“Dayawem da Amam ken ni Inam”
DAGIDIAY a sasao dimtengda kadatayo manipud idi ugma, adu a siglo sakbay ti panawen ni Kristo. Naibabada manipud iti tuktok ti bantay, a naisurat iti bato babaen ti ramay ti Dios. Ni Moises ti nausar a mangidaulo iti iruruar dagiti nakautibo nga Israelita manipud panangadipen ti Egipto, a limmasatda iti Nalabaga a Baybay, ket nagkampoda iti sakaanan ti Bantay Sinai. Kalpasan a binusbosnat’ 40 nga aldaw ken rabii a kadua ni Jehova idiay Bantay Sinai, bimmaba ni Moises nga addan dua a tapi a bato a nakaisuratan ti Sangapulo a Bilin.—Exodo 34:1, 27, 28.
Maysa kadagiti tapi ti nakaisuratan ti maika-lima a bilin, nga agparang ita iti Biblia idiay Exodo kapitulo 20, bersikulo 12. Mabasa a kastoy: “Dayawem da amam ken ni inam tapno umatiddog dagiti aldawmo iti daga a ni Jehova a Diosmo itedna kenka.” Sigun ken apostol Pablo, daytat’ “umuna a bilin nga adda karina,” a mangikari a: “Tapno atiddag ti biagmo iti rabaw ti daga.—Efeso 6:1-3.
Ti nakaskasdaaw a parangarang ti apuy ken asuk ken ti makapasidduker a panagginggined ti Bantay Sinai bayat ti pannakaited ti Sangapulo a Bilin dramatiko nga imbunannagnat’ kinapategda, agraman ti maika-lima, ti panangdayaw iti ama ken iti ina. Aniat’ nairaman iti panangdayaw? Saan laeng a panagraem ken panagtulnog kadakuada no di kasta met ti panangaywan ken itutulong iti material a pamay-an no kasapulan.
Naibatad daytoy adu a siglo kalpasanna idi nakisusik ni Jesus kadagiti eskriba ken Fariseo maipapan iti oral a tradision. Impakita ni Jesus a no ikedkeddat’ material a tulong kadagiti agkasapulan a nagannakda, saanda a padpadayawan dagiti ama ken inada. Kunana kadakuada, kas nailanad idiay Mateo 15:3-6: “Ti Dios kunana, ‘Dayawem da amam ken ni inam’; ken, ‘Ti agsao iti dakes iti ama ken ina mapatayan koma iti patay.’ Ngem dakayo kunayo, ‘Uray siasino nga agkunanto iti amana wenno inana: “Amin daydiay mabalinko koma a pagserbi kenka naidatonda iti Dios,” saannanto a padayawan ni amana.’ Iti kasta pinukawyo ti kapapay-an ti bilin ti Dios gapu iti kadawyanyo.”
No iti mismo a kason Jesus, pinadayawanna dagiti nagannakna, a nagpasakup kadakuada. (Lucas 2:51) Adu a tawen kalpasanna, idi agbubugsoten idiay kayo a pagtutuokan, pinadayawanna ti inana babaen iti panangipaaynat’ probision para iti pannakaaywan ken pannakatulongna—Juan 19:25-27.
Pagaammo unay ni Apostol Pablo nga annongen dagiti ubbing, ken uray pay dagiti appoko, nga aywananda dagiti nakurapay a nagannak. Ken, makapainteres, innaignat’ kasta nga itutulong iti material iti panangpadayaw: “Padayawam dagiti babbai a balo a pudnoda a balo. Ngem no adda balo nga adda annakna wenno appokona, ammuem koma dagitoy nga umuna nga ipakitada ti kinasingpet kadagiti kabbalayda met laeng, ken ti panangliwliwada kadagiti nagannak kadakuada, ta daytoy makaay-ayo iti imatang ti Dios.” (1 Timoteo 5:3, 4) Dagiti nagannakmo inaywanandaka idi maysaka nga awan gawayna a maladaga ken ubing; iti kinalakay/kinabaketda, gundawaymo metten ti tumulong kadakuada iti panagkasapulanda.