Pananglapped ti Isusubli ti Dakes a Kababalin

“NANGABAKAKON! Nalpas met laengen ti pannakidangadang!”

Dagidiay a sasao iyebkasdat’ rikna ti balligi a napadasan ti maysa a tao a nanglaban iti di nasayaat a kababalin ken nakaparmek iti dayta.

Kaskasdi, anian a makaupay ti panagsubli ti kasta a tao! Anian a makaupay a maammuan a ti dakes a kababalin, a patien a napukawen iti agnanayon, nakaskasdaaw ken nakarot’ isusublina!

Nalabit adda kapadasanyon a nagsubli iti dakes a kababalin a tarigagayanyo unay a maparmek. No kasta ti kaso, mabalin a pagduduaanyon ti abilidadyo a mangbaybay-a iti di kaykayaten nga aramid iti agnanayon. Ket mabalin nga adu dagiti di kaykayaten nga aramid: nalabes a pampannangan, “pannakaadikto” iti nasam-it, nalabes a panagin-inum, giddato a panaggatgatang, nairuamen a pannakaladaw, panagsugal, panagsigarilio, ken adu pay a dadduma nga ug-ugali.

“Apay a Nagsubliak Idinto a Napalabasen ti Kadadaksan?”

Agparang nga apaman a napagballigiamon dagiti damo a tukad iti pannakaisardeng ti dakes nga ugali, nalaklakan ti panangliklik iti dayta. Nupay kasta, ipakita dagiti nadumaduma a panagadal a masansan a saan a kanayon a kastoy.

Iti librona a Selfwatching, ilawlawag da autor nga R. Hodgson ken P. Miller: “Ad-adda a mapasamak ti panagsubli iti umuna a tallo a bulan kalpasan ti pannakaagas. Kinapudnona, ipamatmat ti maysa a panagadal a dandani 66 por siento kadagiti mannigarilio, alkoholiko ken adikto ti droga ti agsubli iti dati a kababalinda iti uneg ti 90 nga al-aldaw iti damo a keddengna nga agbalbaliw. Nupay kasta, dagidiay nakabael a nangisardeng iti pannakaadiktoda bayat ti umuna a tallo agingga iti innem a bulan addaanda iti nagsayaatan a gundaway a mangtaginayon iti dayta a panagteppel.”

Apay a nakaam-amak a bulbulan—wenno tawtawen pay—ti panagsubli dagiti dakes nga ugali kalpasan ti damo a tiempo iti panagsardeng? Ti maysa a rason ket mabalin nga agparang manen dagiti dadduma a pakarigatan iti biag, ket dagiti dakes nga ugali no dadduma ti gubuayan iti temporario a pakabang-aran idi napalabas. Gapuna uray pay kalpasan a mariknam a naparmekmon ti di kaykayaten nga ugali, no marigatanka—kas iti patauden iti pannakalugi, parikut iti salun-at, dagiti nadumaduma a pakaupayan—agannadkayo iti panagsubli! No mariribukankayo wenno malidliday, dikay koma masmasdaaw no ti dati nga ugaliyo kasla ikagumaanna ti agsubli.

Dagiti dadduma a gapu iti panagsubli mabalin nga isut’ panangpilit ti kagimongan, pannakiriri kadagiti tattao, negatibo a rikrikna, ken ti kaadda iti kasasaad a sadiay nabileg ti pannakasulisog.

Pananglapped iti Panagsubli

Uray pay kalpasan ti damo a tiempo iti naballigi a pannakidangadang iti di kaykayat nga ugali, nasken ti kankanayon a panangusar kadagiti pamay-an a mangtulong kadakayo a mangisardeng iti ugali iti damdamo pay laeng. Dagitoy a pamay-an mabalin nga usaren a kankanayon, wenno kadagiti dadduma a kaso mabalin nga umdasen ti panangusar kadakuada sagpaminsan, kas kadagiti tiempo iti rigat wenno nakaro a pannakasulisog.

