Panangmatmat iti Lubong
Natakuatan Dagiti Kanayonan a Bulan ti Saturn
Impalgak dagiti rinetrato ti Hubble Space Telescope nga ita la a naammuan ti dua a bulan a mangrikrikus iti Saturn. Naretratoda kabayatan ti “panagbinnatog ti Daga ken dagiti singsing ti Saturn,” manmano a pasamak no bassit la ti makita ti Daga kadagiti singsing ti Saturn. Kadagitoy a kasasaad, nakissayan ti raniag dagiti singsing ket nalaklaka a makita dagiti bulan. Pattapattaen dagiti astronomo a manipud 10 agingga iti 60 a kilometro ti diametro dagiti bulan. Agrikrikus dagiti kataktakuat a bulan ti Saturn iti distansia a 140,000 agingga iti 150,000 a kilometro manipud iti tengnga ti planeta. As-asideg nga amang daytoy ngem ti 400,000 kilometro a nagbaetan ti Daga ken ti bulanna. Agarup 1.5 bilion kilometro ti Saturn manipud Daga.
Agpakawan—Kalpasan ti 50 a Tawen
“Ipudnomi ngarud, kangrunaan iti amin iti saklang ti Dios, ti basol ti Meiji Gakuin [University] iti pannakipasetna iti napalabas a gubat ken maigiddato dumawatkami iti pammakawan kadagiti umili ti ganggannaet a pagilian, nangnangruna iti Korea ken China,” kinuna ti superintendente ti unibersidad a ni Hiromasa Nakayama, iti panagpalawagna idiay kapilia ti unibersidad sadi Tokyo itay napalabas a Hunio. “Kristiano” ti mission school a Meiji Gakuin University. Sigun iti periodiko nga Asahi Shimbun, daydi ti kaunaan a gundaway a sidadata a binigbig ti pannakabagi ti eskuelaan a nakipaset ti eskuelaan kadagiti gannuat ti gubat. Kabayatan ti gubat, inorganisar ti chairman ti board of directors ti unibersidad ti United Church of Christ idiay Japan tapno agkaykaysa dagiti iglesia iti gannuat ti gubat. Nagurnong ti United Church kadagiti pondo tapno mapataud dagiti pakigubat nga eroplano ket pinaregtana dagiti Kristiano nga agpasakopda a naan-anay iti pagilianda, kinuna ni Nakayama.
Saan a Kinontra ti Mormon Church Dagiti Nazi
Iti pannakaiparang dagiti report ti kinaranggas kadagiti Judio idiay Nazi nga Alemania, “gistay awan a pulos ti inaramid ti Mormon Church,” kunaen ti The Salt Lake Tribune. Dadduma a Mormon, agraman dagiti miembro ti dadduma nga iglesia, “ti naallilaw ni Hitler ken ti mensahena maipapan iti kinadarisay ti pulí, ket adda dagidiay nangipagarup a pagtultulnoganda ti pannursuro ti iglesiada a padayawan dagiti lider ti gobierno.” Kabayatan ti Holocaust, ti Aleman a sektor dagiti Mormon “inaramidda ti inaramid ti kaaduan nga iglesia; saan a nagprotesta dagiti lider,” kinuna ni Propesor Franklin Littell ti Temple University, Philadelphia. Kayat ni Douglas Tobler, propesor ti history idiay Brigham Young University, nga usigen “ti pannakapaay ti iglesia a tumakder kas maysa nga institusion a maibusor iti Nazismo,” kinuna ti periodiko. Makapainteres ta kinuna ti Tribune nga imbaga ni historiador John S. Conway, iti University of British Columbia, Canada, a ti laeng narelihiosuan nga organisasion a naan-anay a nagkedked nga agtulnog kadagiti Nazi isu dagiti Saksi ni Jehova. Kinunana pay a maigapu itoy a takder, nasurok a kagudua ti naipan kadagiti kampo konsentrasion.
