No Kimmuttongak, Mabalinan ti Asinoman!

KAGURAM kadi ti timbangan idiay banio? Kinagurak dayta. Malagipko a miningmingak a buyogen ti pannakaupay [dayta] idi napan a tawen idi ngimmato manen [ti timbangko]​—dandani 110 kilo. Nagpanunotak, ‘nadagdagsenak pay ngem ti heavyweight a kampeon iti boksing ken ti adu a propesional nga Americano a managay-ayam iti football. Daytoy saan laeng a minamaag. Daytoy ket nakapegpeggad!’

Nalabit adda am-ammoyo a kas kaniak​—maysa a lalaki a mangop-opisina nga agedad laeng iti nasapa a kuarenta, aktibo iti pisikal idi ubing pay ngem ita agarsisio laeng no saan unay adu a tiempo ti busbosenna nga agbasa iti diario. Nangato ti presion ti darak, nangato “bassit” ti serum kolesterolko, 20 kilo ti surok ti timbangko, ket mamatiak pay laeng a saan pay unay a napeggad ti parikut.

Bueno, talaga a napeggad [ti parikut]. Inaldaw a matmatay iti atake ti puso dagiti tao a kas kaniak​—adu a tattao ti maat-atake iti puso. Makaibagaak kadagiti estadistika maipapan iti peggad iti sobra a timbang, ngem ti parikut saan a ti estadistika. Ti parikut, iti direkta a panangisao, isu dagiti balo ken ulila. Ti parikut isu dagiti ubbing, kas kadagiti dua a babassit nga annakko a babbai, a dumakkel nga awan ti amada.

Panunotenyo dayta, dakayo nga amma.

Idi naikeddengkon ti agpakuttong, nalagipko ti nagsayaatan nga impormasion iti Mayo 22, 1989, a serie ti Agriingkayo! a “Mapapaayen Kadi ti Ikukuttong?”​—nangnangruna ti “Uppat a Pamay-an ti Panangabak” iti ikukuttong. Dagiti naisingasing nga uppat a pamay-an ket: (1) ti umiso a taraon, (2) iti umiso a tiempo, (3) iti umiso a kaadu, (4) a mapakuyogan iti umiso nga arsisio.

Nagkurri dagidiay a pagalagadan! Kimmuttongak iti 30 kilo babaen ti panangsurotko kadakuada, ket mabalinanyo met ti kumuttong. Kabayatanna, nasursurok dagiti sumagmamano a banag a mabalin a makatulong kadakayo.

Mangrugi ti Panagpakuttong iti Isipyo

Kaaduan kadatayo a nalukmeg nagin-inot a limmukmegtayo, sumagmamano a kilo iti tinawen, masansan mangrugi iti edad a 30’s. Sagpaminsan agdietatayo, ket kumuttongtayo iti sumagmamano a kilo, ngem lumukmegtayo met laeng iti ad-adda pay. Idi napasamak daytoy kaniak, nagbanag daytoy iti awan mamaayna a nakaugalian​—maysa a rikna nga awan mamaay ti agpakuttong, gapuna apay nga agpakuttongak pay?

Ti mangpasardeng itoy nga awan mamaayna a nakaugalian isu ti panangirugi iti panagdietayo, saan a babaen iti rukod ti siketyo, no di ket iti isipyo, a baliwanyo ti panangpampanunotyo iti taraon. Daytoy mabalin a sapulenna ti kinatibkeryo, ngem no awan dayta ti panagdietayo mabalin a napaayen iti pangrugian pay laeng.

Iti kasasaadko, ti panangsiputko iti isuamin a kanek ken inumek iti makalawas ket makaparagsak. Pudno, gagangay a bassit laeng ti kanek kada pannangan, ngem ti awan sardayna a panagsaramsam iti rabii dadaelenna ti aniaman a naaramidak babaen ti panagteppel iti aldaw. Idi ginupgopko dagiti calorie ti keso, nuts, peanut butter, ken cookies a kinnanko kalpasan ti pangrabii, nasdaawak. Ti dakdakes pay dagidiay a saramsam ta napnoda iti taba ken asukar. Para kaniak awan ti agkurri a panagdieta no saan a maikkat dagiti saramsam iti rabii. Kasta met kadi ti parikutyo?

Ti sumaganad a makaupay a banag kaniak ket saanak a kumuttong agingga a diak idian amin nga inumen a de alkohol. Saan laeng a nangato ti calorie ti alkohol ken nalaka nga agbalin a taba no di ket ti maysa a baso nga arak nga inumek iti rabii ad-adda a mangpakapuy iti panagteppelko ken ti pangngeddengko a di agsaramsam. Saan laeng a maysa a baso nga arak. Manganak pay ti innem a cookies ken maysa a malukong a nuts! Natakkuatak a dagiti herbal tea ket nagsayaatan a maisukat. Ita, uray pay no nagtengakon ti puntiriak a dagsen, basbassiten nga arak ti inumek ngem idi.

