapulan ti panagandar ti pagtaengan. Ditoy, saanko a tamingen iti alkoholismo wenno pannakaadikto ti droga. Tunggal maysa ket agbibiag a maitunos ken iyaplikarna dagiti prinsipio iti Biblia, ket makapainteres a makita a dagita a prinsipio ket masansan a maaw-awagan ita a naiyaplikar a sikolohia.
Pudno, awanen ti balaymi wenno ti nasayaat a sueldo. Ngem nasursuromi ti agbalin a naragragsak no addaankami ti basbassit a sanikua. Nasarakanmi ti pannakaammo iti pudno a Dios ken ti Soberano nga Apo iti uniberso, ni Jehova. Ket naggapukami idiay Kathmandu, Nepal, tapno sapulen dayta!
[Mapa/Dagiti ladawan iti panid 15]
Siudad ken ginget iti Kathmandu, Nepal, a sadiay ti nakaiyanakanmi
[Mapa]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
NEPAL
Kathmandu
CHINA
INDIA
[Ladawan iti panid 16]
Kalpasan la unay ti panagasawami idiay Nepal
[Ladawan iti panid 17]
Nagadal ni Tara iti medisina idiay Union Soviet
[Credit Line]
USSR Mission to the UN
[Ladawan iti panid 18]
Ni Tara (kannigid) a tumultulong a mangisagana iti taraon iti kusina ti katuganganna