Di Maaywanan nga Ubbing
Impalgak ti maysa a nasional a survey ti Australia a maibati dagiti ubbing nga agtawen iti innem nga agmaymaysa iti pagtaengan bayat nga agtartrabaho wenno aglinglingay ti ama ken ina, ireport ti The Canberra Times. Sigun ken ni Wendy Reid, babai a pannakangiwat ti Boys Town National Community Projects, “imbaga ti nasurok a kagudua kadagiti ubbing a malidliday ken kailiwda dagiti nagannakda, idinto ta kabuteng ti dakkel a porsiento dagidiay agtawen iti nababbaba ngem 12—ti sipnget, bagyo, rumaut, wenno mangkumaw.” Mainayon pay, imbaga ni Reid a “71 a por siento kadagiti ubbing ti dida man la ammo ti aramidenda no rumsua ti emerhensia ket kagudua kadagiti ubbing nga agtawen iti nababbaba ngem 12 ti dida man la ammo no sadinot’ yan dagiti nagannakda wenno kasano ti makikomunikar kadakuada,” inreport ti Times.
“Ti Bileg ti Panagridep”
“Ti panagridep mapasayaatna ti rikrikna, kinaganaygay ken gapuanan nga agtrabaho,” ireport ti The Wall Street Journal. Dagiti mangpabaro nga epekto ti nasayaat a panagridep ti nangtignay iti sumagmamano nga industria a mangpanunot kadagiti pamay-an a mangiraman iti panagridep iti regular nga aldaw a panagtrabaho. Nangnangruna a pudno daytoy no agpannuray ti kinatalged iti kinaganaygay dagiti empleado—kas kadagiti tsuper ti truck, piloto ti eroplano, ken mangpapaandar kadagiti nuclear power plant. “Natakuatanmi a kasta unay ti mapasublim a kinaganaygaymo—sumagmamano nga oras ti katupagna—manipud 15-minuto a panagridep,” kuna ti managsirarak iti pannaturog a ni Claudio Stampi. Ngem, adayo pay la a maipalubos ti panagridep iti pagtrabahuan, sakbay nga ipatungpal dayta ti kaaduan a mangyempleo. Kunaen ti Journal a “tapno ad-adda a makaay-ayo ti panagridep iti pagtrabahuan, daytat’ tukoyen ita dagiti mangisingsingasing kas ‘ti bileg ti panagridep.’”
Dagiti Para Hardin a Kemikal—Makadangran?
Mabalin a makadarangran iti salun-at ti annakyo dagiti kemikal a para ruot ken hardin, ireport ti Pranses a magasin ti nakaparsuaan a Terre Sauvage. Mamakdaar a “dagiti ubbing a nababbaba ngem sangapulo ket uppat ti tawenda nga agnanaed iti pagtaengan a mapugpugsitan ti hardinda iti herbisidio wenno pestesidio ti mamimpat a daras a maaddaan iti sarcoma, maysa a kita ti kanser,” ngem iti ubbing a saan a maisarang kadagita a kemikal. Kuna pay ti report a ti pannakausar dagiti insektisidio iti aglawlaw ti ubing ti mangpadegdeg iti peggad a maaddaan iti leukemia iti maysa ket kagudua agingga iti tallo a daras. Tangay nasurok a kagudua iti amin a Pranses a sangakabbalayan ti mangusar iti kemikal a para hardin, mabalin nga adu ti di mangigaggagara a mangparnuay iti aglawlaw agpaay iti annakda a nakarkaro ti sabidongna ngem iti dakkel, napnuan-polusion a siudad.
Dagiti Nabara a Kuton
Natakuatan ti dua a managsirarak idiay Switzerland ti makagapu a maanduran ti sumagmamano a kuton idiay Sahara Desert ti makakesset a temperatura nga 60 degrees Celsius. Naammuan da Rüdiger Wehner iti Zoological Institute ti University of Zurich ken ni geneticist Walter Gehring iti University of Basel a mangpataud dagiti kuton “kadagiti substansia a pagaammo kas heat shock proteins (HSPs), a tumulong a mangsalaknib kadagiti protina ti bagi manipud panangdangran ti pudot,” ireport ti magasin a Science. No addada iti nakaro a temperatura, “mangpataud amin nga ayup iti sumagmamano nga HSPs kalpasan a mangrugi ti panangdangran [manipud heat shock],” kunaen ti magasin, ngem “mangpataud dagiti kuton iti nasaksakbay a pangdepensa.” Iti ania a pamay-an? Natakuatan dagiti managsirarak a tuladen dagiti kuton ti heat shock ket mangpataudda iti HSPs sakbay unay a panawanda ti umokda. Kuna pay ni Gehring: “Saankam unay a nasaririt tapno mapanunot daytoy, ngem napanunot dagiti kuton.” Wenno ti ngata Namarsua kadakuada?