Dagitoy a napudno a panangtingiting ti nangkumbinsir kaniak iti kinapateg dagiti dua a pagalagadan maipapan iti taraon bayat ti panagpakuttongko.

1. Liklikan dagiti amin a saramsam iti rabii.

2. Liklikan dagiti amin nga inumen a de alkohol.

Ammuenyo No Ania Dagiti Taraon a Mangperdi iti Panagdietayo!

Adda pagsasao dagiti Pranses, En mangeant, l’appetit vient, a kaipapananna a no ad-adu ti kanenyo, ad-adda met a mabisinkayo. Iti kaaduan kadatayo, talaga a pudno daytoy. Mabalin a ditay mabisin no agtugawtayo a mangan iti paboritotayo, ngem kellaat nga agbaliw dayta no rugiantayo ti mangan, ket giddato a mabisintayon. Gapuna adu ti kanentayo agingga a maibus ti taraon, wenno, kalpasan ti mamimpat a panangidasar, agpakpakaasin kamaudiananna ti nabnabsogen a tiantayo. Ania ti napasamak?

Para kaniak ti parikut isu ti tinapay, nangnangruna ti linuto idiay balay a tinapay. Ti managibtur nga asawak, nga agluto iti naimas a tinapay, masapul nga isardengna ti agluto ti tinapay para kaniak iti sumagmamano a tiempo. Nalaka a masulisog ti lalaki! Mabalin a ti parikutyo ket tsokolate wenno dadduma pay. Ti punto ket, ammuenyo ti kabusoryo. Ilistayo dagiti taraon a mangpabisin kadakayo no kanenyo ida ket liklikanyo dagidiay a taraon. Adu dagiti mapagpilian. Natakkuatak a dagiti salad ken pinasengngawan a nateng naimas ti ramanda ket bussogendak a diakon agsapul iti ad-adu pay.

Panangpalabas iti Karirikutan a Paset

Ti agsublisubli (yoyo) a panagdieta, a kumuttong ngem mapasublinto met laeng ti lukmeg, ket ay-ayam ti managsulsulit nga awan panggepna no di pabaknangen laeng dagidiay mangitantandudo iti programa ti panagpakuttong nga umad-adu iti kaaduan a nabaknang a pagilian iti Laud. Gapu ta napadasakon ti agsublisubli a panagdieta, inkeddengkon nga ita naidumaakon. Ngem kasano?

Dikay agbain a dumawat iti tulong. Makisaritakayo iti doktoryo. Mangsapulkayo kadagiti tao a mangidayaw ken manggunggona kadakayo iti linawas gapu kadagiti mapukawyo a kilo. Daytoy mabalin a maysa a gayyem nga agdidieta met, maysa a kameng ti pamilia, wenno dagiti tattao iti maysa a mabigbig a klinika iti panagpakuttong. Ti panagkakadua ken ti pammabileg tulongannakayto a mangpalabes iti karirikutan a paset ti panagdieta​—palabsenyo daydiay panangikagumaanyo a naperdi idi. Mabalin a nasaysayaatton ti riknayo iti daytoy a tiempo, ket rugianton dagiti tattao ti mangipaay iti nasayaat a komento iti langayo. Manipud iti dayta ken agtultuloyen, umay-ayonen dagiti sikolohikal a banag kadakayo, imbes a maibusor kadakayo.

Ti sabali pay a sekreto ti panangpalabes iti karirikutan a paset ti panagdieta isu ti kaadda ti maitutop a taraon a di mangiparikna a mabisbisinan ken maparparitankayo. Nakitak a ti kasayaatan a balakad iti panagtaraon a magun-odak isut’ panangipaganetget laeng kadagiti punto a naited idiay Mayo 22, 1989 nga Agriingkayo! maipapan kadagiti umiso a taraon. Ti taraonko a mangpakuttong buklen ti nababa ti tabana a binukel wenno muffin nga adda ramenna a nababa ti caloriena ken kagudua ti dalanghita para iti almusar, maysa a kalalainganna a salad a nababa ti tabana a sarsa agpaay iti pangngaldaw, ken ti pinasengngawan a natnateng ken bassit ti tabana a karne nga agpaay iti pangrabii, ket awan ti tinapay wenno dulse. Babaen iti 1,200 agingga iti 1,500 a calorie iti inaldaw, nainget ti panagdieta ngem saan met a narigat a suroten. Maysa a mansanas ti nalaka a magun-odan a saramsam iti tengngat’-aldaw, ket no dadduma no di magawidan ti panagbisin, kanayon nga usarek ti sekretok a pangsumra iti nalabes a pannangan, maysa a nagsayaatan a sekreto ti managdieta a masapul a maammuanyo.