Kas pangarigan, mabalin a nangidulinkayo iti rekord a mangipaay iti irarang-ayyo, kas iti inaldaw wenno linawas a rukodyo bayat ti panangpadpadasyo nga agpakuttong. Napateg daytoy iti panangisardengyo iti dakes nga ugali ket di koma mabaybay-an uray no mamatikayo a napalabasen ti peggad.

Mabalin nga addaankayo met iti pamay-an a panggunggona iti bagiyo met laeng no sibaballigi a nalapdanyo ti ugali a padpadasenyo a parmeken. Maysa a nabalbaliwan a pamay-an ti pananggunggona mabalin a makatulong iti pananglapped iti panagsubli. Wenno, iti panangisardeng iti dakes nga ugali, inramanyo kadi ti tulong ti maysa a gayyem? Palubosanyo daytoy a tumulong kadakayo a makalapsut iti napalabas a dakes nga ugaliyo.

Aniada pay a dadduma a pamay-an ti tumulongto kadakayo a manglapped iti panagsubli, nangnangruna bayat dagiti tiempo iti rigat?

Pananglapped babaen iti Panangsukat

Ni Dr. R. Stuart, sikolohikal a direktor iti Weight Watchers International, Inc., irekomendarna dagiti sumaganad kadagidiay mangikagkagumaan nga agpakuttong: “Pagbalinenyo nga okupado a kankanayon ti panunotyo babaen kadagiti adu a maipamaysa nga ar-aramid. Epektibo ti panagaramid kadagiti bambanag, ken kasta met kadagiti pagay-ayatan nga ar-aramid. No mabalin, kanayon nga adda suplayyo ken naisaganan ti pagtrabahuanyo, tapno maituloyyo ti aramidyo iti kanito a mariknayo ti agsubli.” Nalabit makatulong kadakayo ti kasta a pamay-an.

Wen, sukatanyo ti dati a dakes nga ugali iti nasayaat nga aramid. Laglagipenyo, a dayta nga ugali ti nangipaay iti bassit a pakabang-aranyo no marigatankayo iti biag, gapuna pilienyo ti kasukat nga epektibo nga agserbi iti isu met laeng a panggep. Mabalin nga agbasakayo, agarsisio, agtokar iti instrumento iti musika, agpinta, wenno sumarungkar kadagiti gagayyem. Rugianyo itan babaen iti panangisurat iti maysa a listaan dagiti mabalin a maisukat nga ar-aramid. Ipangpangrunayo dagidiay ikeddengyo a suroten. Iyugaliyo dagitoy baro nga ar-aramid a kas met ti inaramidyo iti dati nga ugali. Daytoy palakaenna ti panangaramid kadakuada no mariknayo a marigatankayo. Kinapudnona, dagitoy a maisukat nga ar-aramid pudno nga agbalindanto nga ug-ugali—naimbag nga ug-ugali!

Ti Pateg iti Pananglaban iti Pannakaupay

Yantangay ti pannakasulisog nga agsubli iti dakes nga ug-ugali mabalin a nangnangruna a nabileg no marigatanka, mabalin a baliwanyo ti dadduma a kasasaad iti biagyo tapno mapabassit ti rigat? Uray pay no di maliklikan dagiti dadduma a parikut, masursuroyo a tenglen dagiti rikriknayo tapno dinakay ringbawan ti pannakaupay.

Ti bileg ti pannakaupay masansan a di maikankano. Kunat’ maysa a proverbio ti Biblia: “Ti espiritu ti tao ibturannanto ti kinakapsutna [iti salun-at]; ngem ti nadukot nga espiritu, siasino ti makaanus?” (Proverbio 18:14) Anian ti kinaagpayso dayta! Masansan a saan a ti parikut no di ket ti pannakaupay ti mangpakapuy kadatayo.

Ti sabali pay a proverbio ti Biblia kastoy ti kunana: “Kumapsutka aya iti aldaw ti pagpaglan? Ti pigsam bassit.” (Proverbio 24:10) Ti di matngelan a negatibo a rikna pakapsutennaka. Pagbalinennakayo a nalaka nga agsubli, nalabit pilitennakayo nga agsubli iti dakes nga ugali maipaay iti pannakabang-ar. Anian a nasken, ngarud, ti manglaban iti pannakaupay!