Pasardengen Dayta nga Uni
“Pangngaasiyo ta Pasardengenyo Dayta nga Uni,” ti ipakpakaasi ti paulo ti periodiko a The Toronto Star. Dagiti kanayon nga uni iti siudad manipud kadagiti de-gas a pagarbas iti ruot, leaf blower, jackhammer, busina ken alarma ti kotse, addaan speaker nga stereo, agtataul nga aso, agsangsangit nga ubbing, ken nakarabrabiin a padayá ti nangpataud kadagiti kontra-uni a raliyista nga agkamkampania agpaay iti kinatalna ken kinaulimek. Ti napaut a pannakaisarang iti kasta nga uni “pakaruenna ti pannakapaksuy ken panagpulkok,” kunaen ti Star. Kunana pay: “Ipakita ti panagsirarak ti medisina a ngumato ti presion ti dara, agbalbaliw ti kapartak ti panagbitek ti puso ket mangpataud ti bagi iti adrenaline ken dadduma a hormone a mangapektar kadagiti urat a pagtarayan ti dara.” Sigun kadagiti autoridad iti salun-at, makadangran iti lapayagyo ti nasurok a walo nga oras a pannakaisarang iti aniaman nga uni a nasurok a 85 a decibel, kas iti nauni a pagarbas wenno motorsiklo.
Panangparmek iti Osteoporosis
Ti panagtrabaho ti bagi ti makatulong a mangisubli iti intero a tulang a napukaw gapu iti osteoporosis, kunaen ti periodiko a Jornal do Brasil. Saan la a panangagas babaen ti panagehersisio ti itukon dagiti espesialista idiay Cotrauma Clinic sadi Rio de Janeiro no di pay ti panangisuro kadagiti pasiente no kasano ti “umiso a pannagna ken iyaplikar ti umiso a postura.” Kalpasan ti dua a tawen a panagtrabaho iti grupo ti babbai nga agtawen manipud 45 agingga iti 77, 80 porsiento iti grupo ti nakapadas a nanayonan ti pakabuklan ti tulangda. Kabayatan dayta a tiempo, saan unay a naut-ot ti bukot dagiti babbai gapu iti reuma, ket awan ti nagsagaba iti pannakabirri iti tulang. Isingasing met ni Dr. Theo Cohen, direktor ti klinika, ti taraon a nabaknang iti calcium ken awanan unay iti taba. Kanayonanna, iparegtana ti panangsapul iti panggep ti biag. “Saanmi a kayat a makita dagiti lallakay ken babbaket nga agtugtugaw ken ag-knitting,” kunaen ni Dr. Cohen. “Ti panagpagnapagna ket kas iti kinapateg ti panagaramid kadagiti crossword puzzle a mangehersisio kadagiti selula ti utek.”
Danag Maigapu Kadagiti Parnuayen-Dara a Sakit
Kasapulan dagiti nasaysayaat a natalged a pamay-an a pangsalaknib iti suplay ti dara, sigun iti report ti Institute of Medicine ti U.S. National Academy of Sciences. Kas pammaneknek, itudo ti report ti panagraira ti Human Immunodeficiency Virus (HIV) babaen ti panangyalison ti dara kadagidi nasapsapa a tawen ti panagraira ti AIDS. Iti panangrepasona iti report, kinuna ti The New York Times: “Nasurok a kagudua ti 16,000 nga addaan iti hemophilia idiay Estados Unidos ken nasurok a 12,000 a pasiente a nayalisonan iti dara ken produkto ti dara ti naakaran iti H.I.V.” Adda danag nga ilanad ti report ti institute a ti di ammo, napeggad a makaakar a virus a kas iti HIV ti kellaat a mangapektar iti di nakasagana a sistema ti salun-at ti nasion. Insingasingna ti pannakaipasdek ti maysa a sistema a “mangammo, mangmonitor, ken mamakdaar kadagiti dakes nga epekto kadagiti nayalisonan iti dara ken produkto ti dara.”