Inulik ti Nagdakkelan a “Monolith”
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Australia
LAB-AWANNA dagiti amin a nabasakon ken dagiti di mabilang a ladladawan a nakitakon, adda sadiay a nakatakder, a nakatantan-ok, iti kinadayagna, iti sirkulo ti lumlumnek nga init. Daytoy dagiti sumagmamano a minutos nga inur-uraymi. Bayat a buybuyaek a masmasdaawan, ti nagdakkelan a banag a siulimek a nagbalin a nagpintas a rosas, kalpasanna nasudi nga eskarlata, ken kamaudiananna nakalablabaga. Daytoy ti kolor a nangnangruna a tarigagayak. Nagklik ti kamerak iti kamaudiananna.
Iti aglawlawko ginasgasut a dadduma a kamera ti nagklik bayat a dagiti maragsakan a tattao manipud kadagiti adu a paspaset iti lubong impatinggada ti panagsipsiputda iti dayta a rabii ket innalada ti eksena a sumagmamano laeng ti kapadana. Ta addakami idiay Ayers Rock—ti kalalatakan a ‘monolith,’ iti lubong, wenno maymaysa a naporma a bato—a naisaad iti geograpikal a sentro ti Australia. Wen, kamaudiananna makitakon a mismo daytoy makakayaw-rikna nga aramid ti Dios.
Apay a Nakaskasdaaw?
Ni John Ross, iti librona a Beautiful Australia In Colour, deskribirenna ti Ayers Rock a kas “ti katan-okan a pakaawisan dagiti turista iti maysa a pagilian nga aduan kadakuada, maysa a makataginayon-biag a puersa iti maysa a kadaanan ken langalang a daga.”
Siempre, ti kinadakkel ti Ayers Rock ket nakaskasdaaw a mismo, ngem dagiti agbaliwbaliw a kolorna ti mangiyeg iti nauneg a panaganges ken panagsanamtik kadagiti bibig dagiti agbuybuya. Daytoy a maymaysa a naporma a dakkel a bato ket tumayag iti 348 kilometros iti ngatuen ti lansad ti disierto, ket naiyunnat iti 3.6 metros ket 2 kilometros ti kalawana. Kasla saan nga umdas dagiti nagduduma a kolor a patauden ti agbaliwbaliw a posision ti init, ti sabali pay a makakayaw a buya isu ti naraniag a kasla pirak a silnag a manglapunos iti monolith kalpasan ti kellaat a panagtudona iti disierto.
Ti Bato ket masarakan iti 470 kilometros iti abagatan a laud iti kangrunaan a siudad iti tengnga ti Australia, ti Alice Springs. Dayta innalana ti naganna iti maysa kadagiti kangrunaan a sekretario iti Sud Australia, ni Sir Henry Ayers, ngem dayta pagaammo kadagiti Aborigines nga Australiano iti adun a siglo a kas Uluru, a ti kaipapananna ket saan pay a pagaammo ita.
Ti Regget nga Umuli
Dagiti amin a makakita iti Ayers Rock iti damdamo unay ket kasla di malapdan ti panagreggetda a mangsukimat iti makakarit a pasamak iti nakaas-asideg a lugar. Dadduma kabaelanda nga aramiden daytoy iti tangatang, ket dagiti dadduma rikosenda ti sakaananna babaen iti kotse—maysa a distansia nga agarup 10 kilometros. Iti kasok, masapul nga umuliak. Kayatyo kadi ti makikuyog kaniak?
Ti itsura ti ulienmi ket kasayaatan a maipadis iti nagbukel a bukot ti matmaturog a hippopotamus. Rinugianmi ti iyuulimi iti agarup dua a kakatlo iti dalan iti bagi ti hippo manipud iti ipusna. Paliiwenyo dagiti agsasaruno a poste a naukit iti parupa ti bato, nga addaan kadagiti naikabit a kawar a pagkapetanmi bayat ti iyuulimi. Maragsakankami iti dayta, ta ti dalan ket akikid laeng a tambak a ti rupa ti bato ket rangkis iti agsumbangir a sikiganna. Nalawag nga adu a saan a naannad wenno nalabes ti panagtalekda a managuli ti di nangikankano iti daytoy a kawar, a mangawis iti didigra. Itan malagipmi a nakalawlawag ti plaka nga impakita ti giyami bayat ti panangrugimi nga umuli. Dayta ti nangilista iti kaudian a makapapatay a pannakatnag, a nakairamanan dagiti tattao manipud iti sumagmamano a pagilian. Ti kellaat a panaganginna isu ti peggad. Awan ti pakdaar, dagitoy a panagangin ti mabalin a mangitinnag iti umul-uli. Gapuna kumpetkayo iti kawar. Dayta mabalin a kaipapananna ti biagyo!