Ngem ania ngay no, uray ikagkagumaanyo, masarakanyonto pay laeng ti bagiyo nga agsubsublin?

Temporario a Panagsubli Kontra Naan-anay a Panagsubli

Anian a naglaka a panunoten: ‘Diak nagballigi, gapuna sumukoakon.’ Labananyo dayta a rikna. Agkedkedkayo a mangipalubos iti temporario a panagsubli, wenno uray pay sumagmamano a panagsubli, a mangabak kadakayo.

Usigenyo daytoy a pangarigan: No umul-ulikayo iti agdan ket natnagkayo iti maysa wenno dua a tukad gapu ta naitibkolkayo, agrasonkayo kadi, ‘Agsubliak laengen iti baba ket rugiak manen ti umuli’? Siempre saan! Apay, ngarud, nga iyaplikaryo daytoy ulbod a panagrason iti pananglaban kadagiti dakes nga ugali?

Masansan a dagiti rikna iti pannakabasol sumaruno iti panagsubli. Mabalin a nakaro unay ti pannakariknayo kadagitoy a rikna babaen ti panangikunayo nga awan mamaayyo, a nakapuy ti kababalinyo ket awan maiparbeng nga aniaman a nasayaat kadakayo. Dikay palubosan ti bagiyo a mangpampanunot kadagita a nakalablabes a pannakabasol. Pakapuyenna ti bileg a kasapulanyo a mangitultuloy iti pannakidangadang. Ket laglagipenyo daytoy: Ti katan-okan a tao a nagna ditoy daga, ni Jesu-Kristo, immayna sinubbot dagiti managbasol, saan a dagiti naan-anay a tattao. Gapuna awan kadatayo ti mangaramid kadagiti bambanag a naan-anay iti daytoy a tiempo.

Ti sabali pay a punto nga usigen a ta ti basol mabalin a nalaka a paglisian a mangpalubos kadatayo a mangaramid manen iti isu met laeng a banag. Iti libroda a You Can’t Afford the Luxury of a Negative Thought, ilawlawag da P. McWilliams ken J. Roger daytoy posible a pagbanagan: “Ti basol . . . palubosannatayo a mangaramid manen iti dayta. No ‘nakabayadtayon’ iti ‘krimen[tayo],’ libretayo a mangaramid manen iti dayta la ketdi no situtuloktay nga agbayad. Ti gatadna? Ad-adu a basol.”

Saan a masapul a palubosanyo ti temporario a panagsubli nga agbalin a naan-anay a panagsubli. Laglagipenyo nga, iti pagnguduan, napatpateg ti panangparmek iti dakes nga ugali, saan a ti pannakapadasyo iti sumagmamano a panagsubliyo iti dalan.

Maipapan itoy nainsiriban ti mangikeddeng nga umun-una no ania a pamay-an ti usarenyo no madlawyo ti bagiyo nga agsubsubli iti dati nga ugali. Ti kasta a makatulong a plano kabalannakayo a makidangadang iti panagsubli iti kasapaan a kanito.

Posible—Ken Napateg Dayta!

Ti pananglaban iti dakes nga ugali, ngarud, lab-awanna ti panangibtur iti umuna a tiempo iti nasaem a panangisardeng. Ramanen dayta ti panangibtur kadagiti pakaupayan a saan nga agsubli nga agnanayon iti dakes nga ugali.

Narigat? Wen, ngem interamente a posible. Ti pamay-an a nangtulong kadakayo a limmapsut iti ugali idi damo, no maitultuloy, tulongannakayto a manglapped wenno mangparmek iti panagsubli. Ti kadakkelan a gunggona? Panagraem iti bagi met laeng—maysa a napateg a gunggona a mismo. Ket mabalin nga ad-adda pay a dayawendakayo dagidiay makaam-ammo kadakayo.

[Ladawan iti panid 14]

Ti pannakatnag iti sumagmamano a tukad dina sapulen ti panangrugi manen iti punganay

[Ladawan iti panid 15]

Bumassit ti panagamak nga agsubli babaen ti panagbalin nga okupado kadagiti mangipamaysa nga ar-aramid