Sekreto a Pamay-an

Ania dayta a sekreto? Daytat’ maysa a sustansia a nasayaat nga agpaay kadakayo, bussogennakayo a dagus, awan ti caloriena, ken nalaka! Danum. Nakaskasdaaw ti maaramidan ti innem agingga iti walo a baso a danum iti inaldaw a tumulong kadakayo nga agballigi iti panagdietayo. Apaman a masursuron ti bagiyo a ti maysa a baso a danum ti pamusposanyo no mabisinkayo, agpukawdanton. Ad-adda pay a tinulongannak ti danum ngem ti aniaman a banag, a nangparmek iti nabayagen nga ugalik nga agsaramsam iti rabii.

Ti sabali pay a sekreto iti napaut a panangtengngel iti dagsen isu ti regular a panagarsisio. Siempre, tunggal maysa nangnangngegnan a makatulong iti panagpakuttong ti arsisio, gapuna ania ti sekreto? Maipapan iti daytoy ti sekreto isu ti panangpampanunot iti nasaysayaat a rikna ken nasaysayaat a langayo. Dayta a gunggona ad-adda a sukatanna dagiti nakissay a taraon. Tulongannakayo a mangitultuloy, a dikay pay umapal no ti isuamin nga adda iti aglawlawyo ket mangmangan iti tsokolate a mousse ket mangmangankayo iti naipalammiis nga ubas.

Ti panagdieta ken arsisio naan-anay nga agtinnulongda. Ti panagpakuttong dina kayat a sawen nga aglanglangaka a masakit. Ti regular nga arsisio pasalun-atenna ti kolor ti rupayo ket patibkeren ken papigsaenna dagiti piskelyo. Kinapudnona, ti nasaysayaat a langa ti piskelko ti mangipakita kadagiti dadduma a kasla naparpartak ti ikukuttongko! Makitak a kasapulak ti kumbinasion ti panagay-ayam a tagiragsakek a kaduak ti sabali, kas iti tennis, ken dagiti arsisio a mabalinko nga aramiden nga agsolsolo iti aniaman a tiempo, kas ti panangibagkat iti nadagsen a banag. No kasano a ti arsisio pagbalinenna nga ad-adda nga epektibo ti panagdieta, ti panagdieta pagbalinenna nga ad-adda nga epektibo ti arsisio babaen ti panangiparangna kadagiti piskel a sangapulo a tawen a nabalkoten iti taba. Bayat a bimmaba ti dagsenko manipud 110 kilo agingga iti 80 kilo, makitak nga agtultuloyak iti programa ti panagarsisiok a kaduak dagiti dadduma a nasalun-at a tin-edyer iti lugarmi a mangkita no mataginayonko ti panagarsisiok!

No nabayagen a nalukmegkayo a kas kaniak, mabalin a nairuamkayon a kasla mangaw-awitkayo iti nadagsen a banag ket masadsadutkayo a bumangon iti agsapa, a nabambannayat nga aggaraw iti aldaw, ken nalaka a makaturog iti butaka iti rabii. Ti panangawit iti sobra a 20 wenno 30 a kilo ket kasla panangiguyguyod iti ababa a kawar a nakaisilpuan ti bola a landok! Literal a diak malagip ti rikna a magagaran a bumangon iti agsapa, a nakasarsaranta nga agmalmalem. Ita ammokon.

Ti Di Agsarday a Pannakidangadang

Ti pannakagteng iti puntiriayo ket kas iti panangabak iti napaut a pannakidangadang. Ngem nupay no nalpasen ti immuna a pannakidangadang, karugrugi pay laeng ti pudpudno a dangadang. Datayo nga adda kadagiti edad a 40’s ken kanayon a nakatugaw iti trabaho masapul a kanayon nga agannadtayo iti kanentayo no taginayonentayo a saan a sumubli ti inkarigatantayo a pinukaw a dagsen. Ti sekreto isu ti panangpanunot iti panagdietayo a kas ingganat’ tungpal-biag a proyekto. Mabalin a mabaliwan dayta agpaay iti panangtaginayon iti dagsen imbes a panangpukaw iti dagsen, ngem pudno a di pay nalpas. No agsublikayo iti dati a pampannanganyo, agsubli ti lukmegyo.

No nagtenganyon ti puntiriayo a dagsen, apay a dikay agselebrar babaen ti pananggatang kadagiti baro a kawes? Kalpasanna panunotenyo nga ipadawaten dagiti daan a kawes. Ti panangidulin kadagiti daan, nalawa a kawes di la ket ta lumukmegkayo manen ket mabalin a plano iti pannakapaay. Isuotyo dagiti kawes a saan unay a nalawa, ket dagus a madlawyo no agsubli dagiti di tarigagayan a dagsen. Nupay ti mangtaginayon a taraonyo ket ad-adda a nagduduma ngem ti taraonyo a nagpakuttong, siguraduenyo nga aramiden dayta a manayon, ingganat’ tungpal-biag a panagbaliw kadagiti nababa ti tabana, nababa ti asukarna a taraon. Dikay isardeng ti regular nga arsisioyo. Daytat’ sekreto ti nasayaat a rikna.​—Naipatulod.