Kas kadagiti kaaduan nga awan ti kapadasanna a managuli, nangrugikami nga addaan iti panagregget iti agarup sangapulo a minutos ngem di nagbayag bimmannayatkamin, a kankanayon, nga umul-uli. Di nagbayag, ti luganmi a turista ket kasla nagbassitanen iti baba. Duapulo a minutos nga iyuuli, nalawag a nabannogkamin. Mariknamin a masapul nga agsardengkami sagpaminsan. Ngem anian a makakayaw a buybuya ti adda sadiay a mangtupag kadagitoy a panaginana bayat ti panangbuyami iti lumawlawa a buya bayat ti iyuulimi! Iti kannigidmi adda ti nagdakkelan nga Olgas, dagiti aggugrupo a dadakkel a batbato a kasla pinetpetan ti maysa a nagdakkelan nga ima. Ti katatayagan kadagitoy isu ti Bantay Olga, isu nga agtayag iti 546 metros iti ngatuen ti tukok ti ginget. Kalpasanna, bayat ti itatalliawmi iti kannawan, makitami ti multimilion-doliar nga otel dagiti turista ken ti grupo dagiti patpatakder iti adayo, a serserbian ti okupado unay gapu kadagiti turista nga eropuerto. Iti labes daytoy ken agingga ti pagpatinggaan ti makita ti mata isu ti patag, awan nagyanna a disierto, a pakailasinan iti aw-away iti tengnga iti Australia.
Malagipko ti panagtakderko iti sibay ti luganmi ken ti itatangadko iti kasla ginasgasut nga okupado a kuton nga agsubli-subli manipud iti maysa nga umok iti daga a mapan iti pagalaan iti taraon iti tuktok. Mabalin a kasta ti itsurami manipud iti daga.
Makagtengkami Ngata iti Tuktok?
Ket immulikami pay, iti ngato. Apay nga agsakit dagiti piskel ti butoymi? Di nagbayag nalipatanmin ida ta maawiskami kadagiti babassit a libtong iti danum iti rabaw ti bato. Ta, tunggal libtong addaan kadagiti sibibiag nga organismo nga aglanglangoy iti dayta—dagiti babassit nga udang! Ngem dayta laeng ti biag nga adda sadiay iti naglawaan, namaga, awan mulmulana a rabaw ti bato.
Ania ti ibagbaga ti giyami? Addakamin iti nagtengngaan ti panagulimi. Dayta laeng kadin? Ay, bueno, ti kapaparsedan a paset ket nalabsanmin, ket ti kawar ti talged saanen a kasapulan. Manipud ditoy, nalaklakan ti panaguli, a ti laeng napinturaan a linea iti tengnga ti mangtanda iti dalanmi. Nagrikoskami kadagiti lapped, a simmang-at ken simmalog kadagiti babassit a kurba iti rabaw ti bato. Nangrugin a nagsiddaawkami no makagtengkami pay iti tuktok.
Ngem kellaat addakamin sadiay. Itan makitamin ti tuktok ti Bato ken ti baba iti sabali a sikigan. Dagiti ad-adda a makagunggona a buybuya. Adda ti kankanayon a panagbaliw iti panagsalog, nga addaan iti buya a nakaskasdaaw a disenio. Ditoy tuktok, nasarakanmi ti naibunton a batbato a pakalaglagipan, maysa a mangipamatmat iti direksion, ken ti lugar a maipaay iti nagnaganmi, a mangipamatmat a nakagtengkami iti tuktok.
Ti Ngay Panagsalog?
Ngem ti ngay panagsalogmi? Kas iti kaaduan kadagiti tattao, impagarupko a ti panagsalog ket kasla maysa laeng a panagpasiar, a basta ipalubos laeng ti panangguyod ti grabidad kaniak nga agpababa a bassit laeng ti panagpuersa. Anian ti panagbiddutko! Sumagmamano laeng a minuto iti panagsalogmi ket nadlawkon no kasano a dagidiay piskel ti butoyko ti kasla umkisen a maipaay iti pannakabang-ar. Tunggal addang ti kasla nasaksakit ngem ti naudi. Sumagmamano laeng a panagsardeng nga aginana kalpasanna, kamaudiananna nakagtengkamin iti baba.
Ket kalpasanna kasla kasta unay ti panangikagumaan a magna iti ababa, patag a distansia nga agturong iti luganmi. Ngem kamaudiananna nakagtengkami met laeng, ket addakamin ditoy, a tumangtangad manen iti daytoy higante iti disierto, nga addaan kadagiti pinulpullo a tattao a kas “kuton” nga umul-uli ken umul-ulog pay laeng iti nakaskasdaaw a bakrangna.
Nakaskasdaaw ken nakaragragsak ti agbalin a nakasingsinged iti sabali pay a pakaskasdaawan iti awan patpatinggana a panamarsua ti Dios. Makabannog iti pisikal dayta ngem iti mental ken emosional dayta ket makaparegta. No saritaek ti bagik met laeng, diak magawidan ti mangiyebkas iti ababa a kararag iti panagyaman ken Jehova a maipaay iti kaadda ti bileg iti edad a 61 a tawen nga umuli iti kalalatakan a ‘monolith’ iti lubong.
[Mapa iti panid 14]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Australia
Alice Springs
[Ladawan iti panid 15]
Ti naparsed nga isasang-at iti Ayers Rock